Kadızade Ahmed RaĢid Efendi (H 1262 / M 1845-1849)

Kadızade Ahmed RaĢid Efendi Mustafa ġükrü Efendi nâm kimesnenin mahdûmudur. Bin iki yüz altmıĢ iki sene-i hicriyyesinde Antalyaʼda tevellüd eylemiĢtir.

Evvelâ Sıbyân Mektebiʼnde mukaddime-i ulûmu ve baʻdehu Mekteb-i Mülkiyye-i ġâhâne‟de fünûn mertebeyi biʼt-tahsîl Ģehâdetnâme almıĢtır. Türkçe kitâbet eder.

Bin iki yüz seksen dokuz senesi Cumâdeʼl-Evvelʼisinde yirmi sekiz yaĢında olduğu hâlde yedi yüz yirmi guruĢ maʻâĢ ile Kastamonu Vilâyeti dâhilinde kâin Devrek Nâhiyesi müdîrliğine taʻyîn ve doksan iki senesinde azl olunarak sene-i merkûme ġaʻbânʼında altı yüz

894 _{BOA. DH. SAĠD. 171/453.}

elli guruĢ Ģehriye ile Düzce Kazâsı Kâimakâmlığı vekâletine meʼmûr olmuĢ ise de Bâbıâlice asâleti tasdîk buyurulmamasından nâĢi bir mâh sonra infikâk ile sene-i mezbûre ġevvâlʼinde yedi yüz yirmi guruĢ aylıkla Evrenya Nâhiyesi Müdîrliği‟ne meʼmûr ve otuz üç mâh-ı mürûrunda istiʻfâen münfasıl olmuĢ ve doksan yedi senesi Ģehr-i Ramazânʼında bin iki yüz elli guruĢ maʻâĢla Üsküb Kazâsı Kâimakâmlığı‟na biʼt-taʻyîn otuz dokuz mâh sonra yine biʼl- istiʻfâ infisâl ederek el-hâletü hazihi açıkta bulunmuĢtur.

ġimdiye kadar meʼmûr olduğu hıdemâttan istiʻfâ ve asâletinin adem-i tasdîk sûretiyle ve hasbeʼl-icâb infikâk edip vezâif-i mertebesinden dolayı taht-ı muhâkemeye alınmamıĢ ve müttehem olmamıĢtır.

Mûmâ-ileyhin ber vech-i muharrer bulunduğu meʼmûriyetleri müddet-i idâresince emvâl-i mîriyyeden berîüʼz-zimme olduğuna dâir Kastamonu Vilâyeti‟nde 6 Rebîʻüʼl-Evvel sene [12]97 ve 20 Cumâdeʼl-Âhire sene [1]301 ve Bolu Sancağı Meclis Ġdâresi‟nde 6 Safer sene [12]94 ve 20 Rebîʻüʼl-Evvel sene [12]93 ve Ereğli kazâsının 25 Mayıs sene [12]91 târihli mazbatalarıyla hüsn-i hidmetine dâir Kastamonu Merkez Mutasarrıflığı‟nın 20 Muharrem sene [12]99 târihli kuyûdâtı ve mârüʼl-beyân Mekteb-i Mülkiyye-i ġâhâne‟den ahz etmiĢ olduğu 6 Muharrem sene [12]88 târihli Ģehâdetnâme ve üçüncü sınıf kâimakâmlığına intihâb olduğuna dâir Ġntihâb-ı Meʼmûrîn Komisyonu‟ndan verilen 18 Cumâdeʼl-Evvel sene [12]97 târihli intihâbnâme aynen komisyonca görülerek yine sâhib-i tercemeye iʻâde ve teslîm olunmuĢtur. Fî 25 Receb sene 1301 ve Fî 9 Mayıs sene 1300 muʻâmele olunmuĢtur.

Efendi-i mûmâ-ileyhin bin sekiz yüz guruĢ maʻâĢ ile SeydiĢehir Kâimakâmlığı‟na meʼmûr olduğu 28 Ramazan sene 1301 ve 9 Temmuz sene 1300 târihli tezkire-i sâmiye-i hazret-i sadâret-penâhîde emr ve iĢâr buyurulmuĢ olduğu meʼmûrîn kalemi müdîriyyetinden vârid olan 6 ġevvâl sene 1301 târihli müzekkirede beyân kılınmıĢtır.

Efendi-i mûmâ-ileyh mukaddemâ maʻâĢ-ı hâlisi ve becâyiĢ sûreti ile vilâyetce Ürgüb Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl olunduğu hâlde bin üç yüz beĢ senesi Recebʼinin on altısında asâlet-i meʼmûriyyeti tasdîk buyurulmuĢtur.

Mûmâ-ileyh bin üç yüz dokuz senesi Ģehr-i Receb-i Ģerîfinin on beĢinde maʻâĢ-ı hâlisiyle vilâyet-i müĢârün-ileyhâda Uluborlu Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl buyurulmuĢtur. Mûmâ-ileyh Ürgüb kâimakâmı iken bir adamı darb etmesine îzâhatnâme hükmüne tevfîkan iĢden el çektirilerek münferiden ve maʻâĢ kırmak mesʼelesi üzerine icrâ kılınacak tahkîkât netîcesinde mûcib-i muhâkeme bir hâl tebeyyün ettiği hâlde kazâ-ı mezkûr mal müdîriyle müĢtereken muhâkemelerine ġûra-yı Devlet kararıyla biʼl-istîzân bin üç yüz yedi senesi Ziʼl-Kaʻdesiʼnin yirmi ikisinde irâde-i seniyye-i cenâb-ı pâdiĢâhîye Ģeref-sâdır olmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyhin mevâd-ı mebhûseye müteferri Niğde mutasarrıflığının tahrîrâtıyla tahkîk-i meʼmûriyyetin iĢʻârına binâen mûcib-i muhâkemeye hâli görülememesinden dolayı meʼmûriyyetine ircâ kılındığına dâir Konya Vilâyetiʼnin tahrîrâtı üzerine Ģûrâ-yı devlet dâhiliye dâiresinin tedkîkâtı neticesinde tahrîrât-ı mezbûre ile âhiren vilâyetten celb edilen evrâk-ı muhâkeme ve iʻlâm münderîcâtına nazaran berâʼet hakkındaki kadar meclis-i idâre-i vilâyet müdde-i umûmîliğince dahi tasdîk olunduğu müsüllü mâl müdîri ve sâbık ve lâhik sandık eminleriyle birlikte kupon kırmak ve emvâl-i emiriyyeyi zimmetine geçirmek gibi efʼâl-i mervîyyeyi üzerine ledeʼt-tahkîk gerek mûmâ-ileyhin ve gerek meʼmûrîn-i sâirenin muhâkemelerini mûcîb-i delâile iktirân olunamadığı tahkîk-i meʼmûriyyetin lâyihâsında beyân olunmuĢ ve evrâk-ı muhavvele müʻeddâsı dahi anı müeyyed bulunmuĢ olduğundan ve binâen-aleyh icâb eden muʻâmele vilâyet-i mezbûrece icrâ kılınmıĢ idüğünden Ģu hâlde evrâkının hıfzından baĢka muʻâmeleye mahall olmayub mevâd-ı mesnededen indeʼl- muhâkeme berâʼeti sâbit olduğunun sicill-i umûmîdeki kaydına iĢâret edilmesinin tezekkür kılındığı 23 Rebîʻüʼl-Âhir sene 1309 târih ve kırk sekiz adedli buyuruldu-ı sâmi ile teblîğ buyurulmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyh bin üç yüz on senesi Cumâdeʼl-Âhiresiʼnin on ikisinde (20 Kânûn-ı Evvel sene 1308) yine maʻâĢ-ı hâlisiyle vilâyet-i merkûmede Ilgın Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl edilmiĢtir. m.

Mûmâ-ileyhe vezâif-i meʼmûriyyetinin hüsn-i ifâsında ikdâm ve mesâʻîsine mebni bin üç yüz on bir senesi Ģehr-i Receb-i Ģerîfinin dördünde rütbe-i râbia tevcîh buyurulmuĢtur. m. Mûmâ-ileyh hakkında Ģikâyet tevâlî ettiği gibi nâib-i kazâ ile de musâheret peydâ etmiĢ olduğundan devam-ı meʼmûriyyeti câiz olamayacağı cihetiyle becâyiĢ-i meʼmûriyyeti lüzûmu vilâyetten iĢʻâr olunması üzerine bin üç yüz on iki senesi Ģehr-i ġevvâl-i Ģerîfinin on dördünde (28 Mart sene [1]311) bin iki yüz on beĢ guruĢ maʻâĢ ve becâyiĢ sûreti ile vilâyet-i mezkûrede Arabsun Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl buyurulmuĢtur. m.

Mûmâ-ileyhin maʻâĢı bin üç yüz on dört senesi ġevvâlʼinin dokuzunda 1 Mart sene [1]313 öĢr teʼcîliyle bin doksan üç buçuk guruĢa tenezzül etmiĢtir.

Mûmâ-ileyh Ilgın Kâimakâmlığı‟nda bulunduğu sırada inĢâ olunan hükümet konağının metânetine adem-i dikkatle beraber sarfiyatca dahi sû-i istiʻmâlât vukûʻa getirmesinden ve sahte senedle mâl sandığından akçe alarak muʼahharen red edilmesinden dolayı eli iĢden çektirilerek hakkında tedkîkât-ı kânûniyye derdest-i ifâ bulunduğundan kendisinin tahsîlât-ı emîr-i ehemminde ve zabt u rabt-ı memleket ve umûr-ı sâire-i hükümette dahi rehâvet ve batâʼeti görülmesi cihetiyle Ģimdiden azliyle yerine muktedir ve mücerrib birinin iʻzâmı Konya Vilâyeti Meclis Ġdâresi‟nden bâ mazbata bildirildiği beyânıyla Dâhiliyye Nezâret-i

Celîlesi‟nden vukû bulan iĢʻâr ve Meʼmûrîn-i Mülkiye Komisyonu‟ndan verilen karar üzerine ve biʼl-istizân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhî mûcebince bin üç yüz on dört senesi Ziʼl-Hiccesiʼnin yirmi ikisinde 13 Mayıs sene [1]313 azliyle yerine diğeri taʻyîn kılınmıĢtır. Mûmâ-ileyh Ilgın Kâimakâmlığı‟nda iken iʻâne-i ahâli ile inĢâ edilen Ilgın Kazâsı hükümet konağının umûr-ı inĢâiyye ve sâiresinde vukûʻa getirdiği ihbâr olunan sû-i istiʻmâlâttan dolayı hakkında mahallince icrâ kılınan tahkîkâtı hâvi olub Konya Vilâyeti‟nden bâ-tahrîrât ġûra-yı Devlet‟e irsâl olunan evrâk-ı tahkîkiyye üzerine vilâyet-i müĢârün-ileyhâ ile baʻdeʼl-muhâbere mülkiye dâiresindeen iʻtâ edilen mazbatada mezkûr hükûmet konağı için yetmiĢ beĢ bin dört yüz sekiz guruĢ iʻâne tahsîl olunub bunun kâmilen inĢâʻâta sarf edildiği vilâyetin cevâbında gösterilmesine ve aksine delâlet edecek ve medâr-ı muhâkeme olabilecek diğer güne evrâk ve senedât dahi bulunmamasına nazaran husûs-ı mebhûs anhından dolayı mûcib-i mesʼûliyyet bir hâli görülemediğinin Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟ne teblîği tezekkür olunduğu nezâret-i müĢârün-ileyhânın 9 Mart sene [1]316 târih ve yirmi dört numrolu tezkiresine melfûf tezkire-i sâmiye sûret-i musaddakasında gösterilmiĢtir.

Uluborlu Kazâsı Kâimakâmlığı‟nda bulunduğu sırada vâki olan bazı isnâdâttan dolayı hakkında mukaddemâ ġûra-yı Devletce iʻtâ kılınan ve Konya Vilâyet-i Celîlesi‟ne teblîğ olunan kararın aleʼl-usûl terceme-i hâline derc ve tezyîli hakkında mûmâ-ileyh tarafından verilen arz-ı hâl ve olbâbda cereyân eden muhâbere üzerine mûmâ-ileyhin kazâ-ı mezkûrda bulunduğu sırada vâki olan bazı isnâdâttan dolayı mahkemesine lüzûm olmadığına dâir mukaddemâ ġûra-yı Devletce iʻtâ edilen kararın dâhiliyye nezâretinden ve mûmâ-ileyh hakkında diğer gûne muʻâmele-i îfâsına mahal görülemediğinin dahi âhîren ġûra-yı Devlet‟ten vilâyet-i müĢârun-ileyhâya bildirildiği anlaĢıldığı cihetle keyfiyyetin istidʻâsı vechile terceme-i hâline ilâvesi ġûra-yı Devlet riyâset-i celîlesinden tevârüd eden “29 Haziran sene [1]316” târihli müzekkirede mûcib-i mahzûniyyet olduğuna dâir Niğde Mutasarrıflığı‟ndan kendisine yazılan bir kıtʻa tahrîrât komisyonuna baʻdeʼl-mütâlaʻa iʻâde edilmiĢtir

Mûmâ-ileyhin Mut Kazâsı Kâimakâmlığı‟na taʻyîni hakkında Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nin Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan tezkiresi üzerine terceme- i hâlinde bazı kuyûda tesâdüf olunmuĢ ise de mâni-i istihdâm derecede görülememesine mebni gideceği mahallde dahi mûcib-i Ģikâyet hal ve hareketi vukû bulduğu takdîrde katʼan mâni-i istihdâm olacağı kendisine tefhîm olunmak üzere ber mûceb-i iĢʻâr tasdîk-i meʼmûriyyeti hakkında verilen karar ve biʼl-istîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz on dokuz senesi Muharremʼinin yirmi beĢinde “2 Mayıs

sene [1]317” bin seksen sekiz buçuk guruĢ maʻâĢla Adana vilâyetinde Mut Kazâsı Kâimakâmlığı‟na taʻyîn kılınmıĢtır. m.

Mûmâ-ileyhin Gülnar Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakli Adana vilâyetinden gelen tahrîrât ve telgrafnâmede izbâr kılındığından kazâ-ı mezkûrda tahvîl-i meʼmûriyyeti Dâhiliyye Nezâret-i Celîlesi‟nin Meʼmûrîn-i Mülkiyye Komisyonu‟na havâle buyurulan tezkiresinde bildirildiği mûmâ-ileyhin Mut Kazâsı Kâimakâmlığı‟na intihâbı takyîd ile tasdîk kılınmıĢ olmasına göre hîn-i taʻyîninde kendisine icrâ edilen tenbîhât tekrar edilmek üzere ber mûceb-i iĢʻâr tasdîk-i meʼmûriyyetine karar verilerek biʼl-istîzân Ģeref-sâdır olan irâde-i seniyye-i hazret-i hilâfet-penâhi mûcebince bin üç yüz yirmi senesi Ziʼl-Hiccesiʼnin yirmi yedisinde 13 Mart sene [1]319 maʻâĢ-ı hâlisiyle mezkûr Gülnar Kazâsı Kâimakâmlığı‟na nakl buyurulmuĢtur.895