Muradına Nail Olamayan Dilber

Bir adamun çok güzel bir karisi var imiş. Ne yazuk ki hiç çocukleri olmamiş. Bir zaman soğra, çocuk sahibi olmak içün ikinci bir kari almiş. Nasil oldi ise iki karisi da hamile kalmiş. İlk karisi çok güzel bir kiz çocuği dünyaya geturmiş; ama ne yazuk ki doğum sirasinde elmiş [annesi].

O zaman, evliyalardan biri gelerek bu kize "Muradine nail olamayan dilber" adini vermiş. Boynine da bir hamayil takmiş. Buni boyninden hiçbir zaman çikarmamalarini, eger çikarilacak olurse kizun heman eleceğini söylemiş.

Bu arada ikinci kari da bir kiz çocuği dunyaya geturmiş; ama bu kiz hiç da güzel değilmiş. Seneler geçmiş, bu iki kiz boyumişler.

Güzel kiz hamama girinca, yıkanurken ustinden akan suler altun olurmiş. Güldüği zaman güller açarmiş. Ağladuği zaman göz yaşlari incu olup inermiş. Kiz yıkanurken dokülen altunleri çuvallere doldururlermiş.

102

Gel zaman, git zaman bu vaziyeti padişahun oğli duymiş. Bu kizi çok merak etmiş. Annesine rica etmiş, gidup oni görmesini istemiş. Yaşli anasi kalkup gitmiş, kizun bulunduği köye varmiş. İnek almak içün gelduğini soylemiş. Kizun evine gelerek demiş ki: "Ben inek muşterisiyim, çok uzaktan geldum, gidecek bir yerum yok. Bu akşam misafir eder misunuz?" demiş. Gece kizun odasinde yatmak istemiş; lakin kizun ovey anasi buna razi olmamiş. Sabah olunca yaşli kadun, hasta olduğini behane ederek yataktan kalkmamiş. Ovey ana ile kizkardeşi erkenden çarşiye gitmişler. Onlar yoğiken kadun yikanmak istemiş. Kizun da kendisi ile yikanmasini istemiş. Kiz da yaşlu kadunun kalbini kirmamak içün yikanmaya başlamiş. Üstinden akan su, altun olup dokülmiş. Gülerken güller açmiş, ağlayinca gözinden incu dokülmiş.

Yaşli kadun kize kim olduğini, neden gelduğini, velhasıl her şeyi anlatmiş. Padişahun annesi olduğini soylemiş ve kize bir yüzük takmiş. Soğra, altunleri çuvallara koyup saklamişler. Akşam olinca kizi ovey anasinden istemiş. Ovey ana kizi vermeye söz vermiş; lakin beş sene kendi yaninde kalmasi şarti ile. Kadun da buna razi olmiş.

Beş sene soğra, yayan olarak saraya gitmek üzere yole çikmişler. Yolda ovey anasi kize zorle iki kilo tuz yedurmiş. Kiz susayup "Su, su" diye ağlamaya başlayinca ovey anasi, bir gözini çikarup verurse su vereceğini söylemiş. Susuzluğa dayanamayan kiz, bir gözüni çikarup ona vermeye mecbur kalmiş. Bir dağa varmişler. Kiz tekrar susamiş. Ovey ana su mukabilinde obir gözi da istemiş. Böylece kiz tamamen kör olmiş. Ovey ana, bu sefer kizun parmağinden yüzüği çikartmiş ve kendi kizinun parmağine geçürmiş. Soğra zavalli kör kizi dağda yalanuz bırağarak saraya gitmişler.

Padişahun anasi, güzel kizun yerine çirkin ovey kizkardaşini görinca çok hayret etmiş. Eskiden çok güzel olduği halda şimdi neden boyle olduğini sorunca, ovey ana kizun boyudukça bu hala gelduğini iddia etmiş. Nihayet padişah ile ovey kizkardeş evlenmişler.

Bu arada dağda tek başine kalan kör kiz oturup ağlarmiş. Güzlerinden boşalan incu daneleriyle koca bir tepe meydana gelmiş. Bir ara at üstünde biri oradan geçmekte imiş. Lakin at, incuden tepe öninde durmiş. Bir mümkin ilerlememiş. Suvari, etrafa bakmiş, incu ile doli bir tepe ve üstinde oturan çok güzel bir kör kizun ağladuğini görmiş. Kize, "İn misun cin misun? Burda neden oturup ağlarsin?" deyi sorunca, kiz, "Ne inim ne cinim. Ben de senun gibi bir insanim" demiş. Padişahun nişanlisi olduğini, ovey anasinun ona tuz

103

yedurup nasil kör ettuğini, velhasıl her şeyi anlatmiş. Atli oni böyük anasine götürmeyi teklif etmiş ve evine götürmiş. Böyük anasine demiş ki: Sana güzel bir arkadaş getürdüm" demiş. O da çok sevinmiş. Yemek yedükten soğra kiz, böyük ana ile beraber yatmiş. Sabah olinca kiz, atli ile böyük ananun çok fakir olduklerini hissetmiş ve bu iyilük sever insanlara yardum edüp zengin etmek içün, yikanmaya gitmiş. Üç çuval altun doldurmiş. Böyük ana, altunleri görinca çok sevinmiş. Hep birlukte kocaman bir bina yapturup altunleri da içine koymişler.

Bu arada, padişah karisinden gülerek kendisine bir gül vermesini istemekte imiş; ancak ovey ana, bugün yarun deyerek padişayi oyalamakta imiş. Güzel kiz, atliye pazara giderek "İki göze iki gül satayurum" deyi bağirmesini rica etmiş ve ona iki gül vermiş. Boyleca, pazarda atlinun sözlerini duyan ovey ana kizun gözlerini verup ondan iki gül alarak "İşte bugün güller açti" deyup padişaha vermiş. Güzel kiz ise atliden alduği gözlerini yerine koyarak tekrar görmeye başlamiş. Bu arada padişah da ovey anadan gelen gülleri koklamakta imiş. Güzel kiz, Allahun hikmetiyle padişahun gülleri koklamasinden hamile kalmiş. Ovey ana bir yol ile durumi öğrenmiş ve atliyi takip etturerek kizun evini bulmiş. Eve bir cazi, bir böcek kiyafetinde girerek uyumekte olan kizun boyninden hamayili çikarmiş. Bunun üzerine kiz elmiş. Atli ormanda büyük bir türbe yapturmiş. Türbenin kapisi "Muradine nail olmayan dilber" deyi açilüp kapanurmiş.

Bir gün padişah ormana ava çikmiş. Ormanda gezerken karisinin ismini duyica o tarafa doğru gitmiş. Türbenin içine girinca, çok güzel bir kizun uyuduğini ve küçük bir oğlan çocuğun süt emduğini görmiş. Kizi uyandıramayinca, bu sefer çocuğu alup saraya götürmiş.

Çacuk sarayda oynarken bir sanduğun içinde anasinin hamayilini bulmuş. Hamayili çocuğun elinde gören ovey ana, oni elinden almak istemiş; fakat çocuği susturmak mümkin olmamiş. Padişah çocuği alarak tekrar türbeye götürmiş. Çocuk elindeki hamayille anasine dokuninca kiz tekrar canlanmiş. Padişaha o ane kadar başinden geçenleri bir bir anlatmiş. Padişah da ovey ana ile kizini idam etturerek cezalandurmiş. Artuk bundan soğraki ömürleri çok mesut ve bahtiyar olarak geçmiş (KK: 45).

104

1. Önce çocuğu olmayan, daha sonra hamile kalan kadın 2. İsim veren evliya

3. Sihirli nesne hamayıl

4. Kız yıkanırken altınların dökülmesi 5. İnci olan gözyaşları

6. Kötü üvey ana

7. Sökülüp takılan gözler

8. Kızın gülleri koklayarak hamile kalması 9. Böceğe dönüşen cazı

10. Ölen kadından doğan erkek çocuğu (olağanüstü doğum) 11. Hamayil ile dokununca kızın canlanması