Bu başlık altında araştırmanın amacı ve araştırma soruları, örneklem seçimi ve temsil gücü, ölçekler, veri toplama ve kullanılan istatistiksel analizlere ilişkin ayrıntılar yer almaktadır.
4.1.1. Araştırmanın Amacı ve Araştırma Soruları
Çalışma temel olarak, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerdeki iletişim yönetimi faaliyetlerine ilişkin var olan durumu tespit etmeyi hedefleyen betimleyici bir tasarıma sahiptir. Çalışma iki aşamalı olarak bu amaca ulaşmayı plânlamaktadır. Birinci aşamada iletişim yönetimi ile ilgili daha çok tutumsal bulgular incelenirken, ikinci aşamada ise işletmelerin daha çok araçsal ve uygulamaya dönük faaliyetleri mercek altına alınacaktır. Bu temel amaca, aşağıda belirtilen araştırma soruları aracılığı ile ulaşılması plânlanmaktadır:
Araştırma Sorusu 1:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin kurum içi ve dışı iletişim yönetim tutumlarına ilişkin alt boyutlar nelerdir?
Araştırma Sorusu 2:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler kurum içi ve dışı iletişim yönetimi genel tutumu ve alt boyutlara ilişkin tutumları hangi düzeyde benimsemektedirler?
Araştırma Sorusu 3:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler kuruluşun iletişim yönetimi ile ilgili ne tür faaliyetleri hangi sıklıkta yerine getirmektedirler?
Araştırma Sorusu 4:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler ne tür tanıtım araçlarını hangi sıklıkta kullanmaktadırlar?
Araştırma Sorusu 5:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin kurum içi ve dışı iletişim yönetim tutumları ve alt boyutları ile onların konu ile ilgili gerçekleştirdikleri faaliyetler ve alt boyutlar arasında bir ilişki var mıdır?
Araştırma Sorusu 6:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin kurum içi ve dışı iletişim yönetim tutumları ve alt boyutları ile onların kullandıkları tanıtım araçları arasında bir ilişki var mıdır?
Araştırma Sorusu 7:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin kurum içi ve dışı iletişim yönetim tutumları ve alt boyutları ile söz konusu işletme nitelikleri arasında bir ilişki var mıdır?
Araştırma Sorusu 8:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin kurum içi ve dışı iletişim yönetim tutumları ve alt boyutları ile çalışmaya katılan yöneticilerin nitelikleri arasında bir ilişki var mıdır?
Araştırma Sorusu 9:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin yürüttükleri iletişim yönetimi faaliyetleri ve alt boyutları ile kullandıkları tanıtım araçları arasında bir ilişki var mıdır?
Araştırma Sorusu 10:
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin yürüttükleri iletişim yönetimi faaliyetleri ve alt boyutları ile işletme nitelikleri arasında bir ilişki var mıdır?
Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin yürüttükleri iletişim yönetimi faaliyetleri ve alt boyutları ile çalışmaya katılan yöneticilerin nitelikleri arasında bir ilişki var mıdır?
4.1.2. Katılımcıların Seçimi ve Temsil Gücü
Çalışmanın evrenini; Konya organize sanayi bölgelerinde bulunan ve otomotiv yan sanayi, döküm sanayi, tarım makineleri sanayi, ayakkabı ve deri üretim sanayinde faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmeler oluşturmaktadır. Konya sanayi odasından bu sektörlerde faaliyet gösteren firmaların isim listeleri temin edilmiş ve firmalardan tesadüfi örneklem yöntemiyle 287 tanesi belirlenmiştir. Hazırlanan anket formu pilot çalışmaya tabi tutularak 10 firmaya uygulanmış ve geri dönüşümler alınmıştır. Bu geri dönüşümler değerlendirilerek sorularda bazı düzeltmeler yapılmış ve daha sonra anket formları anketörler aracılığıyla yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak 287 firmaya uygulanmıştır. Anket formlarının geri dönüşümleri sağlandıktan sonra 8 tanesi eksik ve özensiz doldurulduğu için araştırma dışı bırakılmış ve 279 adet anket formu değerlendirmeye alınmıştır.
4.1.3. Ölçüm Aracı
Dört ana bölümden meydana gelen soru formu toplamda 81 sorudan oluşmaktadır. Ölçeğin birinci bölümünde yer alan 24 soru, işletmelerin iletişim yönetimine ilişkin yönetici tutumlarını ölçerken, takip eden 26 soru iletişim yönetimi ile ilgili faaliyetlerin sıklıklarını, sonraki 24 soru ise iletişim yönetimi faaliyetlerinde kullanılan araçları ve bunların kullanım sıklıklarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Soru formunun son bölümünde yer alan 7 soru ise çalışmaya katılan yöneticilerin bireysel özelliklerini ve işletmelerinin niteliklerini sorgulamaktadır.
Söz konusu alt ölçeklerin güvenirlik değerleri alfa hesaplaması aracılığıyla ortaya konmuştur. Buna göre iletişim yönetimine ilişkin yönetici tutumu ölçeğinin alfa değeri. 853, iletişim yönetim faaliyetlerini ölçen ölçeğin alfa değeri .927 ve iletişim yönetim faaliyetlerinde kullanılan araçları ölçen ölçeğin alfa değeri ise .873 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin tamamına ait alfa güvenilirlik değeri ise .867 olarak hesaplanmıştır. Alt ölçeklerin ve tüm ölçeğin geçerliliği ise yüzey geçerliliği ile
sağlanmıştır. Tablo 1 tüm alt ölçeklerin ve genel olarak tüm ölçeğin güvenirlik değerlerini içermektedir.
Tablo 1: Alt Ölçekler ve Genel Ölçeğe Ait Güvenilirlik Değerleri
Ölçekler N Madde
Sayısı
Cronbach Alpha
İletişim yönetimine ilişkin yönetici tutumu ölçeği
278 24 .853
İletişim yönetim faaliyetleri ölçeği 278 26 .927
İletişim yönetim faaliyetleri tanıtım araçları
225 24 .873
Genel Güvenilirlik 223 72 .867
4.1.4. Verilerin Toplanması Ve Kullanılan İstatistiksel Analizler
Katılımcılardan elde edilen verilerin girişi, SPSS 17.0 adlı program aracılığıyla yapılmış ve araştırma sorularını yanıtlayabilmek için uygun istatistiksel analizler uygulanmıştır. Araştırmada betimleyici istatistikler, faktör analizi, korelasyon analizi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır.
4.1.4.1. Faktör Analizi
Faktör analizi birbirleriyle ilişkili veri setlerini birbirlerinden bağımsız ve daha az sayıda yeni veri setlerine dönüştürmek, herhangi bir olayı açıkladıkları varsayılan değişkenleri gruplayarak ortak faktörleri belirlemek, bir olayı ya da oluşumu etkileyen değişkenleri gruplamak, majör ve minör faktörleri tanımlamak amacıyla uygulanan bir yöntemdir (Özdamar, 2004: 235).
Faktör analizi pek çok sayıdaki değişkenler arasındaki ilişkiyi analiz etmek ve bu değişkenlerin ortak boyutlarını ortaya çıkarıp açıklamaya çalışır. Buradaki temel amaç bu değişkenlerdeki bilgiyi en az bilgi kaybıyla az sayıdaki boyutlara indirmektir. Faktör analizinin iki temel amacı vardır (Erdoğan, 2003: 352):
Değişkenler arası ilişkinin yapısını ortaya koymak: Bu amaca ulaşabilmek için değişkenler arasında korelasyon analizi yapılır. Analiz sonucuna göre kategoriler gruplandırılır.
Veri Azaltma (data reduction): Bu yöntemle çok sayıdaki değişkenlerden onları belli bir başlık altında toplayan değişkenler belirlenir. Çok daha az sayıda değişken setleri oluşturulur.
Faktör analizi temelde üç ya da daha fazla değişkenle ilgili insanların puanları tarafından paylaşılan varyansın tanımlanmasıyla ilgilenir. Bu varyans “ortak varyansa” karşılık gelmektedir ve diğer iki tür varyans tarafından ayırt edilmelidir. “Specific varyans” diğer bir değişken tarafından paylaşılmayan birleşik (bütünleşik) bir farklılaşmayı tanımlar. Diğer yandan “hata varyansı” ise bir şeyin ölçümünün kaçınılmaz dalgalanmasından kaynaklanan farklılaşmadır. Örneğin çok sık aralıklarla kilosunu ölçen bir insan aslında bu kadar kısa zamanda kilosu değişmemesine rağmen daha sonra her ölçümnde farklı rakamları okuduğunu görecektir. İşte ölçümdeki bu dalgalanma hata varyansı olarak bilinmektedir. Böylece toplam varyans; ortak, spesifik ve hata varyansı olmak üzere üçe ayrılabilen özel bir değişkeni ölçer (Bryman ve Cramer, 2001: 264).