MENTORLUĞUN KARİYER FONKSİYONLARINDAN DESTEKLEME FONKSİYONUNA İLİŞKİN ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ GÖRÜŞLERİ

Araştırma görevlilerinin bağımsızlığını kazanması için danışmanların yaptıklarına ilişkin araştırma görevlisi görüşleri Tablo 21’de verilmiştir.

Tablo 21. Araştırma Görevlilerinin Bağımsızlığını Kazanması için Danışmanların Yaptıklarına İlişkin Araştırma Görevlisi Görüşleri

Kategoriler Katılımcılar N

Özgün bir makale istedi [E6, 26, 1] 1

Tek başına derse girdi [E2, 25, 1] 1

89

Teşvik etme [K3, 28, 1], [K13, 23, 2], [E10, 25, 1], [E2, 25, 1] 4

Zorlama [E10, 25, 1] 1

Davranışlarını engellemedi [K7, 40, 1] 1

Danışmanın resmi görevi [E5, 25, 2] 1

Fırsat olmadı [K9, 25, 1] 1

Hiçbir şey yapmadı [E8, 29, 3], [K14, 40, 2] 2

Tablo 21 incelendiğinde araştırma görevlileri bağımsızlığını kazanması için danışman tarafından teşvik edilmiş, gerekmedikçe araştırma görevlisinin işine müdahale edilmemiştir fakat bunun yanında bağımsızlığını kazanması için mentesine hiçbir şey yapmayan danışmanlar da bulunmaktadır. Aşağıda araştırma görevlilerinin bağımsızlıklarını kazanmaları için danışmanların yaptıklarına ilişkin araştırma görevlileri görüşlerinden alıntılara yer verilmiştir.

Kendisinden özgün bir makale istenen bir araştırma görevlisi bunun bağımsızlığını kazanmasına yönelik bir durum olduğunu belirtmiştir.

“Deneyler konusunda veya makalenin bir kısmını kendimiz yapma gibi ki yüksek lisansın sonunda bizden özgün bir makale istemesi de kendi ayaklarımızın üzerinde durmamızın bir örneği.” [E6, 26, 1].

Tek başına derse giren bir araştırma görevlisi bunun bağımsızlığını kazanmaya yönelik bir durum olduğunu düşünmektedir.

“Akademik çalışmalarla alakalı veya verdiği derslerle alakalı, ders verirken yanında olmamızı bazen kendisi de isteyebilir hani nasıl ders verdiği görmemiz açısından bazen kendisi de bizi telkinleriyle beraber hani sen gir bakalım veya sen başla ben geliyorum tarzında ve gelir gerçekten.” [E2, 25, 1].

Araştırma görevlilerine verdiği işlere danışmanların çok karışmamasını araştırma görevlileri bağımsızlıklarını kazanmalarına yönelik bir davranış olarak görmektedir.

“Aslında yaptığı şey tamamen o. Bir iş veriyor aradan çekiliyor bunu bir şekilde yap diyor. Eğer sıkışırsan şu şu kişilerle iletişime geç diyor ve bırakıyor bizi.” [E1, 25, 1]. “Bana ben ilk geldiğim zaman, danışmanım olduğu zaman kendisi beni karşısına aldı ve dedi ki bak evladım, sen kendi ayaklarının üzerinde dur ben karışmayacağım şu kötü bu iyi demeyeceğim arkadaşların çevren içerisinde, sen kendin belirle sen kendin gör ve kendin karar ver, ben senin hiçbir şeyine karışmıyorum demişti bana.” [E11, 27, 1]. “Örneğin ben hocayla birlikte derslere girip takip ediyorum sonra hoca bana diyor ki mesela sen artık tek başına girebilirsin derslere kendin devam ettirebilirsin

90

veya bir çalışma makale yazıyoruz örneğin önceden sürekli hocaya sorardım hocam şunu mu yapacağım, bunu mu yapacağım şimdi hoca bana diyor ki şu kısımları sen kendin yapabilirsin, şuraları birlikte çalışalım ve artık ileriye dönük konuştuğumuzda da sen kendin artık hoca olacaksın hoca olduğunda kendi başına yapman gerekir diye yönlendiriyor.” [K12, 28, 2]. “Bilgiye ulaşma yollarını öğretir. Kendine karşı bir muhtaçlık, bağımlılık oluşturmaz. Yani balık tutmayı öğretir.” [E5, 25, 2].

Danışmanı tarafından teşvik edilen ve yol gösterilen araştırma görevlileri bunu bağımsızlıklarını kazanmaları için ileriye dönük bir adım olarak görmektedir.

“Üniversitede sürekli bir şeyler üretmemiz gerekiyor. Üretmek için de bir yol göstericinin olması gerekiyor. Ben kendi başıma şu konuda bu makaleyi yazayım deme bilgisine, tecrübesine henüz sahip değilim. Hocanın şu konuda şöyle bir şey yazılabilir, şöyle kaynaklar var bir tara gel bakalım dediği oluyor bunlar ileriye dönük benim ayaklarımın üzerinde durmamı tamamen sağlayacak şeyler.” [K3, 28, 1]. “Herhalde yaptığım çalışmalarda, genelde yaptığımız çalışmalarda ders kapsamında yaptık daha ziyade de onu yayına dökme aşamasında desteklediğini gördüm. O anlamda yardımcı oluyor.” [K13, 23, 2]. “Her zaman istediği şey o yani bir muhtaçlık ya da birilerine bir yük olma durumu değil de kendi başarını kendi çabalarınla ortaya koy bu şekilde insan ayakları üzerinde durur ve hiçbir zaman başkasına gerek, ihtiyaç duymadan yoluna devam edebilir en mantıklı, en doğru olan budur.” [E10, 25, 1]. “Mentorum kendi ayaklarımın üzerinde durmamı ister, kesinlikle destekler. Çünkü mentor asistan ilişkisi illa ki hayatın her safhasında olacak ama bir seneden sonra biz de hoca olacağımız için ister yani.” [E2, 25, 1].

Danışanının bağımsızlığını kazanması için onu zorlayan ve ısrarcı davranan danışmanların olduğunu belirten araştırma görevlileri bulunmaktadır.

“Şu şu eserler, şu şu kitaplar okunabilir der bazen zorlar, bunları okumalısın, bunları bitirmelisin der, şu şu kaynaklar var der işte Felsefeyle ilgili dergilerin bazıları özeldir onlardan yararlanmam gerektiğini söyler. Bunun için ısrarcı davranır, ısrarcı tavrı zaten insanı oraya doğru yönlendiriyor yani o işi bitirmeye doğru götürüyor.” [E10, 25, 1].

Bağımsız bir kişilik yapısı olduğunu belirten bir araştırma görevlisi, danışmanı tarafından engellenmemesinin kendisini destekleyen bir davranış olduğunu düşünmektedir.

91

“Kişilik yapısı olarak zaten bağımsızım o yüzden bağımsız olmam için ekstra bir katkısı olmadı ama köstek olacak bir şey de olmadı. Benim kişilik yapım için köstek olmayışı bile bir destektir.” [K7, 40, 1].

Bir araştırma görevlisi, danışmanın görevinin araştırma görevlisine bağımsızlık kazandırmak olduğunu belirtmiştir.

“Zaten görevi o, onu desteklemektir. Ha destekler mi? Görevi o yani bu resmi cevaptır görevi odur devletin ona tanımlamış olduğu görev odur zaten tanımı odur. O’na destek olmaktır bu bir tanımdır.” [E5, 25, 2].

Yüksek lisans tez aşamasındaki bir araştırma görevlisi henüz bu duruma yönelik koşulların oluşmadığını belirtmiştir.

“Biraz da koşullar gösteriyor açıkçası onu çok öyle bir durum oluşup oluşmadığını düşünüyorum şimdi ama tek başıma ayaklarım üzerinde durmam gerektiğini destekleyeceğini tahmin ediyorum öyle diyeyim tahminim o yönde ama birebir yaşanmış bir olay yok.” [K9, 25, 1].

Danışmanını mentoru olarak görmeyen araştırma görevlileri, danışmanlarının kendilerini desteklemediğini ya da bu konuda bir fikirlerinin olmadığını belirtmiştir.

“Şimdi şöyle ben birkaç şey için uğraştım, başka hocalarla da ortak çalışmalar yapayım diye uğraştım o konularda çok büyük fırçalar yedim, kesinlikle ona destek vermiyor yani sadece ben diyor. Bence bir asistanı olmaya mecbur ve mahkum değil beni bir yük olarak gördüğünü düşünüyorum çünkü yakında profesörlük gelecek yani kesinlikle istemeyerek bu birlikteliği devam ettirdiğini düşünüyorum.” [E8, 29, 3]. “..Hiçbir fikrim yok yalan söylemiş olurum şimdi.” [K14, 40, 2].

4.8 DANIŞMANLIĞIN KİŞİSEL VE MESLEKİ GELİŞİMLERİNE ETKİLERİ İLE