Maddi Güçlük Yaşama Durumu

Tablo 45’de evde bakım hizmeti veren bireylerin bakım hizmetinden kaynaklı yaşadığı maddi güçlükler tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna göre; %70,4’ü maddi yük getirdiğini, %22,3’ü ise maddi yük getirmediğini ifade etmiştir. En sırada ise; % 7,3’lük bir oran ile soruyu cevapsız bırakanlar yer almıştır.

Tablo 45

Maddi Güçlük Yaşama Durumları

Maddi Güçlük Sayı %

Evet 145 70,4

Hayır 46 22,3

Cevap Vermedi 15 7,3

Toplam 206 100,0

Tablo 45’den de anlaşılacağı üzere, bakım hizmeti veren bireylerin büyük bir çoğunluğu maddi güçlükler yaşamaktadırlar.

Tablo 46’da bakım veren bireylerin herhangi bir psikolojik, sosyal, ailevi, bedensel ve ekonomik değişkene göre yaşamlarının olumsuz yönde etkilenme durumları gösterilmektedir.

2.7.3. Psikolojik, Sosyal, Ailevi, Bedensel ve Ekonomik Değişkenlere Göre Yaşamlarının Olumsuz Yönde Etkilenme Durumu

Tablo 46

Herhangi Bir Psikolojik, Sosyal, Ailevi, Bedensel ve Ekonomik Değişkene Göre Yaşamlarının Olumsuz Yönde Etkilenme Durumları

Yaşam Etkisi Sayı %

Evet 167 81,1

Hayır 39 18,9

Toplam 206 100,0

Yaşamlarının etkilendiğini ifade eden bakıcı bireylere soruyla bağlantılı olarak yaşamlarının hangi yönlerden (psikolojik, sosyal, aile, beden sağlığı, ekonomik özgürlük) etkilendiği sorulmuştur. Araştırmaya katılan bireylerden yüksek oranda (%81,1) ‘evet’ cevabı alınmıştır. ‘Hayır’ cevabı alınanların oranı ise %18,9’dur.

Elde edilen verilerden de anlaşılacağı üzere, katılımcıların yüksek oranda (%81,1) yaşamları olumsuz yönde etkilenmiştir. Yaşamlarının etkilenme durumları çok boyutlu olarak analiz edilmiş ve her bir değişkenin yüzdelik oranları ayrı ayrı incelenmiştir. Buradan hareketle aşağıda tablo 47’de evde bakım hizmeti veren bireylerin psikolojik olarak etkilenme durumlarına yer verilmiştir.

Tablo 47

Psikolojik Olarak Etkilenme Durumları

Psikolojik Durum Sayı %

Evet 119 57,8

Hayır 87 42,2

Toplam 206 100,0

Edilen bulgulara göre, bakım hizmetini veren bireylerin %57,8’i psikolojik olarak etkilendiklerini ifade etmişlerdir. %42,2’si ise psikolojik durumlarının etkilenmediği cevabını vermişlerdir.

Araştırmacı tarafından beklenmeyen ve yüksek oranda psikolojik durumlarının etkilendiğini belirten bakıcı bireyler olduğu gözlemlenmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu (%57,8) psikolojik olarak çok etkilendiklerini ve düzenli olarak danışmanlık hizmetine ihtiyaç duyduklarını ifade etmişlerdir.

Tablo 48

Sosyal Yaşamlarının Olumsuz Yönde Etkilenme Durumu

Sosyal Yaşam Sayı %

Evet _{126 61,2}

Hayır _{80 38,8}

Toplam 206 100,0

Tablo 48’de araştırmaya katılan bireylerin sosyal yaşamlarının olumsuz yönde etkilenme durumları ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Buna göre evde bakım hizmeti veren bireylerin %61,2’si bakım hizmetinin sorumluluklarından ötürü sosyal yaşamlarının olumsuz yönde etkilendiğini ifade etmiştir. %38,8’lik bir oran ise, sosyal yaşamlarının olumsuz yönde etkilenmediği cevabını vermiştir. Veri kaynağını oluşturan bakıcıların büyük çoğunluğu (%61,2) sosyal yaşamlarının etkilendiğini ifade etmiştir.

Tablo 49’da araştırmaya katılan bireylerin aile yaşamlarının etkilenme durumları ile ilgili bilgilere yer verilmiştir.

Tablo 49

Aile Yaşamlarının Olumsuz Yönde Etkilenme Durumu

Aile Yaşamı Sayı Yüzde

Evet 117 56,8

Hayır 89 43,2

Toplam 206 100,0

Elde edilen verilere göre; bakım hizmeti veren bireylerin % 56,8’i aile yaşamlarının olumsuz yönde etkilendiğini, %43,2’si ise aile yaşamlarının olumsuz yönde etkilenmediğini ifade etmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin yarıdan fazlasının (%56,8) aile yaşamlarının olumsuz olarak etkilendiği sonucuna varılmıştır.

Verilerden hareketle evde bakım hizmeti sunan bireylerin tüm aile fertlerinin de bu sürece dahil olduğu, bakım veren bireyler kadar onlarında olumsuz olarak etkilendiği sonucuna varılabilir. Görüldüğü üzere evde bakım hizmeti çok boyutlu olarak düşünülmesi ve uygulamaya geçirilmesi gereken bir hizmet modelidir. Bu nedenle sadece yaşlı birey ve bakıcısı değil tüm aile fertlerinin olumsuz olarak etkilenme durumları göz önünde bulundurulup, müdahalelerde bulunulabilir. Çalışmanın son bölümünde yapılabilecek çözüm önerilerine araştırmacı tarafından özellikle değinilmiştir.

Tablo 50

Beden Sağlıklarının Olumsuz Yönde Etkilenme Durumu

Beden Sağlıkları Sayı Yüzde

Evet 115 55,8

Hayır 91 44,2

Toplam 206 100,0

Tablo 50’de bakım veren bireylerin beden sağlıklarının olumsuz yönde etkilenme durumları ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Buna göre; %55,8’i beden sağlıklarının olumsuz bir şekilde etkilendiğini, %44,2’si ise beden sağlıklarının olumsuz yönde etkilenmediğini ifade etmiştir.

Birebir yapılan gözlemler sonucunda; beden sağlıklarının etkilendiğini ifade eden bireyler genellikle bel ve eklem ağrılarına sahip bakıcılardan oluşmaktadır. Özellikle yaşlı bireyi yatağından kaldırırken büyük zorluklar yaşadıklarını ve beden sağlıklarının

olumsuz yönde etkilendiğini ifade etmişlerdir. Bu nedenle araştırmaya katılan bireylerden yüksek oranda ‘evet’ cevabı alındığı düşünülebilir.

Bakım veren bireylerin ekonomik özgürlüklerinin etkilenme durumları ile ilgili verilere tablo 51’de yer verilmiştir.

Tablo 51

Ekonomik Özgürlüklerinin Olumsuz Yönde Etkilenme Durumu

Ekonomik Özgürlük Sayı Yüzde

Evet _{141 68,4}

Hayır 65 31,6

Toplam 206 100,0

Araştırma kapsamındaki bakıcıların %68,4’ü ekonomik özgürlüğünün olumsuz yönde etkilendiğini ifade ederken, %31,6’sı ekonomik özgürlüğünün olumsuz yönde etkilenmediğini ifade etmiştir. Katılımcıların büyük çoğunluğu (%68,4) ekonomik özgürlüğünün etkilendiğini ifade etmiştir. Araştırmacı tarafından yapılan birebir yapılan görüşmeler sonucunda, ekonomik özgürlüğünün etkilenmediğini ifade eden bireylerin büyük çoğunluğunun kendisinin de oldukça yaşlı olduğu gözlemlenmiştir.

Yaşam kalitesi, bireyin içinde yaşadığı kültür ve değerler sistemi içerinde kendisini algılayış biçimi olarak tanımlanmaktadır. Sanattan, spora, iktisattan, şehir planlamasına, sosyal politikadan sosyal hizmetlere değin çok geniş bir yelpazede bireyin objektif ve subjektif göstergeler ışığında yaşam kalitesi belirlenmekte ve bunun sürekli geliştirilmesi için yeni yol ve yöntemler araştırılmaktadır. Yapılan araştırmalar yaşam kalitesini etkileyen ve olumlu yönde arttıran en önemli faktörün maddi refah olduğunu göstermektedir (Danış, 2015b: 10-37). Bu bağlamda da evde bakım hizmeti sunan bireylerin yaşam kalitelerinin artması ve kendilerine olan özgüvenlerini kazanabilmeleri adına, ekonomik özgürlüklerinden mahrum olmamalarının oldukça önemli olduğu sonucuna varılabilir. Ülkemizde süreli bakım hizmetlerinin gelişmemiş olması, bakım veren bireyleri daimi olarak yaşlıya bağımlı hale getirmiştir. Bu nedenle bakım hizmetinin sorumluluğunu almış birçok birey ekonomik özgürlüklerinden mahrum bir şekilde yaşamını devam ettirmek zorunda kalmıştır.