• Sonuç bulunamadı

3 12 ROCK MÜZİKTE TEKNOLOJİNİN KULLANIM

Rock, başından beri yüksek sesin şiddetine ve bu sesin meydana getirilmesi için gerekli olan teknolojinin aşırı kullanımına yaslanan bir müzik biçimidir. Müzik teknolojisi sözcüğü Amerika ve Avrupa’da 19. ve 20. yüzyıllarda müzik alanında mekanik, elektronik ve elektromekanik gelişmeyi anlatır (Erol 2002:137). Rock müzik özgül bir kültürel biçim olarak “ağır bir şekilde üretilmiş teknolojiye” dayanır. Rock ve pop müziğinin kapitalizme kolaylıkla dahil olmasının neden olan etken sol romantiklere göre yüksek teknolojinin bu müzikleri hapsetmiş olmasıdır. Teknoloji ile rock müzik arasındaki ilişki zorunlu ancak güç bir nitelik gösterir. Rock’n’roll ilk ortaya çıkışından bu yana, her zaman için yüksek teknolojinin müdahalesine uğrayan bir konum içinde yer almıştır. Bu düşünceye göre rock her zaman ve durumda teknolojiktir denilemez. Ancak rock’ta müziğin kaydedilmesi sırasında müziğin önemli ölçüde dönüşüme uğratılması ya da müziğin icrası sırasında ses düzeyinin üst seviyelere çıkarılmasının bir arada kullanılması 1960’lı yılların “The Rock Machine Turns You On” önemli sözünü uygun bir yere yerleştirmiştir. Fakat “rockın romantizm ve modernizmle olan çelişkili ittifakı teknoloji açısından kayda değer bir muğlaklık üretir” (Rowe 1996:136-138). Rock’n’roll’da makineler genellikle bireysel güç gösterisi ya da birer

güvenlik örtüsü olarak kullanılır; bu rock’taki teknoloji fetişizminin temelini oluşturur. Reynolds ve Press’e göre rock’da teknoloji her zaman;

“yabaniliğin iplerini koyuvermek ya da havalanmaya güç kazandırmak için kullanıldı. Ama makine benzeri kusursuzluğa göz dikmenin makineleri fallik birer destek olarak kullanmasının ötesinde dinamik güçlere yönelik saf bir tapınma, kinetik enerji haline gelme doğrultusunda bir arzu yatmaktadır” (Reynolds, Press 2003:124-125).

1950’li ve 60’lı yıllarda elektrikli gitarın ve ‘bas’ın modern müzik teknolojisi içinde kullanılması özellikle rock’n’roll’a gürültü ve saldırganlık kazandırmak için işlevsel olmuştur. Modern popüler müzikte teknolojik sofistikasyonun ve postmodern bir dünyanın karışıklığından ve çelişkilerinden oluşan bir sentezi yansıtan bir görünüm vardır (Lull 2000:25-26). Rock teknoloji kullanımı yoluyla sesin şiddetini artırarak müziğin “dinleyiciyi boğma yeteneğini” sonuna kadar götürmeyi amaçlar. “Aracının yerine dolaysızlığı, yorumun yerine etkileyiciliği”(Reynolds, Press 2003:233) geçirmeyi amaçlar. Müzikte teknolojinin kullanımı yoluyla “teskin edici ve esrik” duygular yaratmak mümkündür. “Burada dölyatağı gibi kapsayıcı teknoloji çevresi vücudun denge ve entropi arzusuna karşılık vermeyi amaç edinir.” Öte yandan alternatif olarak da bireylere şok etkisi yaparak zevk veren ya da duygu bombardımanına tutan koşullar da yaratılabilir. Organizma teknolojinin bu şekilde kullanılması yoluyla, dondurarak değil ama tam tersine duyguların kabarıp taşması yoluyla anestezi edilmiş olur (Robins 1999:194). Hız, teknoloji, neon ışıkları ve gürültünün son noktasına kadar kullanılması rock’n’roll için bir tür Fütürist zevk yaratır (Reynolds, Press 2003:175).

Popüler müzikte enstrümanların elektronizasyonunu başlatan siyahlar olmuştur (Brendt 2003:61). Karayip müziği olan Reggae’nin rock müziği önceleyen bir müzik tarzı olduğunu daha önce belirtmiştik. Karayipli işçilerin yaşamlarındaki diğer bütün sistemler gibi ses sistemi de siyahlığı en iyi ve en tavizsiz biçimde ifade eden bir alan olmuştur. Siyahlara yönelik ayrımcılığın ve düşmanlığın en üst sınıra vardırıldığı bir toplumda özellikle de genç nesil için ses sistemi “yabancı etkisiyle kirletilmemiş sabit bir dub vuruşu ile siyahi bir kalbin çarpıntısını simgeleyen değerli kutsal bir özel alan”ı belirtiyordu. “Sesle sallanan duman ve intikamla yüklü bir atmosferde kıyamet gününün yaklaştığını düşünmek oldukça kolaydı.” Bütün bunların sonucunda toplumda güçlü konumda bulunan ancak cesaretsizler alaşağı olacak ve o güne kadar çektiği bütün acıları unutarak dehşetle zırhlanacak dürüst siyah adam geçecektir (Hebdige 2004:42-43). Rock akımı elektronik stüdyolarında üretilen saf elektronik sesleri kendi adına geliştirip popülerleştirmiştir. Elektronik müziğin gelişim süreci caz, R&B,

pop ve rock türlerinin etkisiyle geliştirilmiş oldu. Bu tarz birbirinden farklı müziklerin hepsinin birden birbirlerini etkilemesi ya da birbirlerinden etkilenmesi süreci elektronizasyonun zamanın gereği olduğu sonucunu gösterir. Bu olay sadece çalgılar bağlamında değil, modern insanın duyma gereksiniminin kent merkezlerinden gettolara, alt tabakadan üst tabakaya kadar her kesim adına (Brendt 2003:61) elektronikleştiğini gösterir.

Müzikle ilgili olarak teknolojinin kullanımı konusu aslında tek başına müzikal anlamda bir ihtiyaçtan ya da teknolojik bir buluştan kaynağını almaz, bunun yanında ilginç bir biçimde müziğin icrası esnasında müzik aletlerinin başına gelen teknolojik kazalarını müzisyenlerin işlevsel ve yaratıcı bir biçimde kullanmasıyla oluşmuştur. Örneğin; 1950’li yıllarda ortaya çıkan “distortion” uzun sahne performansları sırasında rock gruplarının hatalarından kaynaklanan bir oluşum olarak ortaya çıkmış ve ileriki dönemlerde müzisyenlerin isteği doğrultusunda bir tür teknolojik kullanım sahasına sahne olmuştur (Erol 2002:137). Frith, 20. yüzyıl popüler müzik tarihinde teknolojik yeniliklerin beklenmedik sonuçlarının olduğunu düşünür. Ona göre insanların yaptıkları ya da dinledikleri müziksel alışkanlıklar, müzik endüstrisi tarafından büyük bir dönüşüme uğratılmıştır. Ancak bu dönüşümün öncüsü kendi başına müzik üreticilerinin kararlarından kaynaklanmaz. Bunun yanında müzisyenlerin ve dinleyicilerin tepkilerinin de bu dönüşümde önemli etkilere sahip olmuştur (Lull 2001:187). Bunun en iyi örneğini ses kaydının yüksek sadakatli (high fidelity) üretiminde görebiliriz. Müzikte ileri teknolojik gelişimle ve yeni kayıt teknolojileri sayesinde sanatçının sesinin en gerçek şekliyle daha büyük bir sadakatle yeniden-üretilmesini anlatan bu gelişim, hem sesin kaydedildiği metaların (kaset, plak, cd vs..) daha uzun ömürlü olmasını sağlamış hem de genel tüketici talebi olan daha yüksek kalitede müzik dinleme ihtiyacını karşılamıştır.

Outline

Benzer Belgeler