Lale DÖN BAK*, Ayşe ALTUN*, H . DAĞ*, Behnan ALPER*, Necm i ÇEKİN,
Mete K. GÜLMEN*, Serpil SALAÇİN**
ÖZET
Bu çalışmada Ocak 1993-Aralık 1997 yılları arasında C L . Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabiliın Dalı Adli Seroloji Labo ratuarına gönderilen adli olguların profili incelenmiş ve pa ternité araştırmalarının sonuçları aktarılmıştır.
Ocak 1993-Aralık 1997 arasını kapsayan 3 yıllık dönem de Adli Seroloji Laboratuarımıza başvuran adli olguların sa yısı 50’clir. Bu olguların 36 si paternité tayinine yönelik labo ratuar incelemeleri için gönderilmiştir.
Paternité araştırmalarında toplam 14 olguda 46 kişi ince lenmiş ve 14 olgu kapsamında 17 kişinin babalığı araştırıl mıştır. Anne, çocuk ve şüpheli babaların eritrosit antijenleri (ABO. Ulı-D.C.c.E.e-, Lewis, PI, MNSs, Kell. Kidd, Duffy. Lutheran) ve lökosit antijenleri (HLA-ABC ve -DR) test so nuçlarının genetik geçiş değerlendirmelerine göre 6 kişinin babalığı reddedilmiştir. Babalığının yapılan bu testlerle red- dedilemediği 11 kişi için DNA testlerinin yapılmasının uy gun olacağı görüşü bildirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Paternité tayini, Kimliklendirme, Kan lekeleri.
GİRİŞ
Kimliklendirme ve paternité araştırmalarında gene tik işaretlerin kullanılabileceği görüşü 1901’de Kari Lansteiner’ın ABO kan grup sistemini keşfinden son ra gündeme gelmiş ve takip eden çalışmalarla serolo- jik ve elektroforetik protein varyasyonuna dayanan çok sayıda genetik işaret keşfedilmiştir. Son yıllarda moleküler genetik alanındaki ilerlemeler direkt olarak DNA varyasyonunun adli amaçlı kullanımına olanak sağlamıştır! 1-10).
Bu çalışmada; Ocak 1993-Aralık 1997 arasını kapsa yan 5 yıllık dönemde Ç.İJ. Tıp Fakültesi Adli Tıp Ana- bilim Dalı’na gönderilen adli olguların profili sunulmuş ve paternité araştırmalarının sonuçları aktarılmıştır.
GEREÇ v e YÖ NTEM
Dalımıza gönderilen 50 olgunun 36'sında paternité ta yinine yönelik laboratuar incelemelerinin yapılması is tenmiştir.
Anabilim Dalımızda paternité anıştırmalarında; eritrosit antijenleri (ABO, Rlı-D, C, c, E, e-, Lewis, P1, MNSs, Kell, Kidd, Duffy, Lutheran) ve lökosit antijen lerinden (HLA-ABC ve -DR) yararlanılmaktadır.
Eritrosit antijenleri Anabiliın Dalımızda mikroplate yöntemi ve Ç.İJ. Balcalı Hastanesi Kan Merkezi nde jel- test yöntemiyle olmak üzere iki ayrı yerde iki farklı yöntemle çalışılmıştır! 11-16). Bireylerin lökosit antijen leri Ç.İJ. Balcalı Hastanesi Merkez Laboratuarında veya Ç.İJ. Tıp Fakültesi İmmünoloji Bilim Dalı Laboratuarın da mix lenfositotoksisite yöntemi ile incelenmiştir.
Paternité değerlendirmeleri; anne, çocuk ve şüp heli babaya ait eritrosit antijenleri ve lökosit antijenle ri test sonuçlarının genetik geçişleri göz önüne alına rak yapılmıştır.
BULGULAR v e TARTIŞMA
5 yıllık bir dönemde Anabiliın Dalımıza gönderilen 50 olgunun; 1 tanesi paternité araştırmasına yönelik görüş almak için, 36’sı paternité, 5’i maternité tayini, 3’ü kimliklendirme, 4’ii kan gruplarının ve 1 tanesi ise
Tcıblo 1. G ön derilen o lg u la rın i l re ilçelere göre dağılırın.
İl veya ilçe Olgu sayısı
Adana 30 Andırın 1 Ceyhan 2 İskenderun 6 KaraisalI 2 Niğde 1 Osmaniye l Tarsus 5 Ulukışla 1 Yayladağı 1
Ocak 1993-Aralık 1997 yılları arasında Anabiliın
* Ç u kuro va Üniversitesi Tıp Fakültesi A d li Tıp A n a b iliın D a lı.
III. ADLİ BİLİMLER KONGRESİ
Tablo 2. G ön derilen o lg u la rın y ılla r a gö re dcığılııın.
Yıl Olgu sayısı
1993 2
1994 3
1995 10
1996 9
1997 26
bireyin söz konusu çiftin çocukları olup olamaya cağının .saptanmasına yönelik laboratuar incelemeleri için gönderilmiştir.
Bıı olguların 10 tanesi Adli Tıp Kurumu Adana Grup Başkanlığından, 20 tanesi Adana’dan, 6 tanesi İskenderun’dan, 5 tanesi Tarsus’dan, 2 tanesi Karaisa lI'dan, 2 tanesi Ceyhan’dan ve l ’er tane de Ulukışla, Niğde, Yaylaclağı Osmaniye ve Andınn’da ilgili mah keme veya Başsavcılıklardan gönderilmiştir (Tablo 1). Bu olguların yıllara göre dağılımı Tablo 2'cle görül mektedir.
Paternité tayini amacıyla gönderilen 30 olgunun 6'sında bireyler test ücretlerini ödeyemediklerinden çalışmalarına başlanamamıştır. 2 olgunun ise çalışma larına devam edilmektedir.
Paternité araştırmalarında 14 olguda toplam 46 k i şi incelenmiştir. 11 olguda 1 'er tane, 3 olguda 2’şer ta ne olmak üzere 14 olgu kapsamında 17 kişinin baba lığı araştırılmıştır. Anne, çocuk ve şüpheli babaların eritrosit antijenleri ve lökosit antijenleri test sonuçla rının genetik geçiş değerlendirmelerine göre 6 kişinin babalığı reddedilmiştir. Yapılan bu testlerle 11 şüphe li babanın ise babalığı reddedilememiştir(Tablo 3).
14 olguda ise tek başına şüpheli baba ya da anne ve çocuk veya Adli Tıp Kurumu Adana Grup Başkan lığından kimliği meçhul bebeklere veya bireylere ait postmortem kan örnekleri gönderildiği için sonuçlar bilinmemektedir.
Adli Tıp Kurumu Adana Grup Başkanlığından gönderilen 10 olgunun, 9'unda postmortem kan örne ği, 1 tanesinde ise postmortem kandan hazırlanan kan lekeli gazlı bez gönderilmiştir. Postmortem kan örne ğinin gönderildiği 9 olgunun 6’sında eritrosit antijen leri gösterilebilmiştir. 3 olguda ise aşırı hemoliz nede niyle eritrosit antijenleri saptanamamıştır. Bu olgular da postmortem kandan hazırladığımız lekelerde tiip- test absorbsiyon-eliisyon yöntemiyle ABO gruplaması yapılmıştır. Olgulardan Tinden bu yöntemle de sonuç alınamamıştır.
Anabilim Dalımızda paternité araştırmalarında şu anda sadece eritrosit ve lökosit antijenlerinden yarar lanılmaktadır. Şüpheli babanın yapılan bu testlerle reddedilemediği durumlarda baba olma olasılığı yak laşık % 80-85’dir. Ülkemizde 27.05.1993 tarihli temyiz edilen bir paternité araştırması ile ilgili olarak Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin Fsas:8685. Karar:9405 sayılı ila mında paternité araştırmalarında eritrosit antijenleri, lökosit antijenleri, polimorfik eritrosit enzimleri ve se rum proteinleri çalışılarak kişinin reddedilemediği du rumlarda, baba olabilirlik oranı % 99.73 değilse, bu orana ulaşmak için DNA çalışmaları dahil diğer ilave araştırmaların ela yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bu nedenle Anabilim Dalımızda yapılan bu testlerle ba balığının reddedilemediği 11 kişi için ilgili makama
Tablo 3. P a te rn ité a ra ş tırm a la rın ın son uçları.
Protokol No Bireyler Yapılan testler Sonuç
ATADI) 93/1 A-Ç-B 2 Recldedilemedi
ATABD 93/2 A-Ç-B 2 Reddeclilemedi
ATABD 94/1 A-Ç-B1-B2 1,2 B1 reddedildi (HLA-A ile)
ATABD 94/3 A-Ç-B 1,2 Reddedildi (Duffy ile)
ATABD 95/2 A-Ç-B 1,2 Red edilemedi
ATABD 95/3 A-Ç-B 1,2 Rededilemedi
ATABD 95/8 A-Ç-B 1,2 Reddeclilemedi
ATABD 95/10 A-Ç-B 1,2‘‘ Reddeclilemedi
ATABD 96/4 A-Ç-B 1,2 Reddedildi (MN,Lewis,Duffy,HLA-ABC,-DR ile)
ATABD 96/5 A-Ç-B 1-B2 1,2 B1 reddedileli (Rh ile)
B2 reddedildi (HLA-DR ile) ATABD 96/9 Karı-Koca-Ç-B*2 1,2 Çift reddedildi (Kidcl ile)
B reddeclilemedi
ATABD 97/1 A-Ç-B 1-B2 1,2 B1 reddedildi (MN,Kidcl, HLA-ABC.-DR ile)
ATABD 97/5 A-Ç-B 1 Reddeclilemedi
ATABD 97/22 A-Ç-B 1 Reddeclilemedi
A:Anne, Ç-.Çocuk, B:Şi'ıpheli baba,
! d ir il rosit a n tije n le ri (ABO, Rb-D, C,c,E,e, Lewis, P I, MNSs, Kell, K id d, D u ffy , Luthera n), 2:Lökosit a n tije n le ri (ABC, DR)
'B ıı olgu da sadece a n n e ne şüp he li b a ba da lökosit a n tije n le ri çalışılm ıştır.
'B u olgu çocuğun Ç iftin m i yoksa şüp he li b a b a n n ı m ı çocuğu o ld u ğ u n u n sa p la n m a sın a y ö n e lik incelem eler iç in g ö n de rilm iştir.
DNA testlerinin yapılmasının uygun olacağı görüşü bildirilmiştir.
Yakın bir gelecekte Bölümümüzde yapılan pater nité araştırmalarında bireylerin reddedilemediği du rumlarda % 99.73’lük baba olabilirlik oranına ulaşabil mek amacıyla, bir polimorfik eıtiıosit enzimi (PGM1 subtiplemesi), bir polimorfik serum proteini (HP feno- tiplemesi) ve 3 ayrı STR lokusunun (HumTHOl, HumvWF, HumF13B) yöntem oturtma çalışmalarına başlanmıştır.
KAYNAKLAR
1. Champs FE. Gradwohl’s Legal Medicine. 3th ed. Great Britain John Wrigh and Sons Ltd.
1976:157-159.
2. Divall GB. The application of electrophoretic techniques in the field of criminology. Electrop horesis 1985; 6:249-258.
3. Gaensslen RE. Sourcebook in Forensic Serology, Immunology and Biochemistry. WashingtomUS Government Printing Office, 1984:293-320. 4. Grunbaum BW. Procedures for phenotyping of
genetically controlled enzyme and protein sys tems. ImGrunbaum BW, eels. Handbook for Fo rensic Individualization of Human Blood and Bloodstains. GöttingemSartorius GmbH,
1981:51-114.
5. Sensabaugh GF. Biochemical markers of indivi duality. ImSaferstein R. eds. Forensic Science Handbook. New Jersey:Simon and Schuster Company, 1982:358-373-
6. Atasoy S. Adli olayların aydınlatılmasında DNA parmakizinden yararlanılması. Adli Tıp Derg 1989; 5:215-219.
7. Cawood AH. DNA Fingerprinting.Clin Chem 1989; 35:1832-1837.
111. ADLİ BİLİMLER KONGRESİ
8. Jeffreys AJ. DNA typing:Approaches and appli cations. J Forensic Sei Soc 1993; 33:204-211. 9. Urquhart A, Kimpton CP, Downes TJ, Gill P. Va
riation in short tandem repeat sequences-a sur vey o f twelve microsatellite loci for use as foren sic identification markers. Int J Leg Med 1994; 107:13-20.
10. Sprecher CJ, Puers C, Lins AM, Schümm JW. Ge neral approach to analysis of polymorphic short tandem repeat loci. Biotechniques 1996; 20:266- 276.
11. Çekin N. Mikroplate yöntemi ile kan gruplarının saptanması.Tıpta Uzmanlık Tezi, Çukurova Üni versitesi, Adana, 1994.
12. Kellece L. Adli amaçlarla Rh eritrosit antijenleri nin microtyping (mikro tiplendirme) yöntemler le fenotiplendiıilmesi. Master Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, 1995.
13. Alttın A. Adli amaçlarla Lewis, Kell, Kidd, Düffy ve Lutheran eritrosit antijenlerinin microtyping (mikro tiplendirme) yöntemlerle fenotiplendiril- mesi. Master Tezi, Çukurova Üniversitesi, Ada na, 1995.
14. - Hitzier W, Schöming-Breckner H, Mathias D: Gel centrifugation test-a new micro method for blo od group typing and antibody screening. Arztl Lab 1989; 35:89-92.
15. Lapierre Y, Rigal D. Adam J, Josef D. Meyer F, Greber S, Drat C. The gel test:A new way to de tect red cell antigen-antibody reactions. Transfu sion 1990; 30:109-113-
16. F.ıbaş O, Işık E, Acar N, Soydinç J, Onaran L. Kan gruplarının saptanmasında yeni bir yön- teınjei santrifügasyon testi. Ank Hast Tıp Bül 1991; 26:147-150.
III. ADLİ BİLİMLER KONGRESİ