Kouri Sığır Türünün Gelişim Projesi

1970'lerde, Çad Gölü Havzası şiddetli kuraklıktan ciddi şekilde etkilenmiştir. Hayvanlar, bitkiler ve insanlar ve ekosistem sürekli yok olma tehdidi altında idi. Bu kırılgan ekosistemde, Kouri olarak bilinen nadir bir sığır ırkı vardı. Özellikle besleyici potansiyeli nedeniyle Çad, Nijerya ve Nijer adası bölgelerinde yaşayan ana etnik gruplar olan Kanembou ve Kouri'ye düşkündür. Bu cins, hem diğer sığırlardan daha fazla süt ve et üretme özelliğine hem de doğal ortamına mükemmel uyum sağlaması sayesinde, daha yüksek direnç kapasitesine390 _{sahipti. Fakat iklim}

değişikliği, çeşitli hastalıklardan dolayı yanlış tanımlama, Kouri sayılarının azaltılması gibi sonuçlara maruz kalmıştır. Komisyonun 16’ncı oturum olan 1972’deki toplantısı sırasında bu konu da ele alındı391. Bu çercevede toplantıya Kouri ırkının gelişimi konusunda uzman olan Fransız Dr. Renard’ın raporu üye devletlere için bir uyarı mahiyetindeydi. Buna göre, üye devletler bu sonuçlar daha kötüye gitmemesi için acil müdahale etmek gerektiği belirtildi. Bu bağlamda ÇGHK, Kouri ırkının gelişimi üzerine bir ön taslak hazırlamıştır. ÇGHK tarafından geliştirilen ön taslak ışığında, Kamerun ve Nijerya gibi bazı devletler, başarısının kısmen yetiştiricilere bağlı olduğu böyle bir teşebbüsün fizibilitesi hakkında

389_{CBLT/0030, Procès-Verbal de la Vingt-Neuvième Session. Annexe E, s.4}

390_{CBLT/0579, Projet de Développement de la Race Bovine Kouri, Ndjamena 1976, s.29-56. Emziren}

bir Kouri ineği günde ortalama 5-6 litre arasında süt üretir. Bu, 7-10 aylık bir süre boyunca 600 veya 700 litre süt tutar. Bu nedenle bazı Kouri yetiştiricileri cinslerin saflığını korumak için ellerinden geleni yaptılar.

115

değerlendirmekte bulundular. Ana yararlanıcılar olan ülkeler Nijer ve Çad, projenin bir gerçeklik haline geldiğini görmeye hevesliydi. Birbirlerinin görüşüne göre, İşbirlik Yardım Fonu'nun mali desteğiyle ÇGHK, 1976'da392 _{Kouri'nin korunması ve}

geliştirilmesi üzerine dört yıllık bir proje başlattı. Bu çerçevede Fransa ve İcra Sekreteri tarafından 12 Mart 1977 tarihinde hibe anlaşması imzaladı. Çad, Nijer ve Nijerya393 için projenin dört yılın içinde gerçekleşmesi bekleniyordu. Projenin ilk aşaması 190 milyon CFA Frangı, ikincisi ise 175 milyon CFA Frangı394 _olarak

finanse edilecekti. Tropikal Ülkelerin Hayvancılık ve Veteriner Hekimliği Enstitüsü (IEMVT) bu projeyi yürütelecekti. İlk amaç, ilgili ada alanlarında saf ırkın gelişimine odaklanarak Kouri'yi iyileştirmek ve çevre bölgelerindeki Arap sığırla melez ırk yapmaktı. Bu amaca ulaşmak için sağlık ve zooteknik yönleri dikkate alınacaktı395_.

Daha önce yapılan çalışmalardan, özellikle 1971'de Queval yapılanlardan esinlenerek, örgütün projenin genel planını hazırlamak için ciddi ölçütleri vardı396_.

1976'da ön hazırlıklar başladı. Böylece, Kouri hakkında bibliyografik kaynakların bir envanterini gerçekleştirerek, İşbirliği Yardım Fonu uzmanları ek bilgileri toplamak için önemli kişilerle bir araya geldi. Sonra yetiştiriciler ihtiyaçlarını ve taleplerini anlamak için onlarla tanıştılar. Bu başarılı başlangıç, daha sonra uygun Kouri gelişimine geçmek için önemliydi. Ancak, yeterli sıhhi önlemler olmadan, uzmanlar ciddi bir hata yaptığını fark ederek, zaman kaybetmeden bir dizi sığır hastalığı kaydedildi. Böylelikle, ada bölgelerinde yapılan iki misyon, uzmanların, sığır vebası,

392_{Başlangıçta, Ekim 1973'te kabul edilen proje, olası finansman için çeşitli bağışçılara sunuldu.}

Bunların arasında güçlü bir ilgi gösteren Birleşmiş Milletler Çevre Programı vardı. Ne yazık ki Birleşmiş Milletler Çevre Programı uzmanı Mason’un görevinden sonra, örgüt 1975'te projeyi finanse edemediğini ilan etti. Bu, ÇGHK çok büyük bir utanç içinde bıraktı. 1977 yılına kadar, Fransız işbirliği Bakanlığı, İşbirlik Yardım Fonu aracıyla, projeye yönelik genel finansman anlaşmasının imzalanması yoluyla katkıda bulunmayı kabul etti. Daha fazla bilgi almak için bakınız CBLT/0019, Procès-Verbal de la dix-huitième réunion. Annexe A, s.3. CBLT, Procès-Verbal de la Vingtième Session. Annexe C, N’djamena 1975. CBLT/0022, Procès-Verbal de la 23e session. Annexe E, s.6.

393_{Çad'ta proje, Göl valiliğinden Şari-Baguirmi vilayetinin bir bölümüne kadar uzatıldı. Nijer'de, ilgili}

olan Nguigmi seçildi. Nijerya'da, Baga-Kawa, Kouri ırkı iyileştirme projesi ile ilgili tüm eylemlerden yararlanmak için seçildi.

394_{CBLT/0022, Procès-Verbal de la 23e session. Annexe B, s.15.}

395_{Y. N. Mandigui, La Coopération entre les 4 Etats riverains du lac Tchad, s.204.} 396_{CBLT/0579, Projet de développement de la race bovine Kouri, s.1.}

116

pleuropnömoni, semptomatik şarbon, şarbon ve pastörellozun özellikle Kouri yetiştiriciliğinin gelişiminde397 _{ana engeller olduğu sonucuna varmasını sağlamıştır.}

Projenin genel planı, Kouri ırkının yetiştiricileri ile etkileşimi, veteriner korumasına öncelik vererek çevrenin iyileştirilmesi ve Kouri sığırı için hayvan bilimi yöntemleri de dahil olmak üzere üç ana eylemin uygulanmasını içeriyordu. Doğal çevre ile Kouri ırkı arasında ilişki kurarak, uzmanlar hayvan sağlığına yönelik önlemlere odaklandılar. Veteriner koruma sağlandığı sürece hayvan ölümün azaltması ve böylece Kouri sürülerinin süt ve etindeki karlılığını artırması hedeflendi. Bu öneriler, proje 1977'de başladığında dikkate alınmıştır. İşbirlik Yardım Fonu hibe ilk taksidiyle, birçok çalışma tamamlanmıştır. Çad'da beş, Nijer'de iki, Nijerya'da bir olmak üzere toplam sekiz veteriner istasyonu kuruldu. Bölgedeki hayvancılık operasyonlarını kolaylaştırmak için sondaj ve kuyular da kazıldı. Ne yazık ki, Çad siyasi kriz nedeniyle, İşbirliği Yardım Fonu 1979 yılında ikinci dilimi finansman askıya aldı. ÇGHK, Kalkınma Fonunun kaynaklarını kullanarak Nijer'deki faaliyetlerin uygulanmasını sürdürdü. 1986'da proje şarbona karşı 134 237 sığır ve Nijer'deki faaliyetlerin uygulanmasını sürdürdü. 1986'da proje şarbona karşı 134 237 sığır ve semptomatik şarbona karşı 21 417 aşılamayı başardı. Bu arada, Çad'da aşı kampanyası yeniden başladı. Aynı zamanda Kouri öküz sayımına doğru ilerledi ve bu da 3874'ü saf olarak398 belirlemeyi mümkün kıldı.

Son olarak, 1993 yılında, iş birliği yapan ÇGHK üye Devletleri ve BM Gıda ve Tarım Örgütü uzmanları sayesinde Kouri ırkının yok olma tehdidi uluslararası toplumun dikkatini çekti. 1993 yılında, örneğin, BM Çevre Programı, BM Kalkınma Programı ve BM Gıda ve Tarım Örgütü, 1994 yılında başlayacak olan bir Kouri Koruma Programı'nın399 _{geliştirilmesine karar verdiler. Her iki tarafın taahhüdüne}

rağmen, bu önemli projenin yeniden canlanması esas olarak ekonomik kriz ve ÇGHK’nın yeniden düzenlenmesi nedeniyle gerçekleşmedi. Kouri sığır ırkı şimdi Çad Havzası'nın mirasının bir parçasıdır ve bu nedenle ÇGHK ve bağışçıları ile ilgilenmeye devam etmektedir.

397_{CBLT/0579, Projet de développement de la race bovine Kouri, s.47.} 398_{CBLT/0034, Procès-Verbal de la 33e session. Annexe D, s.11.} 399_{CBLT/0720, Procès-verbal de la 41e session, s.30.}

117

1.3. Yaere Projesi veya Çad Gölü Havzasında Hayvancılık Koşullarının