Bölge Tarihine Bağlı Unsur Olarak Güvensizlik

Çad Gölü Havzasındaki kırsal haydutlar, kolonizasyon ve bağımsızlık gelişinden önce başladı. Gerçekten de Bornu, Bagirmi, Wandala ve Ouaddaï de dahil olmaz üzere Çad Gölü Havzası krallıkları tarafından baskınlar düzenlendi. Bu baskınlar yarı yasal bir ekonomi oluşturuyordu. Baskın, ekinleri, sürüleri vb. çalmak için yabancı topraklara hızlı bir saldırı olarak tanımlanıyor. Kurak mevsimde ordular tarafından yapılan örgütlenme ve baskınlar ve bir krallık açıklarını doldurmasını mümkün kıldı579_{. Böylece Sultan Rabah}580_{, organize ettiği sayısız baskınlar}

578_{9. Devlet Başkanları Zirvesi sırasında ne Nijerya ne de Kamerun katıldı. 28 Temmuz 2000 tarihinde}

Ndjamena'da düzenlenen 10. Zirvede, Kamerun Devlet Başkanı Paul Biya muhtemelen Nijerya Cumhurbaşkanı Olesegun Obasanjo ile görüşmekten kaçınmak için temsilci gönderdi. Daha fazla bilgi için, bakınız CBLT, Recueil des décisions des sommets des Chefs d'Etat, s.43-54.

579_{S. Issa, “L'embuscade sur les Routes des Abords Sud du lac Tchad”, Politique Africaine 2004/2 N°}

94, 2004, s.87.

580_{Rabih el-Zubayr ibn Fadl Allah veya Rabih Fadlallah (yaklaşık 1842-1900). Sudan'daki savaş ağası}

178

sayesinde zenginleşti. Bu baskın hem köle ticaretini, hem fildişi, devekuşu tüyleri ve Orta Afrika'nın diğer zenginlikleri kontrol etmesini sağladı581_{. Bu etki, bu güçle aynı}

zamanda Darfur'un güneyi ve batısındaki Bahr-El Ghazal'dan Dar-Fertit'e bölgeyi kontrol etmesini sağladı. Aynı şekilde, Çad Havzası'nın ilk kaşiflerinden biri olan Denham Dixon, Angournou'da planlı bir baskından bahsetti. Ancak Şoua Araplar ve Kanembou ana katılımcılarının itirazları nedeniyle, baskın Ramazan sonrasına ertelendi. Devlet baskınlarının düzenlenmesi yoluyla hükümdarlar, onları terk etmiş bir müttefik ya da bölgedeki otoritesine karşı çıkan bir krallığın intikamını almayı hedeflediler. Örneğin, İngilizler Bornu'ya geldiğinde, Baguirmi yönünde bir baskın hazırlanıyordu. Bornu'dan El Kanemy Şeyh, yöneticilerine meydan okumaya cesaret ettiği için bir ceza vermek istedi. İngilizlere eşlik eden Araplar çoğunlukla tüccardı. Adamları bu fikirden çok memnunlardı çünkü onların zenginliklerini arttırmalarına izin verecekti582. Dahası, devlet baskınlarını gerçekleştirmek için ittifaklar oluşturmak yaygın bir uygulamadır. Örneğin, Bornu ve Mandara arasında Felatah'a karşı ve kölelerin tedarikini garanti altına almak için Kırdi ülkelerine veya Müslüman olmayan halklara karşı saldırılar başlatmak üzere bir yardım anlaşması imzalandı583_.

Bornu'nun Şeyh ile Mandara Sultanının kızı arasındaki evlilik bu ittifakı mühürledi. Çeyiz, Müslüman olmayan nüfusundan oluşan bir ülke olan Mosgo'ya584 _{yapılan bir}

seferdi. Mandara Sultanı ve Bornu Şeyh birliklerinin bu ittifakı, 3000 Mosgolunun köleleştirilmesine neden oldu585_.

Krallıların bu tekniğinden esinlenerek, bireylerin çeteleri kendi etnik grubuna baskın yapmak bir suç olarak algılandığı için, komşu etnik gruplara baskın yaptılar. Bu baskınlar, hane açığını telafi etmek, kötü hasatları telafi etmek, kurak dönemlerde meraların kıtlığını ve epizootik tarafından kırılan sürüleri yeniden doldurmak için

581_{D. Gaston, La Vie du sultan Rabah. Les Français au Tchad, s.2.}

582_{D. Dixon, Voyages et Découvertes T.2, s.173. 28 Mart 1824'te başlatılan savaş nihayet Bornu}

tarafından kazanıldı. Ve 4 Nisan 1824'te, imparatorlukta bir sevinç vesilesiydi. Savaşın sonucu esas olarak, Bornu tarafından 480 at, 200 kadın ve iki hadım olmak üzere toplanan ganimetdi.

583_{Denham Dixon, Voyages et Découvertes T.1, s.310}

584_{Mosgo, Mandara'nın güney-doğusunda bulunan Musgum Topraklarıdır. Bölgenin Müslüman}

olmayan yerleşim yerlerinde yapılan baskınlar sayesinde, Müslüman krallıklar Sahra genelinde Araplarla köle ticaretini sürdürerek büyük refah sağladı.

179

onlara yardımcı oldu586_{. Kaşifler çeşitli raporlarında, Çad Havzası'nda hüküm süren}

güvensizliği anlattılar. Yalnız seyahat etmek tehlikeliydi. Bu yolculuğa başlamadan önce tüccarların kalabalık olmaları önerildi. Dolaysıyla aylar hatta yıllar bekleyebilirlerdi. Örneğin İngiliz kâşif Denham, Sultan El Kanemy generallerinden biri olan Barca-Gana'nın her zaman 400 ve 800 kişi arasında bir taburla seyahat etmesi, yolculuğun ne kadar tehlikeli olduğunun bir göstergesidir.

Bu dönemde Çad Havzası'nda adam kaçırma ve fidye isteme yaygındı. Çad Gölü adalarında yaşayan Buddoumas, bu uygulamayı istilalar yaparak maharetle587

gerçekleştirildi. Bu istilalar şu şekilde gerçekleştirildi. Her biri en az on beş kişiyi taşıyan iki yüz tekne, Çad Gölü kıyılarına iner ve çoğu durumda kasabalardan birini hedef alırdı. Böylece erkek, kadın, çocuk ve büyükbaş hayvan kaçırma da dahil olmak üzere her türlü ihlale devam ettiler. Böylece, Woudie'ye (Çad Gölü yakınındaki şehir) yakın olan Buddouma, Bornu Şeyhinin yeğeni ve şehrin valisini588

de dahil olmak üzere otuz insana başkın yapmış ve kaçırmışlardı. Soylu rütbeli adamları kaçırmayı başardıklarında, genellikle 2000-3000 arasında öküz başı veya orantılı sayıda köle fidye talep ederlerdi589_{. Bu durum, bölgedeki Avrupa güçlerinin}

gelişine kadar devam etti.

Çad Havzası'na Fransa, Almanya ve İngiltere'nin gelişi hem devlet baskınlarına hem de bölgedeki büyük siyasi varlıklara son verdi. Bu geliş, Kamerun, Çad, Nijer ve Nijerya'yı doğurdu ve aynı zamanda bölge halkının geleneklerini değiştirdi. Çünkü hapis cezası adı altında baskınlar yapmak yasaktı. O andan itibaren, ülkeye yasadışı olarak baskın yapan insanlar kendilerini bir ülkenin sınırında suç işlemek için organize ettiler ve daha sonra yakalanmaktan kaçmak için başka birine sığındılar. Fakat sömürgeci yönetimin ağlarına düşme konusunda olanlar, suçlarına eşit yaptırımlara maruz kaldılar. Suçlulara iki tür ceza uygulanmıştır: Ya ömür boyu hapsedildiler ya da kamu meydanında idam edildiler.

586_{S. Issa, “L'embuscade sur les Routes des Abords Sud du lac Tchad”, Politique Africaine 2004/2 N°}

94, 2004, s.87

587_{Budduma, Çad Gölü'nün adalarında yaşayan bir kabiledir. Onlar Bornu, Ouaddai ve Baguirmi de}

dahil olmak üzere büyük gölet çevrili tüm imparatorluklara karşı şiddetli bir savaş yürüttü. Su unsurlarının ustalığı, O zamanlar İmparatorlukların onlar üzerinde hiçbir kontrole sahip olmadığı anlamına geliyor.

588_{D. Dixon, Voyages et Découvertes T.2, s.72} 589_{D. Dixon, Voyages et Découvertes T.2, s.72}

180

Kaçmayı başaranlar güçlü ağlar yaptılar ve kirli çalışmalarına devam ettiler. Ancak idarenin yaptırımlarının ciddiyeti, olayların önemli ölçüde azalmasına neden oldu. bu sükunet 1979'da Çad iç savaşına kadar sürdü. Daha sonra Çad Havzası çeşitli felaketlerle, toplumların hayatta kalmasına karşı gerçek engellerle vurulmuş bir ortamda, sofistike silahlara yönelik şiddetli bir artışa maruz kaldı590_.

Sonuç olarak, 1980'lerin sonlarından itibaren, Çad Gölü Havzası’nın yollarında yeni bir kırsal haydutluk biçimi ortaya çıktı. Gerçekten de Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki çeşitli krizlerin yarattığı siyasi ve sosyal istikrarsızlık, Kuzey Nijerya'daki dini isyan ve Kamerun'un uzak kuzeyindeki etnik çatışmalar nedeniyle bölge benzeri görülmemiş şiddete maruz kaldı. Eşkıyaların ortaya çıkmasına elverişli olan bu ortamda, sofistike silahlar kolayca dağıtıldı. Bunlar, haydutluk parametrelerini değiştirerek, yolun yeni ustalarının merhametine bırakılan farklı sosyal tabakaların savunmasızlığına neden oldu. Haydutlar, kirli işlerini hayatta kalma nedenleriyle ve aynı zamanda zenginlik biriktirmek için kullandılar. Kurbanlarının soygununda, sınırların kontrolsüzlüğü, bankaların ve polis yokluğundan yararlandılar591_.

Haydutların hedeflediği ana yollardan biri 236 km'lik Maroua-Kousseri (Kamerun) idi. Ama başka yollarda şaşırtıcı şekilde ve hızlı hareket eden haydutlar tarafından da hedefe alındı. Bu durumu düzeltmek için Kamerun, Hızlı Müdahale Taburu gibi organize suçları bastırmak için özel olarak eğitilmiş güvenlik güçleri kurdu. Orta Afrika Cumhuriyeti'nde, Eşkıyayı Bastırma Merkez Ofisi benzer işler yapıyordu ve Çad'ta Arama, Yardım, Müdahale, Caydırma (RAID) denilen birim günlük olarak değerini kanıtladı. Devletlerin halkın güvenliğini sağlamak için aldıkları tüm önlemlere rağmen, Çad Gölü Havzası'ndaki ulaşım, sehirlerarası otobüs

590_{Bu paragraftaki daha fazla bilgi için bakınız, S. Issa, “L'embuscade sur les routes des abords sud du}

Lac Tchad”, Politique Africaine 2004/2 N° 94, 2004. Saibou Issa et Hamadou Adama, “Vol et relations entre Peuls et Guiziga dans la plaine du Diamaré (Nord-Cameroun)” , Cahiers d’études africaines 166, 2002. Saibou Issa, “Les Jeunes Patrons du Crime Organisé et de la Contestation Politique Aux Confins Du Cameroun, de la Centrafrique et du Tchad, International conference Youth and the Global South: Religion, Politics and the Making of Youth in Africa, Asia and the Middle East 2006.

591_{S. Issa, “L'embuscade sur les Routes des Abords Sud du lac Tchad”, Politique Africaine 2004/2 N°}

181

şoförlerinin ve halkın kabusu haline geldi. Bölgede kurulan güvenlik birimleri haydutlar olayların azalmasına katkıda bulunular592_.