SONUÇLARI: OHSAS 18001 BELGESİ OLAN/OLMAYAN FİRMALARIN KARŞILAŞTIRILMAS
KORAN OHSAS 18001 127 4,0499 ,90567 1,306 273 0,193 İSG Kanunu 148 3,9032 ,9
VERİM_1 OHSAS 18001 128 3,69 ,937 2,525 277 0,012 İSG Kanunu 151 3,40 ,932 VERİM_2 OHSAS 18001 127 3,35 1,003 1,151 276 0,251 İSG Kanunu 151 3,21 ,942 VERİM_3 OHSAS 18001 128 3,47 1,003 1,814 277 0,071 İSG Kanunu 151 3,24 1,100 VERİM OHSAS 18001 127 3,4934 ,83344 2,035 276 0,043 İSG Kanunu 151 3,2848 ,86701
Tablo 5. Bağımsız iki örnek T testi bulguları (Devam)
Değişken Grup Adı N Ortalama SS t SD p İKMAL_1 OHSAS 18001 128 3,80 ,925 1,111 276 0,268 İSG Kanunu 150 3,67 1,014 İKMAL_2 OHSAS 18001 127 3,80 ,929 1,662 274 0,098 İSG Kanunu 149 3,60 1,033 İKMAL_3 OHSAS 18001 128 3,69 1,010 1,557 275 0,121 İSG Kanunu 149 3,49 1,088 İKMAL_4 OHSAS 18001 128 3,81 ,903 1,73 275 0,085 İSG Kanunu 149 3,61 1,038 İKMAL_5 OHSAS 18001 128 3,74 ,898 1,644 274 0,101 İSG Kanunu 148 3,55 1,071 İKMAL_6 OHSAS 18001 127 3,54 ,990 1,574 274 0,117 İSG Kanunu 149 3,34 1,100 İKMAL OHSAS 18001 127 3,7257 ,83188 1,676 273 0,095 İSG Kanunu 148 3,5428 ,95893
Test bulguları; iki grup ortalamaları dikkate alındığında OHSAS 18001 belgeli firmalar lehine İSG Kanunu uyum maliyetleri ve verimlilik ölçeklerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. Kaza oranları ve iş kazası maliyetlerinde azalma ölçeklerinin her ikisinde de iki grubun ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamıştır.
7. SONUÇ VE TARTIŞMALAR
Bu çalışmada, yasal şartların sağlanması zorunluluğunu da içeren OHSAS 18001 standardına uygun bir İSG yönetim sistemini uygulayan firmaların; İSG Kanununa uyum ve verimlilik artışı konularında belirgin bir avantaj sağladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Kaza oranları ve iş kazası maliyetlerinde azalma konularında ise OHSAS 18001
6331 sAYILI İŞ sAĞLIĞI Ve GÜVenLİĞİ KAnUnU UYGULAMALARInIn oRGAnİZAsYoneL sonUÇLARI: oHsAs 18001 BeLGesİ oLAn/oLMAYAn FİRMALARIn KARŞILAŞtIRILMAsI
Hüseyin İskender (Sakarya University), Metin Bayram (Sakarya University)
belgeli firmalarla sadece İSG Kanunu yükümlülüklerini yerine getiren firmalar arasında belirgin bir farklılık olmadığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca, sadece 6331 Sayılı İSG Kanunu yükümlülüklerini yerine getiren firmaların son üç yıl içinde OHSAS 18001 belgeli firmalar kadar olmasa bile kaza oranları ve iş kazası maliyetlerinde iyileşme sağladıkları sonucuna da varılmıştır.
Bu çalışmanın sonuçları; OHSAS 18001 veya benzeri İSGYS uygulayan firmaların diğerlerine oranla daha iyi çalışma koşulları ile yasalara uyum sağlandığını ortaya koyan Santos ve ark. nın (2013) ve kaza sayısı ve işveren yükümlülüğünün azaltması ile çalışanların verimliliğinin artırılması hususları ile ilgili OHSAS 18001 belgeli firmaların belirgin bir avantaja sahip olduğunu ortaya koyan Vinodkumar & Bhasi (2011) çalışmalarını doğrulamaktadır. Türkiye ölçeğinde yapılan bu araştırmanın bulguları, OHSAS 18001 belgeli firmaların işveren yükümlülüğünün azaltılması ve verimlilik artışı sağlanması hususlarında belirgin bir avantaja sahip olduklarını, kaza oranlarında ise belgesi olmayan firmalara göre daha fazla iyileşme sağladıklarını ortaya koymaktadır.
Diğer taraftan; önleyici İSG yaklaşımlarının firma İSG performansı (kaza oranları), verimlilik ve karlılığı üzerinde olumlu etkisi olduğunu ortaya koyan De Greef & Van den Broek (2004), inşaat sektörüne yönelik olarak İSG yasal düzenleme yükümlülüklerine uyma kararının, algılanan maliyet tasarrufu ve bu maliyet tasarrufunun da kaza olma olasılığı tarafından etkilendiğini ortaya koyan Windapo (2013) ve yasal şartlara uyma mecburiyeti ve üst yönetimin bağlılığının İSG önlemleri alınmasını olumlu yönde etkilediğini ortaya koyan Hossain ve ark. (2015) çalışmalarını desteklemektedir. Bu araştırma, İSG Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren geçen üç yıl içinde Türkiye’deki firmaların kaza oranları ile iş kazası maliyetlerinde azalma sağladıklarını, verimlilik konusunda ise sınırlı bir iyileşme yaşadıklarını ampirik olarak ortaya koymaktadır. Dolayısıyla, bu araştırma sonucunda yaklaşık beş yıl önce yürürlüğe konulan 6331 Sayılı İSG Kanunu yükümlülüklerine uygun hareket eden Türkiye’deki işyerlerinde, İSG’nin sağlandığı ve mevcut sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirildiğine dair yeterli kanıtlar sağlanmıştır. Ayrıca, bu çalışma önleyici yaklaşım ile hazırlanan işyeri sağlık teşvik programlarının tedavi masraflarının yanında çalışanların devamsızlığını önemli oranda azalttığını ortaya koyan Kreis & Bodeker (2004) çalışması ile tutarlıdır. Çünkü bu çalışmada da bu iki madde ile ilgili katılımcılar iyileşme sağladıklarını bildirmişlerdir. Bu çalışma diğer taraftan, önleyici İSG yaklaşımları için harcama yapılmasının firmaların kaza sayısında azalma, üretimin daha az kesintiye uğraması ve verimliliğin artması sonucunda maliyet kazancı sağlandığını ortaya koyan Zou ve ark.nın (2010) ve İSG’ne yatırım yapmak suretiyle İSG’yi iyi yöneten kuruluşların, verimlilik ve karlılıklarına olumlu etkisi olan iş kazaları ve meslek hastalıklarının maliyetlerinde azalış ve çalışan memnuniyetinde artış sağlayabileceğini ampirik olarak ortaya koyan Bayram (2016) çalışması ile de tutarlıdır.
KAYNAKÇA
Avder, E. (2007), “İşletmelerde Verimliliğe Etki Eden Faktörler ve Örnek Bir Çalışma”, Avaiable: http://www. muhasebetr.com/yazarlarimiz/erdogan/007/ [Accessed 03 March 2018]
Bartlett, M. S. (1954), “A Note on The Multiplying Factors for Various Chi Square Approximations”, Journal of the Royal Statistical Society, 16(Series B), ss: 296–298.
Bayram, M. (2016), “İş Kazası Maliyetlerine Etki Eden Faktörler Üzerine bir Ampirik Araştırma”, (Unpublis- hed doctoral dissertation), Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
CURRENT DEBATES IN MANAGEMENT & ORGANIZATION Senem Nart, Yavuz Tansoy Yıldırım VOLUME 29
Bayram, M. & Ünğan, M. C. (2017), “İSG Kanunu Uyum Maliyetlerinin KOBİ’ler Üzerindeki Ekonomik Faydaları ve Bir Araştırma”, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi ,3(3), ss:409-417.
Bayram, M. Kökçam, A. H. & İskender, H. (2017), “Firma Büyüklüğünün 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu Kapsamında Bireysel Ve Örgütsel Sonuçlar Üzerindeki Etkisi: İmalat Firmaları Üzerinde Bir Araştırma”, İşletme Bilimi Dergisi (JOBS). 5(2), ss: 135-154. DOI: 10.22139/jobs.334588. Bayram, M. Üngan, M. C. & Ardıç, K. (2017), “The Relationship Between OHS Prevention Costs, Safety Per-
formance, Employee Satisfaction and Accident Costs”, International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 23(2), ss: 1-12. DOI:10.1080/10803548.2016.1226607
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (2013), “Avrupa Birliği’nin İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri İyi Uygulamaları”, Ankara: T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü.
De Greef, M. & Van den Broek, K. (2004), “Quality of the Working Environment And Productivity: Research Findings And Case Studies”, European Agency for Safety and Health at Work.
Demirbilek, T. (2010), “Verimlilik Davranışı: Şevkli İşgören Olmak”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. 47(544), ss: 75-93.
Efil, İ. (2004), “İşletme Yönetimi”, Bursa: Alfa Akademi Yayınları.
Gervais, R. L. Pawlowska, Z. Bojanowski, R. Kouvonen, A. Karanika-Murray, M. Van den Broek, K. & De Greef, M. (2009), “Occupational Safety and Health and Economic Performance in Small and Medi- um-sized Enterprises: A Review”, European Agency for Safety and Health at Work.
Health and Safety Executive (2009), “Assessing the Cumulative Economic Impacts Of Health And Safety Regu- lations (HSE Books no. 2009RR692)”, Kent: The Centre for Strategy and Evaluation Services (UK). Hesapro Projesi (2013), “İş Sağlığı – Güvenliği ve Verimlilik İlişkisi (Hesapro – Arka Plan Araştırması)”, Avai-
lable: http://www.hesapro.org/files/Background_Research_tr.pdf [Accessed 03 March 2018]. Hossain, M. A. Hossain, Md. M. Tarannum, S. & Chowdhury, T. H. (2015), “Factors Affecting OHS Practices
in Private Universities: An Empirical Study From Bangladesh”, Safety Science, 72, ss: 371–378. Kaiser, H. F. (1974), “An index of factorial simplicity, Psychometrika”, 39(1), ss: 31–36.
Karamık, S. & Şeker, U (2015), “İşletmelerde İş Güvenliğinin Verimlilik Üzerine Etkilerinin Değerlendirilme- si”, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Part:C, Tasarım Ve Teknoloji, 3(4), ss: 575-584. Kreis, J. & Bödeker, W. (2004), “Health-Related and Economic Benefits of Workplace Health Promotion and
Prevention – Summary of the Scientific Evidence”, (Germany. IGA-Report 3e), Essen: BKK Bun- desverband.
Lamm, F. Massey, C. & Perry, M. (2006), “Is There a Link Between Workplace Health and Safety and Firm Performance and Productivity”, New Zealand Journal of Employment Relations. 32(1), ss: 75-90.
6331 sAYILI İŞ sAĞLIĞI Ve GÜVenLİĞİ KAnUnU UYGULAMALARInIn oRGAnİZAsYoneL sonUÇLARI: oHsAs 18001 BeLGesİ oLAn/oLMAYAn FİRMALARIn KARŞILAŞtIRILMAsI
Hüseyin İskender (Sakarya University), Metin Bayram (Sakarya University)
Mossink, J. (2002), “Inventory of Socioeconomic Costs of Work Accidents”, European Agency for Safety and Health at Work, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities. Purwanto, A. H. D. Suharjo, B. Sumarwan, U. Daryanto, H. K. (2014), “Implementing Health Safety Envi-
ronment (HSE) Process Management to Improve HSE Performance, Competitive Advantage and Financial Performance”, Jurnal Manajemen Teknologi, 13(1), ss: 64-85.
Rzepecki, J. (2012), “Cost and Benefits of Implementing an Occupational Safety And Health Management System (OSH MS) in Enterprises in Poland”, International Journal of Occuapational Safety and Ergonomics, 18(2), ss: 181-93.
Santos, G. Barros, S. Mendes, F. & Lopes, N. (2013), “The Main Benefits Associated With Health and Safety Management Systems Certification in Portuguese Small and Medium Enterprises Post Quality Ma- nagement System Certification. Safety Science, 51, ss: 29–36.
Sosyal Güvenlik Kurumu (2018), “SGK İstatistik Yıllıkları”, Available: http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/ tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari [Accessed 21 March 2018].
Şahin, F. (2011), “İşe Devamsızlığın Nedenleri, Sonuçları ve Örgütler İçin Önemi”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1), ss: 24-39.
Tabachnick, B.G. & Fidell, L.S. (2013), “Using Multivariate Statistics”, (sixth ed.) Boston: Pearson.
Tokgöz, E. & Aytemiz Seymen, O. (2013), “Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma”, Öneri Dergisi. 10(39), ss: 61-76. Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (2018), available: http://www.mess.org.tr/tr/haberler/is-kazala-
ri-2015te-yuzde-11-azaldi/ [Accessed 21 March 2018].
Vinodkumar, M. N. & Bhasi, M. (2011), “A Study on the Impact of Management System Certification on Safety Management”, Safety Science, 49, ss: 498–507.
Windapo, A. (2013), “Relationship Between Degree Of Risk, Cost and Level of Compliance to Occupational Health and Safety Regulations in Construction”, Australasian Journal of Construction Economics and Building, 13(2), ss: 67–82.
Yükçü, S. & Gönen, S. (2009), “Implementation Proposal for The Assessment of Occupational Accident Costs in Terms of Quality Costs”, Ege Academic Review. 9 (3), ss: 933-953.
Zou, P. X.W. Shi, V. Y. & Li, Z. (2010), “An Econometric Evaluation Framework for Investment in Constru- ction Safety”, In: Editor EC. Paper presented at 2010 Procs 26th Annual ARCOM Conference of Leeds (UK).Sep 6-8.