Araştırma Yöntemi ve Bulgular

Araştırma kapsamında elde edilen verilerin güvenilirlik testi için iç tutarlılık testlerinden alfa katsayısı ve madde- toplam korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Hem araştırma verilerinin geçerlilik testi için hem de katılımcıların girişimciyi nasıl tanımladıklarının belirlenmesine ilişkin ise keşfedici faktör analizi kullanılmıştır.

Katılımcıların Özellikleri:

Katılımcıların yaşı 18 ila 26 yaş aralığında değişmektedir. 21 ve 22 yaşında olan katılımcı öğrenciler çoğunlukta olmakla birlikte yaş değişkeninin normal dağılımda olduğu hesaplanmıştır. Diğer değişkenler olan öğrenim türü ve cinsiyet değişkenlerinde de katılımcı öğrencilerin birbirine yakın değerler aldığı görülmüştür (Tablo-1).

Tablo 1. Katılımcıların Özellikleri

Yaş S % Öğrenim Türü S %

20 yaş altı 39 17,4 Normal öğretim 104 46,6 21 yaş 48 21,5 İkinci öğretim 119 53,4 22 yaş 56 25,1 Cinsiyet S %

23 yaş 32 14,3 Kadın 105 47,1 24 yaş 28 12,6 Erkek 118 52,9 25 ve üstü yaş 20 9

CURRENT DEBATES IN MANAGEMENT & ORGANIZATION Senem Nart, Yavuz Tansoy Yıldırım VOLUME 29

Araştırmada kullanılan BCRE ölçeğinin güvenirlilik testleri için iç tutarlılık testi olan alfa katsayısı ve madde- toplam katsayısı analizleri uygulanmıştır. Kadınsı özelliklere ilişkin uygulanan analizde alfa katsayısı α = 0,881 olarak hesaplanmış; boyun eğen, sıkılgan ifadelerinin madde-toplam korelasyon değerleri 0,30’un altında olduğu için bu ifadeler değerlendirmeden çıkarılmıştır.

Erkeksi özelliklere uygulanan alfa katsayısı testinin sonucu ise α = 0,64 olarak hesaplanmıştır. Bu ifadelerden, duygularını açığa vurmayan, hırslı, lider gibi davranan, riski göze almaktan çekinen ve saldırgan ifadelerinin madde- toplam korelasyon değerleri 0,30’un altında olduğu için bu ifadeler de değerlendirmeden çıkarılmıştır. Kadınsı ve erkeksi özelliklere ait ifadeler ve madde toplam korelasyon değerleri Tablo-2’de gösterilmiştir.

Tablo 2. Kadınsılık-Erkeksilik Ölçek Maddelerinin Madde-Toplam Korelasyonları

Madde Madde-

Toplam Madde

Madde- Toplam

Sevecen (K) ,894 Girişken (E) ,410 Yumuşak, nazik (K) ,845 Etkileyici, güçlü (E) ,636 Tatlı dilli (K) ,836 Gözü pek (E) ,613 Gönül alan (K) ,814 Hırslı (E) ,425 Sadık (K) _,800 Kendi ihtiyaçlarını savunan

(E) ,386 Merhametli (K) ,754 Mantıklı (E) ,341 Başkalarının ihtiyaçlarına duyarlı (K) ,722 Kendine güvenen (E) ,251 Anlayışlı (K) ,722

Cana yakın (K) ,712 Cömert (E) ,690 Çocukları seven (K) ,682 Sözünde duran (E) ,659 İncinmiş duyguları tamir etmeye istekli

(K) ,612 Namuslu (K) ,597 Fedakâr (K) ,518 Ailesine karşı sorumlu (E) ,510 Ağırbaşlı, ciddi (K) ,497 Haksızlığa karşı tavır alan (E) ,493 Kaba dil kullanmayan (K) ,417 Hassas (K) ,370

Kadınsı özelliklere ilişkin boyun eğen, sıkılgan ve erkeksi özelliklere ilşkin duygularını açığa vurmayan, hırslı, lider gibi davranan, riski göze almaktan çekinen ve saldırgan gibi özelliklerin ölçek dışında kalması araştırmaya katılan gençlerin geleneksel düşüncede yer alan ve kadınlar açısından bağımlılığı, ürkekliği temsil eden boyun eğen, sıkılgan gibi ifadeleri dikkate almamaları manidardır. Aynı şekilde erkeklere atfedilen duygularını açığa vurmayan ve saldırgan gibi ifadelere de yer vermemeleri yine bugün durumun cinsiyete yönelik kalıp yargıların yavaş yavaş da olsa değişmeye başladığının sinyallerini vermektedir denilebilir.

GİRİŞİMCİ DeDİĞİn eRKeKsİ ÖZeLLIKLeRe Mİ sAHİPtİR, YoKsA…? Yeliz Mohan Bursalı (Pamukkale University)

Güvenilirlik testlerinden sonra keşfedici faktör analizi uygulanmış ve ölçeğe ait ifadeler 2 boyut altında toplanmıştır. Uygulanan geçerlilik ve güvenirlilik testlerinden sonra; baskın-tesirli, boyun eğen, duyguları açığa vurmayan, duygusal, erkeksi, idealist, kadınsı, kuralcı-katı, lider gibi davranan, otoriter, riski göze almaktan çekinmeyen, saldırgan, sıkılgan ifadeleri değerlendirmeye alınmamıştır.

Tablo 3. Kadınsılık-Erkeksilik Ölçeğinin Keşfedici Faktör Analizi Sonuç Tablosu

Kadınsı Erkeksi Sevecen (K) ,910 Yumuşak, nazik (K) ,884 Tatlı dilli (K) ,863 Gönül alan (K) ,853 Sadık (K) ,843 Merhametli (K) ,805 Başkalarının ihtiyaçlarına duyarlı (K) ,757 Anlayışlı (K) ,746 Cana yakın (K) ,744 Cömert (E) ,708 Çocukları seven (K) ,693 İncinmiş duyguları tamir etmeye

istekli (K) ,669 Sözünde duran (E) ,654 Namuslu (K) ,628 Fedakâr (K) ,539 Ağırbaşlı, ciddi (K) ,525 Haksızlığa karşı tavır alan (E) ,514 Ailesine karşı sorumlu (E) ,513 Kaba dil kullanmayan (K) ,456 Hassas (K) ,450 Girişken (E) ,739 Gözü pek (E) ,678 Mantıklı (E) ,639 Etkileyici, güçlü (E) ,618 Hırslı (E) ,587 Kendine güvenen (E) ,575 Kendi ihtiyaçlarını savunan (E) ,425

Açıklanan Toplam Varyans = 0,49 KMO = 0,841

Bartlett’s Test of Sphericity

Approx. Chi-Square = 4399, 52

df = 351

Sig. = 0,00

Tablo-3’de görüldüğü gibi araştırmanın başında erkeksi olduğu düşünülen birçok ifade geçerlilik ve güvenilirlik testleri sonucunda ölçekten çıkarılmıştır. Bunun yanında yine başlangıçta erkeksi özellikler olarak görülen; cömert

CURRENT DEBATES IN MANAGEMENT & ORGANIZATION Senem Nart, Yavuz Tansoy Yıldırım VOLUME 29

olma, sözünde durma, haksızlığa karşı tavır alma ve ailesine karşı sorumlu olma özellikleri kadınsı boyutun altında yer almıştır. Uygulanan güvenilirlik ve keşfedici faktör analizi testlerinin sonucunda 7 ifadeden oluşan erkeksi özelliklere ait ölçeğin alfa katsayısı α = 0,688 olarak hesaplanmıştır. Erkeksi olarak düşünülen fakat kadınsı özelliklerin altında yer alan ifadeler ile birlikte 20 ifadeden oluşan kadınsı özelliklere ait ölçeğin alfa katsayısı α = 0,936 olarak hesaplanmıştır. Analizler, iş dünyasında birer aktör olmaya aday olan öğrencilerin girişimcilerde olması gereken özellikler konusunda anlamlı sonuçlar vermiştir. Buna göre, kültürümüzde toplumsal cinsiyete yüklenen özelliklerden farklı bir tablo ortaya çıkmıştır. Bu tabloya gore araştırmaya katılan gençler bir girişimcide hem kadınsı hem erkeksi özellikler bulunması gerektiğini belirtmiş olmakla birlikte, girişimciye dair özelliklerin birçoğunun kadınsı özellikler altında toplanmış olması ve bu özelliklerin bir kısmının da aslında geleneksel olarak toplumsal cinsiyet rolleri açısından erkeksi özellikler arasında yer alıyorken, burada kadınsı özellikler altında toplanması son derece umut vadedicidir. Bu durumda yeni neslin değer yargılarının ve hayata bakışlarının eskiye kıyasla oldukça farklılık arz etmesi etken olabilir.

Görüldüğü gibi girişimcilerde, kadınsı olarak değerlendirilen; sevecen, nazik, tatlı dilli, başkalarının ihtiyaçlarına duyarlı vb. gibi özelliklerin daha fazla olması gerektiği düşünülmektedir. Erkeksi olarak değerlendirilen 20 özellikten sadece 7 tanesinin anlamlı bulunması, cömert ve sözünde duran gibi erkeksi özelliklerin kadınsı özellikler olarak değerlendirilmesi bu sonucu destekler niteliktedir. Ayrıca kadınsı özellikler içinde girişken, kendine güvenen kendi ihtiyaçlarını savunan, gözüpek, haksızlığa karşı tavır alan gibi erkeksi özelliklerin yer alması ve bu özelliklerin kadınsı olarak düşünülmesi değişimin boyutlarını anlamak açısından anlam taşımaktadır.

4. SONUÇ

Girişimcilik, sadece ülke ekonomilerinin gelişimi için değil, aynı zamanda toplumun sosyal ve kültürel gelişimi açısından da son derece önemli bir konudur. Bu noktada bir ülkede bu alanda ne kadar çok kişi iş yapar ve yenilikçi düşünceleri hayata geçirirse toplumun refahı ve kalkınması açısından o kadar iyi olacaktır. Ancak geçmişin girişimci dediğin erkek olur ya da girişimci erkeksi özelliklere sahiptir şeklindeki geleneksel görüşü, toplumun yarısını oluşturan kadınlara bakışı ve kadınların bu alanlara gelmesini zorlaştırmaktadır. Toplumun tarihsel olarak erkek yönelimli bu yaklaşımı, bu yönde oluşan normları toplumun geneli tarafından kabul edilmekte ve bu da ne yazık ki politika ve uygulamalara yansımaktadır. Politikaların ve yapıların bu şekilde erkekler üzerinden şekillenmesi, cinsiyetlere ilişkin kalıp yargıların daha da sertleşmesine ve sonrasında toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yol açabilmektedir. Bu da belirli yerlerde kadınların daha az yer almasına yol açmaktadır. Buradan hareketle her iki cinsiyetten de girişimcilerin artırılması için, bu konudaki eğitimlere önem verilmeli, girişimciliğin belirli kalıplar üzerinden şekillenmesinin önüne geçilmelidir. Zira değişen yaşam ve iş koşulları hem ülke ekonomilerinin hem de toplumsal refahın gelişmesinde her iki cinsiyete de ne kadar ihtiyaç duyulduğunu ortaya koymaktadır. Nitekim değişen toplumsal yapılarla birlikte gelecek nesli oluşturacak mevcut gençlerin düşünce yapılarının ve değer yargılarının bu yönde değişmeye başladığı görülmektedir. Bu doğrultuda literatür kısmında detaylı olarak açıklanan toplumsal cinsiyet kavramının ve ona ilişkin geleneksel rollerin ve kalıp yargıların araştırma sonucunda mevcut örneklem açısından farklı bir eksene doğru kaydığı görülmüştür. Bu noktada girişimciyi daha dengeli bir biçimde değerlendirdikleri belirtilebilir. Bunun da ötesinde “girişimci dediğin erkek olur” yaklaşımı yeni nesilde “girişimci daha çok kadınsı özellikler taşımalıdır” şeklinde yankı bulmuştur denilebilir. Bu durum yazında ortaya koyulan çeşitli çalışmaların sonuçları (Mueller & Conway Dato-on, 2013) ile de benzerlik göstermektedir.

GİRİŞİMCİ DeDİĞİn eRKeKsİ ÖZeLLIKLeRe Mİ sAHİPtİR, YoKsA…? Yeliz Mohan Bursalı (Pamukkale University)

Bundan sonra yapılacak çalışmalar için şunlar önerilebilir. Şimdiye kadar girişimcilikle ilgili öğrenciler üzerinde yapılan çalışmalar genel olarak girişimcilik eğilimleri ve bu eğilimlerle farklı değişkenler arasındaki ilişkiler üzerine odaklanmaktadır. Ancak öğrencilerin toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde girişimciyi nasıl değerlendirdiklerine ilişkin yeterince çalışma yapılmamıştır. Bu konuda farklı örneklemlerle benzer çalışmalar tekrarlanarak önceki bulgularla karşılaştırma yapılabilir ve geleneksel düşüncenin ne kadar geçerliliğini koruduğu ortaya çıkarılabilir. Zira bu çalışmada geleneksel düşünceden farklı bir sonuç ortaya çıkmış olsa bile yazında bu konu hala tartışmaya açıktır. Ayrıca mevcut araştırma ve toplumsal cinsiyete ilişkin özellikler halihazırda girişimci olan kadın ve erkekler üzerinde de yapılarak, onların geleneksel düşüncenin ne kadar yakınında ya da uzağında yer aldıkları belirlenebilir.

KAYNAKÇA

Ahmad, N. & Seymour, R.G. (2008). Defining Entrepreneurial Activity: Definitions Supporting Frameworks for Data Collection OECD Statistics Working Paper. OECD Statistics Working Paper Series, STD/ DOC(2008)1, 1-18.

Antalyalı, Ö.L. & Özkul, A.S. (2017). Fakülte Ve Meslek Yüksekokullarında Başarılı Girişimci Algısı Ve Cinsi- yet Rolü Stereotipleri İle İlişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21), (Özel Sayı), 1-23.

Aşılı G. (2001). Üniversite Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri ve Ego Durumları Arasındaki İlişki. Selçuk Üniver- sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya.

Aytaç, Ö., İlhan, S. (2007). Girişimcilik ve Girişimci Kültür: Sosyolojik Bir Perspektif. Selçuk Üniversitesi Sos- yal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 101-120.

Bem, S. L. (1974). The measurement of psychological androgyny. Journal of Consulting and Clinical Psycho- logy, 42, 155-162.

Berber, A. (2013). Klasik Yönetim Düşüncesi Geleneksel ve Klasik Paradigmalarla Kalsik ve Neo-Klasik Örgüt Teorileri. İstanbul: ALFA Basım Yayım.

Binks, M. & Vale, P. (1990). Entrepreneurship and Economic Change. Michigan, US: McGraw-Hill Book Company.

Bora, A. (2012). Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, Kenan Çayır & Müge Ayan Ceyhan, (Der.), (s. 175-187). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.

Bozkurt, Ö. & Erdurur, K. (2013). Girişimci Kişilik Özelliklerinin Girişimcilik Eğilimindeki Etkisi: Potansiyel Girişimciler Üzerinde Bir Araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 57-78.

Busse, M. & Spielmann, C. (2003). Gender Discrimination and The International Division of Labour. Ham- burg Institute of International Economics Discussion, Paper: 245, Hamburg.

Brown, C. & Thornton, M. (2013). How Entrepreneurship Theory Created Economics.The Quarterly Journal of Austrian Economics, 16(4), 401-420.

CURRENT DEBATES IN MANAGEMENT & ORGANIZATION Senem Nart, Yavuz Tansoy Yıldırım VOLUME 29

Bruyat, C. & Julien, P.A. (2000). Defining the Field of Research in Entrepreneurship. Journal of Business Ven- turing 16, 165–180.

Çetinkaya Bozkurt, Ö. & Alparslan, A. M. (2013). Girişimcilerde Bulunması Gereken Özellikler İle Girişimci- lik Eğitimi: Girişimci Ve Öğrenci Görüşleri. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(1), 7-28.

Demirel S, Kısa S, Kocaöz S, Vefikuluçay D, Taşkın L, Eroğlu K & Akın A. (2004). Üniversite Yaşamı Öğren- cilerin Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısındaki Gelenekselliğini Etkiliyor mu?. Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara: 2004.

Dökmen, Z. Y. (2004). Toplumsal Cinsiyet, Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık,

Durak, İ., İrmiş, A. & Özdemir, L. (2017). Girişimcilik Anadolu Kent Girişimciliğinden Örnekler. 2. Baskı, Bursa: Ekin BasımYayın Dağıtım.

Drucker, P. (2007). Innovation and Entrepreneurship, New York, USA:Routledge.

Eddleston, K.A. & Powell, G.N. (2008). The Role Of Gender Identity in Explaining Sex Differences in Busi- ness Owners’ Career Satisfier Preferences. Journal of Business Venturing 23, 244-256.

Formaini, R.L. (2001). The Engine of Capitalist Process: Entrepreneurs in Economic Theory. Economic and Financial Review, Fourth Quarter, 2-11.

Gaddefors, J. &Anderson, A. R. (2017). Entrepreneurship and Context: When Entrepreneurship is greater than Entrepreneurs. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 23(2), 267-278. Gupta, V.K., Turban, D.B., Wasti, S.A.& Sikdar, A. (2009). The Role of Gender Stereotypes in Perceptions of

Entrepreneurs and Intentions to Become an Entrepreneur. Entrepreneurship Theory and Practice, 33(2), 397-417.

Güldü, Ö. & Ersoy Kart, M. (2009). Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Siyasal Tutumlar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 64(3), 97-116.

Hart, G. (1995). Gender and Household Dynamics: Recent Theories And Their Implications. Critical Issues in Assian Development, M.G. Quibria (Der.), Hong Kong:Oxford University Press.

Hébert, R.F. & Link, A.N. (1989). In Search of the Meaning of Entrepreneurship. Small Business Economics, 1, 39-49.

Hisrich, R.D. & Peters, M. P. (1995).Entrepreneurship: Starting, Developing, and Managing, A New Enterp- rise. United State Of America: Donnelley And Sons Company.

İmamoğlu, E. O. (1991). Aile İçinde Kadın-Erkek Rolleri. Türk Aile Ansiklopedisi. Ankara: Cilt 3, T.C. Başba- kanlık Aile Araştırma Kurumu. Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Vakfı.

İsen, G. & Batmaz, V., (2002), Ben ve Toplum, İstanbul: Om Yayınevi.

Kavak, O. & Kaygın, Ö. (2017). Toplumsal Cinsiyet Algısı İle Girişimcilik Eğilimi Arasındaki İlişkinin Turizm Sektörü Açısından İncelenmesi. Iwact 2017 International West Asia Congress Of Tourism Research, 28 SEPT-01 OCT 2017, Van-Turkey, International West Asia Congress Of Tourism (IWACT’17) The Book Of Full-Text, Alaeddinoğlu, F., Cihangir, E. & Şeremet, M. (Eds.).

GİRİŞİMCİ DeDİĞİn eRKeKsİ ÖZeLLIKLeRe Mİ sAHİPtİR, YoKsA…? Yeliz Mohan Bursalı (Pamukkale University)

Kavuncu, N. (1987). Bem Cinsiyet Rolü Envanteri’nin Türk Toplumuna Uyarlama Çalışması, Basılmamış Yük- sek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Landström, H. (2005). Pioneers in Entrepreneurship and Small Business Research. New York:Springer Science and Business Media, Inc.

Littunen, H. (2000). Entrepreneurship and the Characteristics of the Entrepreneurial Personality. International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research, 6(6), 295-309.

Mohan Bursalı, Y. & Aksel, İ. (2016). Secret Heroes Transforming the World: Social Entrepreneurs. 2016 Business Strategies, Kargın, S. & Aktaş, R. (Eds.), Deutschland/Germany: LAP Lambert Academic Publishing.

Morrison, A. (2000). Entrepreneurship:What Triggers it?. International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, 6(2), 59-71.

Moya, M., Expósito, F., & Ruiz, J. (2000). Close Relationships, Gender, and Career Salience. Sex Roles 42(9- 10), 825-846.

Mueller, S.L. & Conway Dato-on, M. (2013). A Cross Cultural Study Of Gender-Role Orientation And Ent- repreneurial Self-Efficacy, Int. Entrep. Manag. J. 9, 1-20

Öngen, B. & Aytaç, S. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları Ve Yaşam Değerleri İlişkisi, Sosyoloji Konferansları, No: 48 (2013-2), 1-18.

Uluköy, M., Demireli, C. & Kahya, V. (2013). KOSGEB Girişimcilik Eğitimi Kurslarına Katılan Katılımcıların Girişimcilik Profiline Yönelik Bir Alan Araştırması. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 79-96. Powell, G.N. ve Greenhaus, J.H. (2010). Sex, Gender, and Decisions at The Family - Work Interface. Journal

of Management. 36 4,1011-1039.

Sancar S., Acuner, S., Üstün İ. & Bora, A. (2006). Cinsiyet Eşitsizliği Bir Kadın Sorunu Değil Toplumun So- runudur. UNDP-Kalkınma ve Demokratikleşme Projelerinde Cinsiyet Eşitliği Hedefinin Gözetilme- si Eğitimi, 2005-2006, UNDP, İstanbul.

Seçgin, F. & Tural, A. (2011). Sınıf Öğretmenliği Bölümü Öğretmen Adaylarının Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları. e-Journal of New World Sciences Academy Education Sciences, 1C0452, 6(4), 2446-2458.

Timmons, J.A. (2004). New Venture Creation, Entrepreneurship in the 1990s, Boston: McGraw Hill. Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K. & Taşkın, L. (2007). Kafkas Üniversitesi Son SınıfÖğrencilerinin

ToplumsalCinsiyet Rollerine İlişkin Bakış Açıları. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 14(2), 26–38 Wennekers, S. & Thurik, R. (1999). Linking Entrepreneurship and Economic Growth. Small Business Econo-

mics, 13, 27-55.

Yetim, N. (2002). Sosyal Sermaye Olarak Kadın Girişimciler: Mersin Örneği. Ege Akademik Bakış Dergisi, 2(2), 79-92.

7

IMPLEMENTATION PROBLEM OF OCCUPATIONAL