Kısmi Katılımlar: Ekleme, Yenileme ve Onarım Faaliyetleri

Karia kentlerinde yurtaşların doğrudan imar faaliyetlerinin büyük kısmı yapıların kısmi inşası şeklindeydi. Kısmi inşa niteliğindeki bu faaliyetler halihazırda inşası sürmekte olan veya kullanımda olan yapılara yönelik olabiliyordu. Çatı örtülerinin490, çeşitli yapılara yönelik491 sütunların492, arşitravların493, çeşitli amaçlarla kullanılan oda ve mekanların494 ayrıca atölye/dükkanların (ergasteria) inşaları495 Karia kentlerinde yurttaşlar tarafından sıkça gerçekleştirilmişti. Yurttaşların kentlerdeki imar faaliyetlerine katkısı yalnızca yapıların ve bunlara ait bölüm ve mimari elemanların496 inşaları ile sınırlı değildi497; inşası tamamlanmış bir yapının eski bölümleri ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden düzenlenebiliyordu498. Yapıların 487 Bkz. T.56 (sat. 3-4) κτίστης τῶν µεγίστων ἔργων ἐν τῇ πόλει. T.58 (sat. 17-21) πολλοῖς καὶ µεγάλοις ἔργοις ἐκ τῶν ἰδίων κοσµήσαντος. 488 Bkz. T.85i (sat. 20-22) βουλευτὰς καλέσαντα καὶ τότε ἐν τῷ ἰδίῳ αὐτοῦ ἔργῳ. 489 Bkz. T.86 (sat. 8-12) πρὸ τοῦ κατασκευασθέντος ὑπὸ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς Μ. Αὐρ. ∆άφνου Κατάπλοος ἀρχιερέως ἔργου. 490

Bkz. T.26 (sat. 6), T.52 (sat.25 ve 29), T.98 (sat. 3-4) , T.129 (sat. 5), T.177 (sat. 4), ayrıca bkz. T.170 (sat. 3- 8). Çatının kiremit kaplaması için bkz. T.63 (sat. 6)

491

Karia kentlerinde yurttaşların sütun inşa etmelerinin gerekçeleri ve sütunların ilişkili olduğu yapılar için bkz. aşağıda s. 75vd.

492

Karia kentlerinde yurttaşların inşa ettirdikleri sütunlara ilişkin yazıtlar için bkz. T.18, T.19, T.24, T.35, T.41, T.43, T.44, T.45, T.46, T.51, T.52, T.55, T.62, T.63, T.68, T.69, T.70, T.79, T.100, T.101, T.115, T.116, T.120, T.132, T.153, T.160, krş. T.39, Ayrıca bkz. T.161, T.167, T.168, T.169.

493

Karia kentlerinde yurttaşların inşa ettirdikleri arşitravlara ilişkin yazıtlar için bkz. Bkz. T.2, T.6, T.7, T.8, T.9, T.10, T.11, T.12, T.13, T.14, T.15.

494

Bkz. T.5 (sat. 1) πρόδοµον, T.63 (sat. 4) παρθενῶνα, T.21 νάον, T.75 (naos?), T.135 (sat. 9) ἱερά, T.136 (sat. 10) – T.137 (sat. 27) νάον, T.40 (sat. 13) θυηπολεῖον δειπνιστήριο[ν], T.145 (sat. 6-7) φιλοτρ[ο]φῖον, T.131 (sat. 7) τὴν ἀποθήκην, T.38 (fr. e) ἀλειπτήριον, T.51 (sat. 25) ἀλιπτήριον, T.91 (sat. 2) ἀλιπτήριον, T.99 (sat. 2) ἀποδυτήριον, T.108 (sat. 4) ἄτρειον, T.138 (sat. 7) ἄτρειον, T.144 (sat. 20) κοιτῶνα, T.52 (sat. 12) οἶκον, T.127 (sat. 4) οἶκον, T.138 (sat. 2) π[αστάδας]. Ayrıca bkz. T.171 (sat. 3) ἐκθέτωσιν. Kent yönetimine ilişkin yapılar da yurttaşlar tarafından inşa edilebiliyordu; T.154 (sat. 3) ἀγορανόµιον. Agoranomion için ayrıca bkz. T.170 (sat. 6-7). Arşiv binası için bkz. T.173 χρεο[φυλάκιον].

495

Bkz. T.52 (sat. 13-14, 26-27 ), T.125 (sat. 5), T.154 (sat. 5).

496

Bkz. T.26 (sat. 2-5), T.27 (sat. 2), T.28 (sat. 2-5), T.29 (sat. 1), T.33 (sat. 7), T.51 (sat. 29-31), T.52, T.63 (sat. 5-6), T.76 (sat. 3-4), T.81 (sat. 2), T.82 (sat. 5-6), T.111 (sat. 12), T.118 (sat. 4-5), T.129 (sat. 2-5), T.144 (sat. 19), T.152 (sat. 4) ayrıca bkz. T.162, T.172 (sat. 6), T.177 (sat. 5).

497

Bkz. T.3 (sat. 1) τὸ λογήιον καὶ τὸ προσκήνιον, T.102 (sat. 1) θυµέλην, T.159 (sat. 2-3) ὡρολόγιον, T.71 (sat. 3) βάθρα.

498

Panamara’da (MS geç II. yüzyıl) tapınağın dar olan yemekhane binasının restorasyonu için bkz. T.144 (sat. 17-20).

görkemini destekleyen heykeltıraşlık bezemeleri ve rölyefler de499 yurttaşlar tarafından yaptırılabiliyordu. Ayrıca tiyatro, hamam, gymnasion gibi yapıların bazı mekanlarının yanı sıra agora ve stoa’lar da beyaz veya renkli mermerle, kimi zaman da mozaik taş ile kaplanabiliyordu500. Yurttaşların kentteki yapılara yönelik kısmi katılımları kimi zaman inşa sürecinde olan yapıların tamamlanmasına yönelik olabiliyordu501. Var olan ve halihazırda kullanılan yapılar sürekli olarak bakım gerektiriyordu, kuşkusuz bu yapıların görüntüsü kentlerin prestiji için son derece büyük önem taşıyordu. Yapıların görüntüsü ile ilgili diğer bir faaliyet alanı da sıva, boya ve duvar resimleriydi502. Hadrianus zamanında çıkartılmış olan ve yalnızca Roma kenti için değil eyalet kentleri için geçerli olan503 bir yasaya göre; halihazırda kentlerde bulunan kamu binalarındaki yapı malzemelerinin yerinden çıkarılarak ve başka binaların inşası için kullanılması yasaklanmıştı504. Antoninus Pius zamanında çıkartılan ve kentlerdeki gereksiz yapı faaliyetini önlemek amacını taşıyan bir diğer bir yasa ise kentlerde yeni yapıların inşası yerine halihazırda var olanların bakımını gerekli kılıyordu. Söz konusu yasaya göre; eğer bir kentte yeterli sayıda kamu binası varsa, yeni binalar inşa etmeye harcanacak para, eski binaların onarımı ve güzelleştirilmesi için ayrılan fona aktarılacaktı505. Bu şekilde Roma imparatorları da MS II. yüzyıldan itibaren kentlerdeki lükse karşı eğilimin bir sonucu olarak son derece büyük masraf gerektiren yeni imar faaliyetlerini denetleme ve kısıtlama yoluna gitmişlerdi.

Yapılara yönelik sütun inşası yerel elitler tarafından sıkça gerçekleştirilen bir katılım türüydü. Faaliyet kimi zaman sadece bir veya birkaç sütunun inşası ile ilişkili olabilirdi, kimi zaman da sütunlar yapılar için gerekli diğer işlerle birlikte yaptırılabiliyordu. Kuşkusuz

499

Bkz. T.3, T.81.

500

Bkz. T.41 (proskenion), T.51 (hamamın giriş ve çıkışı ayrıca ἐµβασιλικὸν), T.51 (podium), T.109 (stoa), T.110 (hamamın stoa’sı), T.127 (oikos), T.142 (agora, 1700 ayak), T.143 (naos, pronaos ayrıca zeminden tavana kadar stoa), T.153 (eksedra).

501

Bkz. T.52 (sat. 14-31), T.60 (sat. 13-14), T.111 (sat. 12-13), T.112 (9-10).

502

T.127 (sat. 6-7), T.129 (sat. 5-6), T.132 (sat. 7), T.145 (sat. 6), T.171 (sat. 4), krş. T.52 (sat. 26), T.177 (sat. 6- 7), ayrıca bkz. T.170 (11-13).

503

Dig. XXX.41.6-7; Hoc senatus consultum non tantum ad urbem, sed et ad alias civitates pertinet. Sed et divorum fratrum est rescriptum ad libellum procliani et epitynchani ob debitum publicum desiderantium ut sibi distrahere permittatur, quod eis ius distrahendi denegaverunt.

504

Dig. XXX.41.8-10; Hoc senatus consultum non tantum ad aedes, sed et ad balinea vel aliud quod aedificium vel porticus sine aedibus vel tabernas vel popinas extenditur. Item hoc prohibetur haec legari, quod non alias praestari potest, quam ut aedibus detrahatur subducatur, id est marmora, vel columnae. idem et in tegulis et in tignis et ostiis senatus censuit: sed et in bibliothecis parietibus inhaerentibus. Sed si cancelli sint vel vela, legari poterunt, non tamen fistulae vel castelli.

505

Dig. L.10.7pr. Pecuniam, quae in opera nova legata est, potius in tutelam eorum operum quae sunt convertendam, quam ad inchoandum opus erogandam divus pius rescripsit: scilicet si satis operum civitas habeat et non facile ad reficienda ea pecunia inveniatur. Dig. L.10.7.1; Si quis opus ab alio factum adornare marmoribus vel alio quo modo ex voluntate populi facturum se pollicitus sit, nominis proprii titulo scribendo: manentibus priorum titulis, qui ea opera fecissent, id fieri debere senatus censuit. quod si privati in opera, quae publica pecunia fiant, aliquam de suo adiecerint summam, ita titulo inscriptionis uti eos debere isdem mandatis cavetur, ut quantam summam contulerint in id opus, inscribant. Ayrıca bkz. Winter, Baupolitik, s. 190

sütunlar birçok yapı türü için vazgeçilmez bir mimari elemandı zira sütunlar bir mekanda çatının taşınması için elzemdi. Sütunlar genel olarak mermerden yapılıyordu506 ve bu nedenle işçiliği, kaidesi ve başlığı ile birlikte inşası hiç de küçümsenmeyecek bir maliyet gerektiriyordu. Bununla birlikte bir veya birkaç sütunun inşası bir stoa, bir hamam veya buna eklenen bir atreion inşasından daha ucuz olmalıydı. Sütunlar ayrıca yaptıran kişinin ismini sergileme amacına hizmet ediyor ve yazıt taşıyıcı eleman olarak uygun bir yüzey sunuyordu507. Bu nedenle yapılara yönelik sütun inşalarına dair çok sayıda referans bulunmaktadır508. Genellikle sütun inşaları agora’ların ve diğer yapıların çevresinde bulunan portiko ve stoa’lar ile ilişkiliydi509. Bununla birlikte tapınaklar510, hamamlar ve gymnasion’lar511 yerel elitlerin sütun inşasında bulundukları diğer yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır512.

Yazıtlarda yer alan ve yaptırılan yapıya ilişkin Yunanca terimin yeterince net okunamaması veya söz konusu terimin içeriğinin tam olarak anlaşılamaması gibi nedenlerle imar faaliyetinin niteliği konusunda tanımlama güçlükleri ortaya çıkmaktadır. Bu tanımlama güçlüğü temel olarak söz konusu faaliyetin yeni bir inşaat mı yoksa var olan bir yapı üzerindeki bir ekleme faaliyeti mi olduğu konusunda soru işaretleri oluşturmaktadır. Tarihlendirilemeyen bir Kidrama yazıtında Nearkhos oğlu Menandros tarafından Aphrodite

506

Stoa’da ahşap direk şeklindeki sütunlar için bkz. T.52 (sat. 21-22).

507

Yazıt taşıyıcı olarak sütunlar ve sütun kaideleri için bkz. yukarıda s. 52.

508

Yapılara yönelik sütun inşaları için bkz. Rumscheid, JDAI 114 (1999) s. 19-63.

509

Agora’lara yönelik sütun inşaları agora’yı çevreleyen sütun sıraları (stoa/portiko) veya agora ile ilişkili sütunlu yollar ile ilişkili olabiliyordu; Aphrodisias’ta (MS II. yüzyıl) güney agora’nın kuzey portiko’su için Claudia Antonia tarafından yaptırılan sütunlar için bkz. T.43. Apollonia Salbake’de (MÖ II – I. yüzyıl) agora ile ilişkili sütun inşası için bkz. T.61 ve T.62. Iasos’ta (MS 138) Roma agora’sı, doğu stoa ile ilişkili sütun inşası ve diğer işler için bkz. T.81, krş. T.80. Tralleis’te (MS I. yüzyıl) agora için inşa edilen yirmi adet sütun ve diğer işler için bkz. T.153 (sat. 12-15). Labraunda’da (MS 102-114) Mausollos stoa’sı için inşa edilen sütunlar ve üstlerindeki mermer bezeme için bkz. T.101. Iasos’ta (tarihsiz) bir stoa’nın sütunlarının bir kısmı ve bezemelerinin inşası için bkz. T.167.

510

Aphrodisias’ta (MS erken I. yüzyıl) Aphrodite tapınağına yönelik sütun inşaları için bkz. T.18 ve T.19. Ayrıca bkz. I.Aph.2007, no. 1. 9. Alabanda’da Apollon Isotimos tapınağı ile ilişkili (?) bir portiko’ya yönelik sütun inşası veya portiko’nun inşası hakkında bkz. T.60. Euromos’ta Zeus Lepsynos tapınağına yönelik sütun inşaları için bkz. T.68, T.69 ve T.70. Mylasa’da Zeus Osogoa tapınağına yönelik sütun inşası için bkz. T.116, Poseidon Isthmios tapınağına yönelik sütun inşası için bkz. T.115. Alabanda’da Apollon Isotimos tapınağına yönelik sütun inşası (tarihsiz) için bkz. T.161. Iasos’ta Artemis Astias tapınağına yönelik sütun inşası (tarihsiz) için bkz. T.168 ve T.169. Tralleis’te tarihlendirilemeyen fakat olasılıkla Hellenistik Çağ’a ait bir yazıtta bir yapıya yönelik sütun inşa ettirenlerin listesi bulunur. Bkz. I.Tralleis, no. 150, Söz konusu faaliyetin bir tapınak ile ilişkilendirilmesi hakkında bkz. W. Larfeld, Bursian jahresbericht über Altertumswissenschaft 87 (1895) s. 33.

511

Aphrodisias’ta Hadrian hamamına yönelik sütun inşası için bkz. T.44, T.45, T.46, T.54 ve T.55. Aphrodisias’ta Diogenes gymnasion’una yönelik sütun inşası için bkz. T.51 (sat. 31). Kimi zaman sütunlar yaptırılan eklemenin zaruri ve ayrılmaz birer parçası olduğu için özellikle anılmıyordu, gymnasion ve hamamlarla ilişkili revaklar ve atreion’lar için bkz. aşağıda s. 143.

512

Bazı durumlarda eldeki verilerin yetersizliği nedeniyle inşa edilen sütun veya sütunların ilişkili olduğu ana yapı tespit edilememektedir. Bkz. T.100, T.160,

ve demos’a ἐκθέτωσις513 adandığı görülür. Terim tanınmamakla birlikte yazıt bu ifadenin niteliği ile ilgili dolaylı bilgiler sunmaktadır. Sonuç olarak ἐκθέτωσις terimi büyük olasılıkla yapının üzerinde bir çıkıntı şeklindeki ve birden çok parçadan oluşan bir mimari elemanı ifade etmektedir514. Benzer bir sorun inşa edilen yapının “naos” olarak isimlendirilmesinde de ortaya çıkmaktadır. Özellikle yazıtın ilişkilendirildiği yapı ile ilişkili arkeolojik verilerin bulunmaması durumunda bir naos’un yalnızca bir sunaktan ibaret olabileceğine dikkat edilmelidir515.

Yurttaşların kentlerde var olan yapılara yönelik doğrudan imar faaliyetlerinin bir kısmını da onarım çalışmaları ve kullanılamaz durumdaki yapıların yeniden inşa faaliyetleri oluşturuyordu516. Yapıların onarım gereksinimi veya kullanılamaz olmasının nedenlerinden birisi olarak depremlerin yıkıcı etkisi görünmektedir517. Var olan bir yapı üzerindeki onarım faaliyeti genel olarak ἐπισκευάζω518 veya ἐπισκευή519 ile ifade edilmektedir. Yapının kullanılamaz hale gelmesi ve yeniden tümüyle inşa edilmesi durumunda ise ἀποκαθίστηµι kullanılmıştır520. Bununla birlikte βελτίωσις ismi de “yeniden düzenleme, kullanılır kılma” anlamında ἐπισκευή ile birlikte görülmektedir521. Yapıların onarımına ilişkin kesin terim olan ἀνανέωσις ismi aslen dostluk veya müteffikliği sağlamlaştırma, yenileme anlamlarına sahipti522. Bir onarım faaliyetine ilişkin kullanımına dair en erken referansın523 Domitianus Dönemi’ne tarihlendiği bu isim MS IV. yüzyılda yaygın olarak kullanılmaktaydı524.

513

Bkz. T.171 (sat. 3-4) τὴν ἐκθέτωσιν καὶ τὸν τούτων κόσµον καὶ χρεῖσιν καὶ γραφὰς. Terim hakkında bkz. Ginouvès, Dictionnaire II, s. 26 dn. 70 ve s. 27 dn. 74.

514

Bkz. Robert, La Carie no. 185.

515

Demetrios oğlu Aristophanes tarafından kapıları ve tüm bezemeleri ile birlikte yaptırılan [naos?] için bkz. T.75. Đsmi belirlenemeyen bir rahibin bezemeleri ve çevresindeki duvarları ile birlikte Apollon, Hekate ve ortak tapınaklı tanrılara adadığı [naos] için bkz. T.78.

516

Bkz. T.23, T.32, T.33, T.47, T.82, T.134, T.136, T.151.

517

Bkz. T.32 ὑπὸ σεισ̣[µῶ]ν δ[ὲκατενεχθέντα καὶ ἀχρηω]θέν[τ]α, T.147 (sat. 9-11) ἀνδρῶναν κατερειµένον ἀπὸ τοῦ σεισµοῦ, T.151 (sat. 2) καταριφθέ[ντα ἐ]κ τῶν σισµῶν ἀνέ[θηκεν, ayrıca bkz. T.47 (sat. 2) [?συν]ενεχθέντα καὶ συντριβέντα [ - - - ]. Karia depremleri hakkında ayrıca bkz. aşağıda s. 130 dn. 907.

518

ἐπισκευάζω için bkz. T.82 (sat. 5-9) τούς τε λιθίνους κανκέλλους τοῦ γυµνασίου ἐκ τῶν ἰδίων κατασκευάσαντα καὶ ἐπισκευάσαντα τὸν περὶ αὐτοὺς κόσµον. T.134 (sat. 11-14) [ἐπισκευάσας τὴν κ]ρήνην τὴν λεγοµένην Παρθενικὴν ἐκ τῶν ἰδίων, T.146 (sat. 43-45) ἐν τῇ στοᾷ ἣν ὁ πατὴρ αὐτῶν ἐκ θεµελίων ἐπεσκεύασεν.

519

ἐπισκευή için bkz. T. 85i (sat. 6-7) ἔργω[ν κατασκευ]άς τε καὶ ἐπισκ[ευάς. T.103 (sat. 1-4) καὶ ἔδωκεν] καὶ εἰς τὴν τοῦ θεά[τρου καὶ τοῦ προνάο]υ ἐπισκευὴν δ[ραχµὰς] µυρίας, T.113 (sat. 12-13) εἰς ἐπισκευὴν καὶ κατασκευὴν βαλανείου. T. 29 (sat. 2-3) τὴν ἐπισκε[υὴν καὶ τὴν κατασ]κευὴν τῶν ἐν [ - - - ]. Terim için ayrıca bkz. Ginouvès, Dictionnaire III, s. 29. Yeni inşaatlar ve onarımlar için bkz. Winter, Baupolitik, s. 188-192.

520 Bkz. T.23 (sat. 2) ἑαυτὸν µέρος ἀποκα[θ]έσστησεν, T.32 (sat. 1) ἀνέθη[κ]αν ἐκ τῶ|ν ἰδ[ίων], ὑπὸ σεισ[µῶ]ν δ[ὲκατενεχθέντα καὶ ἀχρηω]θέν[τ]α πά[λ]ιν ἐκ τῶν ἰδίων Ἀπφίας . . . τελέσασα ἀποκαθέστησεν. T. 33 (sat. 4-6) τὰ ὑδρεγδοχεῖα καὶ τ[ὰς] ἐν αὐτοῖς δεξαµενὰς καὶ τὰ ὕδα[τα κα]θ’ ὅλην ῥέοντα τὴν πόλιν ὠνησάµενος [τοὺς] περικειµένους τόπους πάντας [καὶ] τὰ ἄµφοδα καὶ ἀποκαταστήσας. 521 Bkz. T.150 (sat. 9-11) ἐνιαυτὸν ἐπιµεληθείς τε τῆς ἐπισκευῆς καὶ βελτιώσεως τῆς ἐξέδρας. 522

Fiil biçimi olan ἀνανεόοµαιiçin bkz. I.Aph.2007, no. 12.101ii (MS V. yüzyıl).

523

I.Ephesos, no. 449; Knibbe – Merkelbach, ZPE 33 (1979) s. 124; SEG XXIX (1979) no. 1104. Ayrıca bkz. Cramme, Euergetismus, s. 124.

524

Karia kentlerinde yerel elitlerin kent imarına yönelik kısmi katılımları da tekil yapı inşaları gibi genel olarak belli bir yapı grubu üzerinde yoğunlaşmıştı: tapınaklar, agora ve bununla ilişkili portiko’lar, stoa’lar, gymnasion ve hamam yapıları ve tiyatrolar yerel elitlerin imarında para harcamayı özellikle tercih ettikleri yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yapılar hiç kuşkusuz ki daima halkın gözü önündeydi ve doğrudan halkın kullanımına hizmet ediyordu.

Karia kentlerinde yurttaşların doğrudan imar faaliyetleri de gerektirdiği masraflar açısından önemli farklılıklar gösteriyordu. Tapınak, hydragogion, hamam-gymnasion kompleksi veya büyük ölçekli bir stoa inşası son derece büyük maliyet getiriyordu, buna karşın küçük bir hamamın veya bir çeşmenin tümüyle inşası daha mütevazı harcamalarla gerçekleştirilebilirdi. Tümüyle inşa edilen yapıların yüksek maliyetine karşın kısmi katılımlar genellikle nispeten daha az harcama gerektiren mütevazı işlerdi. Bununla birlikte kimi zaman bir kısmi katılım, onarım veya yenileme faaliyeti de büyük bir masraf gerektirebilir hatta bu masraf küçük ölçekli bir yapının tümüyle inşasından daha ağır olabilirdi525.

Bu son derece masraflı faaliyetler arasında Gaius Iulius Zoilos’un Aphrodisias tiyatrosunun logeion’u ve üzerine işli tüm bezemeleri ile birlikte proskenion’unu üstlenmiş olduğu onuncu stephanephoria sonrasında (MÖ 28) yaptırması526 ve Iason Prabreus’un Zoilos’un soyundan gelen eşi Iulia Paula ile birlikte (MS ca. 180-230) Aphrodisias’ta arşiv binasını çevreleyen stoa’lardan güney stoa’yı temelinden itibaren yaptırmasının yanında diğer stoa’ları da yeni eklemeler yaparak tamamlatması öncelikli olarak anılmalıdır527. Diğer bir önemli örnek ise Panamara’da (MS II. yüzyıl) Tiberius Flavius Menandros’un Heraia festivali rahipliği, stephanephoria ve Augustus’ların başrahipliğini üstlendiğini, başrahipliği sırasında birçok harcama gerçekleştirdiğini ve bunun yanında kendi kesesinden hamam için bir atreion528 inşa ettirdiğini aktaran yazıttır. Bu atreion’un onbin denarii’den az harcama gerektirmeyen büyük bir iş olduğu, bu armağanı daha ucuza mal olan diğerlerinden ayırmak için yazıtta özellikle belirtilmiştir529. Marcus Ulpius Carminius Claudianus’un (MS 170-190) kurmuş olduğu vakfın 110.000 denarii anaparası içinden vermiş olduğu 10.000 denarii ile

525 Bkz. T.37, T.38, T.40, krş. T.41. T.51, T.77, T.81, T.91, T.99, T.108, T.111, T.112, T.138, T.153, T.154. 526 Bkz. T.3i-ii. 527 Bkz. T.52 (sat. 8-31) 528

Balaneion ve gymnasion yapılarında görülen atreion için bkz. aşağıda s. 143vd dn. 1009 ve 1010.

529

Bkz. T.138 (sat. 6-7) καὶ µετὰ πολλὰ ἀναλώµατα τὰ ἐν τῇ ἀρχιερωσύ[νῃ κατεσκεύασεν ἐκ τ]ῶν ἰδίων καὶ µέγιστον ἔργον ἄτρειον βαλανείῳ ὃ δέχεται ἀναλώµατος οὐκ ὀλίγας µυριάδας.

Aphrodisias tiyatrosunun izleyici koltuklarını ve tiyatro ile ilişkili bir yolu inşa ettirmiş olması harcamanın büyüklüğü konusunda fikir vermektedir530.