Kısa Film

Kısa film, 1900‘lü yılların baĢında ortaya çıkmaya baĢlamıĢtır. O dönemin en önemli kısa filmleri; Charlie Chaplin, Laurel, Hardy, Buston Keaton, Lumıere KardeĢler‘in çektiği filmlerdir. Dünya sinemasına bakıldığında, yönetmenlerin önemli bir kısmı sinemaya kısa film çekerek baĢlamıĢlar, daha sonra orta ve uzun çevrim film çekmeye yönelmiĢlerdir. Özellikle sanayileĢmeyle birlikte sinema salonları seyirci ile buluĢtuğunda, söz konusu seyircinin o güne dek tiyatro izleyicisi olması filmlerin ve sinemanın süresini belirlemiĢtir. Yıllarca tiyatro seyircisi olarak yer alan insanlar, tiyatro ile edindiği alıĢkanlıklarını devam ettirmek istemiĢlerdir. Seyircilerin ortalama olarak bir oyunu ve filmi belli bir süre boyunca izleme performansı vardır; bu sürenin üzerinde bir seyirlik izleyiciyi yormakta ve sıkmaktadır. Buna paralel olarak, 15-20 dakikalık bir seyirlik, yetersiz izlenimi vermektedir. Ġnsanların bu tiyatro izleme alıĢkanlıklarından yola çıkılarak, aslında kısa gösterimlerle doğmuĢ olan sinemada, bir saat yirmi dakika gibi bir formasyon oluĢturulmuĢtur. Yani, uzun metrajlı filmler, tiyatro alıĢkanlığı olan seyirci kitlesinin, tiyatro izleme süresinin sinemaya aktarımıdır ve bir arz-talep meselesinin sonucudur (OkumuĢ, 2014, s.3).

Günümüzdeki uzun metrajlı filmlerin süresinin belirleyicisi, sinemanın süreç içinde geliĢen ticari çizgisidir. Seyirci, ideal izleme süresinde aldığı biletin ücreti karĢılığı olarak filmin süresini bilmekte, yani kısa süreli filme bu kadar para vermek istememektedir. Yine süreye paralel olarak, filmin ortasında verilen molayla izleyiciler mısır, kola, cips, su gibi tüketim ve ihtiyaç maddelerini aldıkça sinemanın ticari diğer yönlerine de katkı sağlamıĢ olmaktadır. Kısacası günümüzdeki uzun metrajlı filmler, ticari bir kaygı sonucu ortaya çıkmıĢ ve geliĢmiĢtir.

Son yıllarda kısa film, tekrar önem kazanmaya baĢlamıĢ ve hakkında çeĢitli tanımlar oluĢturulmuĢtur. Burçak Evren‘in (2004, s.15) kısa filmciler ile ilgili tanımı Ģöyledir: ―Kendilerinden talep edilmeden, kendilerinin tüm riskleri göze alarak film yapmaya talip oldukları bir sinema eylemidir.‖ Yani bu tanımda kısa filmi çekmenin biraz riskli olduğu vurgulanmıĢtır. Kısa filmin süresi çerçevesinde yapılan tanımlardan birisi Nijat Özön‘e (1981, s.11) aittir: ―Uzunluğu ülkeden ülkeye değiĢen, genellikle 35 mm‘lik filmlerde bir ile üç makara arasında değiĢen çok kısa film ile orta çevrim uzunlukta yer alan filmdir.‖

Güzeloğlu (2014) da çalıĢmasında kısa filmin baĢlı baĢına bir sinema olduğunu ve süresinin, bir dakika ile altı yedi dakika arasında değiĢtiğini belirtmiĢtir. Bu tanımlar kısa film hakkında bize fikir vermektedir.

Kısa film çeken yönetmen; görüntü, ıĢık, senaryo gibi teknik açılardan kendini özgür hissetmekte ve tüm bunlar hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Hilmi Etikan bunun nedenini üretim koĢullarına ve sinemanın yeni bir buluĢ olmasının da yarattığı duruma bağlamaktadır. Aytekin Can (2005, s.11), Etikan‘ı destekler nitelikte ilk kamera icat edildiğinde çekilen filmlerin birkaç dakikalık kısa filmlerden oluĢtuğunu belirtmektedir. 1900‘lü yıllarda baĢlayan kısa film tutkusu günümüze kadar devam etmektedir. Çünkü yönetmen, görüntü yönetmeni gibi eleman olmak isteyen sinemaseverler kısa film çekerek sinema hakkında deneyim sahibi olmaya baĢlamıĢlardır. Kısa filmlerin öyküsü drama, belgesel ya da deneysel olabileceği gibi canlı-aksiyon ya da canlandırma (animasyon) olabilir (Pat, 2006, s.11). Kısa filmin en önemli özelliği olan süresi, beraberinde kısa filmi, uzun metrajlı dramatik yapıdan ayıran temel kriterleri getirmektedir. Bu kriterler, günümüzde film yapımcıları tarafından tartıĢılmaktadır. Ancak, kısa filme kapsamlı bir tanım arandığında, çoğunlukla bu uzun metraj kıyaslamasıyla yapılan tanımlar ortaya çıkar. Bu kıyaslamanın temelini ise, daha ―öz‖ olması, zeki olması, sözünü dolaĢtırmadan çarpıcı bir dille söylemesi gibi nitelikler oluĢturmaktadır. Kısa filmi, uzun metrajdan ayıran en belirgin özelliği zamansal sınırlılık, her Ģeyden önce yönetmene kısa süre içerisinde çok Ģey anlatma zorunluluğu getirmektedir. Kısa filmin gücü, az görüntüyle çok Ģey anlatmasındadır; yönetmen anlatmak istediği Ģeyi kısa, açık, sade ama çarpıcı bir dille ortaya koymak durumundadır.

Biçim ve içerik olarak incelendiğinde, edebiyattaki roman uzun metrajlı filmle; hikâye ise kısa filmle eĢleĢtirilebilir. Uzun metrajlı film senaryosunda yazar, roman yazarı gibi uzun uzadıya karakterlerini tasvir ve tahlil ederek olay örgüsünü halkalar Ģeklinde oluĢturabilir. Kısa filmin uzun metrajlı filmdeki gibi olay örgüsünü geliĢtirecek, karakterleri derin biçimde analiz edecek ve durumlar zinciri ile halka halka dramatik yapıyı kurgulayacak zamanı yoktur. Bu yüzden, tek bir olay çevresinde geliĢen, az sayıda karakter kullanan, basit bir mizansenden oluĢan kısa filmde olay, uzun metrajlı filmde ise karakterler ön plana çıkmaktadır.

Öte yandan, kısa filmde karakter ve konuya tek bir yaklaĢım söz konusudur. Karakterler ve konu, uzun metrajlı filmlerde olduğu gibi uzun tasvirlerle anlatılmadan, karakterlerin

farklı özellikleri öne çıkarılmadan tek özellik ve tek olay üzerinden senaryo metni oluĢturulur.

Kısa süreli filmler 6 türe ayrılmaktadır: 1) Kurmaca filmler

2) Belgesel filmler 3) Deneysel filmler 4) Animasyon filmler 5) Reklam-Tanıtım filmleri

6) Video Klipler (OkumuĢ, 2014, s. 36).

ÇalıĢmamızda kurmaca film türü tercih edilmiĢtir. Kısa bir olayın canlandırılması esasına dayalı kurmaca filmlerde kısa, anlık olaylar, durumlar temsil edilmektedir.

2.8.1. Kısa Film Ögeleri

Kısa film yapısı gereği bazı ögelerden oluĢmaktadır. Çünkü bütün ögeler filmin bütününü oluĢturmaktadır. Bu ögeler Ģu Ģekildedir:

1) Senaryo 2) IĢık 3) Ses 4) Kurgu 5) Oyuncu

2.8.2. Kısa Film Yapım AĢamaları

Kısa film yapım aĢamaları için, hangi film kamerası kullanılırsa kullanılsın, ister kasete kayıt yapan video kamera, isterse DSLR kamera, filmleri üretmek için takip edilen yol aynı Ģekilde anlatılmıĢtır. DSLR video kameralarla üretilmesi planlanan kısa film, animasyon, kurmaca ya da belgesel türündeki eserlerin kendi özel gerekliliklerinin dıĢında yapım aĢamalarını genel olarak beĢ baĢlıkta toplayabiliriz (AytaĢ, 2015):

2.8.2.1.Yapım Öncesi

 Temanın bulunması

 Ön araĢtırma

 Çekim izinleri alınması

 Telif Hakları

 Sinopsis Hazırlığı (Ġçinde fazla ve gereksiz hiç bir Ģey olmayan, sade, yalın, somut hâliyle film öyküsü, özeti olarak tanımlanan sinopsis daha çok uzun metrajlı filmler için uygulanan bir hazırlık sürecidir.)

 Metin Hazırlığı

 Senaryo Hazırlığı

 Storyboard Hazırlığı (Burada amaç planların nasıl çekileceğini çizimler ve görsellerle göstermektir. Kamera açısını, kameranın ve oyuncuların hareketlerini, senaryonun ele alınıĢını önerecek olan anahtar sahnelerin bir seri hâlindeki tasarımıdır. ÇalıĢmamızda kısa filmleri ele aldığımız için bu hazırlık yapılmamıĢtır.)

2.8.2.2. Çekim Öncesi

 Film ekibinin kurulması

 Malzemelerin tespiti

 Çekim formatını belirleme

 Çekim takvimi oluĢturma

 Bütçe hazırlama

 Destek, sponsor tespiti

 Oyuncularla anlaĢma

 Prova yapılması

2.8.2.3. Çekim Aşaması

 Çekim öncesi toplantısı

 Çekim sırasında izleme ve değerlendirme

2.8.2.4. Çekim Sonrası

 Kurgu

 Kurgu formatı ve tekniğinin belirlenmesi

 Ġzleme ve değerlendirme

 Renk düzeltme

 Görsel efektler

 Fragman, tanıtım filmi

2.8.2.5.Yapım Sonrası  Filmin basımı  Format belirleme  Dağıtım  Film gösterimi  Festival, TV ve DVD satıĢı

ÇalıĢmamızdaki kısa filmler oluĢturulurken yukarıdaki maddelerin ―yapım sonrası‖, format belirleme, dağıtım, festival basamakları hariç, diğer basamakları takip edilmiĢtir.