Kırmızıda Duralım Kurallara Uyalım Kampanyası

Bodrum Habitat Konferansı ile eş zamanlı olarak “Kırmızı da Duralım Kurallara Uyalım” sloganıyla başlatılan STK-Devlet işbirliği amaçlı bir projedir. Çalışmalar “kırmızıda dur, durmayanı da durdur” şeklinde değiştirilerek devam etmiştir.

Işıklı kavşaklarda, tek kurala indirgenmiş bu eğitim çalışmasında kırmızı ışıkta geçen yayalar uygun şekilde uyarılmakta ve uyarılan yayalar, başkalarını aynı şekilde uyarmaya çağrılmaktadırlar. Topluma trafik kurallarına uyma alışkanlığı kazandırmayı hedef alan bu projede üstlenilen görev “trafik gözcülüğü” olarak tanımlanmaktadır. Uygulamanın yapıldığı kavşaktan kırmızı ışıkta geçen tüm yayaların kurala uyup uymadıklarıyla ilgilenmekle sınırlı bir görev olan gözcülük, çok kolay oluşu ve bu görevi üstlenmenin bir formaliteye bağlı olmaması gibi nedenlerle her isteyenin yerine getirebileceği bir hizmettir.

Trafik kazalarının başta gelen nedeni insan kusurunun en aza çekilmesi için Habitat Trafik Kozasınca 26 Ekim 1996’da Bodrum’da yayalar hedef alınarak başlatılan araştırma niteliğindeki uygulamada yaklaşık iki yıllık bir çalışma sonunda edinilen birikim eşliğinde gelinen nokta ülke çapında yaygın bir uygulamaya dönüştürülmesi halinde gözetilen hedeflere daha kolay ulaşılabileceği inancıdır. Bu inançla Ankara’da 1 Haziran 1998’de kolaylaştırılıcığını Bodrum Habitat Trafik kozasının üstlendiği Ankara Habitat Trafik Kozası kurulmuş ve benzer bir çalışma Kızılay Kavşağında başlatılmıştır. Bodrum Trafik Kozası bu uygulamanın kolaylaştırılıcılığını geçici olarak üstlenmiştir.

Aynı şekilde İstanbul’da da kolaylaştırılıcılığını yine Bodrum Habitat Trafik Kozasının geçici olarak üstlendiği İstanbul Habitat Trafik Kozası kurulmuştur. Bu çalışmalar projenin ülke çapına yayılmasını amaçlayan girişimlerdir. Vatandaşların aktif, etkin ve yaygın katılımını öngören bu çalışmalarda bireyin katkısı trafik gözcülüğü olarak üstte tanımlanan görev

Trafik kazalarının insan kusuru unsurunu öncelikli konu, yayaları hedef kitle seçerek başlatılan uygulama trafik eğitimindeki boşluğun bu tür okul dışı aktif çalışmalarla doldurulabileceğini göstermektedir. Trafik kurallarına, birbirimize örnek olarak ve birbirimizi uyararak alışabileceğimizi gösteren bu çalışma, sadece trafikte değil, kural tanımazlıktan kaynaklanan sorunların çoğunun benzer, uygulamalarla önlenebileceğini düşündürmektedir. Bodrum uygulamasında durum, insanlar uygulamayı bir etkinlik olarak algılamasalar da, uyarma fikrine sıcak bakmasalar da, kırmızıda durmayı çok daha fazla ciddiye almaktadırlar.249

“Trafik Savaşçısı Galip Baran’ın topluma yerleştirmek istediği “kurallara uyma eylemi” özetle şöyle:

Bir kavşağa gelindiğinde, ister sürücü ister yaya olun; önce trafik ışıkları var mı, yok mu bakmak…

Işık var ve kırmızı yanıyorsa, durmak…

Ama durmakla yetinmemek, durduğunuz sürece, durmayanlara kırmızı ışığı göstermek, “hanımefendi, beyefendi kırmızı ışık yanıyor” diye, onları da durdurmak ve bu kişileri kurallara alıştırmak…

Kırmızı Şapkalı Adam Galip Baran’ın bu eylemlerine Bodrumlular alışık. Ancak Galip Bey, bu eylemini tüm yurda taşımaya kararlı”.250

17-21 Mart 1996 tarihinde toplanan Bodrum Habitat Konferansı’nın ardından oluşturulan trafik kozaları trafikteki sorunlardan yola çıkarak toplu

yaşam ahlakı oluşturmayı hedefliyor. Bodrum Habitat Trafik Kozası

kolaylaştırıcısı Galip Baran, uygun yöntemle üzerine gidildiği taktirde, toplumun önünde gelen sorunu olan bananeciliğin hakkından kolaylıkla gelinebileceğini söyledi. Bodrum Habitat Trafik Kozası kolaylaştırıcısı Galip Baran, Bodrum Habitat Konferansı’nın ardından oluşturulan trafik kozaları konusunda bilgi

249 _{Bizim Gazete, 01.01.1999.} 250 _{Yeni Asır, 24.05.1998}

verdi. Baran, trafik kazalarında insan kusuru etmenini öncelikli sorun seçerek başlatılan girişimin okul dışı bir eğitim çalışması olduğunu söyledi. Baran, “Bu

çalışma, kentsel ve kırsal çevreyi, doğayı tarihsel yapısıyla korumayı, çarpık yapılaşmaya, tüketim savurganlığına ve her türlü haksızlığa karşı çıkmayı, sadece trafiğin değil, yaşamın tüm kurallarına uymayı, bu bağlamda bir toplu yaşam ahlakı oluşturmayı ve bahaneciliğe son vermeyi öngörür” dedi.

Yurttaşlığın bazı sorumlulukların üstlenilmesiyle kazanılmış bir statü olduğunu vurgulayan Baran şöyle konuştu: “Askerlik, vergi, oy gibi geleneksel görevleri

yerine getirmek ve Türkiye Cumhuriyeti kimliğine sahip olmakla kazanılan vatandaşlık statüsüne karşın yurttaşlığı, yukarıda sayılanların ötesinde fazladan bazı sorumlulukların üstlenilmesiyle kazanılabilecek bir statü olarak görüyorum. Habitat diliyle tanımlayacak olursam devleti yapar kılıcı bazı projelerin yaşama geçebilmesi çabası içindeyim. Bu çabaları: yakınma, eleştirme ve protesto etmenin ilersinde bir yaklaşımla bazı somut projeler uygulayarak çözme çalışmaları olarak tanımlamaktayım. Trafik kazalarının insan kusuru ile ilgili sivil toplum çalışmamız bu projelerin bir örneğidir.”

Bodrum’da 3 yıl önce başlattıkları uygulamaların benzerlerini Ankara ve İstanbul’da da başlattıklarını bildiren Baran, asıl amaçlarının bazı korku ve kaygılar yüzünden “yurttaşlık görevlerini” yerine getirmeyenlerin korku ve kaygılarının ne kadar yersiz olduğunu görmelerini, bu bağlamda kendilerini eğitmelerini sağlamak olduğunu belirtti.251

Trafik kurallarıyla ilgili çalışmalarla ilgili olarak Turgutreis Gönüllüleri Trafik Kozasının bu konudaki görüşleri şöyledir;

Neden bir kampanya: demokrasiyi çok seviyorum demek yetmez, onu saymamız, sahiplenmemiz, kurallarına uymamız da beklenir.

Beklenir, zira, demokrasi bir kurallar rejimi, bir kurallı yaşam biçimidir. Kurallara uymada toplum olarak pek başarılı olduğumuz söylenemez.

Trafik canavarını durduralım kampanyası, demokrasi kültürümüze gölge düşüren bu zaafımıza bir tepki olarak başlatılmıştır.

Amaç: kural tanımazlıktan kaynaklanan, canavar sözcüğünde simgeleşen, yıllardır önlenemeyen trafik sorunundan yola çıkarak sokakta başlattığımız bu sivil toplum çalışmasıyla demokrasi kültürümüzün şekillenmesine katkıda bulunmak.

Güney-doğu teröründen daha çok can alan trafik sorununu hedef alan bu çalışmayla, aynı ya da farklı konularda benzer girişimlere esin kaynağı olmak; duyarlı vatandaşların devlete, gönüllerindeki devlete böylece de sahip çıkabileceklerini göstermek.

Bir habitat ilkesi olan yönetişim kavramını, devleti yapar kılıcı bu somut çalışmayla yaşama geçirerek kamusal alanda yer almak; bu bağlamda sivil alan, resmi alan örtüşmesine katkıda bulunmak.

Demokrasi ve sivil toplumun ortak ilkesi katılımcılığı yaygınlaştırarak, toplumun, yönetimsel sorunların aşılması ve toplumsal barışın sağlanmasında aktif rol almasını sağlamak

Diğer deyişle, yöneten, yönetilen arasındaki gerginlikleri ve toplumun farklı kesimleri arasında oluşan kutuplaşmaları gidererek, bu bağlamda bütünleştiricilik işlevi görmek,’ örneğin, trafik trajedisine son vermek yanında, körüklenip duran savurganlığa dur diyecek ve kamuya ait olup kamu hizmeti verilemeyen yol, sahil ve açık plajlarımızın kirletilmesini önleyecek stk- devlet ve stk- yerel yönetim işbirliği projelerini siyasetten bunalmış Türkiye’nin gündemine sokmak; Türkiye’nin siyasete doymuş gündeminin önünü açmak; birileri bir şeyler yapmalı diye düşünenleri heyecanlandıracak bir yol göstererek, siyasetin çözüm olduğunda, kuşkuya, karamsarlığa kapılan insana bir umut vermek.

3.2.5.1.Trafik Canavarını Durduralım Kampanyası

Uygulama:Trafik ışığıyla donatılmış, kural çiğneme fiilinin (Suçunun)

en yaygın ve kolay işlendiği kavşaklarda, yayalarla yüz yüze, sözlü, yazılı araçlarla, iletişim kurularak sürdürülen bu çalışmayla insanlar uyarılıyor, kırmızıda durma alışkanlığı kazandırılmaya çalışılıyor.

Hedefi:Bu STK- Devlet İşbirliği Projesi ile topluma, kırmızıda durma

alışkanlığı kazandırılırken, bu alışkanlığın oluşturulması ve kalıcılığının güvenceye alınabilmesi için, yetkililer, bu uygulamada işbirliği yapmaları ve yasada yer alan bu suçla ilgili cezayı uygulamaları için ikna (I) edilmeye çalışılıyor.

Başarı Şansı: Bodrum HABİTAT Konferansının ardından Bodrum’da

başlatılan, İstanbul’dan sonra Ankara’da da tanıtım amacıyla uygulanan bu çalışmada toplumla iletişim, kuralı çiğneyen yayaların bu suçu işlemiş olmalarına karşın onaylayıcı (yüreklendirici) tepkileri, sadece trafik konusunda değil, kural tanımazlıktan kaynaklanan tüm sorunların aşılmasında etkili bir işlev göreceği inancıyla başlatılan bu kampanyanın ve benzer sivil toplum girişimlerinin başarılı olacağı yolundaki inancı pekiştirmiştir.

Başarı Koşulu:Devletin ilgili kurumlarının Devleti Yapar Kılma amaçlı

bu tür STK-Devlet İşbirliği Projelerini ciddiye alması, işbirliği yapması, örneğin, bu trafik suçuyla ilgili yayalara ceza öngören yasa maddesini uygulaması.

Projenin Aktörlerine Çağrı: “Konuya duyarlı STK’lar, kişiler ve

işbirliği yapması gereken yetkililer: Demokratikleşebilmek, çağdaşlaşabilmek için, tüm kurum, kural ve kavramlarıyla özümsemeye çalıştığımız demokrasimize gölge düşüren, katılmak istediğimiz AB ülkelerinde bizi küçük düşüren bu kural çiğneme alışkanlığımıza son vermek için; işe, yaya iken de kırmızı ışıkta durma kuralına saygı gösterilmesini sağlayacak, bu konuda gereken alışkanlığı oluşturacak Trafik Canavarı HABİTAT RUHU ile durdurulabilir kampanyasını ortak bir STK Projesi olarak başlatalım, kararlılıkla sürdürelim.”

Bu projeyi başarmanın projeyi aşacak bazı olası yararlı sonuçları olabilecektir.Sivil toplumcu kuruluş ve kişiler ülkenin acil sorunlarına çözüm arayışında bütünleşebildiklerini topluma gösterebilir, sivil alandaki varlıklarını güçlendirebilirler.

3.2.5.2. Trafik Sorununu Halkın İşbirliğinde Çözme Projesi Uygulama Protokolü (Taslak)

Bodrum’da uygulanacak, ilk ve ortaöğretim okulları öğrencilerine “trafikte doğru davranış alışkanlığı kazandırmayı öngören “Trafik Sorununu Halkın İşbirliğinde Çözme Projesi “nin uygulanmasını düzenleyen bu protokolün süresi, okulların yaz tatili başlangıcına kadar geçecek zamandır.

Ortaklar ve Yükümlülükleri:

HABİTAT Yurttaşlar Kozası: Protokolün uygulamasını, diğer

ortakların verecekleri destekle yürütür.

Bodrum Kaymakamlığı: Protokolde yer alan resmi kuruluşların

desteklerinin en üst düzeyde gerçekleşmesini sağlanmalıdır.

Bodrum İlçe ve Diğer Belde Belediye Başkanları: Projenin

uygulanacağı kavşaklardaki yaya geçitlerine nizami bir kavşak görüntüsü kazandırmalıdırlar. Bu görüntünün korunmasını, pankart, yazı ve benzeri tanıtım malzemelerinin kentin belli yerlerinde sergilenmesini sağlamalıdırlar.

İl Emniyet Müdürlüğü ve Üçe Jandarma Komutanlığı: Bu

kurumların verecekleri destek, uygulamada yer alacak görevlilerle birlikte hazırlanacak, bu protokole eklenecek, bir programla belirlemelidirler.

Milli Eğitim Müdürlüğü: Müdürlüğün vereceği destek, bu çalışmada

yer alacak okulların öğretmen ve öğrencileriyle birlikte hazırlanacak, bu protokole eklenecek, bir programla belirlemelidir.

Bodrum Müftülüğü: Müftülüğün, bu çalışmayla ilgili çağrı ve

duyuruların ibadet yerlerine asılması ve topluma sözlü olarak duyurulması gibi konularda yardımcı olması beklenmektedir.

Bodrum Şoförler ve Otomobilciler Odası: Oda’nın, bu çalışmayla

ilgili çağrı ve duyuruları Bodrum’daki üyelerine ve Federasyon aracılığıyla ilgili kuruluşlara duyurmada yardımcı olması beklenmektedir.

Sivil Toplum Kuruluşları: Bodrum’daki STK’lann, protokolde,

uygulamanın kamuoyuna açıklanmasından sonra yer alacakları beklenmektedir.