İçme ve kullanma suyu

Kırıkkale nüfusunun %91’ine içme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet verilmektedir.

Kırıkkale ilinde bulunan belediyelerin 3’ü içme ve kullanma suyu arıtma tesisi ile hizmet vermekte olup diğer 11’i içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet vermektedir. Kırıkkale Belediyesi Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü verilerine göre, Kırıkkale ilinde kentsel su temini için Kapulukaya Barajı’ndan 12.508.396 m³/yıl evsel amaçlı su elde edilmektedir. Barajdan alınan su Kırıkkale Yeşil Vadi Su Birliği’nin içme suyu arıtma tesisinde kum filtreler ve reverse osmose yöntemiyle arıtma işlemi gördükten sonra içme ve kullanma suyu şebekesine verilmektedir.

2016 yılında kuyulardan temin edilerek sanayi ve kullanma suyu olarak çekilen toplam su miktarı 619.349 m³’tür. İl genelindeki toplam sulu ekilmiş arazi 27.907,7 ha olup tarım arazilerinin %9,1’ni oluşturmaktadır. Delice ilçesi Büyükyağlı köyünde 98 da alanda damlama sulama sistemi ve Balışeyh ilçesi Koçubaba köyünde 132,38 da alan için yağmurlama sistemi kurulmuştur. Büyükyağlı köyünde 91 da. alanda damlama sulama, 103,79 da. alanda yağmurlama sulama sistemi, Balışeyh İlçesi Kılevli köyünde 9,28 da. alanda damlama sulama ve Merkez ilçesi Ahılı köyünde 35,05 da. alanda Güneş Enerjili damlama sulama sistemi kurularak desteklenmiştir. Merkez ilçesi Ahılı köyünde 35,05 da alanda Güneş Enerjili damlama sulama sistemi kurularak desteklenmiştir.

İlde bulunan TÜPRAŞ, Keskin Organize Sanayi Bölgesi, Makine Kimya Fabrikaları ve Kırıkkale 1.OSB endüstriyel sularını Kızılırmak Nehri, Kapulukaya Barajı ve kuyulardan temin etmektedir.

Kırıkkale ili, Sulakyurt ilçesi, Çelebi ilçesi ve Yahşihan ilçesinde olmak üzere Kızılırmak Nehri üzerinde 3 adet hidroelektrik santrali bulunmaktadır.

İlde Bahşili ilçe sınırları içerisinde bulunan Celal Bayar Parkı’nda rekreasyonel amaçlı olarak su kullanımı yapılmaktadır. Bu parkta oluşturulan suni gölün çevresi piknik alanı olarak kullanılmaktadır.²⁰

7.1.2 Kanalizasyon

Kırıkkale ilinde atıksu arıtma tesisi olan bir adet belediye bulunmaktadır. Merkez ilçede bulunan bu arıtma tesisin kapasitesi 38.000 ton/gün, deşarj edilen atıksu miktarı 28.000 m³/sn olup arıtım ileri biyolojik olarak yapılmaktadır. Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye nüfusu 234.772 kişi olup toplam belediye nüfusuna oranı % 98, toplam nüfusa oranı ise %87’dir.²¹

7.1.3 Atık Yönetimi

Kırıkkale ilinde OSB’nin atıksu arıtma tesisi projesi 2014 yılı itibariyle faaliyete geçmiştir.

Tesisin kapasitesi 200 m³/gün olup kuru dereye deşarj edilmektedir. Arıtma tesisinde arıtım kimyasal ve biyolojik olarak yapılmaktadır.

Bahşili ilçesi Bedesten mevkiinde 28.5 hektarlık alanda kurulu katı atık düzenli depolama tesisi bulunmaktadır. Depolama alanı 6 lottan oluşmakta olup, halen 1 adet lot yapılmış ve depolamaya devam edilmektedir. Bahşili, Keskin ve Yahşihan ilçelerinden 2016 yılında toplam 67.306 ton evsel atık, katı atık düzenli depolama tesisinde bertaraf edilmiştir.

Kırıkkale 2008 yılı İl Çevre Durum Raporu’nda Katı Atık Düzenli Depolama Tesisine kabul edilen atıktan alınan numunenin değerlendirilmesinde atık kompozisyonunun grafiği aşağıda verilmiştir.²² Katı atık kaynağında ayrı olarak toplanmadığından konuya ilişkin güncel bilgi bulunmamaktadır. Bu grafiğe göre, depolama tesisinde biriken atıkların büyük çoğunluğunu

%65’lik oran ile mutfak atıkları oluşturmakta olup geri kalan atık türleri plastik, kül, kağıt, cam, hadimli karton ve diğer yanabilen atıklardır.

20T.C. Kırıkkale Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 2016 Yılı Kırıkkale İl Çevre Durum Raporu

21T.C. Kırıkkale Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 2016 Yılı Kırıkkale İl Çevre Durum Raporu

22 T.C. Kırıkkale Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 2016 Yılı Kırıkkale İl Çevre Durum Raporu

Grafik 32: Kırıkkale İli Atık Bileşenleri

Kaynak: Kırıkkale İl Çevre Durum Raporu, 2016 Yılı

(NOT: Katı atık kaynağında ayrı olarak toplanmadığından konuya ilişkin güncel bilgi bulunmamaktadır.

2016 yılı Kırıkkale İl Çevre Durum Raporu 2008 yılı verileri kullanılmıştır.)

İlde atık su, kum yıkama-eleme tesisleri ve hazır beton santrallerinde geri dönüşümlü olarak kullanılmaktadır. Kırıkkale ilinde 2016 yılında toplam 16429.495 ton tehlikeli atık oluşmuş olup bunun %95’i geri kazanım firmalarına gönderilerek bertaraf edilmesi sağlanmıştır.

7.2 Kırşehir

7.2.1 İçme ve kullanma suyu

Kırşehir ilinde içme ve kullanma suyunu karşılamak için tamamen yeraltı su kaynaklarından yararlanılmaktadır. Kırşehir ili, Merkez ilçe ve diğer ilçelerde yer alan sanayi kuruluşları, tarım ve hayvancılık işletmelerinde endüstriyel su temini şebeke suyu ve kuyu suyundan sağlanmaktadır.

Akpınar ilçesinin su ihtiyacı dört kuyudan sağlanmaktadır. Nüfusun tamamı içme suyu şebekesi hizmeti almaktadır. Belediye sınırı içerisinde sanayi olmadığı için temin edilen suyun tamamı evsel amaçlı kullanılmaktadır. İçme suyu için arıtma tesisi bulunmamaktadır.

Çiçekdağı ilçesinde belediyeye ait 2 adet içme suyu şebekesi mevcuttur. Su kaynaklarında otomatik klorlama cihazları çalışır vaziyette bulunmakta olup içme suyu arıtma tesisi bulunmamaktadır. İlçede endüstriyel su kullanımı kapsamında şebeke ve kuyu suyu kullanılmaktadır.

Kaman ilçesi içme suyu ihtiyacını 10 km mesafeden gelen kaynak suları ve derin kuyulardan terfi ile alınan kuyu suları ile karşılamaktadır. İlçede 2 adet içme suyu şebekesi bulunmakta olup İçme Suyu Arıtma Tesisi bulunmamaktadır. İlçe nüfusunun %99’u içme suyu şebekesi,

%1 ‘lik kalanı ise kuyu suyu kullanmaktadır.

Mucur ilçesinde 4 adet içme suyu şebekesi mevcuttur. Su kaynaklarında otomatik klorlama cihazları bulunmakta olup içme suyu arıtma tesisi bulunmamaktadır.

Kızılırmak Nehri üzerinde kurulu olan Hirfanlı Hidroelektrik Santrali’nde, sulama, taşkın önleme ve diğer santrallere kontrollü su temini sağlama amacı ile kurulu elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirilmektedir.²³

Kırşehir ili Merkez ilçe ile Kaman ilçesi bünyesinde olmak üzere iki adet Organize Sanayi Bölgesi (OSB) bulunmaktadır. Merkez ilçede yer alan Kırşehir Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyette bulunan işletmelere ait atık sular Kırşehir Belediyesi’ne ait kanalizasyon sistemiyle Kırşehir Belediyesi Atık Su Arıtma Tesisi’nde arıtılmaktadır.²⁴

7.2.2 Kanalizasyon

Kırşehir ilinde oluşan evsel atıklar için nüfusun %99’una hitap edecek kapasitede kanalizasyon şebekesi bulunmaktadır. İl merkezinde bulunan, ileri atıksu arıtma tesisi olup mevcut kapasitesi 25.000 m³/gün’dür. Atık sular arıtıldıktan sonra Kılıçözü Deresi’ne deşarj edilmektedir.

Kaman ilçesinde evsel nitelikli atık sular için kanalizasyon şebekesi mevcut olup atık suların arıtılması için de 3.630 m³/gün kapasiteli bir atık su arıtma tesisi bulunmaktadır. Atık su arıtma tesisinde arıtım fiziksel ve biyolojik olarak yapılmaktadır. 21.859 kişilik nüfusun %95'i kanalizasyon, %5'lik kısmı ise fosseptik kullanmaktadır. İlçede yağmur suyunun drenajı için kanalizasyon sisteminden ayrı bir drenaj hat bulunmaktadır.

Akçakent Belediyesi’nde oluşan evsel nitelikli atık sular için kanalizasyon şebekesi bulunmaktadır. İleri atıksu arıtma tesisi inşaa çalışmalarının projelendirme aşamaları devam etmektedir.

Akpınar Belediyesi’nde oluşan evsel nitelikli atık sular için hat uzunluğu 23.000 metre olan kanalizasyon şebekesi bulunmaktadır. Mevcut kanalizasyon sistemi belediye nüfusunun

%99'una hitap etmektedir. Evsel nitelikli atık suların kanalizasyon sistemi atık su arıtma tesisi için kamulaştırılan alanda kuru dere yatağına deşarj edilmektedir. Akpınar ilçesinde atık su arıtma tesisi inşa çalışmalarının projelendirme aşamaları devam etmektedir.

Akçakent ve Mucur ilçelerinde oluşan evsel nitelikli atık sular için kanalizasyon şebekesi bulunmakta olup atık su arıtma tesisi inşa çalışmalarının projelendirme aşamaları devam etmektedir.

7.2.3 Atık Yönetimi

Evsel nitelikli katı atıkların depolanması amacıyla Kırşehir Belediyesi ile Akpınar, Boztepe, Kaman ve Mucur ilçe belediyelerinin ortaklaşa kurmuş oldukları Katı Atık Düzenli Depolama Tesisinde evsel nitelikli katı atıkları düzenli bir şekilde depolanması işlemi yapılarak katı atıkların bertaraf edileceği atık depolama sahası yapılmıştır.

Hâlihazırda düzenli Katı Atık Depolama Sahasında Kırşehir Belediyesi’ne ait evsel nitelikli katı atıkları depolanmaktadır. Akçakent ve Çiçekdağı ilçe belediyeleri evsel nitelikli katı

23Kırşehir İl Çevre Durum Raporu, 2016 Yılı

24Kırşehir İl Çevre Durum Raporu, 2016 Yılı

atıkları bertaraf etmek için Yozgat İli Katı Atık Bertaraf tesisleri Birliği’ne (YOKAB) üye olmuş olup, ilçelerin depolama sahasına olan uzaklıkları sebebiyle evsel nitelikli katı atıkların bertaraf için mevcut atık depolama sahalarını kullanmaktadırlar.