VI. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU
12. Hasılat Esaslı Vergilendirme
7104 sayılı Kanun ile KDV Kanunu’nun mülga 38. maddesi
“Hasılat esaslı vergilendirme” başlığı altında yeniden düzenlenmiştir. KDV Kanunu’nun 38. maddesi 01.01.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre;
• İşletme hesabı esasına tabi ticari kazanç mükellefleri ile serbest meslek kazancı mükellefiyeti bulunanlar,
• Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek sektör ve meslek grupları kapsamında yer almaları halinde ve talepte bulunmaları koşuluyla,
• KDV dahil toplam işlem bedelleri üzerinden,
• Cumhurbaşkanınca ilgili sektör veya meslek grubu için belirlenecek oranı uygulamak suretiyle hesaplayacakları KDV’ni, indirilecek KDV ile ilişkilendirmeksizin beyan ederek ödeyebileceklerdir.
Bu mükellefler, yüklendikleri KDV ile hasılat esaslı vergilendirme usulüne göre beyan ederek ödedikleri KDV’ni gider veya maliyet olarak dikkate alacaklardır.
Yaptıkları teslim ve hizmetler dolayısıyla hesapladıkları
VI. Katma Değer Vergisi Kanunu
katma değer vergisini ise gelir olarak dikkate alacaklardır.
Hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçen mükellefler iki yıl geçmedikçe bu usulden çıkamayacaklardır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı hasılat esaslı vergilendirme usulünün uygulanmasına dair usul ve esasları belirleme konusunda yetkili kılınmıştır.
Bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi
mükelleflerinden, yıllık iş hacimleri ikinci sınıf tüccarlar için VUK Madde 178’de belirlenen ilgili haddin iki katına kadar olanları hasılat esaslı vergilendirme usulü kapsamına almaya Cumhurbaşkanı yetkili kılınmıştır. Diğer bir ifadeyle, gelir vergisi mükellefi I. Sınıf Tüccarlardan (VUK Madde 177’ye göre ihtiyari olarak da olsa bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler I. Sınıf Tüccar sayılır) yıllık iş hacimleri VUK Madde 177’deki limitlerin iki katına kadar olanları Cumhurbaşkanı “Hasılat esaslı vergilendirme”
kapsamına alabilecektir.
Uygulamanın usul ve esasları hakkında KDV Genel
Uygulama Tebliğinin “V/A.2- Hasılat Esaslı Vergilendirme”
başlıklı kısmında düzenlemeler yapılmıştır.
KDV Kanunu’nun 38. maddesinde düzenlenen «Hasılat Esaslı Vergilendirme Usulü» için oluşturulan 4 No.lu KDV beyannamesi Beyanname Düzenleme Programına eklenmiştir.
Hasılat esaslı vergilendirme usulü talebi için başvuru dilekçesi İnteraktif Vergi Dairesinde (www.ivd.gib.gov.tr ) uygulamaya açılmıştır. Katma Değer Vergisinde hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçmek isteyen mükellefler, bağlı oldukları vergi dairesine elden veya İnteraktif Vergi Dairesi (www.ivd.gib.gov.tr ) üzerinden başvurabileceklerdir.
12.1. Hasılat Esaslı Vergilendirme Usulü Uygulanacak Sektör ve Vergi Oranı Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı
07.02.2019 tarih ve 30679 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanan 718 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile KDV Kanunu kapsamında hasılat esaslı vergilendirme usulü uygulanacak sektör ve vergi oranı belirlenmiştir.
718 sayılı Karar ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında belediyeler tarafından ruhsat verilen, toplu taşıma hatlarını kiralayan, toplu taşıma hizmetinin hizmet satın alma yollarıyla yerine getirilmesi halinde bu hizmeti sunan ve gelirlerinin tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla tahsil eden otobüs işletmelerinin (belediyelerin otobüs işletmeleri ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayesinin
%51 veya daha fazlası belediyelere ait şirketler hariç) münhasıran il sınırları içinde, otobüsle (sürücüsü dâhil en az on sekiz oturma yeri olan) yapmış oldukları toplu
taşıma faaliyetlerine ilişkin 3065 sayılı Kanunun 38.
maddesinde yer alan hasılat esaslı vergilendirme usulüne göre hasılatlarına uygulayacakları vergi oranı %1,5 olarak belirlenmiştir.
Mükelleflerin bu kapsamda vergilendirilebilmeleri için münhasıran yukarıda tanımlanan faaliyetle iştigal etmeleri gerekmektedir. Bu faaliyetlerin yanında, kapsama girmeyen başka faaliyetleri de bulunan mükellefler bu uygulamadan faydalanamayacaktır. .
Karar 1 Mart 2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
12.2. Hasılat Esaslı Vergilendirme Usulünden Vazgeçilmesi
Hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçen mükellefler, bu usule geçtikten sonra en az 24 ay süreyle bu usulü uygulamak zorundadırlar. Bu süre geçtikten sonra gerçek usulde vergilendirmeyi isteyen mükellefler bağlı oldukları vergi dairesine başvurur ve başvuru üzerine vergi dairesi tarafından başvuru tarihini içine alan vergilendirme dönemini takip eden dönemden itibaren gerçek usulde KDV mükellefiyeti tesis edilir.
Bu mükelleflerin hasılat esaslı vergilendirme usulüne geçtikleri tarihte KDV beyannamesinde yer alan devreden KDV tutarları ile hasılat esasına göre vergilendirildikleri dönemlere ilişkin yüklenilen KDV tutarlarının gelir/
kurumlar vergisi uygulamasında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerektiğinden bu tutarların gerçek usule geçişte indirilecek KDV olarak dikkate alınması mümkün değildir
12.3. Hasılat Esaslı Kazanç Tespiti (GVK Madde 113)
7186 sayılı Kanunun 1. maddesi ile Gelir Vergisi
Kanunu’nun mülga 113. maddesi “Hasılat Esaslı Kazanç Tespiti” başlığı altında yeniden düzenlenmiştir. Buna göre,
• Şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan ve
• Bu faaliyetlerinden kaynaklanan hasılatlarının tamamını elektronik ücret toplama sistemleri aracılığıyla elde eden mükelleflerin
• Talep etmeleri hâlinde
söz konusu faaliyetlerinden elde ettikleri gayrisafi hasılatlarının (KDV Kanunu’nun 38. maddesi kapsamında hasılat esaslı vergilendirme usulüne göre vergilendirilen mükellefler için hesapladıkları katma değer vergisi dahil tutarın) %10’u bu faaliyetlerine ilişkin vergiye tabi kazanç olarak esas alınabilecektir.
VI. Katma Değer Vergisi Kanunu
Vergiye tabi kazancın bu suretle tespitinde, ilgili faaliyete ilişkin giderler dikkate alınmayacak ve bu kazanca herhangi bir indirim veya istisna uygulanmayacaktır.
Kazançları yukarıdaki şekilde tespit edilenlerin;
a) Bu faaliyetlerine ilişkin gider veya maliyetleri, vergiye tabi diğer kazanç veya iratlarının tespitinde dikkate alınmayacak,
b) Bu kazançları dışındaki beyana tabi diğer kazanç veya iratları hakkında bu madde uygulanmayacak,
c) İki yıl geçmedikçe bu usulden çıkamayacaklardır.
GVK’nın 113. Maddesinde yer alan düzenlemeye dair rehberimizin GVK kısmında detaylı açıklamalara yer verilmiştir.