Vergi Rehberi
2021
Önsöz
Değerli Fortune okuyucularım, Aralık 2019’da Çin’in Wuhan şehrinde başlayıp tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs pandemisi, maalesef milyonlarca insanın vefat etmesine ve dünya ekonomisinin de 1929 ekonomik buhranından bu yana en büyük daralmayı yaşamasına neden olmuştur.
Umudumuz 2021’in, tüm bu olumsuzlukların sona erdiği, hem ülkemize hem de tüm insanlığa sağlık, mutluluk ve refahın hakim olduğu bir yıl olmasıdır.
Bir çok işletme 2020 Mart ayında koronavirüsün
Türkiye’de de ortaya çıkması ile Nisan ve Mayıs aylarında alınan önlemler neticesinde üretimini ya durdurmak ya da minimum seviyeye indirmek zorunda kalmıştı. Sokağa çıkma yasakları ve benzeri önlemler neticesinde salgının hızının yaz ortalarına doğru azalması sosyal hayatın normalleşmesi ve ekonomik toparlanma yönünden bir nebze de olsa içimize su serpmişti. Bu dönemde belirli sektörlerde Katma Değer Vergisi ve Muhtasar beyannamelerin beyan ve ödemeleri ile SGK primlerinin ödenmesi yılın son üç ayına kadar ertelenmişti. Ayrıca koronavirüs tedbirleri çerçevesinde, bazı mal ve hizmet teslimlerinde KDV oranları ile kiralamalarda uygulanan stopaj oranlarının düşürülmesi ve çalışma sürelerini azaltan veya durduran işletmelere uygulanan kanuni şartların esnetilerek kısa çalışma ödeneğinden daha kolay bir şekilde yararlanma imkânının sağlanması belirli bir rahatlama getirmiştir. Bu düzenlemelere paralel olarak işten çıkarma yasağına ve ücretsiz izin döneminde nakit ücret desteğine ilişkin düzenlemeler de hayata geçirilerek, işletmelerin ve çalışanlarının salgından sonra da faaliyetlerine devam etmeleri sağlanmıştır. Ayrıca şirketlerin özkaynaklarının erimesinin önüne geçilmesini sağlamaya yönelik kâr dağıtımına da yıl sonuna kadar birtakım sınırlamalar getirilmiştir. Diğer taraftan, ekonomik faaliyetlerin azalması ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar nedeniyle sermayenin kaybı veya borca batık olma durumlarının hesaplanmasında dikkate alınmayacak gider çeşitleri artırılmıştır.
Salgın sürecinde olsa da 2020 yılında e-irsaliye ve e-SMM uygulamalarına başarı ile geçilmiştir. 2021 yılında e-defter, e-arşiv fatura ve e-fatura kapsamına girmesi gereken mükellef sayısının daha da artması beklenmektedir. 2019 yılında yürürlüğe girdiğinde kamuoyunda tartışma konusu olan Değerli Konut Vergisi’ne dair 2020 yılı başlarında iyileştirici bazı düzenleme ve ertelemeler yapılarak ilk Değerli Konut Vergisi beyannamesinin 2021/Şubat ayında verilmesine olanak sağlanmıştır.
Yılsonuna doğru yeni bir alacak yapılandırması kanunu ile kesinleşmiş alacakların tahsilatı hızlandırılmaya çalışılmış, ayrıca yurt içi ve yurt dışı varlıkların milli ekonomiye kazandırılması amacıyla yeni bir varlık barışı düzenlemesi yapılmıştır. Yine Aralık ayında Türk Ticaret Kanunu’nda yapılan bir düzenleme ile hamiline payların Merkezi Kayıt Kuruluşu’na bildirilmesi zorunluluğu
getirilmiş ve söz konusu bildirimi yapmayan hamiline yazılı pay senedi sahiplerinin pay senedine bağlı haklarını kullanmaları ise bir nevi kısıtlanmıştır.
Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması kapsamında finansal bilgilerin otomatik olarak değişimine ilişkin ülkeler listesi yayınlanarak bilgi değişimine başlanmıştır. Ayrıca Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı (BEPS) 13 numaralı eylem planında yer alan transfer fiyatlandırması raporlama standartları çerçevesinde Ülke Bazlı Raporlama ile ilgili düzenlemeler yapılmış ve ayrıca otomatik değişim yapılacak ülkeler listesi de yayınlanmıştır.
Tüm dünyada tartışma konusu olan çok uluslu dijital şirketlerin vergilendirilmesine yönelik dijital hizmet vergisi kanunu çıkarılarak bu tür şirketlerin Türkiye’de vergilendirilmesine dair gerekli yasal mevzuat
oluşturulmuştur.
Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırmasının Engellenmesine Yönelik Vergi Anlaşmaları İle İlgili Önlemlerin
Uygulanmasına İlişkin Çok Taraflı Sözleşme kanun tasarısı T.B.M.M.’ne sunulmuş bulunmaktadır. Sözleşme ile taraf ülkeler bakımından çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının özüne dokunulmadan bu anlaşmalarda Hazine gelirlerinin azalmasına neden olmayacak değişiklikler yapılacak ve mezkur anlaşmalar uluslararası standartlarla uyumlu hale getirilmiş
olacaktır. Böylece karların, karı meydana getiren esas ekonomik faaliyetlerin yürütüldüğü ve değerin yaratıldığı yerde vergilendirilmesi sağlanacaktır. Söz konusu sözleşmenin yürürlüğe girmesi ile önümüzdeki dönemde başta Hollanda olmak üzere birçok ülke ile yapılan vergi anlaşmalarının dolayısıyla da var olan şirket yapılandırmalarının önemli ölçüde etkileneceğini belirtmek isterim.
Sözlerime son verirken, tüm okurların yeni yılını candan kutlar, mutlu, sağlıklı, başarılı ve pandemisiz nice yeni yıllar dilerim. Okumakta olduğunuz kitapçığın hazırlanmasında emeği geçen Mazars Denge vergi uzmanları ile yayınını üstlenen Fortune dergisine candan teşekkürlerimi sunarım.
Leon Aslan COŞKUN Yeminli Mali Müşavir Mazars Denge
Yönetim Kurulu Başkanı
ÖNEMLİ UYARI
Bu çalışma vergi mevzuatı ve uygulamaları ile ilgili bazı konular hakkında temel ve özet düzeyde bilgiler içermektedir. Çalışma 06/01/2021 tarihi itibariyle yürürlükte olan mevzuat hükümlerine göre MAZARS DENGE vergi uzmanları tarafından hazırlanmıştır.
Çalışma, vergi uygulamaları açısından fikir sağlayıcı bir rehber olarak hazırlanmış olup, kesin işlem tesis etmek aşamasında aslî kaynak olarak dikkate alınamaz ve Mazars Denge ile Fortune dergisine sorumluluk yüklenemez.
Vergi mevzuatımızın çok sık değişen ve tartışmaya açık birçok noktası dikkate alındığında, vergisel bir konuda işlem yapmadan önce ilgili mevzuatın son şekli yeniden incelenmeli ve mutlaka konusunda uzman meslek mensubunun görüşü alınmalıdır.
Rehber hakkında görüş, eleştiri ve sorularınız için aşağıda bilgileri yer alan uzmanlarımıza yazabilirsiniz.
03 Önsöz
24 I. Türk Vergi Sistemi 27 Iı. Gelir Vergisi Kanunu
83 Iıı. Kurumlar Vergisi Kanunu
138 Iv. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi 142 V. Geksis (Gelir Ve Kurumlar Vergisi Standart İade
Sistemi)
143 Vı. Katma Değer Vergisi Kanunu
156 Vıı. Tahsilât Ve Ödemelerin Banka Veya Benzeri Finans Kurumu Ya Da Ptt İdaresince Düzenlenecek Belgelerle Tevsik Edilmesi Zorunluluğu
160 Vııı. Vergi Mevzuatımızda Bazı Elektronik Uygulamalar 185 Ix. İktisadi Kıymetlerin Değerlemesi
194 X. Mevcutlarda Ve Alacaklarda Amortisman
201 Xı. Girişimciliğin Desteklenmesine Dair Bazı Vergisel Düzenlemeler
208 Xıı. Özel Tüketim Vergisi Kanunu 218 Xııı. Damga Vergisi Kanunu
221 Xıv. Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu
223 Xv. Emlak Vergisi Kanunu (Bina Vergisi, Arazi Vergisi, Değerli Konut Vergisi)
232 Xvı. Veraset Ve İntikal Vergisi Kanunu
234 Xvıı. Serbest Bölgeler Kanunu
240 Xvııı. Araştırma, Geliştirme (Ar-Ge) Ve Tasarım Faaliyetlerine Sağlanan Destek Ve Teşvikler
250 Xıx. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri 256 Xx. Yatırımlarda Devlet Yardımları
294 Xxı. Bazı İllerde Üretim Ve İstihdamı Teşvik Amacıyla Verilen Sigorta Primi İşveren Hissesi Teşviki
296 Xxıı. İhracat Destekleri 299 Xxııı. Kosgeb Destekleri
300 Xxıv. Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörünün Desteklenmesi 301 Xxv. Vergi İhtilafları Ve Çözüm Yolları
314 Xxvı. Dövizli İşlemlere İlişkin Bazı Düzenlemeler 331 Xxvıı. Dijital Faaliyetlerin Vergilendirilmesi
335 Xxvııı. Bazı Mali Yükümlülüklere Ait Beyan Ve Ödeme Süreleri
338 Xxıx. Pratik Bilgiler
İçindekiler
ÖNSÖZ ...i
I. TÜRK VERGİ SİSTEMİ ...24
1. Türk Vergi Sistemi Hakkında Genel Bilgi ...24
2. Vergi Konuları ...24
2.1. Kazanç ve İratlar ...24
2.2. Servetler ...24
2.3. Harcamalar ...24
3. Temel Vergi Kavramları ...24
3.1. Vergi Nedir? ...24
3.2. Verginin Konusu ...24
3.3. Verginin Matrahı ...25
3.4. Vergiyi Doğuran Olay ...25
3.5. Verginin Mükellefi ...25
3.6. Vergi Sorumlusu ...25
3.7. İstisna ve Muafiyet ...25
3.8. Verginin Tarhı, Tebliği ve Tahakkuku ...25
4. Verginin Yasallığı İlkesi ...25
5. Uygulamada Vergi Mevzuatının Kaynakları...25
5.1. Asli Kaynaklar ...25
5.1.1. Anayasa ...25
5.1.2. Uluslararası Anlaşmalar ...25
5.1.3. Kanun ...25
5.1.4. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri (Cumhurbaşkanı Kararı) ...25
5.1.5. Yönetmelikler ...25
5.1.6. Danıştay İçtihadı Birleştirme Kurulu Kararları ve Anayasa Mahkemesi Kararları ...26
5.2. Yardımcı (Açıklayıcı) Kaynaklar ...26
5.2.1. Genel Tebliğ ...26
5.2.2. Sirküler ...26
5.3. Diğer kaynaklar ...26
5.3.1. Yargı Kararları ...26
5.3.2. Mukteza (Özelge) ...26
II. GELİR VERGİSİ KANUNU... 27
1. Verginin Konusu ve Mükellefiyet Çeşitleri ... 27
1.1. Verginin Konusu... 27
1.2. Mükellefiyet ... 27
1.2.1. Tam Mükellefiyet... 27
1.2.2. Dar Mükellefiyet ... 27
2. Ticari Kazançlar ... 27
2.1. Tanım ve Kapsam ... 27
2.2. Ticari Kazancın Tespit Şekilleri ... 27
2.2.1. Esnaf Muaflığı ... 27
2.2.2. Basit Usulde Ticari Kazanç ...29
2.2.2.1. Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartları ...29
2.2.2.2. Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartları ...29
2.2.2.3. Basit Usulden Yararlanamayacak Olanlar ...30
2.2.2.4. Basit Usulde Ticari Kazancın Tespiti ...30
2.2.2.5. Muhafaza ve İbraz Yükümlülüğü ...30
2.2.2.6. Basit Usulde Katma Değer Vergisi Uygulaması ...30
2.2.2.7. Basit Usulde Vergi Tevkifatı ve Geçici Vergi ...30
2.2.2.8. Basit Usule Tabi Mükelleflerde Gün Sonunda Toplu Belge Düzenleme Uygulaması ...30
2.2.2.9. Basit Usule Tabi Mükelleflere Uygulanacak Kazanç İndirimi ...31
2.2.3. Gerçek Usulde Vergilendirme ...31
2.2.3.1. Birinci Sınıf Tacirler ...31
2.2.3.1.1. Bilanço Esasına Göre Defter Tutanlar ...31
2.2.3.1.2. Bilanço Esasına Göre Ticari Kazancın Tespiti ...32
İçindekiler İçindekiler
2.2.3.2. İkinci Sınıf Tacirler ...32
2.2.3.2.1. İşletme Hesabı Esasında Ticari Kazancın Tespiti ...32
2.2.3.3. Ticari Kazancın Tespitinde İndirilecek Giderler ...32
2.2.3.4. Ticari Kazancın Tespitinde İndirilemeyecek Giderler ...34
3. Ücretler ...35
3.1. Tanımı ve Kapsamı ...35
3.2. Ücretin Unsurları ...35
3.3. Ücretin Tespit Şekli ...36
3.3.1 Gerçek Ücretler ...36
3.3.1.1. Ücretin Safi Tutarının Tespiti ...36
3.3.1.2. Gerçek Usule Tabi Ücretlerin Vergilendirilmesi ...36
3.3.1.2.1. Kesinti Esası Yoluyla Vergilendirme ... 37
3.3.1.2.2. Ücretin Yıllık Beyanname ile Beyan Edilmesi ... 37
3.3.1.2.2.1. Hangi ücret gelirleri beyan edilecektir? ... 37
3.3.1.2.2.2. Safi Gelirin (Ücretin) Tespit Edilmesi ...38
3.3.1.2.2.3. Birden Sonraki İşvereni Seçme Serbestisi ...38
3.3.1.2.2.4. Ücret Geliri Yanında Başka Gelirlerinden Bulunması ...38
3.3.1.2.2.5. Beyanname Verilmesi Halinde Yapılabilecek İndirimler ...38
3.3.1.2.2.6. Tevkif Edilen Vergilerin Mahsubu ...38
3.3.1.2.2.7. Tevkifata tabi tutulmamış ücretler ...38
3.3.1.2.2.8. Hangi Hallerde Birden Fazla İşverenden Ücret Geliri Elde Edilmiş Sayılacaktır? ...38
3.3.1.2.2.9. Birden Fazla İşverenden Aynı Anda Ücret Geliri Elde Edilmesinde Vergilendirme...38
3.3.1.2.2.10. İşveren Değişikliğinde Matrahın Sıfırlanacağı...39
3.3.1.2.2.11. Hangi Hallerde Tek İşverenden Ücret Geliri Elde Edilmiş Sayılacaktır? ...39
3.3.1.2.2.12. İşveren Değişikliğinde Hizmet Erbabı Talep Ederse Kümülatif Matrah Taşınabilecektir ...39
3.3.1.2.2.13. İstisna Kapsamında Ücret Geliri Elde Edenlerin Durumu ...39
3.3.1.2.2.13.1. Vergiden İstisna Olan Ücret Ödemeleri Beyanname Verilip Verilmeyeceğini Tespitinde Dikkate Alınmayacaktır ...39
3.3.1.2.2.13.2. İstisnanın, Tecil-Terkin Şeklinde Uygulandığı Ücret Ödemeleri Beyanname Verilip Verilmeyeceğinin Tespitinde Dikkate Alınacaktır ...39
3.3.2 Diğer Ücretler ...39
3.4. İstisnalar ...40
3.4.1. İşverenlerce Hizmet Erbabının İşyerine Gidip Gelmesi İçin Sağlanan Menfaatlere İlişkin İstisnaya Dair Tebliğ Düzenlemeleri ...41
3.4.1.1. İstisnanın Kapsamı ve Uygulaması ...41
3.4.1.1.1. Toplu Taşıma Hizmetine (Servis) İlişkin İstisna Uygulaması Aynen Devam Etmektedir ...41
3.4.1.1.2. İstisna Uygulamasının Şartları ...41
3.4.1.1.3. İstisnadan Faydalanılamayacak Haller ...42
3.4.1.1.4. Hizmet Erbabının İkamet Ettiği Yere İşverence Taşıma Hizmeti (Servis) Sağlanmaması Halinde ya da Taşıma Hizmetine (Servise) Ulaşım İçin Hizmet Erbabına Ödeme Yapılması ...42
3.4.1.1.5. Ödemenin Birden Fazla Ayı Kapsayacak Şekilde Toplu Yapılması ...42
3.4.1.1.6. Hizmet Erbabının İzin, Rapor veya Benzeri Nedenlerle Çalışmaması Halinde Peşin Yapılan Ödemelerde Düzeltme ...42
3.4.1.1.7. Hizmet Erbabına İşyerine Gidip Gelmesi İçin Yapılacak Ödeme İstisna Kapsamında Olsa da Bordroda Gösterilecek; İstisna Tutar Vergiye Tabi Olmayacaktır ...43
3.4.1.1.8. Günlük Limite KDV Dahil Olmayıp, İstisna Tutara İsabet Eden KDV İndirim Konusu Yapılabilecektir ...43
3.4.1.1.9. İstisna Tutarı Aşan Ödeme ve Bu Aşan Kısma İsabet Eden KDV Net Ücret Kabul Edilecektir ...43
3.5. Ücretlilerde Asgari Geçim İndirimi ...43
3.5.1. Asgari Geçim İndirimi Tutarı Asgari Ücret Üzerinden Hesaplanan Gelir Vergisinden Fazla Olamayacaktır ...44
3.5.2. Asgari Ücretin Net Tutarının Gelir Vergisi Dilim Değişikliklerinden Etkilenmemesi İçin İlave AGİ Uygulaması ...45
3.6. Yurt Dışına Hizmet Veren İşletmelerin İstihdam Ettikleri Hizmet Erbabının Ücretlerine İlişkin İndirim Uygulaması ...45
3.6.1. İndirim Uygulaması ...46
3.6.2. İndirimden Faydalanma Şartları ...46
3.6.3. İndirim Tutarı ...46
İçindekiler İçindekiler
3.6.4. Bildirim ve Beyan ... 47
3.7. Sporcu Ücretlerinin Vergilendirilmesi ...48
3.7.1. Sporcuların Ücretleri Üzerinden Kesilen ve Ödenen Gelir Vergisinin Spor Kulüplerine İadesi Uygulamasında Değişiklik ...49
3.7.1.1. Uygulama Yönetmeliği ...49
3.7.1.1.1. Özel Hesaba Aktarılacak Payın Belirlenmesine Esas Gelir Vergisi, Özel Hesabın Oluşturulması, Kaynağı, Aktarılacak Payın Belirlenmesi ve Aktarılması ...50
3.7.1.1.1.1. Aktarılacak payın belirlenmesine esas gelir vergisi ...50
3.7.1.1.1.2. Özel hesabın oluşturulması ve kaynağı ...50
3.7.1.1.1.3. Payın belirlenmesi ve aktarımı ...50
3.7.1.1.2. Destekten Faydalanacaklar, İşveren Özel Hesapları, Bu Hesaplara Yapılacak Aktarımlara İlişkin Esaslar ve Bu Hesapların Kullanılması, Amaç Dışı Kullanım ve Denetimine İlişkin Hususlar ...50
3.7.1.1.2.1. Öngörülen destekten faydalanacaklar ...50
3.7.1.1.2.2. İşveren özel hesabının açılması ...51
3.7.1.1.2.3. İşveren özel hesaplarına yapılacak aktarıma yönelik uygulama esasları ...51
3.7.1.1.2.4. İşveren özel hesabının kullanılması ...51
3.7.1.1.2.5. İşveren özel hesabının amaç dışı kullanılması ...51
3.7.1.1.2.6. Denetim ...52
3.7.1.1.3. Yürürlükten kaldırılan yönetmelik ...52
3.7.1.1.4. Uygulamanın başlangıcı ve Yönetmeliğin yayımından önceki dönemler ...52
4. Serbest Meslek Kazançları ...52
4.1. Tanımı ve Kapsamı ...52
4.2. Serbest Meslek Erbabı ...52
4.3. Serbest Meslek Kazancının Tespiti ...52
4.4. Tevkifat Uygulaması ...54
4.5. Serbest Meslek Kazançlarında İstisna ve İstisna Kapsamındaki Kazançların Vergilendirilmesi ...54
5. Gayrimenkul Sermaye İratları ...55
5.1. Tanımı ve Kapsamı ...55
5.2. Gayrimenkul Sermaye İradının Elde Edildiği Tarih ...55
5.3. Gayrimenkul Sermaye İradında (Kira Gelirlerinde) Vergi Tevkifatı ...55
5.4. Beyanname Verilmesi Gereken Durumlar ...55
5.5. Emsal Kira Bedeli Uygulaması ...56
5.6. Kira Ödemelerinde Tevsik Zorunluluğu Uygulaması ...56
5.7. Kira Gelirinden İndirilebilecek Giderler ...56
5.7.1. Gerçek Gider Yönteminin Seçilmesi Durumunda İndirilebilecek Giderler ...56
5.7.2. Götürü Gider Yönteminin Seçilmesi Durumunda Gider İndirimi ... 57
5.8. Konut Kira Gelirlerine İstisna Uygulanması ... 57
5.9. Gayrimenkul Sermaye İradında Zarar Doğması Hali ... 57
5.10. Apartman Müşterek Alanlarının Kiralanması ...58
5.11. Türkiye’de Yerleşmiş Olmayanların (Dar Mükellefler) Kira Gelirleri ...58
6. Menkul Sermaye İratları ...59
6.1. Tanımı ve Kapsamı ...59
6.2. Menkul Sermaye İratlarının Yıllık Beyanname ile Beyan Edilmesi ...60
6.2.1. Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları ...60
6.2.2. 2.600 TL’lık Tutarı Aşmaması Halinde Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları ...61
6.2.3. 49.000 TL’lık Tutarı Aşmaması Halinde Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları ...61
6.2.4. Devlet Tahvili, Hazine Bonosu ve Eurobondlardan Elde Edilen Faiz Gelirleri ...61
6.2.5. Özel Sektör Tahvilleri ve Kira Sertifikalarından Elde Edilen Gelirler ...62
6.2.6. Kâr Paylarının Vergilendirilmesi ...62
6.2.7. Yurt Dışında Yaşayan Vatandaşlarımızın Elde Ettiği Menkul Sermaye İratlarının Beyanı ...62
6.2.8. Kesilen Vergilerin Mahsubu ...62
6.3. Menkul Sermaye İratlarının Beyanına Dair Özet Tablolar...63
7. Diğer Kazanç ve İratlar ...65
7.1. Değer Artış Kazançları ...65
7.1.1. 01.01.2006 Sonrası Elde Edilmiş Olan Menkul Kıymetlerin Banka ve Aracı Kurumlar Vasıtasıyla Elden Çıkarılması Sonucu Elde Edilen Kazançların Vergilendirilmesi ...65
İçindekiler
7.1.2. 01.01.2006 Tarihinden İtibaren İktisap Edilen, BİST’da İşlem Görmeyen, Banka ve Aracı Kurum Vasıtasıyla Alım ve Satıma Konu Edilmemiş, Asgari İki Tam Yıl Elde Tutulmuş Hisse Senetlerinin
Satışından Elde Edilecek Kazancın Vergilendirilmesi ... 66
7.1.3. 01.01.2006 Tarihi Öncesinde Edilmiş Menkul Kıymetlerin Elden Çıkarılması Sonucu Oluşan Kazançların Vergilendirilmesi ... 66
7.1.4. Gayrimenkullerin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançların Vergilendirilmesi ve Beyanı ... 67
7.1.5. Ortaklık Haklarının veya Hisselerinin Elden Çıkarılmasından Doğan Kazançlar ...68
7.1.6. Ticari Plakaların Elden Çıkarılmasından Elde Edilen Değer Artış Kazançları ...68
7.1.7. Dar Mükelleflerin (Kurumlar Dâhil) Türkiye’ye Getirdikleri Yabancı Paralarla İktisap Ettikleri Menkul Kıymetlerin ve İştirak Hisselerinin Elden Çıkarılmasında Vergilendirme ...68
7.2. Arızi Kazançlar...69
8. Yıllık Beyannamenin Verilmesi ve Gelirin Toplanması ...70
8.1. Birden Fazla Gelir Unsurunun Bir Arada Elde Edilmesi ...70
8.1.1. Beyannameye Dahil Edilecek Gelirler ...70
8.1.2. Beyannameye Dâhil Edilmeyecek Gelirler ...70
8.2. Yıllık Beyannameye Dahil Edilen Kazanç ve İratlardan İndirimler ...71
8.3. Zararların Karlara Takas ve Mahsubu ... 72
8.4. Geçici Vergi ... 72
8.4.1. Geçici Verginin Mükellefleri ... 72
8.4.2. Geçici Vergi Kapsamına Girmeyen Kazançlar ... 72
8.4.3. Geçici Vergi Dönemleri ... 72
9. Gelir Vergisinde Mahsup ve İadeler ... 72
10. Vergi Tarifesi ... 73
10.1. 2020 Yılında Geçerli Olan Gelir Vergisi Tarifesi ... 73
10.1.1. 2020 Ücret Gelirlerine Dair Gelir Vergisi Tarifesi ... 73
10.1.2. 2020 Diğer Gelirlere Dair Gelir vergisi Tarifesi ... 73
10.2. 2021 Yılında Geçerli Olacak Gelir Vergisi Tarifesi ... 73
10.2.1. 2021 Ücret Gelirlerine Dair Gelir Vergisi Tarifesi ... 73
10.2.2. 2021 Diğer Gelirlere Dair Gelir vergisi Tarifesi ... 73
11. Hasılat Esaslı Kazanç Tespiti... 74
12. Yıllık Beyannamenin Verilmesi ve Verginin Ödenmesi Zamanları ... 74
13. Elektronik Beyanname (E-Beyanname) Verme Zorunluluğu ... 74
14. Gelir Vergisi Beyan Örnekleri ... 74
III. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU ...83
1. Verginin Konusu ...83
2. Mükellefiyet Çeşitleri ...83
2.1. Tam Mükellefiyet ...83
2.2. Dar Mükellefiyet ...83
3. Muafiyetler ve İstisnalar ...83
3.1. Muafiyetler ...83
3.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nda Yer Alan İstisnalar ...83
3.2.1. İştirak Kazançları İstisnası ...83
3.2.2. Yurt Dışı İştirak Kazançları İstisnası ...83
3.2.3. Tam Mükellef Anonim Şirketlerin Yurt Dışı İştirak Hisselerini Elden Çıkarmalarına İlişkin İstisna ...84
3.2.4. Emisyon Primi Kazancı İstisnası ...84
3.2.5. Türkiye’de Kurulu Fonlar ile Yatırım Ortaklıklarının Kazançlarına İlişkin İstisna ...84
3.2.6. Taşınmazlar ve İştirak Hisseleri ile Kurucu Senetleri, İntifa Senetleri ve Rüçhan Hakları Satış Kazancı İstisnası ...84
3.2.7. Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketlerine veya TMSF’na Borçlu Durumda Olan Kurumlar ile Bankalara Tanınan İstisna ...85
3.2.7.1. Bankalara Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketlerine Borçları Nedeniyle Kanuni Takibe Alınmış veya TMSF’na Borçlu Durumda Olan Kurumlar ile Bunların Kefillerine ve İpotek Verenlere Tanınan İstisna ...85
3.2.7.2. Bankalara, Finansal Kiralama ya da Finansman Şirketlerine Tanınan İstisna Uygulaması ...85
3.2.8. Yurt Dışı Şube Kazançları ...85
3.2.9. Yurt Dışında Yapılan İnşaat, Onarım, Montaj İşleri ile Teknik Hizmetlerden Sağlanan Kazançlarda İstisna ...85
İçindekiler
3.2.10. Eğitim Tesisleri ile Rehabilitasyon Merkezlerinin İşletilmesinden Elde Edilen Kazançlara İlişkin İstisna ...86
3.2.11. Risturn İstisnası ...86
3.2.12. Yabancı Fon Kazançlarında İstisna ...86
3.2.13. Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna ...87
3.2.14. Sat-Geri Kirala Uygulamasında İstisna ...88
3.2.15. Kira sertifikası ihracı amacıyla her türlü varlık ve hakların satışından doğan kazançlarda istisna ...88
3.3.Diğer Kanunlardaki Bazı İstisnalar ...89
3.3.1. Türk Uluslararası Gemi Siciline Kayıtlı Gemilerin İşletilmesinden ve Devrinden Elde Edilecek Kazançlara İlişkin İstisna ...89
3.3.2. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununda Yer Alan İstisna ...89
3.3.3. Serbest Bölgelerde Uygulanan Kurumlar Vergisi İstisnası ...89
3.3.4. Tarım Satış Kooperatif ve Birliklerine Tanınan Kurumlar Vergisi İstisnası (4572 Sayılı Kanun) ...89
3.4. Kurumlar Vergisinden İstisna Edilen Kazançlara İsabet Eden Giderlerin Diğer Kazançlardan İndirilememesi ...90
4. Kurum Kazancının Tespiti ...90
4.1. Genel Olarak ...90
4.2. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı ...90
4.3. Dar Mükellefiyette Kurum Kazancının Tespiti ...91
4.4. Yabancı Ulaştırma Kurumlarında Kurum Kazancının Tespiti ...91
5. Kurum Kazancının Tespitinde İndirilecek Giderler ...92
5.1. Gelir Vergisi Kanununa Göre İndirilecek Giderler ...92
5.2. Kurumlar Vergisi Kanununa Göre İndirilecek Giderler...92
5.3. Holding Şirketlerin Genel İdare Giderlerinin Bağlı Şirketlere Dağıtımı ...92
5.4. Finansal Kiralama ve Finansman Şirketleri Tarafından 6361 Sayılı Kanunun 16. Maddesi Kapsamında Ayrılacak Karşılıklar ...93
6. Zarar Mahsubu ve Diğer İndirimler ...93
6.1. Zarar Mahsubu ...93
6.1.1. Geçmiş Yıllar Zararları ...93
6.1.2. Devir ve Bölünme Halinde Zarar Mahsubu ...93
6.1.3. Yurt Dışı Zararların Mahsubu ...93
6.2. Diğer İndirimler ...93
6.2.1. Sponsorluk Harcamaları ...94
6.2.1.1. Spor Sponsorluğu ...94
6.2.1.2. Kültürel Sponsorluk ...96
6.2.1.3. Sponsorluk Harcamalarının Muhasebeleştirilmesi ...96
6.2.2. Bağış ve Yardımlar ...96
6.2.2.1. Kurum Kazancının %5’i ile Sınırlı Bağış ve Yardımlar ...96
6.2.2.2. Eğitim ve Sağlık Tesisleri ile Dini Tesislere İlişkin Bağış ve Yardımlar... 97
6.2.2.3. Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yardımlar ... 97
6.2.2.4. Doğal Afetlere İlişkin Bağış ve Yardımlar ...98
6.2.2.5. Türkiye Kızılay Derneği’ne ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’ne Yapılan Bağış veya Yardımlar ...98
6.2.2.6. Yükseköğretim Kurumlarına Yapılacak Bağış ve Yardımlar ...98
6.2.2.7. Bağış ve Yardımların Muhasebeleştirilmesi ...98
6.2.3. Girişim Sermayesi Fonu ...98
6.2.3.1. İndirim Şartları ...98
6.2.3.2. İndirim Tutarının Hesaplanması ...99
6.2.3.3. Fon Tutarının Vergilendirilmesi ...99
6.2.4. Türkiye’den Yurtdışı Mukimi Kişi ve Kurumlara Verilen Hizmetler...100
6.2.4.1 İndirim Kapsamındaki Hizmetler ...100
6.2.4.2. İndirimden Faydalanma Şartları ...100
6.2.4.2.1. İndirimden Faydalanabilecek Şirketlerin Ana Sözleşmelerinde Yazılı Esas Faaliyet Konusu ...100
6.2.4.2.2. Hizmetin, Türkiye’den Münhasıran Yurt Dışı Mukimi Kişi ve/veya Kurum İçin Yapılmış Olması...100
6.2.4.2.3. Faturanın Yurt Dışı Mukimi Kişi ve/veya Kurum Adına Düzenlenmesi ...100
6.2.4.2.4. Türkiye’den Verilen, Mimarlık, Mühendislik, Tasarım, Yazılım, Tıbbi Raporlama, Muhasebe Kaydı Tutma, Çağrı Merkezi ve Veri Saklama Hizmetlerinden Yurt Dışında Yararlanılması ...101
6.2.4.2.5. İlgili Bakanlığın İzin ve Denetimine Tabi Olarak Türkiye’de Yerleşmiş Olmayan Kişilere Verilen Eğitim ve Sağlık Hizmetlerinin Yararlanıcısının Yurt Dışında Olması ...101
İçindekiler
6.2.4.3. Türkiye’den Yurt Dışı Mukimi Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Hizmetlerden Elde Edilen Kazancın
Tespiti, Kayıtlarda İzlenmesi ve Beyanı...101
6.2.4.3.1. İndirim Tutarının Tespiti ...101
6.2.4.3.2. Kazançların Kayıtlarda İzlenmesi ...101
6.2.4.3.3. İlgili Bakanlığın İzni ve Denetimine Tabi Olarak Türkiye’de Yerleşmiş Olmayan Kişilere Verilen Eğitim ve Sağlık Hizmetlerine İlişkin Bildirim ve Belgeler ...101
6.2.4.3.4. Esas Faaliyet Konusu Dışındaki Gelirler ...102
6.2.5. Nakit Sermaye Artışı Teşviki (Sermaye Artırımında İndirim) ...102
6.2.5.1. İndirim Uygulamasına İlişkin Sınırlamalar ...102
6.2.5.1.1. İndirimden yararlanamayacak olanlar ...102
6.2.5.1.2. İndirim oranının %0 olarak uygulanacağı şirketler ve işlemler ...102
6.2.5.1.3. İndirim tutarının hesaplanmasında dikkate alınmayacak sermaye artışları ...102
6.2.5.2. İndirim Oranları ...103
6.2.5.3. İndirim Uygulaması ...103
6.2.5.4. Sermaye Artırımının Tescili ve Artırılan Tutarın Şirketin Banka Hesabına Yatırılması ...103
6.2.5.5. Sermaye avanslarının durumu ...105
6.2.5.6. Her Bir Hesap Dönemi İçin Ayrı Ayrı Yararlanma ...105
6.2.5.7. Kazanç Yetersizliği Nedeniyle İndirim Konusu Edilemeyen Tutarın Sonraki Dönemlere Devri ...106
6.2.5.8. Geçici Vergi Dönemlerinde Uygulama ...106
6.2.5.9. Özel Hesap Dönemi ...106
6.2.5.10. Sermaye Artışına İlişkin Vergi Dairesine İbraz Edilecek Evraklar, Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ekinde Verilecek Bilgiler ...106
6.2.5.11. Sermaye Azaltımı ...106
7. Kurum Kazancının Tespitinde İndirilemeyecek Giderler ... 107
7.1. Gelir Vergisi Kanunu’na Göre İndirilemeyecek Giderler ... 107
7.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre İndirilemeyecek Giderler ... 107
8. Örtülü Sermaye Uygulaması ...108
8.1. Örtülü Sermaye Üzerinden Yapılan Ödemeler veya Hesaplanan Tutarların Kâr Payı Sayılması ve Yapılacak Düzeltme İşlemleri ...109
8.1.1. Borç Verenin Tam Mükellef Kurum Olması ...109
8.1.2. Borç Verenin Dar Mükellef Kurum, Gerçek Kişi, Vergiye Tabi Olmayan veya Vergiden Muaf Herhangi Bir Kişi Olması ...110
9. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı...110
9.1. Genel Değerlendirme ...110
9.2. Emsallere Uygun Fiyat ya da Bedelin Tespitinde Kullanılan Yöntemler ...111
9.2.1. Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi ...111
9.2.2. Maliyet Artı Yöntemi ...112
9.2.3. Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi ...112
9.2.4. Kâr Bölüşüm Yöntemi ...112
9.2.5. İşleme Dayalı Net Kâr Marjı Yöntemi ...112
9.2.6. Mükellefçe Belirlenen Yöntem ...112
9.3. Peşin Fiyatlandırma Anlaşması ...112
9.4. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımında Düzeltme İşlemleri ...113
9.5. Transfer Fiyatlandırması Dökümantasyon Yükümlülüğü ...114
9.5.1. Ülke Bazlı Raporlama ...114
9.5.1.1. İlgili Tanımlar ...114
9.5.1.2. Raporlama Yükümlülüğü ...115
9.5.1.3. Konsolide Grup Geliri ve 750 Milyon Avro’nun Hesaplanması...115
9.5.1.4. Rapor Kapsamı ...115
9.5.1.5. Bildirim ...116
9.5.1.6. Raporlama ... 117
9.5.2. Genel Rapor ... 117
9.5.3. Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu ...118
9.5.3.1. Kapsama Giren Mükellefler ve İşlemler ...118
9.5.3.2. Kapsama Girmeyen Mükellefler ve İşlemler ...119
9.5.3.3. Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporunda Yer Alması Gereken Bilgi ve Belgeler ...119
İçindekiler
9.6. Transfer Fiyatlandırması, Kontrol Edilen Yabancı Kurum ve Örtülü Sermayeye İlişkin Form ...119
9.7. Grup İçi Hizmetlere İlişkin İlave Açıklama ...120
9.8. Belgelendirme Yükümlülüğünün Tam ve Zamanında Yerine Getirilmiş Olması Şartıyla Cezanın İndirimli Uygulanması...120
10. Tam Mükellef ve Dar Mükellef Kurumlarda Vergi Kesintisi ...120
10.1. Genel Olarak ...120
10.2. Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30. maddesi ve Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (ÇVÖA) ...120
10.2.1. Mukimlik Belgesi ...121
10.2.1.1. Mukimlik Belgelerinin Geçerlilik Süresi ...121
10.2.2. Debit Note / Credit Note (Dekontlar) ...121
10.2.3. Sorumlu Sıfatıyla KDV Hesaplanması ... 122
10.2.4. Serbest Meslek Faaliyetlerinde 183 Gün Hesabı ... 122
10.2.5. Vergi Kesintisi Yapılmayan Hallerde Verilmesi Gereken Formlar ... 122
10.2.6. Diğer Hususlar ... 122
10.3. Dağıtılan Kâr Paylarında Vergi Kesintisi ...123
10.3.1. Genel Açıklama ...123
10.3.2. Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 62. Maddesi Uygulaması ...123
10.3.3. İstisna Kazançların Vergi Kesintisi Karşısındaki Durumu ...123
10.3.4. Tam Mükellef Sermaye Şirketlerinin Kendi Hisselerini Geri Almaları Halinde Yapılacak Vergilendirme ile İlgili Düzenleme ... 124
11. Kurumlar Vergisinin Oranı ve Beyanı ... 124
12. Kesilen Vergilerin Kurumlar Vergisinden Mahsubu ...125
12.1. Yurt Dışında Ödenen Vergilerin Mahsubu ...125
12.2. Yurt İçinde Kesilen Vergilerin Mahsubu ...125
13. İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması ... 126
13.1. İndirimli Kurumlar Vergisi ... 126
13.2. Kapsam ... 126
13.3. İndirimli Vergi Oranından Yararlanamayacaklar... 127
13.4. İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması ... 127
13.5. Yatırım Döneminde Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazançlarda İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulaması ...128
13.6. Diğer Faaliyetlerden Elde Edilen Kazancın Kapsamı ve İndirimli Vergi Oranı Uygulamasında Öncelik Sırası ....128
13.7. Tevsi Yatırımlardan Doğan Kazançlarda İndirimli Kurumlar Vergisi Oranı Uygulaması ...129
13.8. Yatırıma Katkı Tutarında Endeksleme ...129
13.8.1. Takvim Yılı Esasında Hesap Dönemlerinde Endeksleme ...129
13.8.2. Özel Hesap Döneminde Endeksleme ...130
13.9. Kanunda Belirtilen Şartlara Uyulmaması Halinde Yapılacak İşlemler ...131
14. Kurumlar Vergisi Hesabına ve Kâr Dağıtımına Dair Örnekler ...131
14.1. Kurumlar Vergisi Hesabı ...131
14.2. Kâr Dağıtımı ...134
14.2.1. Genel olarak kâr dağıtımı ...134
14.2.2. Genel kurul kararı “hesaben ödeme” sayılır mı? ...135
14.2.3. Kâr Dağıtım Tablosu ... 136
IV. VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE VERGİ İNDİRİMİ ... 138
1. Yasa Metni ...138
2. Uygulama Usul ve Esasları ...139
3. 7194 Sayılı Kanun ile Yapılan Düzenlemeler ...140
4. Mahsuben Vergi Ödemelerinde Yapılan Tenzilatlar Dolayısıyla Mahsup Tutarının Yetersiz Kalması Halinde İndirim Uygulaması – Verginin Vadesinde Ödenme İradesinin Gösterilmesi Yeterli Midir? ...140
V. GEKSİS (Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sistemi) ... 142
VI. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU ... 143
1. Katma Değer Vergisinin Konusu ...143
2. Teslim Sayılan Haller ...143
3. Hizmet ve Hizmet Sayılan Haller...143
4. Vergiyi Doğuran Olay ... 144
5. Verginin Mükellefi ... 144
6. Vergi Sorumlusu ... 144
İçindekiler
6.1.Sorumlu Sıfatıyla KDV Beyanı, KDV Tevkifatı Farklı Düzenlemeler mi? ... 145
6.2. Yurtdışında Mukim Kişilerden / Firmalardan Alınan Hizmetlerde Sorumlu Sıfatıyla KDV Beyanı ... 145
6.3. KDV Genel Uygulama Tebliğinde Uygulamaya Dair Yer Verilen Önemli Bazı Konular ... 145
6.4. Örnekler ... 146
7. Katma Değer Vergisinde İstisnalar ...147
7.1. Tam İstisna ...147
7.1.1. KDV İadesini Talep Etme Süresi ...147
7.2. Kısmi İstisna ...148
7.2.1. Bazı Kısmi İstisna Mahiyetindeki İşlemler Nedeniyle Yüklenilen KDV İndirim Konusu Yapılabilecektir ...148
7.2.2. Teknoloji Geliştirme Bölgelerindeki KDV’den İstisna Olan Faaliyetler Nedeniyle Yüklenilen KDV İndirim Konusu Yapılabilecektir ...148
8. Vergi İndirimi ...148
8.1. 01.01.2019’dan İtibaren İndirim Hakkı Vergiyi Doğuran Olayın Vuku Bulduğu Takvim Yılını Takip Eden Takvim Yılı Aşılmamak Şartıyla Kullanılabilecektir ...149
8.2. Şüpheli Alacaklarda ve Değersiz Alacaklarda KDV İndirimi ...149
8.3. Özel Hesap Dönemine Tabi Mükeleflerde Vergi İndirimi ...150
8.4. İndirimin Belgelendirilmesi ...150
9. İndirilemeyecek KDV ...151
10. Verginin Beyanı ve Ödenmesi ...151
11. Verginin Matrahı ...151
11.1. Teslim ve Hizmet İşlemlerinde Matrah ...151
11.2. İthalatta Matrah ...152
11.3. Uluslararası Yük ve Yolcu Taşımalarında Matrah ...152
11.4. Özel Matrah Şekilleri...152
11.5. Matraha Dahil Olan Unsurlar ...152
11.5.1. Kur Farklarının KDV’ne Tabi Olduğuna Dair Yasal Düzenleme ...152
11.6. Matraha Dahil Olmayan Unsurlar ...153
12. Hasılat Esaslı Vergilendirme ...153
12.1. Hasılat Esaslı Vergilendirme Usulü Uygulanacak Sektör ve Vergi Oranı Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı ... 154
12.2. Hasılat Esaslı Vergilendirme Usulünden Vazgeçilmesi ... 154
12.3. Hasılat Esaslı Kazanç Tespiti (GVK Madde 113) ... 154
VII. TAHSİLÂT VE ÖDEMELERİN BANKA VEYA BENZERİ FİNANS KURUMU YA DA PTT İDARESİNCE DÜZENLENECEK BELGELERLE TEVSİK EDİLMESİ ZORUNLULUĞU ... 156
1. Hazine ve Maliye Bakanlığı Tarafından Yapılan Düzenlemeler ... 156
2. Tevsik Zorunluluğunun Kapsamı ve Tutarı ... 156
2.1. Kapsam ve Tutar ... 156
2.1.1. Türkiye’de mukim olmayan yabancılar ile yapılan işlemler ... 156
2.1.2. Aynı Günde Aynı Kişi veya Kurumlarla Yapılan İşlemler ... 157
2.1.3. Kısım Kısım Yapılan Tahsilat ve Ödemeler ... 157
2.1.4. Vadeli Satışların Tevsiki ... 157
2.1.5. Cari Hesap Yoluyla Yapılan İşlemler ... 157
2.2. Kapsamda Olmayan Tahsilat ve Ödemeler ... 157
2.3. Diğer Hususlar ...158
3. Ceza Uygulaması ...158
4. Kira Ödeme ve Tahsilâtları ...158
5. Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesi ...159
VIII. VERGİ MEVZUATIMIZDA BAZI ELEKTRONİK UYGULAMALAR ... 160
1. Vergi Mevzuatındaki E-Belgeler ...160
1.1. E-Belge Kullanması Zorunlu Mükellefler ve Uygulamalara Zorunlu Geçiş Tarihleri Tablosu ...160
1.2. E-Belge Uygulamalarına Dair Kısa Notlar ... 166
2. E-Defter ... 170
2.1. E-Defter Uygulamasına Dahil Olma Zorunluluğu ... 170
2.2. E-Defter Kullanımı Başvuru Koşulları ... 172
2.3. Başvuruda Gerekli Bilgi ve Belgeler ... 172
2.4. E-Defter ve Berat Dosyalarının Oluşturulma ve Yüklenme Zamanı ... 172
İçindekiler
2.5. E-Defter Dosyaları ile Berat Dosyalarının İkincil Kopyalarının Özel Entegratör ve/veya GİB Bilgi İşlem
Sitemlerinde Saklanması ve Bu Amaçla Yapılacak Yüklemelerde Uyulması Zorunlu Süreler ... 173
2.5.1. Mevzuat ve Gelişmeler ... 173
2.5.2. E-Defter ve Berat Dosyalarının Gelir İdaresi Başkanlığı Sistemlerine Aktarım Zamanı ... 173
2.5.2.1. 2020 Yılı E-Defter ve Berat Dosyalarının İkincil Kopyalarının Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemlerine Aktarım Zamanları ...174
2.5.2.2. 2021 Yılı E-Defter ve Berat Dosyalarının İkincil Kopyalarının Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Sistemlerine Aktarım Zamanları ...174
2.6. Defter Tasdikleri ...174
2.7. E-Defter ve Berat Dosyalarını Özel Entegratörün, Yazılım Uyumluluk Onayı Verilen Yazılım Firmalarının veya SMMM’nin Mali Mührü veya Nitelikli Elektronik Sertifika (NES) ile Yüklenmesi ... 175
2.8. Mücbir Sebep Hali ve Zayi Belgesi ... 175
2.9. E-Defter Veri Tabanına Kayıtlı Beratları Silme ve Yeni Oluşturulacak Beratların Sisteme Yüklenmesi; E-defter ve Berat Dosyalarının Zayi Olması veya Bu Dosyalara Ulaşılamaması Halinde Yapılması Gerekenlere Dair Süreç ... 175
2.10. Elektronik İmza Araçları ile Mali Mühürlerin, Mükelleflerin Elinde Olmayan Sebeplerle Arızalanması, Çalınması ...176
2.11. E-Defter Dosyaları, Berat Dosyaları ve Muhasebe Fişlerinin Muhafaza ve İbrazı ...176
2.12. Diğer Hususlar ...177
3. E-Muhasebe Fişi ...177
4. E-Tebligat (Gelir İdaresi Başkanlığı –GİB- e-tebligat sistemi) ... 178
4.1. Genel Olarak ... 178
4.2. E-Tebligat Yapılacak Kişiler ... 179
4.3. Elektronik Tebligatın Gönderilmesi ve Muhatabına İletilmesi ... 179
4.4. GİB E-Tebligat Adresi Alınmaması Halinde Uygulanacak Ceza ... 179
5. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı E-Tebligat Sistemi ... 179
6. E-Yoklama ...180
6.1. Elektronik Yoklama Sistemi Nedir? ...180
6.1.1. E-Yoklama Fişi...180
6.1.1.1. E-Yoklama Fişinin Oluşturulması ve İmzalanarak Onaylanması ...180
6.1.1.2. E-Yoklama Fişinin İmzalanmadan Onaylanması ...181
6.1.2. Elektronik Yoklama Fişlerinin İletilmesi ...181
6.2. Yoklama Faaliyetinin Elektronik Ortamda Yapılamaması ...181
7. E-Beyanname ...181
8. Defter Beyan Sistemi ...182
9. Elektronik Tebligat Yönetmeliği ...183
9.1. Tebligatın elektronik yolla yapılması zorunlu olanlar...183
10. E-Teminat Mektubu ...183
10.1. E-Teminat Mektubu Sisteminin İşleyişi ...184
10.2. Standart Belge ve Raporlama (SBR) ...184
10.3. E-Teminat Mektuplarının Muhafazası ...184
10.4. Diğer Hususlar ...184
IX. İKTİSADİ KIYMETLERİN DEĞERLEMESİ ... 185
1. Değerleme Kavramı ve Değerleme Günü ...185
2. Vergi Usul Kanunu’nda Yer Alan Değerleme Ölçüleri...185
3. İşletmeye Dahil İktisadi Kıymetlerin Değerlemesi ...185
3.1. Gayrimenkuller...185
3.2. Demirbaşlar ...186
3.3. Amortismana Tabi İktisadi Kıymet İktisaplarında Faiz ve Kur Farkları ...186
3.4. Stoklar ...186
3.5. Menkul Kıymetler ... 187
3.6. Yabancı Paralar ve Yabancı Para Cinsi Senetli ve Senetsiz Borç ve Alacaklar ... 187
3.7. Alacak ve Borçlar ... 187
3.8. Gider Karşılıkları ve Gelir Tahakkukları ...188
3.8.1. 381 Gider Tahakkukları Hesabı ...189
3.9. Finansal Kiralama İşlemleri ...189
İçindekiler
3.9.1. Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerinde Değerleme ...189
3.10. Yurtdışından getirilerek sermaye olarak konulan yabancı paralar ...190
3.11. İmha Edilen Stokların Değerlemesi ...190
3.11.1. İmha Edilen Emtianın Değerlemesinde Genel Uygulama (VUK Madde 267 ve 278) ...190
3.11.1.1. İmha Edilen Emtianın Değerinin Takdir Komisyonu Tarafından Tespit Edilmesi ...190
3.11.1.2. Emtianın İlgili Bakanlık veya Yetkili Kurum Görevlilerinin Yer Aldığı Bir Komisyon Nezdinde İmha Edilmesi ...191
3.11.1.3. Yurt Dışında İmha Edilen Emtianın Durumu ...191
3.11.1.4. Ambalaj Malzemelerinin Durumu ...191
3.11.1.5. Kıymeti Düşen Emtiada Oluşan Değer Düşüklüğünün Gider Olarak Dikkate Alınacağı Dönem ...191
3.11.2. Bozulma, Çürüme veya Son Kullanma Tarihinin Geçmesi Gibi Nedenlerle Süreklilik Arz Eden İmha İşlemlerine Konu Emtianın (Gıda Maddeleri ile İlaç ve Benzeri Maddeler) Değerlenmesi (VUK Madde 278/A) ...192
3.11.2.1. Uygulama kapsamındaki mal grupları ...192
3.11.2.2. Uygulamadan yararlanabilecek mükellefler ...192
3.11.2.3. Başvuru ve İdareye sunulacak bilgi ve belgeler ...192
3.11.2.4. Başvuruların değerlendirilmesi ...192
3.11.2.5. İmha oranının tayin olunması ...193
3.11.2.6. İmha oranının uygulanması ...193
3.11.2.7. Bildirim ...193
X. MEVCUTLARDA VE ALACAKLARDA AMORTİSMAN ... 194
1. Mevcutlarda Amortisman ...194
1.1. 2019 Yılı Sonuna Kadar İktisap Olunacak Bazı İktisadi Kıymetler İçin Uygulanacak Faydalı Ömür Süresi ...194
2. Alacaklarda Amortisman ...195
2.1. Değersiz Alacaklar ...195
2.1.1. Bankalar Tarafından Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar ile Bu Karşılıkların VUK Kapsamında Değersiz Alacak Kabul Edilmesi ...196
2.1.2. Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketlerinin 6361 Sayılı Kanunun 16. Maddesi Kapsamında Ayırdıkları Karşılıkların Vergisel Yönden Gider Kabul Edilmesi ve Karşılık Ayrılan Bu Alacakların Tahsil İmkanı Kalmaz ise VUK Yönünden Değersiz Alacak Olarak Kabul Edilmesi ...196
2.2. Şüpheli Alacaklar ...196
2.2.1 Alacak Tutarı İçinde Yer Alan KDV Şüpheli Alacak Karşılığına Konu Edilebilir Mi? ... 197
2.2.2. Ticari Davalardan Konusu Bir Miktar Paranın Ödenmesi Olan Alacak ve Tazminat Davalarında Dava Açılmadan Önce Arabulucuya Başvurma Şartı ... 197
2.2.3. Konkordato Halinde Şüpheli Alacak Karşılığı Ayrılabilmesi ...198
2.2.3.1. Geçici Mühlet Kararı Verilmesinin Sonuçları ...198
2.2.3.1.1. Geçici Mühlet Kararından Önce Dava veya İcra Safhasına İntikal Etmiş Alacaklar ...198
2.2.3.1.2. Geçici Mühlet Kararından Önce Dava veya İcra Safhasına İntikal Etmemiş Alacaklar ...198
2.2.3.1.3. Geçici Mühletin Kaldırılarak Konkordato Talebinin Reddedilmesi ...198
2.2.3.2. Kesin Mühlet Kararı Verilmesi ve Kesin Mühlet Sürecinde Şüpheli Alacak Uygulaması ...198
2.2.3.2.1. Kesin Mühlet Kararı Verilmesi ...198
2.2.3.2.2. Borçlunun Mali Durumunun Düzelmesi Halinde Kesin Mühlet Kararının Kaldırılması ...199
2.2.3.2.3. Kesin Mühlet İçinde Konkordatonun Reddi ve İflasın Açılması ...199
2.2.3.3. Konkordato Projesinin Tasdik Edilmesi veya Reddedilmesi Durumu ...199
2.2.3.3.1. Konkordato Projesinin Tasdik Edilmesi ...199
2.2.3.3.2. Konkordato Projesinin Reddedilmesi ...199
2.2.3.4. Diğer Hususlar ...199
2.3. Vazgeçilen Alacaklar ...199
3- Amortismana Tabi İktisadi Kıymetlerin Satılması ve Yenileme Fonu Uygulaması ...200
XI. GİRİŞİMCİLİĞİN DESTEKLENMESİNE DAİR BAZI VERGİSEL DÜZENLEMELER ... 201
1. Girişim Sermayesi Fonu ...201
1.1. İndirim Şartları ...201
1.2. İndirim Tutarının Hesaplanması ...201
1.3. Fon Tutarının Vergilendirilmesi ... 202
2. Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası ... 202
2.1. İstisnadan faydalanacaklar ve faydalanma şartları ... 202
2.2. İstisna uygulaması ...203
İçindekiler
2.3. Yararlanılacak istisna tutarı ... 204
2.4. Diğer hususlar ... 204
3. Bireysel Katılım Sermayesi ... 205
3.1. Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi Uygulaması ... 205
3.2. İndirimden Yararlanma Şartları ... 206
3.3. İndirim Dönemi, İndirime Esas Tutarın Hesaplanması ve İndirimin Sınırı ... 206
3.4. Şartların İhlal Edilmesi Durumunda Uygulama ... 206
3.5. Mücbir Sebep Halleri ... 207
3.6. Bildirim Yükümlülüğü ... 207
XII. ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ KANUNU ...208
1. Özel Tüketim Vergisinin Konusu ...208
2. Özel Tüketim Vergisinde Vergiyi Doğuran Olay ...208
3. Özel Tüketim Vergisinin Mükellefi ve Sorumlusu ...209
4. Özel Tüketim Vergisinde İstisnalar ...209
4.1. İhracat İstisnası ...209
4.2. Diplomatik İstisna ...209
4.3. Diğer İstisnalar ...210
5. Verginin Tecili ... 212
5.1. İmalatta Kullanılan (I) Sayılı Listenin (B) Cetvelindeki Mallara Ait Verginin Tecili ve Terkini ... 212
5.2. İndirimli Vergi Uygulaması / Vergi Farklılaştırılması... 212
5.3. İhraç Kayıtlı Teslimler ... 212
6. (I) Sayılı Listedeki Malların İthalinde “Ödenecek ÖTV’ye Karşılık Olmak Üzere” Gümrükte Teminat Alınması ... 212
6.1. Genel Olarak Uygulama Hakkında Bilgilendirme...213
6.2. İthal Edilen Özel Tüketim Vergisi Kanunu Eki (I) Sayılı Listedeki Mallar ile Teminata Ait Bilgi Formu ...213
6.2.1. (A) Cetvelinde Yer Alan Mallar İçin Oluşturulan (EK:11) Bilgi Formunun Gönderilmesi ...213
6.2.2. (B) Cetvelinde Yer Alan Mallar İçin Oluşturulan (EK:11) Bilgi Formu ve Teminatın Gönderilmesi ...213
6.3. Teminatların Çözümü ...213
6.3.1. (A) Cetvelindeki Mallar İçin Alınan Teminatın Çözümü İşlemleri ...213
6.3.1.1. Teminat Çözümü İçin Elektronik Ortamda Talepte Bulunulması ...213
6.3.1.2. Başvuru Üzerine Vergi Dairelerince ve Mükellefler Tarafından Yapılacak İşlemler ...213
6.3.2. (B) Cetvelindeki Mallar İçin Alınan Teminatın Çözümü İşlemleri ... 214
6.3.2.1. Teminat Çözümü İçin Elektronik Ortamda Talepte Bulunulması ... 214
6.3.2.2. Başvuru Üzerine Vergi Dairelerince ve Mükellefler Tarafından Yapılacak İşlemler ...215
6.3.3. Özel Teminat Sertifikası ...215
6.3.3.1. ÖTS’nin Kullanılabileceği Durumlar ...215
6.3.3.1.1. ÖTV Kanunu’na Ekli (I) Sayılı Listenin (A) ve (B) Cetvelinde Yer Alan Mallardan İthal Edilenlerin ÖTV’ne Tabi Başka Bir Malın İmalinde Kullanılması Halinde Özel Gümrük İdaresine Ödenen Teminatların Çözümü İşlemleri ...215
6.3.3.1.2. İndirimli Vergi Uygulamaları Kapsamında Bazı Nakden İade Taleplerinde Teminat Verilmesi Uygulamasında ÖTS Kullanımı ... 216
7. Verginin Beyanı ve Ödenmesi ... 216
8. ÖTV Kapsamındaki Bazı Malların İmalatçılara Tesliminde İmalatçılar Tarafından ÖTV Tevkifatı Yapılması ... 217
XIII. DAMGA VERGİSİ KANUNU ... 218
1. Damga Vergisinin Konusu ...218
2. Verginin Mükellefi ...218
3. Kağıtların Mahiyetlerinin Tayini ...218
4. Kağıt Nüshalarının Birden Fazla Olması ...218
5. Bir Kâğıtta Birden Fazla Akit veya İşlem Olması ...218
6. Birden Fazla İmzalı Kağıtlar ...219
7. Belli Para Gösterme Mecburiyeti ...219
8. Azami Tutardan Vergi Alınan Sözleşmelerde Bedelin Artması Halinde Vergileme ...219
9. Kira Sözleşmelerinde Özellik Arz Eden Durumlar...219
10. Damga Vergisinde İstisnalar ...219
11. Yabancı Para Üzerinden Düzenlenen Kâğıtlar ... 220
12. Yabancı Ülkelerde Düzenlenen Kâğıtlar ... 220
13. Verginin Ödenmesi ... 220
İçindekiler
XIV. MOTORLU TAŞITLAR VERGİSİ KANUNU...221
1. Verginin Konusu ... 221
2. Verginin Mükellefi ... 221
3. İstisnalar ... 221
4. Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesi ... 221
4.1. Mükellefiyetin Başlaması ... 221
4.2. Mükellefiyetin Sona Ermesi ... 221
4.3. Verginin Ödeme Süreleri ... 221
5. Vergiye Etki Eden Değişiklikler... 221
6. Güncel Motorlu Taşıtlar Vergisi Tutarlarını Gösterir Tablo ... 222
XV. EMLAK VERGİSİ KANUNU (Bina Vergisi, Arazi Vergisi, Değerli Konut Vergisi) ...223
1. Bina Vergisi ... 223
1.1. Verginin Konusu... 223
1.2. Matrah ve Nispet ... 223
1.3. Mükellefiyetin Başlaması ve Bitmesi ... 223
1.4. Verginin Tarh ve Tahakkuku ... 223
2. Arazi Vergisi ... 223
2.1. Verginin Konusu ... 223
2.2. Arazi Vergisinde İstisna ) ...224
2.3. Matrah ve Nispet ...224
2.4. Mükellefiyetin Başlaması ve Bitmesi ...224
2.5. Verginin Tarh ve Tahakkuku ...224
3. Bildirim Verilmesi Gereken Haller ve Süresi ...224
4. Vergi Değerini Tadil Eden Sebepler ... 225
5. Satın Alınan Gayrimenkulün Emlak Vergisinin Hangi Değer Üzerinden Hesaplanacağı ...226
6. Emekli, Gazi, Şehit Dul ve Yetimleri, Engelliler ve Hiçbir Geliri Olmayanlar İçin Emlak Vergisi Uygulaması ...226
7. Bina Vergisi Hesaplanması ...226
7.1. Tespit Edilecek Asgari Arsa Değeri 2017 Yılı İçin Uygulanan Değerin %50’sinden Fazla Olamayacak ...227
7.2. 78 Seri No.lu Genel Tebliğ ile Yapılan Açıklamalar ...227
7.2.1. 2020 yılı ve önceki yıllarda mükellef olanların 2020 yılına ait emlak vergi değerlerinin hesabı ...227
7.2.2. 2021 yılı itibarıyla mükellef olacakların emlak vergi değerlerinin tespiti ... 228
8. Değerli Konut Vergisi ... 229
8.1. Verginin Konusu ... 229
8.2. Vergi Tarifesi ... 229
8.3. Mükellefiyet ...230
8.4. Muafiyetler ...230
8.5. Beyanname Verilmesi ve Verginin Ödenmesi ...231
XVI. VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ KANUNU ...232
1- Verginin Konusu ... 232
2- Veraset ve İntikal Vergisinde İstisnalar ... 232
3- Veraset ve İntikal Vergisinde Muafiyetler ... 232
4- Verginin Mükellefi ve Sorumlusu ... 233
5- Verginin Matrahı, Tarh ve Tahakkuku ... 233
6. Verginin Beyanı ve Ödenmesi ... 234
XVII. SERBEST BÖLGELER KANUNU ...235
1- Serbest Bölge Vergi Düzenlemeleri ... 235
2.Kurumlar Vergisi İstisnası ve Ücretlerde Gelir Vergisi İstisnası ... 235
2.1. Kurumlar Vergisi İstisnası ... 235
2.2. Ücretlerde Gelir Vergisi İstisnası ... 236
2.2.1. İhraç Kaydıyla Mal Teslimi ...237
2.2.2. Yazılım Faaliyetleri ...237
3. Damga Vergisi ve Harç İstisnası ...237
4. KDV Uygulamaları ... 238
5. Döviz Cinsi Defter Tutma İmkanı ... 238
6. Serbest Bölgelerde Ödemelerin Döviz Cinsinden Yapılabilmesi ... 238
7. Serbest Bölgelerde Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Mevzuatı ... 239
İçindekiler
XVIII. ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME (AR-GE) VE TASARIM FAALİYETLERİNE SAĞLANAN DESTEK VE TEŞVİKLER ...240
1. 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ... 240
1.1. Amaç ve Kapsam ... 240
1.2. Tanımlar ... 240
1.3. İndirim, İstisna, Destek ve Teşvik Unsurları ...242
1.3.1. Ar-Ge ve Tasarım İndirimi ...242
1.3.1.1. Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde İlave İndirim ...242
1.3.1.2. Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde Yürütülen Projelerin Ar-Ge veya Tasarım Faaliyeti/Projesi Olup Olmadığının Tespiti ile Merkez Olunmasına Dair Diğer Yükümlülüklerin Vergi ve Sigorta Primi Teşvikleri ile Ar-Ge/Tasarım İndirimine Olan Etkisi...242
1.3.1.3. Uygulama Mevzuatı ... 243
1.3.2. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki ... 243
1.3.2.1. Ar-Ge Merkezlerinde İstihdam Edilecek En Az Tam Zaman Eşdeğer Ar-Ge Personeli Sayısı ...244
1.3.3. Sigorta Primi Desteği ...244
1.3.4. Damga Vergisi İstisnası...244
1.3.5. Teknogirişim Sermayesi Desteği ...244
1.3.6. Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri ... 245
1.3.7. Ar-Ge ve Tasarım Desteklerinin Özel Fon Hesabında İzlenmesi ... 245
1.3.8. İthalat İstisnaları ... 245
1.3.9. Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde Siparişe Dayalı Üretimler ... 245
1.3.10. Ar-Ge Tasarım Merkezlerinde İlave İstihdam Destekleri ... 245
1.3.11. Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde Görevlendirilecek Öğretim Elemanları ...246
1.3.12. Tescil Giderleri Desteği ...246
1.3.13. Diğer Teşvik Unsurları ...246
1.4. Uygulama ve Denetim Esasları ...247
2. Ar-Ge Projelerine TÜBİTAK Tarafından Sağlanan Destekler ...247
2.1. TEYDEB Bünyesindeki Destek Programları ...247
3. Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair 6550 Sayılı Kanun ... 248
3.1. Araştırma Altyapısı Ne Demektir? ... 248
3.2. Ar-Ge Faaliyetlerinde Üniversite – Özel Sektör Ortaklığı ... 248
3.3. Vergisel Teşvikler ... 249
3.3.1. Muafiyetler ... 249
3.3.2. İndirim ve İstisnalar ... 249
XIX. TEKNOLOJİ GELİŞTİRME BÖLGELERİ ...250
1- Yazılım, Tasarım ve Ar-Ge Faaliyetlerinden Elde Edilen Kazançlar ile Gayrimaddi Hakların Satılması, Devri veya Kiralanması Sonucu Elde Edilecek Kazançlara İlişkin İstisna ... 250
1.1. İstisna Kapsamına Giren Yazılım, Tasarım ve Ar-Ge Faaliyetler ... 250
1.2. Bölgede Faaliyete Geçilmeden Önce Başlatılmış Projelerden Sağlanan Kazançların Anılan İstisna Kapsamında Değerlendirilip Değerlendirilemeyeceği ... 250
1.3. İstisna Tutarının Tespiti ... 250
1.4. İstisna Kazançların Dağıtımı Halinde Stopaj ... 251
1.5. İstisna Kazancın Beyannamede Gösterilmesi ... 251
2. Bölgede Çalışan Personelin Ücretinde Vergi ve Sigorta Primi İstisna Uygulaması ... 251
3. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Gayrimaddi Haklardan Elde Edilecek Kazançlara Kurumlar Vergisi İstisnası Uygulanması ... 252
3.1. İstisnadan Yararlanılabilmesi İçin Hakların Niteliğine Göre Patent veya Fonksiyonel Olarak Patente Eşdeğer Belgelere Bağlanması Gerekecektir ... 252
3.2. Fonksiyonel Olarak Patente Eşdeğer Belgeler ... 252
3.3. Sipariş Üzerine Yapılan İşler ... 253
3.4. Yazılım Faaliyetleri ... 253
3.5. Ar-Ge Faaliyetlerinden Doğan Gayrimaddi Haklardan Elde Edilecek Kazançlar ... 253
3.6. İstisnaya Tabi Kazancın Hesaplanması ... 253
3.7. Yürürlük ... 253
3.8. Uygulama Tebliği ... 254
4. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Yapılan Teslim ve Hizmetlerde KDV İstisnası ... 254
5. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde İşyeri Kiralamalarında Gelir Vergisi Tevkifatı ... 255
İçindekiler
6. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Vergi Usul Kanunu ... 255
XX. YATIRIMLARDA DEVLET YARDIMLARI ...256
1. 2012/3305 Sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ... 256
1.1. Yatırım Teşvik Uygulamasında Bölgeler ... 256
1.2. Teşvik Sistemi ve Destek Unsurları ...257
1.2.1. Teşvik Sistemi ...257
1.2.1.1. Genel Teşvik Uygulamaları ...257
1.2.1.2. Bölgesel Teşvik Uygulamaları ...257
1.2.1.3. Stratejik Yatırımlar ...257
1.2.2. Alt Bölge Desteğinden Yararlanacak Yatırımlar ... 258
1.2.3. Öncelikli Yatırım Konuları ... 258
1.3. Müracaat ... 259
1.3.1. Teşvik Belgesi Müracaatlarının ve Belge ile İlgili Diğer İşlemlerin E-TUYS Sistemi Üzerinden Yapılması ... 259
1.3.2. Kağıt Ortamda YTB Düzenlenmeyecektir ... 260
1.3.2.1. Bankalar ve Diğer Kurum/Kuruluşlar Tarafından Yapılabilecek Sorgulamalar ... 260
1.3.2.2. Satıcıların Yapabileceği Sorgulamalar ... 260
1.4. Teşvik Belgesi Düzenlenmesi ... 261
1.5. Teşvik/Destek Unsurları ... 261
1.5.1. Gümrük Vergisi Muafiyeti ... 261
1.5.2. KDV İstisnası ve İadesi ...262
1.5.2.1. Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Makine ve Teçhizat Teslimleri ile Yazılım ve Gayri Maddi Hak Satış ve Kiralamalarında İstisna ...262
1.5.2.1.1. KDV İstisnası Uygulama Süresi Alıcı ve Satıcı Tarafından Tamamen Elektronik Ortamda (E-TUYS) Başalatılacak ve Sonlandırılacak; Vergi Dairesine Herhangibir Evrak İbraz Edilmeyecektir ...262
1.5.2.1.1.1. Yerli Makine-Teçhizat Alımı ... 263
1.5.2.1.1.2. Yerli Makine-Teçhizat Alımına İlişkin Yevmiye Girişi ...264
1.5.2.2. Bina İnşaat Harcamalarında KDV İadesi...264
1.5.2.3. İmalat Sanayiine Yönelik Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamındaki İnşaat İşlerinde 2017 ilâ 2021 Yıllarına Özel Bir Düzenleme ...264
1.5.3. Faiz Desteği ... 265
1.5.4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ...266
1.5.4.1. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteğinin Artırımlı Uygulanması İmkânı ...267
1.5.5. Sigorta Primi Desteği ...267
1.5.6. Gelir Vergisi Stopajı Desteği ... 268
1.5.7. Vergi İndirimi ... 268
1.5.7.1. Bazı sektörlerde 2017 ilâ 2022 yıllarına mahsus ilave vergi indirimi uygulaması ... 268
1.5.7.2. İndirimli Kurumlar Vergisi Uygulamasında “Harcama” Kavramı ... 270
1.5.7.2.1. Finansal Kiralama Sözleşmelerinde Henüz Ödenmemiş Taksitler Yatırım Harcaması Olarak Görülebilecek midir? ... 271
1.5.7.2.2. Avans Ödemesi Yatırım Harcaması Sayılır Mı? ...272
1.5.7.3. Süt Yönlü Entegre Hayvancılık Yatırımları ile Et Yönlü Entegre Hayvancılık Yatırımlarında 2018 Yılına Özel Yatırıma Katkı Oranı ...272
1.5.8. Yatırım Yeri Tahsisi ...272
1.6. Yatırımların Nakli ...272
1.7. Yatırım Süresi ve Tamamlama Vizesi ...273
1.8. Diğer Desteklerden Yararlanma ...274
1.9. Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde Gerçekleştirilecek Asgari 7.500 Yatak Kapasitesini Haiz Turizm Yatırımları ...274
1.10. Hazır Giyim, Deri ve Deri Mamulleri Sektöründe Faaliyet Gösteren İşletmelere Ait Makine ve Teçhizatın Bazı İllere Taşınması ve İstihdam Yaratılması Halinde Sigorta Primi, Sigorta Primi İşveren Hissesi ve Gelir Vergisi Stopaj Desteği ...275
1.11. Uygulama Tebliği ...276
2. Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ...276
2.1. Sağlanan Destekler ...277
2.2. Müracaat ve Müracaatta Aranacak Belgeler ...277
2.3. Projelerin Değerlendirilmesi ...277
İçindekiler
2.4. Diğer Bazı Hususlar ...287
2.5. Uygulama Tebliği ...279
2.5.1. Nitelikli Personel Desteği ...279
2.5.1.1. Nitelikli Personel Desteğinden Yararlanma Şartları ...279
2.5.1.2. Nitelikli Personel Desteği Müracaat Usul ve Esasları ...279
2.5.1.3. Nitelikli Personel Desteği Uygulama Esasları ...279
2.5.2. Enerji Desteği ...280
2.5.2.1. Enerji Desteğinden Yararlanma Şartları ...280
2.5.2.2. Enerji Desteği Müracaat Usul ve Esasları ...280
2.5.2.3. Enerji Desteği Uygulama Esasları ...280
2.5.3. Faiz Ve Kâr Payı Desteği ...280
2.5.4. Hibe Desteği ...280
2.5.4.1. Hibe Desteği Müracaat Usul ve Esasları ...280
2.5.4.2. Hibe Desteği Uygulama Esasları ...280
2.5.5. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ...281
2.5.6. Destek Ödemeleri ...281
2.5.7. Diğer Hususlar ...281
2.6. Doğrudan Yabancı Yatırımların Desteklenmesi ...281
2.7. Elektrikli Araç Üretimine Vergisel Teşvik ...281
3. Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı ... 282
3.1. Genel Olarak ... 282
3.2. Diğer Mevzuatta Yapılan Düzenlemeler ... 282
3.2.1. 2019-2023 Kalkınma Planı ... 282
3.2.2. 2012/3305 Sayılı Kararda Yapılan Düzenlemeler (Stratejik Yatırımlarda Yapılan Düzenlemeler)... 283
3.2.3. – 2016/9495 Sayılı Kararda Yapılan Düzenlemeler (Proje Bazlı Yatırımlarda Yapılan Düzenlemeler) ... 283
3.3. Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı Uygulama Esasları Tebliği ... 284
3.3.1. Programın Genel Tanımı ... 284
3.3.2. Öncelikli Ürün Listesi ... 285
3.3.3. Proje Paydaşı ... 285
3.3.4. Başvuru ... 286
3.3.5. Bağımsız Değerlendirme Raporu ... 286
3.3.6. Başvuruların Değerlendirilmesi ...287
3.3.7. Destek Unsurları ... 288
3.3.7.1. Program Kapsamında Yatırımlara Sağlanacak Bakanlık Destekleri ... 289
3.3.7.2. Program Kapsamında Sağlanacak TÜBİTAK Destekleri ... 289
3.3.7.3. Program Kapsamında Sağlanacak KOSGEB Destekleri ... 289
3.3.8. İzleme ... 289
3.3.9. Revizyon ...290
3.3.10. Sonlandırma ...290
3.3.11. Tamamlama ...290
4. Cazibe Merkezleri Programı ...291
4.1. Cazibe Merkezleri Programı Kapsamında Sağlanan Destekler ... 292
4.2. Cazibe Merkezleri Programı Kapsamındaki İller ... 292
4.3. Müracaat, Değerlendirme ve Uygulama ... 292
4.4. Sabit Yatırım Tutarı ve Asgari Kapasite ... 293
4.5. Enerji Desteği ... 293
XXI. BAZI İLLERDE ÜRETİM VE İSTİHDAMI TEŞVİK AMACIYLA VERİLEN SİGORTA PRİMİ İŞVEREN HİSSESİ TEŞVİKİ ...294
1- İlave Sigorta Primi Teşvik Oranı ve Uygulama Süresi ... 294
2- Sigorta Primi Teşviki Kapsamına Girmeyen İşyerleri ... 295
XXII. İHRACAT DESTEKLERİ ...296
1. Ticaret Bakanlığı İhracat Destek Programları ... 296
2. İhracatçılara Hususi Damgalı Pasaport Verilmesi ...297
XXIII. KOSGEB DESTEKLERİ ...299
XXIV. DÖVİZ KAZANDIRICI HİZMET SEKTÖRÜNÜN DESTEKLENMESİ ... 300
1. Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi ...300
2. Döviz Kazandırıcı Hizmet Sektörleri Markalaşma Destekleri ...300
İçindekiler
XXV. VERGİ İHTİLAFLARI VE ÇÖZÜM YOLLARI ... 301 1. İdari Yollarla Çözüm ...301 1.1. Vergi Hatalarının Düzeltilmesi Yoluyla Vergi İhtilafının İdari Aşamada Çözümlenmesi ...301 1.2- Vergi Cezalarının İndirimli Ödenmesi Yoluyla Vergi İhtilafının İdari Aşamada Çözümlenmesi...301 1.3- Pişmanlık ve Islah Hükümlerinden Yararlanarak Vergi İhtilafının İdari Aşamada Çözümlenmesi
(Maliye İdaresi Tespit Etmeden Önce Mükellefin Düzeltme Beyannamesi Vermesi) ...302 1.4. Uzlaşma ...302 1.4.1. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma ...302 1.4.2. Tarhiyat Sonrası Uzlaşma ...302 1.5. Kanun Yolundan Vazgeçme...303 1.5.1. Kanun Yolundan Vazgeçme Kapsamındaki Kararlar ...303 1.5.2. Kanun Yolundan Vazgeçme Durumunda Tahakkuk Edecek Vergi ve/veya Cezalar ...303 2. Yargı Yoluyla Çözüm ...304 3. Vergi İncelemelerinde Mükellefin Hakları ...304 4. Ödeme Emrine Karşı Yapılacak İşlemler ... 306 4.1. Ödeme Emri Niçin Düzenlenir? ... 306 4.2. Hangi Nedenlerle Ödeme Emrine İtiraz Edilir? ... 306 5. Özelge (Mukteza) Sistemi ... 306 5.1. Genel Olarak Özelgeler ... 306 5.2. Özelgelerin Vergi İncelemelerine Olan Büyük Etkisi ... 307 6. İhtirazi Kayıtla Beyanname Verilmesi ...308 7. İzaha Davet ...308 7.1. Genel Açıklama ...308 7.2. 7194 Sayılı Kanun İle Yapılan Temel Değişiklikler ...309 7.3. İzaha Davet ...309 7.4. İzahta Bulunulmaması ...310 7.5. İzahta Bulunulması ...310 7.5.1. İzahın Kabul Edilmesi ...310 7.5.2. İzahın Kabul Edilmemesi ...310 7.6. SMİYB Kullandığına Dair Ön Tespit Yapılan Mükellefler ...310 7.6.1. SMİYB Toplam Tutarının İlgili Haddi Aşmaması ...310 7.6.2. Mal ve Hizmet Alışlarının %5’inin Aşılmaması ...310 7.6.3. İlgili Had ile Mal ve Hizmet Alışlarının %5’inin Aşılması ...311 7.6.4. Ön Tespitlere İlişkin Tutarların Birlikte Değerlendirilmesi ...311 7.6.5. Ön Tespit Şartlarının Her Yıl İçin Ayrı Ayrı Değerlendirilmesi ...311 7.7. Uzlaşma...313 XXVI. DÖVİZLİ İŞLEMLERE İLİŞKİN BAZI DÜZENLEMELER ... 314 1. Türkiye’de Yerleşik Kişilerin Döviz Kredisi Kullanımlarına Dair Düzenlemeler ...314 1.1. Genel Olarak ...314 1.2. Yurt Dışından Temin Edilen Krediler ...314 1.3. Yurt İçinden Temin Edilen Krediler...315 1.3.1. Firmalar Arası Döviz Kredisi Kullanımı ... 317 1.4. Döviz Gelirinin Kapsamı ... 317 1.5. Döviz Gelirinin Beyanı ... 317 2. Döviz Kredisi Bakiyesi 15 Milyon ABD Üzerinde Olanların Merkez Bankası’na Üçer Aylık Dönemler
Şeklinde Veri Bildirimi Gönderme Yükümlülüğü ...318 3. Döviz Cinsi veya Dövize Endeksli Olarak Sözleşme Bedeli Belirlenemeyecek Sözleşmeler ...318 3.1. 85 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ...318 3.2. Uygulama Tebliği ...319 3.2.1. Döviz Cinsi veya Dövize Endeksli Olarak Düzenlenebilecek veya Düzenlemeyecek Sözleşmelere
Dair Özet Tablo ...319 3.2.2. Tebliğde Yer Verilen Diğer Bazı Düzenlemeler ... 323 3.2.2.1. Döviz Cinsinden Düzenlenemeyecek Bir Sözleşmeye Konu Ödemelerde Tanzim Edilecek Kıymetli
Evraklar da Türk Lirası Cinsinden Olacaktır ... 323 3.2.2.2. Türkiye’de Yerleşik Kişi Tanımı Genişletilmiştir ... 323
İçindekiler
3.2.2.3. Tebliğ ile 32 Sayılı Kararın 4/g Maddesinden İstisna Tutulan Ancak 13/09/2018 Tarihi Öncesinde
Akdedilmiş Sözleşmeler Aynı Kararın Geçici 8. Maddesinden De İstisna Olacaktır ... 323 3.2.2.4. 13/09/2018 Tarihi Öncesinde Akdedilmiş Olan Taşıt Kiralama Sözleşmeleri 32 Sayılı Kararın
Geçici 8. Maddesinden İstisna Olacaktır ... 324 3.2.2.5. 13/09/2018 Tarihi Öncesinde Akdedilmiş Finansal Kiralama Sözleşmeleri ... 324 3.2.2.6. Gayrimenkul Kiralaması Kapsamında Verilmiş Depozitolar ile Dolaşıma Girmiş Döviz Cinsi Çekler ... 324 3.2.2.7. İstisna Kapsamına Alınmayan Sözleşmelerde Sözleşme Bedellerinin Türk Lirası Olarak Yeniden
Belirlenmesi Zorunludur ... 324 3.2.2.8. Sözleşme Bedelinin Türk Lirası Olarak Yeniden Belirlenmesinde Taraflar Anlaşamaz ise Esas
Alınacak Döviz Kurları ... 324 3.2.2.9. 13/09/2018 Tarihi Öncesinde Düzenlenmiş ve Dolaşıma Girmiş Döviz Cinsi Kıymetli Evraklar ... 325 3.3. Yenilenen Sözleşmelerde Damga Vergisi ... 325 3.4. Cezai Yaptırım... 326 4. İhracat Bedellerinin En Geç 180 Gün İçinde Yurda Getirilmesi ... 326 4.1. İhracat Bedellerinin Yurda Getirilmesi ... 326 4.2. Peşin Döviz ...327 4.3. Özelliği Olan İhracat ...327 4.4. İhracat İşlemlerinde Sorumluluk ...327 4.5. İhracat Bedelinden İndirimler ...327 4.6. Hesap Kapatma, İhbar ve Ek Süre ...327 4.7. Mücbir Sebep ve Haklı Durum Halleri ile Bu Hallerin Tevsiki ... 328 4.8. Terkin ... 328 4.9. Merkez Bankası Genelgesi ... 329 XXVII. DİJİTAL FAALİYETLERİN VERGİLENDİRİLMESİ ... 331 1. Dijital Hizmet Vergisi ...331 2. İnternet Ortamında Reklam Hizmeti Verenlere veya İnternet Ortamında Reklam Hizmeti Verilmesine Aracılık Eden- lere Yapılacak Ödemelerden Vergi Kesintisi Yapılması ... 332 2.1. Genel Olarak ... 332 2.2. Ödeme Yapılanın Tam Mükellef Kurum Olması ... 333 2.3. Ödeme Yapılanın Dar Mükellef Kurum Olması ... 333 XXVIII. BAZI MALİ YÜKÜMLÜLÜKLERE AİT BEYAN VE ÖDEME SÜRELERİ ...335 XXIX. PRATİK BİLGİLER ...338
I. Türk Vergi Sistemi
I. TÜRK VERGİ SİSTEMİ
1. Türk Vergi Sistemi Hakkında Genel Bilgi
Türk Vergi Sistemi “çok vergili sistem” sınıflamasına girmektedir. Günümüzde, vergi sistemini tek bir vergiye dayandıran hiçbir ekonomi de yoktur. Türk Vergi
Sisteminde yer alan vergileri temel olarak üç ana sınıfa ayırabiliriz:
1- Gelir üzerinden alınan vergiler (Örnek: gelir vergisi, kurumlar vergisi)
2- Servet üzerinden alınan vergiler (Örnek: emlak vergisi, değerli konut vergisi, veraset ve intikal vergisi, motorlu taşıtlar vergisi)
3- Harcamalar üzerinden alınan vergiler (Örnek: katma değer vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel tüketim vergisi)
Devletin, egemenlik hakkını ve gücünü kullanarak almakta olduğu daha birçok vergi ve vergi benzeri (resim, harç) gelirleri vardır. Örneğin: damga vergisi, Belediye Gelirleri Kanunu’nda yer alan vergi, resim ve harçlar, ithalde alınan gümrük vergileri, çeşitli işlemler üzerinden alınan harçlar, birçok kamu kurumu tarafından verdikleri hizmetler ya da yapılan işlemler üzerinden alınan vergi benzeri unsurlar.
Türk Vergi Sisteminin en temel düzenleyici hükmü Anayasa’nın 73. maddesinde yer almaktadır. Buna göre;
“Herkes kamu giderlerini karşılamak üzere, mali gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Vergi yükünün adaletli ve dengeli dağılımı, maliye politikasının sosyal amacıdır.
Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır. Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Cumhurbaşkanına verilebilir.” hükmü verginin yasallığı ilkesi olarak adlandırılmaktadır. Bir vergi kanununun temel düzenleyici hükümleri (verginin konusu, matrahı, muafiyet, indirim ve istisnalar, matrah, oran, tarife, verginin tarh ve tahakkuku ile beyan ve ödemesi) kanunla düzenlenir. Türk Vergi Sisteminde muafiyet, indirim, istisna ve oranlar hakkında düzenleyici işlemler yapması konusunda Cumhurbaşkanına kanunla yetki verilebilir. Hazine ve Maliye Bakanlığı da, kanunla verilen yetkiye dayanarak, açıklayıcı ve uygulamaya yön verici düzenlemeler yapmak suretiyle vergi kanunlarının uygulanmasına yön vermektedir.
2. Vergi Konuları 2.1. Kazanç ve İratlar
Kişilerin, sahip oldukları bir takım varlıkları (menkul veya gayrimenkul) değerlendirmek, işletmek v.b. şekilde elde ettikleri gelirler “irat” olarak adlandırılmaktadır.
İratlar, nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerler ile mal ve hakların karşılığında elde edilen gelirlerdir. Bunlar; menkul ve gayrimenkul sermayeden elde edilen gelirlerdir. Gelir Vergisi Kanunu’nda menkul sermaye iradı ve gayrimenkul sermaye iradı konuları yer almaktadır. Kazanç ise, satılan bir mal, yapılan bir iş ya da harcanan bir emek karşılığında elde edilen para, getiri şeklinde tanımlanmaktadır. Kişilerin fikrî, bedenî çalışmaları sonucunda elde ettikleri gelir “kazanç” olarak adlandırılmaktadır. Kazançlar, yalnız emekten veya emek ile sermayenin birleşmesinden elde edilen gelirdir. Gelir Vergisi Kanunu’nda kazanç ve iratlar, ticari kazanç, zirai kazanç, ücretler, serbest meslek kazancı, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve iratlar olmak üzere yedi bölümde ele alınmıştır.
2.2. Servetler
Kişilerin sahip oldukları ayni ve nakdi varlıklar verginin konusuna girebilmektedir. Örneğin; emlak vergisi sahip olunan taşınmazlar üzerinden; motorlu taşıtlar vergisi sahip olunan motorlu araçlar üzerinden; veraset ve intikal vergisi miras yoluyla veya ivazsız (karşılıksız) edinilen ayni ve nakdi varlıklar üzerinden alınır.
2.3. Harcamalar
Kişiler, harcamaları üzerinden de vergi ödemektedirler.
Bu vergiler, dolaylı vergiler statüsündedir. Örneğin; katma değer vergisi, özel tüketim vergisi gibi.
3. Temel Vergi Kavramları 3.1. Vergi Nedir?
Vergi, devletin gerçek ve tüzel kişilere yüklediği ekonomik yükümlülük olarak açıklanabilir.
3.2. Verginin Konusu
Verginin konusu; verginin üzerinden alındığı, verginin kaynağını oluşturan iktisadi unsurdur. Vergi kanunlarının adları genellikle vergi konularından oluşmaktadır.
