Gemerek ve bağlı köylerinden sözlüğe 327 ‘benzersiz’ kelime girmiş- tir. Derleme sözlüğüne en fazla kelime veren ilçedir. Kelime sayısının faz- la olması, bölgenin etnik yapısının çeşitliliğine işaret edebileceği gibi der- leme yapanların dikkat ve gayretine de bağlı olabilir. Gemerek dışında Çepni, Eğerci, İğdeli, İnkışla, Karaözü, Sızır ve Yeniçubuk isimleri yer al- maktadır.
Bu kelimeler şunlardır:
abaç: Annesi gibi, annesine çeken, anne-
si ahlakında: Zeynep àbaç bir kız. *Gemerek, Çepni
abanız: Yaş ağaç. *Gemerek, Karaözü,
Eğerci, Sızır, Çepni
acdı: Çalma pekmez. *Gemerek, Karaö-
zü
acırga: Yabani turp. *Gemerek, Karaözü ağ pakla: Kabuğu ayrılmış, temizlenmş
bakla. *Gemerek, Karaözü
ağarnı: Sırt, arka. *Gemerek, Karaözü ağmalaşmak: Şaka yollu güreşmek.
*Gemerek, Karaözü
aluh: Çamurda çok yatıp yürüyemez
hale gelen öküz. *Gemerek, Karaözü
apak: Güzel, iyi. *Gemerek, Yeniçubuk apırcın etmek: Vurgun yapmak: 15 ka-
lemi birden apırcın etti. *Gemerek, Karaözü
ara kesti: Daire içinde ve dışında yirmi-
şer kişilik guruplarla oynanan bir çocuk oyunu 2. At koşturma. *Gemerek, İğdeli
artin: Kızgınlık anında kullanılan bir
söz, küfür. *Gemerek
asa: Gömleklik beyaz bez. *Gemerek,
Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu 31
asır: Hasır. *Gemerek, Yeniçubuk asorcuk: Köyün ortak malı olan yayla.
*Gemerek, Yeniçubuk
ayağan: Biçilmesi sona bırakılan zayıf
ekin. *Gemerek, Çepni
bahari: Toptan alınan herhangi bir mal:
Şu kadar liraya bir bahari aldım. *Gemerek, Karaözü
baklava: Bakladan yapılan bir yemek.
*Gemerek, Karaözü
balkabağı: Bir çeşit uzun kabak.
*Gemerek, Karaözü
bardo: Katır. *Gemerek, Karaözü baş: İyi, güzel: Benim toklularım hep
baştır. *Gemerek, Çepni
başberaberlik: Karıkocanın biribirinin
sözlerine uymaları. *Gemerek, Çep- ni
başıağır: Ağırbaşlı. *Gemerek, Çepni bayık: Satıcı. *Gemerek, Karaözü belen bağı: İhtiyarların soğuktan ko-
runmak için bellerine bağladıkları, yünden dokunmuş kuşak. *Gemerek, Karaözü
bırava: Bravo, aşkolsun. *Gemerek, Ka-
raözü
boduk: Erkeklerin cinsiyet organı.
*Gemerek, Çepni
boğuntu: Hırsızlık, vurgunculnk.
*Gemerek, Karaözü
bozkırağı: Koç katımı zamanı.
*Gemerek, Türkmen, aşireti
börtlek: Mayıs ayında hayvanları sokan
bir böcek. *Gemerck, Karaozü
buğlülük: Büyülü olma. *Gemerek, Ka-
raözü
buli: Kiraz. *Gemerek, Karaözü bülü: Kiraz. *Gemerek, Karaözü cadır: Kilim, *Gemerek, Karaözü camsıtmak: Kandırmak. *Gemerek, Ka-
raözü
cara yetişmek: imdada, yardıma yetiş-
mek. *Gemerek, Çepni
cara: Bogazı uzun adam. *Gemerek, Ka-
raözü
celek: Olmamış armut haşlaması.
*Gemerek
cıcık: Söğüt ve kavakların meyvesinin
çiçeklenme zamanı. *Gemerek, Çep- ni
cıdavlu: Vücudunda daimi yara bulu-
nan (kimse). *Gemerek
cımcıplak: l. Geveze. 2. Kotü. *Gemerek,
İğdeli
cıoğ: Kağnıda arka ve ön kopun boyun-
ca uzanan ağaçlar. *Gemerek, İgdeli
ciba: Çevik, oynak. *Gemerek, Çepni cilbir: Kalemlerin ucunu korumak için
takılan kap. *Gemerek, Karaözü
cilveli: Gozü açık kimse. *Gemerek, Ka-
raözü
cingöz: ince, zayıf. *Gemerek, Çepni ciniviz: Çabuk kızan adam. *Gemerek,
Karaözü
cinlandoz: Şakacı. *Gemerek, Karaözü cinni: Yaygaracı. *Gemerek, Karaözü cirik: Sümük. *Gemerek, Çepni coşmak: 1. Uzamak. 2. Genişlemek.
*Gemerek, Karaözü
cöğür: Yünleri beyazlatmakta kullanılan
kalın köklü bir çeşit ot. *Gemerek, Karaözü
cüce: Açıkgoz. *Gemerek, Karaözü cücen: Kısa boylu, cüce. *Gemerek, Ka-
raözü
cülcül: Eti yenecek çağa gelmiş horoz.
*Gemerek, Çepni
cülle: Kafa. *Gemerek, Çepni çağandır: Çingene çadırı. *Gemerek,
Karaözü
çala gullanmak: Bir şeyi az kullanmak.
çala: Yalan yanlış (görme hakkında).
*Gemerek, Çepni
çañ: Kağnıda yanlara konan ağaç.
*Gemerek, Karaözü
çapkın: Biçimsiz yürüyen. *Gemerek,
Karaözü
çekiş: Ekin biçerken tirpanların ağzına
vurdukları demir parçası. *Gemerek, Karaözü
çıplaka: Çıplak. *Gemerek, Karaözü çiktelik: Serçeye benzeyen bir kuş.
*Gemerek, İğdeli
çinko: Kavgacı, çok konuşan (kimse).
*Gemerek, İğdeli
çoğanmak: Birikmek, fazlalaşmak.
*Gemerek, Karaözü
çutuk: Eti yenmiyen bir çeşit kuş.
*Gemerek, Karaözü
dadah: Yumruları yenilebilen tatlımsı
bir bitki. *Gemerek, Çepni
dadırsız: Oransız: Amma da dadırsız
vücudu var ha. *Gemerek, Çepni
dahdiri: Hoppa, oynak kadın, kız.
*Gemerek, Çepni
dalanmak: Araştırmak. *Gemerek,
Çepni
dazlak: Bir kısmı hafifçe yanmış şey.
*Gemerek, Çepni
demur: Yok olma. *Gemerek, Çepni devlüpsüz: İri yarı kimse. *Gemerek,
Karaözü
dıhış: Çirkin. *Gemerek, Çepni
dıhlanmak: Huysuzlanmak. *Gemerek,
Çepni
dımırmak: Bir şeyin ucunu düzeltmek.
*Gemerek, Çepni
dibek: Ağaç yayıkların içindeki uzun
ağaç sopa. *Gemerek, Karaözü
dişice: Kağnıda mazıya geçirilen ve te-
kerleklerin çıkmamasını sağlayan, kımıldamayan ağaç kazık. *Gemerek, Karaözü
don kazığı: Kağnıda okun kımıldama-
masını sağlayan kazık. *Gemerek, Karaözü
duzluh: Çobanların davarlara tuz ver-
mek için bellerine bağladıkları torba. *Gemerek, Çepni
ebesili: 1. Kurnaz, şeytan gibi. 2. Hep
kendini düşünen. *Gemerek, Karaö- zü
edük düdük: Beceriksiz. *Gemerek,
Çepni
elarabası: Bisiklet. *Gemerek, Karaözü eli belinde: Ahşap evlerde direk üze-
rindeki ağaçların kaymasını önle- mek için sonradan konulan parça. *Gemerek, Çepni
emzek: Küçük çocuklara süt verilmesi-
ne yarayan lastikten yapılmış araç, biberon. *Gemerek, Çepni
erdirmek: Acele ettirmek. *Gemerek,
Çepni
erelik: Yaprakları, şekerpancarı yapra-
ğına benzeyen, seyrek ve top top bi- ten, istendiği zaman yaprakları sarı- larak yenen bir çeşit ot. *Gemerek, Çepni
erik: Çukur yer. *Gemerek, Çepni erkeklenmek: Kabarmak. *Gemerek,
Çepni
ermek: Acele etmek. *Gemerek, Çepni esnek: Pehlivanların çene altından par-
makları ile birbirlerini boğarcasına yaptıkları oyun. *Gemerek, Karaözü
eşeş: Kendine bakamayıp, onun bunun
sırtından geçinen insan. *Gemerek, Karaözü
eşiref: Çok kısa boylu insan. *Gemerek,
Çepni
eşkimek: Özelliğini yitirmek.
*Gemerek, Çepni
eteğine eğri: Kötü kadın. *Gemerek,
Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu 33
ezik: Buğday nişastası. *Gemerek, Çep-
ni
falinya: Kazak. *Gemerek, Çepni fanti: Oyun kağıdı. *Gemerek, Karaözü ferferlemek: Yorulmak, düşecek hale
gelmek. *Gemerek, Çepni
fıldırmak: Kaçmak, firar etmek.
*Gemerek, Çepni
fırka: Saça takılan üzeri boncuklu bir
çeşit toka. *Gemerek, Çepni
fildirik: Koyun ya da keçi gübresi.
*Gemerek, Karaözü
finik: Tavşanların barındığı yer.
*Gemerek, Çepni
firitmek: Yaş, nemli olan şeyleri biraz
kurutmak. *Gemerek, Çepni
firos etmek: Kaçmak. *Gemerek, Karaö-
zü
fişfişlemek: Herhangi bir malı yağına
etmek. *Gemerek, Karaözü
galyangıç: Salıncak. *Gemerek, Karaözü gaşımo: Sığırlarda görülen tehlikeli bir
hastalık *Gemerek, Çepni
gelgi: Buğday başaklarını yiyen bir çeşit
zararlı hayvan: Bugün gelgiye tuzak kurdum. *Gemerek, Karaözü
gıldırgu: Çocukların oynadığı, ucunda
tekerlek olan değnek. *Gemerek, Ka- raözü
gıpcıtmak: Bir şeyi iyi kesememek: En-
tariyi biçerken makas gıpcıdı. *Gemerek, Karaözü
gice yanığı: Deride meydana gelen, ya-
nık gibi su toplayan kabarcıklar. *Gemerek
gobüt: İçi oyulmuş ağaçtan yapılan bü-
yük tekne. *Gemerek, Karaözü
goğ yetirmek: Hakkındaki kötü söylen-
tileri bir başkası tarafından işitmek. *Gemerek, Çepni
goluhlamah: Koşum hayvanları ilkba-
harda hamlamak. *Gemerek, Karaö- zü
gorap: Kızgınlık, öfke. *Gemerek, Kara-
özü
govan: Top top ve uzun boyu olan, ça-
yırlıkta yetişen bir çeşit ot. *Gemerek, Çepni
göğcek: Bir çeşit üzüm. *Gemerek, Çep-
ni
göğleme: İlk ürünü alındıktan sonra ye-
rine ekilen başka bir bitkinin, mey- vesi olmadan biçilmesi. *Gemerek, Çepni
gömbelek: Kısa hoylu, kafası büyük
(kimse): Gömbelek ali. *Gemerek, Karaözü
gömük: Güldürücü, taklitçi (kimse): Şa-
kir iyi gömüklük yapar. *Gemerek, Karaözü
gurna: Güneş alan duvar. *Gemerek,
Karaözü
gurneç: Sıcaktan korunmak için koyun-
ların başlannı birbirlerinin altına so- karak yaptıkları küme. *Gemerek, Karaözü
guşguş dalı: Ağacın en yüksek dalı.
*Gemerek, Karaözü
gübrüz: Gürbüz. *Gemerek, Karaözü gülüküzüm: Kırmızı renkli bir çeşit
üzüm. *Gemerek, Karaözü
gümbürdemek: Su çağlayarak akmak.
*Gemerek, Karaözü
gümrek: İsterik. *Gemerek, Çepni haflek: Korkak. *Gemerek, Çepni hah olmak: Yitmek, yok olmak.
*Gemerek, Çepni
hahlat: Yabani armut. *Gemerek, Kara-
özü
hamparsı: Perişan. *Gemerek, Çepni hangem: Döğüş, kavga. *Gemerek,
Çepni
harın: Pişkin olmayan. *Gemerek, Çepni harim: Başkasının sınırları içinde de-
ninmiş gibi görünen, hiç sürülme- miş tarla. *Gemerek, Çepni
hartı bozuk olmak: Yaşlanan hayvanlar
geviş getirememek. *Gemerek, Çep- ni
hasis: Kinci. *Gemerek, Çepni hatlambaç: Sudan geçmek içiu taşlar-
dan yapılan geçit. *Gemerek, Çepni
havşeşmek: l. Sıkışmak, yerleşmek. 2.
Toparlanmak. *Gemerek, Çepni
hegke: Heybe. *Gemerek, Karaözü hıvgamak: Kışkırtmak, ayartmak,
özendirmek. *Gemerek
hilet: İyi giyinmiş, düzgün kılıklı (kim-
se). *Gemerek, Çepni
hokela: Kabadayı. *Gemerek, Karaözü hollak: Isıtılıp kundak çocuklarının al-
tına konulan elenmiş kırmızı toprak. *Gemerek, Karaözü
holoş: Ot. *Gemerek, İğdeli hoppala: Oynak, hoppa (kimse).
*Gemerek, Çepni
hort burun: Devamlı akan burun.
*Gemerek
hoyuk: Aptal, serseri. *Gemerek, Çepni höbelenme: Birinin üstüne yüklenme.
*Gemerek, Karaözü
höyürtlek: Bir iş yapamadığı halde ya-
pıyormuş gibi görünen. *Gemerek, Karaözü
huum: Küme. *Gemerek, Çepni ıfılanmak: Meyve çürümck: Ali ağanın
domatesleri bütün ıfılanmış. *Gemerek, Karaözü
ığrançüş: Tahterevalli. *Gemerek, Çepni ılgın: Belli belirsiz, çok hafif. *Gemerek,
Çepni
ıngılıp: İğreti duran, sağlam olmayan:
Ingılıpın üstündesin. *Gemerek, Çepni
ıpik: Tavuk ibiği. *Gemerek, Karaözü
ırava: Kısa boylu, bodur (insan ve hay-
van için). *Gemerek, Karaözü
ikirciklenmek: İşkillenmek. *Gemerek,
Çepni
ikiye dalmak: Kara güreşte çift paçaya
dalmak. *Gemerek, Karaözü
ilibada: Çocuk yeleği. *Gemerek, Kara-
özü
inip: Çocuk oyunlarında ilk anlamında
söylenir. *Gemerek, Çepni
inzik: İbriklerdeki küçük delik.
*Gemerek, Çepni
irat: Ret. *Gemerek, Çepni
isik: Hiç durmadan gülen (kimse): Bu
kadar da gülünür mü, amma da isikmişin be. *Gemerek, Çepni
kabak: Hafif yokuş. *Gemerek, Çepni kablunba: Kaplumbağa. *Gemerek, Ka-
raözü
karazelve: Güreşte kolbastı denilen
oyun. *Gemerek, Karaözü
karnapa: Ağır canlı, vurdumduymaz.
*Gemerek, Çepni
karşı karşı söylemek: Karşısındakini
kızdıracak söz söylemek. *Gemerek, Çepni
kaval olmak: Cevizin yeşil kabuğu çık-
mak. *Gemerek, Çepni
kayıştozu: Kanı durdurmak için yara-
nın üzerine dökülen toz. *Gemerek, İğdeli
kepür küpür konuşmak: Ne konuştu-
ğunu bilmemek, saçrnalamak. *Gemerek, Çepni
kerimcek: Bulgur yapılan eldeğirmeni-
nin taşları arasına konan yassı, ortası delik ağaç parçası. *Gemerek, Çepni
kıç dingili: Kara güreşde kalçanın yar-
dımıyla yapılan kafa, kol oyunu. *Gemerek, Karaözü
kıçı yoluk: Yoksulluğuna bakmadan
gösteriş yapmaya kalkan kimse. *Gemerek, Karaözü
Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu 35
kıf: İnsanın her şeyi hoş görür olduğu,
elverişli durumu: Sen bunu alamaz- dın ya, bir kıfıma geldi. *Gemerek, Çepni
kıfı tutmak: İsteklenmek, heveslenmek.
*Gemerek, Çepni
kıratlı: Şaka, iltifat olarak kullanılır.
*Gemerek
kırçıl: Melez. *Gemerek, Çepni kırışık: Davarlarda görülen bir çeşit
hastalık. *Gemerek, Çepni
kişbir: 1. Sevimsiz insan. 2. Sevimli
hayvan. *Gemerek, Çepni
kokanlamak: Kötü bir durumdan azıcık
iyiye doğru gitmek. *Gemerek, Çep- ni
kolbastı: Güreşte bir oyun. *Gemerek,
Karaözü
kollama: El tezgahlarında dokunan
abadan yapılan bir çeşit ceket. *Gemerek, Çepni
koluk: Islak yerde yatan hayvanların
dizlerinin tutulmasıyle beliren bir çeşit hayvan hastalığı. *Gemerek, Karaözü
kongol: Tarlada yetişen ve hayvanlara
yem olarak verilen ot. *Gemerek, İğdeli
kostetmek: Kötülük etmek, kin bağla-
mak. *Gemerek, Karaözü
koynek: Gömlek. *Gemerek, Çepni kömçek: Ot kökü. *Gemerek, Çepni kön: Buğday başaklarının kararmasına
yol açan bitki hastalığı. *Gemerek, Çepni
kösele: Çok güzel. *Gemerek, Çepni köşek: Çok güzel. *Gemerek, Çepni kurangaz: 1. Kurumaya yüz tutmuş. 2.
Zayıf. *Gemerek, Çepni
kurtyemez: Çirkin adam. *Gemerek kuzleği: Tandırlardaki hava deliği.
*Gemerek, Karaözü
kürempe: l. Bir çeşit ağaç sürgü. 2. Bir
çeşit tahta sürgü. *Gemerek, İğdeli, Karaözü
lavardak: Çabuk çabuk konuşan.
*Gemerek, Karaözü
lavgar: Boğazına düşkün. *Gemerek,
Çepni
malhoş olmak: Birbirine kanşmak,
ezilmek. *Gemerek, Çepni
malhoş olmak: Çok yorulmak.
*Gemerek, Çepni
malto: Çok büyük bir çeşit patates.
*Gemerek, Çepni
mancınıklı: Deli. *Gemerek, Çepni maşıl: Kavrulmuş unu suda pişirerek
yapılan bir çeşit yemek. *Gemerek, Çepni
matrap geçmek: Eğlenmek: O kızla
epey matrap geçtim. *Gemerek, Ka- raözü
moyher: İşe yarar durnmda olan koşu
hayvanı. *Gemerek, Çepni
mulur: Yağ vb. şeylerin işe yaramayıp
dibe çöken tortusu. *Gemerek, Çep- ni
murus: Hayvanların yemlendikleri yer.
*Gemerek, Karaözü
nenceñ: Ne yapacaksın. *Gemerek, İn-
kışla
nendek: Hendek. *Gemerek, Karaözü oburlu: Boğazına düşkün (kimse).
*Gemerek, Karaözü
ofalanmak: Ufalanmak. *Gemerek,
Çepni
ofalatmak: Ufalatmak. *Gemerek, Çepni ofra: Hayvanların sırtlarında olan hasta-
lık. *Gemerek, İğdeli
ohba: Bilgiçlik taslayan kimse.
*Gemerek
omuzunu vermek: Haksız olduğu halde
direnmek. *Gemerek, Çepni
oveç: Enenmiş koç. *Gemerek, Çepni oylum: Aynı sırada olan şeyler: Hep bir
oylum üzerinde. *Gemerek, Karaözü
öğür olmak: Evcilleşmek. *Gemerek,
Çepni
önaa: Bir yapının yıkılmaması için des-
tek olarak konulan direkler. *Gemerek, Çepni
örülmek: Bir araya toplanmak, üşüş-
mek: Arı başıma örüldü. *Gemerek, Çepni
paçavra: Beceriksiz. *Gemerek, Çepni pezik: Koyu pembe renk. *Gemerek,
Çepni
pisiktaşağı: Meyveleri yenilen yabanıl
bir ot. *Gemerek, Çepni
ragagı: Kötülük yapan (kimse).
*Gemerek, Karaözü
sadağa: Başkalarının sırtından geçinen,
asalak yaşayan kimse. *Gemerek, Çepni
sahındırık: Kağnı arabalarının mazısı-
nın yanmaması için sürülen yağın boynuzdan kabı. *Gemerek
salgam: Buğday yıkamak için çullarla
dere ağzına yapılan yunak. *Gemerek, Çepni
saman hergi: Mart, nisan aylarında ot
yokluğu nedeniyle koşum hayvan- larına saman yedirilerek yaptırılan herk. *Gemerek, Çepni
sapalamak: Kaçamak yapmak.
*Gemerek, Çepni
sapankolu dolaşmak: Birbirine işi düş-
mek: Allah seninle sapankolu dolaş- tırmasın. *Gemerek, Çepni
sariyli: Yağlı pide. *Gemerek, Karaözü sarp adam: Pazarlıkta kolayca anlaşa-
mayan, çetin kimse. *Gemerek, Çepni
sası: Bir çeşit ot. *Gemerek, Çepni sası: Kuru fasulyenin haşlandığı su.
*Gemerek, Çepni
serbenek: Balkon. *Gemerek, İğdeli sıncar: Em yapımında kullanılan bir
bitki. *Gemerek, Çepni
sındıdan çıkma: Yeni. *Gemerek, Çepni sınıklamak: Kırık ve çıkıkları sarmak.
*Gemerek, Çepni
sinse: Bir çeşit yay: Dünden sinsemin
çatalını kırdım. *Gemerek, Karaözü
sodır: Süpürge yapılan bir çeşit ot.
*Gemerek, Çepni
solak davul dövmek: Zararını bile bile,
bir işte, bir düşüncede inatlaşmak. *Gemerek, Çepni
soyo: Dik olmayan. *Gemerek, Çepni süpürge: Yabanıl mısır: Bizim mısırın
içinden hep süpürge çıkmış. *Gemerek, Karaözü
şaha: Çocukların oyunda kullandıkları
iri aşık. *Gemerek, Karaözü
şallâk: Oynak, hoppa. *Gemerek, Kara-
özü
şaplak: Deveşaplağı da denilen boz
renkli, büyük yapraklı bir ot. *Gemerek, Çepni
şıpırık: Yaş çubuk. *Gemerek, Karaözü teber: Aşık oyununda kullanılan terim.
*Gemerek, Çepni
tekesek: Çiftleşmek isteyen dişi keçi.
*Gemerek, Çepni
tekesek: Hoppa kadın. *Gemerek, Çep-
ni
tepenik: Yumuşak toprakta yetişen,
pembe çiçekli bir bitki. *Gemerek, İğdeli
tersibozuk: Sürgün, ishal. *Gemerek,
Çepni
tıhırdah: Koyun, keçi vb. hayvanların
boynuna takılan küçük çan. *Gemerek, Karaözü
tıkındakları toplamak: Vermiş olduğu
karardan dönmek. *Gemerek, Kara- özü
Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu 37
tilbi: Kurnaz, çıkarını düşünen.
*Gemerek, Çepni
tintin: Gereksiz işler yapan (kimse).
*Gemerek, Karaözü
tomak: Yuvarlak. *Gemerek, Çepni tostos: Şişman. *Gemerek, Çepni toyka: Çevresine zarar vermemesi için
hayvanların ayaklarına takılan zin- cirli ağaç toka. *Gemerek, Çepni
toykalamak: Amaçsız dolaşmak.
*Gemerek, Çepni
tozanlamah: Saçmak, tozutmak.
*Gemerek
töhme: Yufka ekmeğin üstüne pilav dö-
kerek yapılan yiyecek. *Gemerek, Çepni
tutkal: Yüke dayanan hayvan.
*Gemerek, Çepni
tuzluk: Ufak tefek eşya konulan kutu.
*Gemerek, Karaözü
tülemek: Kumarda para yitirmek.
*Gemerek, Çepni
tüzükmek: Hızlı koşmak. *Gemerek,
Çepni
uçuk: Kaymış, yıkılmış, çökmüş (yer,
yapı için). *Gemerek, Çepni
ufaklık: Küçük çocuk. *Gemerek, Kara-
özü
uğru: Gizli. *Gemerek, Çepni uğrun eşkere: Yarı gizli, yarı açık.
*Gemerek, Çepni
uğullemek: Sallamak. *Gemerek, Çepni uğurlu: Yararlı (insan için): Mustafa
Efendi uğurlu bir insandır. *Gemerek, Karaözü
ula vurmak: Kovana yeni kovan, sepet
eklemek. *Gemerek, Çepni
umuca: Umut: Yok diyorsun ama sende
bulunduguna umucam var. *Gemerek, Çepni
umutsuz kalmak: Üreme organında
üremeyi önleyen aksaklık olmak. *Gemerek, Çepni
usküle: Yeşil yapraklarından asılarak
saklanan bir çeşit soğan. *Gemerek, Çepni
usukmak: Yeğnilenmek. *Gemerek,
Çepni
usunmak: Yeğnilmek. *Gemerek, Çepni uysal: Evcil. *Gemerek, Çepni
ügrünü ügrünü: Salma salma.
*Gemerek, Çepni
ügür olmak: Hayvan birine alışmak.
*Gemerek, Çepni
ümece: İmece. *Gemerek, Çepni ürdümük: Bir bitki. *Gemerek, Karaözü ürselemek: Hırpalamak, örselemek.
*Gemerek, Çepni
ürün: Az. *Gemerek, Çepni
ütüzlenmek: Yapmak istenmeyen işi
unutturmak için zaman geçirmek, oyalanmak. *Gemerek, Çepni
üzgün: Eskimeye başlaınış. *Gemerek,
Çepni
vahrat: Çok yiyen, obur. *Gemerek,
Çepni
vakıt hergi: Mayısla haziran arasında
toprağı işleme. *Gemerek, Çepni
valo: Duvarcı aracı, mala. *Gemerek,
Çepni
valve: En iyi cins kestane. *Gemerek,
Karaözü
vanağzı vermek: Aldatmak, kandırmak.
*Gemerek, Çepni
vayvasıl: l. İşi abartma. 2. Kavga, gürül-
tü çıkarma. *Gemerek, Çepni
vız vız böceği: Ekinler arasında bulu-
nan bir böcek. *Gemerek, Karaözü
vızgiç oynamak: Bir yerden girip, öte-
kinden çıkmak: Fareler vızgiç oynu- yor. *Gemerek
voruk: Yaşlı kadın. *Gemerek, Karaözü yalloş: Pisboğaz. *Gemerek, Çepni
yannah: Evlerin üstüne, çatı kapatılma-
dan önce döşenen yassı tahtalar. *Gemerek, Çepni
yapuh, yapuk: Dişi hindi. *Gemerek yarım: Güreşte, apış arasından alınan
künde. *Gemerek, Karaözü
yarımsarma: Güreşte, alttan kurtulmak
için başvurulan etkili bir oyun. *Gemerek, Karaözü
yavaşık: Ağır kanlı. *Gemerek, Çepni yavşançeken: Eşek (kaha). *Gemerek,
Çepni
yel değirmeni: Geveze, yersiz konuşan.
*Gemerek, Çepni
yeldirme: Kadın giysisi. *Gemerek,
Çepni
yeleken: Yelin fazla estiği yer.
*Gemerek, Çepni
yelkafa: Ölçüsüz davranan kişi.
*Gemerek, Çepni
yelkovan otu: Düşünmeden davranan,
kararsız. *Gemerek, Çepni
yemsinmek: Yem istemek. *Gemerek,
Çepni
yemsinmek: Yemle, yiyecekle aldan-
mak. *Gemerek, Çepni
yılıkmak: Gürleşip güçlenmek (ekin
için). *Gemerek, Çepni
yolaktar: Boşboğaz. *Gemerek, Çepni yorsun: Yosun. *Gemerek, Karaözü yumahlamak: Dertop yapmak: Yumah-
ladım elime aldım. *Gemerek, Kara- özü
yurç: Buğday konulan büyük çadır bezi,
hurç. *Gemerek, Karaözü
yuvak: Yer altına kazılarak üstü kapa-
tılmış, kuruları koymaya ayrılnuş yer. *Gemerek, Çepni
zağlı: Semiz, besili köpek. *Gemerek,
Çepni
zambalak: Tombul. *Gemerek, Karaözü zambıh: Üzüm cibresinden ikinci kez
üzüm suyu elde etmek için kullanı- lan kaldıraç dizgisi. *Gemerek, Ka- raözü
zavlah: İriyarı (kimse). *Gemerek, Çepni zavlak: Yerinde duramayan, yeğni
(kimse). *Gemerek, Karaözü
zilzurna: Çok sarhoş. *Gemerek, Çepni zömbelek: Tefe benzer bir çalgı.
*Gemerek, Karaözü
zümre: Kuşak, nesil. *Gemerek, Karaö-
zü