kırmızı mürekkeple yazılmıştır; Nohudi renkte filigranlı kâğıt; şirazesi dağılmış, formalar ciltten düşmek üzeredir. Varakların çoğunda lekeler vardır. Bazı yerlerde mürekkep dağılması metne zarar vermiştir.
başlangıç: متاخ دمحم اندیس ىلع ملاسلاو ةولصلاو نیملاعلا بر هلل دمحلا... هللا مسب نییبنلا ... فيرصتلا يف ةمدقم بارعلاا یف یتمدقمب قحلا نا هتفلاخم ينعسي لا نم ينلأس دقف دعبو هتبجاف طخلا یف ةمدقمو اهوحن یلع bitiş: ريغ ءايلاب اهنم بتكي ملـف فورحلا امأو هلامتحلا نیهجولا یلع بتکی لاکو کیدل مهلوقل باوصلاب ملعا هللاو ىتح و ىلعو یلاو ىلب
[85]: Hâşiye 'ala şerhu İsbâti'l-vâcib بجاولا تابثإ حرش يلع ةيشاح
Mirzâ Cân Habîbullah b. Abdullah eş-Şîrâzî el-Bağnevî (ö. 994/1586?)
يونغابلا يزاريشلا هللا دبع نب هللا بيبح ناج ازريم
Molla Hanefî et-Tebrîzî (ö. 942 /1535) tarafından Celâleddin ed- Devvânî’nin (ö. 908/1502) Risâle fî iŝbâti’l-vâcib’i üzerine yazılan şerhe bir haşiyedir47.
Demirbaş numarası: 006123-I
Müstensih: Ebu-l Kâsım b. Receb Fakih; İstinsah yeri: Sivas; İstinsah tarihi: 20-30 Rebiulevvel 1094 / 19-29 Mart 1683; Talik; 1b-22 66a-102b va- rak; 19 satır; Nohudi renkte filigransız kâğıt; Kondisyon: Eserin varakları su almış lekeler oluşmuş, bazı varakları kâğıt yapıştırılarak tamir görmüş- tür; deffeleri ve sırtı desenli kâğıt kaplı mukavva bir cilt; Bu nüshanın va- rakları onarım esnasında yanlış ve hatalı ciltlenmiştir, eserin varakları bu şekilde olması gerekmektedir: (1b-22b) ve (66a-102b); Müstensih, nüshayı hocasın Tefsirî Mehmed Efendî Mehmed ed-Debbâğ el-Ayıntâbî el-Sivâsî (ö. 1111/1699)’nin yanındayken istinsah etmiştir.
başlangıç: ةراشا هركذ اميفف ها فقوتي بلطملا اذه نيهارب عيمج نا معز نم مهنم هلوق. هللا مسب سيلو احيرص دري لا رودلا لاطبا يا رودلا لاطبا يف ايراج ناك ول و هلوق قرافلا ريغلا لئاقلا يلع درلا يلا يرجي يذلا ليلدلا bitiş: ةيهاملا يف اهل ةقباطمل هتروصب هيف ادوجوم نوكي ناو لقعلا يف ئشلا ةروص لوصح وه ةرواحم مازتلا عم اهحرشو ةلاسرلا ةيشاح يف هداريا اندصق ام رخآ اذه نكيلو ملعا هللاو ةمولعملا تايهاملاك هلوسر يلع ملاسلاو ةولصلاو مامتلا يلع هلل دمحلاو باتكلا اذه ريغ بتك لحو بلاطلا.
47 Hâcî Halîfe, c. 1, s. 842.
Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu 197
[86]: Hâşiye ‘alâ İsbâti’l-vâcib بجاولا تابثإ يلع ةيشاح
Kadızâde el-Karahrûdî Alâüddîn Abdülhalik el-Karahrûdî el- Hemedâni (ö. 1073/1662) ينادمهلا يدورهركلا قلاخلادبع نيدلا ءلاع يدورهركلا هداز يضاق
Celâleddin ed-Devvânî’nin (ö. 908/1502) Risâle fî iŝbâti’l-vâcib’i üze- rine bir şerhtir. Eserin derkenarlarında hâşiye vardır48.
Demirbaş numarası: 006123-II
Müstensih: Ebi’l Kasım b. Receb Fakih; İstinsah yeri: Sivas; İstinsah tarihi: 20-30 Rebiulevvel 1094 / 19-29 Mart 1683; Talik; 41b-58a varak; 25 satır; Nohudi renkte filigransız kâğıt, varakları su almış lekeler oluşmuş, bazı varakları kâğıt yapıştırılarak tamir görmüştür.
başlangıç: لا هنا تبث ول متي امنا ةروكذملا ةمدقملا نا ملعا.ةلع هلف نكمم لك ذا هلوق. هللا مسب نوكي ناب بوجو طارتشا لاب يه يه ثيح نم رخا رما ةيهم هيضتقي امم نكمم دوجو نوكي نا زوجي مملا دوجو ريغ ةهادبلا يوعدو ليلد نم لامتحلاا اذه يفنل دب لاو رخلاا رملاا كلذ ةيهام مزاول نم نك ةعومسم bitiş: یلع نیددوجولا دحا حیجرت نوکیف مدع ضرف ام دوجو عم ناجحرلا ثیح نمو مهفاف هعفنی یواستلا مدع لب روصتم سیلف مدعلاو دوجولا یواست ااو حجرم ریغ نم احیجرت رخلاا. [87]: Şerhu İsbâti’l-vâcib بجاولا تابثإ حرش
Molla Hanefî et-Tebrîzî Muhyiddîn Muhammed b. Alî el-Karabâğî et-Tebrîzî er-Rûmî el-Hanefî (ö. 942 / 1535)
يفنحلا يمورلا يزيربتلا يغاب هرقلا يلع نب دمحم نيدلا ييحم يزيربتلا يفنح لام
Celâleddin ed-Devvânî’nin (ö. 908/1502) Risâle fî iŝbâti’l-vâcib’i üzeri- ne bir şerhtir49.
Demirbaş numarası: 006123-III
Müstensih: Ebi-l Kâsım b. Receb Fakih; İstinsah yeri: Sivas; İstinsah tarihi: 20-30 Rebiulevvel 1094 / 19-29 Mart 1683; Talik; 59b-102b varak; 19 satır; Nohudi renkte filigransız kâğıt, eserin bazı yerlerinde su lekelerin- den dolayı su oluşmuştur. Dikişlerinde ayrılma vardır, Bu nüshanın va- rakları onarım esnasında yanış ve hata ciltlenmiştir, eserin varakları bu şekilde olması gerekmektedir: (59b-65b) ve (23a-39a); Müstensih, nüshayı hocasın Tefsirî Mehmed Efendî Mehmed ed-Debbâğ el-Ayıntâbî el-Sivâsî (ö. 1111/1699)’nin yanındayken istinsah etmiştir.
48 Hâcî Halîfe, 842; Âgā Büzürg-i Tahrânî, c. 9, s. 871, 6/11; Muhsin el-Emîn, c.7, s.458. 49 DIA, c.24, s. 369.
başlangıç: نأ نع هزنتو دراو لكل ةعيرش نوكي نأ نع هبانج سدقت نمل هلل دمحلا. هللا مسب ا تريحت دحاو دعب دحاو لاإ هيلع علطي هتاذ ءايربك يف ماهفلأاو لوقعل ... ةيفاك ةفيرش دئاوف هذهف دعبو يلوملل بلاطملا يلعأ قيقحت يف قئاقدلا يلع ةلمتشملا بجاولا تابثإ ةلاسر لح يف ةيفاو ةفيطل تاكنو .. يناودلا دمحم ... بابحلال ةركذت اهتبتك ... لئلادلا يا نيهاربلا هلوق bitiş: هرکذ ام نوکی لاف میدقتلا اوعدی ملو مازلتسلاا یلعاو دیزی مل مهنا ینعی ها هنا هلوق ذه ةهادبلاب لاو لیلدلاب لا لاقع مامتب سیل هنا امک امدقلا نع لاقن امکحلا دنع امات میدقتلا یف نورخأتملا هناش لج بجاولا تابثا ةلاسر حرش یف هداریا اندصق ام رخا.
[88]: Dürerü’l-hükkâm fî şerhi Gureri’l-ahkâm ماكحلأا ررغ حرش يف ماكحلا رر
Molla Hüsrev, Muhammed b. Ferâmurz b. Ali er-Rûmî (ö. 885/1480)
ورسخ لام ، يمورلا يلع نب زرمارف نب دمحم
Müellifin daha önce Hanefî fıkıh kitaplarını esas alarak hukuk metni kapsamında olup Gurerü’l-ahkâm adında kaleme aldığı serine 2 Cemaze- yilevvel 883 (1 Ağustos 1478) tarihinde kendisi şerh ettiği eserdir50.
Demirbaş numarası: 004020
Müstensih: Osman b. Mustafa b. Abdurrahim et-Turhâlî; İstinsah yeri: Sivas (Şifaiye Medresesi); İstinsah tarihi: Ramazan 1110 / Mart-
Nisan 1699; Nestalik; II+258 varak; 29 satır; Tezhip özellikleri: Eserde ko- nu başlıkları ve bazı kelimelerin üzerindeki keşideler kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Eserde metnin etrafı kırmızı mürekkeple cetvellenmiştir; Kâğıt: Nohudi renkte filigranlı kâğıt; Kayıt bilgileri: Ia-b varağında fihrist vardır, 1a varağında Abdullah b. el-Hacı Halil b. Hasan b. Abdulhalim el- Karataşî adına temellük kaydı ve altında mühür vardır; Kondisyon: Ese- rin şirazesi dağılmış, varakları ciltten ayrılmış, bazı varakları kağıt yapış- tırmak suretiyle tamir görmüş, sırtı parçalanmış, eser su aldığından va- rakların çoğu lekelenmiş, mürekkep dağılması çoğu yerde metne zarar vermiştir. Eser kitap kurtlarının tahribatına maruz kalmıştır. Eserin acil restorasyona ihtiyacı vardır; Cilt Özelliği: Deffeleri gömme şemseli ve sırtı kahverengi deri kaplı mukavva bir cilt.
başlangıç: هللا مسب . مظعمب ميقتسملا نيدلا ملاعا يلعاو هباتك مكحمب ميوقلا عرشلا ماكحا مكحا يذلا هلل دمحلا هباطخ ... دل ةررحملا تاملسملاو راصبلاا يلوا دنع ةررقملا تامدقملا نم ناف دعباما نا راصبتسلاا يوذ ي لامكلا تاجرد هلينو نيرادلا يف ناسنلاا فرش ... ماكحلاا ررغ حرش يف ماكحلا ررد مامتلاا دعب هميسا نا ... ةسبلاملل ءابلا
50 DIA, c .30, s. 252-254
Her Yönüyle Sivas Uluslararası Sempozyumu 199 bitiş: يدتهنل انك امو اذهل اناده يذلا هلل دمحلا دئارفلاب ولمملا فیرشلا حرشلاو دئاوفلاب نوحشملا نناعاو هللا اناده نا لا ول لب حدمتلا تاملكلا هذه نم ضرغلا سيل هللا انناعا نا لا ول هيلع ردقن انك امو هيلع ا ثدحف كبر ةمعنب اماو يلاعت هلوق نم مهفي امب لاثتملاا . يدامج نم يناثلا تبسلا موي هفيلأت نم غارفلا عقو دقو ع يناثلا تبسلا موي يف ةيادبلا ناك دقو ةئامنامثو نينامثو ثلث ةنس يلولاا عبس ةنس ةدعقلا يذ نم رش زرمارف نب دمحم باتکلا فلؤم هتمحر يلا مهجوحاو یلاعت هللا دابع فعضا دي يلع ةئامنامثو نيعبسو.
[89]: Hâşiye 'alâ Şerhi Hidâyeti’l-hikme ةمكحلا ةياده حرش يلع ةيشاح
Muslihuddîn Lârî, Molla Muslihuddîn Muhammed b. Salâh b. Celâliddîn el-Mültevî el-Lârî (ö. 979/1572)
يرلالا يوتلملا نيدلا للاج نـب حلاص نـب دمحم نيدـلا حلصم لام يرلالا نيدلا حلصم
Esîrüddin el-Ebherî’nin (ö. 663/1265?) felsefe konusunda kaleme alınmış Hidâyetü’l-hikme adlı eserine Kādî Mîr (ö. 909/1503-1504) tarafın- dan yazılan şerhine bir haşiyedir51.
Demirbaş numarası: 005887-I
Müstensih: Abdurrahman Muhammed; İstinsah yeri: Sivas, Şifâiye Medresesinde; İstinsah tarihi: Receb 1113 / Aralık 1701; Nesih; 1b-72b varak; 19 satır; Tezhip özellikleri: Eserde ‚gavlehu‛ kelimeleri kırmızı mürekkeple yazılmıştır; Kâğıt: Nohudi renkte filigranlı kâğıt; Kondisyon: Eserin şirazesi dağılmış formaları birbirinden ayrılmıştır. Eserin çoğu varağında su lekele- rinden dolayı kararmalar vardır. Çoğu varağında yırtık vardır. Eser kötü durumdadır acil restorasyona ihtiyacı vardır; Cilt Özelliği: Deffeleri krem renk kâğıt kaplı ve sırtı siyah deri kaplı mukavva bir cilt;
başlangıç: هللا مسب . بويرلا يشاوغ نع انبولق يشاوح هتمكح ةيادهب صلخت يذلا هلل دمحلا ... لوقيف دعب اما قلخلا رقفا ... مب وعدملا دمحم يراصنلاا يرلالا نيدلا حلص ... نع ةفشاك يشاوحب يضم اميف تيتا ينا ةيادهلا حرش يلع يشاوغ ... راظنا فيرعتلا اذه يف نيرظانملل لوقا خلا لاوحاب ملع ةمكحلا نا ملعا هلوق ةصوصخملا دعاوقلا اما ملعلاب دارملا نلا bitiş: هيف ققحتي لا ةيفرعلا روملاا يلع ينبم رابتعلاا اذه. ماسجلأا رئاس يف اهرابتعا اوممع مث هلوق تمت تاهجلا نم لك اهل تسيل ضرلاا ةرك نلا. [90]: Hâşiye 'ala'l-Fevâ'idü’l-Fenâriyye ةيرانفلا دئاوفلا ىلع ةيشاح
Kul (Kavil) Ahmed Ahmed b. Muhammed b. Hıdır el-Hanefi (ö. 950/1543 civarı) يفنحلا رضخ نب دمحم نب دمحأ،دمحأ لوق
51 DIA, c.27, s.103-104.
Esîrüddîn Ebherî’nin (ö. 663/1265?) Îsâgūcî (er-Risâletü’l-Eŝîriyye) adlı mantık kitabına Molla Fenârî (ö. 834/1431) tarafindan yazılan şerhe haşi- yedir52.
Demirbaş numarası: 005406-II
İstinsah yeri: Sivas, Şifâiyye Medresesi; İstinsah tarihi: 1134/1721; Nestalik; 30a-79b varak; 15 satır; Tezhip özellikleri: Eserde ‚gavle‛ keli- melesi ve bazı kelimelerin üzerindeki keşideler kırmızı mürekkeple ya- zılmıştır. Eserde metnin ve derkenarın etrafı kırmızı mürekkeple cetvel- lenmiştir; Kâğıt: Krem renkte filigranlı kâğıt; Kayıt bilgileri: Eserde 62a varağında 1 adet Ahmed Saadettin Mustafa adına mühür vardır; Kondis- yon: Eserin şirazesi gevşemiş, bazı varakları kağıt yapıştırmak suretiyle tamir görmüş, eser yoğun oranda su aldığından varakların çoğu lekelen- miş, mürekkep dağılması çoğu yerde metne zarar vermiş, metin okuna- maz hale gelmiştir. Eserde varakların kenarlarında yırtıklar vardır. Eser kitap kurtlarının tahribatına maruz kalmıştır,
başlangıç: ام يلع كل اركشو لضافلأا فراعم نم يلع هب تحنم ام ىلع مهللا كل ادمح. هللا مسب ... نامزلا ناوخا اذه عمو قلاغلااو ضومغلا نع اولخي لا ام يلع ةلمتشم ةيرانفلا دئاوفلا تناك املف دعب اما اهيف نوبغار ... اعامس ابوجو اهلعف فوذحملا رداصملا ةلمج نم كل ادمح هلوق bitiş: نيلصاولا نم هللا انلعج ناهربلا يف ةدمعلا فنصملا صخا اذهلو نیرخلاا فلاخب بيرلاب نيقيلا قحلا يلا هیف هتيانعب انقزرو نيعماسلا نم لا نيقيلا ىلا.
[91]: Hâşiye 'alâ şerhi Îsâgūcî يجوغاسيإ حرش ىلع ةيشاح
Muhyiddin Muhammed b. Musa et-Tâlişî (ö. 887/1482)
يشلاتلا ىسوم نب دمحم نيدلا ييحم (
يشلاطلا )
Ebherî’nin (ö. 663/1265?) mantık konusunda kaleme aldığı meşhur Îsâgūcî adında kitabına Hüsâmeddin Hasan el-Kâtî tarafından şerh edilen esere haşiyedir. Eserin derkenarlarında ise haşiyeler vardır53.
Demirbaş numarası: 005406-V
Müstensih: Hasan b. Muhammed; İstinsah yeri: Sivas, Şifâiyye Med- resesi; Nestalik; 101a-160b varak; 17 satır; Tezhip özellikleri: Eserde ‚gav- le‛, ‚egul‛ kelimeleri ve bazı kelimelerin üzerindeki keşideler kırmızı mürekkeple yazılmıştır. Eserde metnin ve derkenarın etrafı kırmızı mü- rekkeple cetvellenmiştir; Kâğıt: Krem renkte filigransız kâğıt; Kayıt bilgi-