Yapı Geçerliği

AraĢtırma kapsamında öncelikle verilerin faktör analizine uygun olup olmadığı Kaiser-Meyer Olkin (KMO) katsayısı ve Barlett Sphericity Testi (küresellik) ile de- ğerlendirilmiĢtir. Okuma Kaygısı Ölçeği‟nin yapı geçerliğini belirlemek için promax döndürme ile temel bileĢenler analizi kullanılarak açımlayıcı faktör analizi (AFA) yapılmıĢtır. Ölçeğin alt boyutları ve toplam güvenirlikleri için Cronbach alfa katsayısı hesaplanmıĢtır. Madde geçerliğine kanıt sağlamak amacıyla madde test korelasyonları belirlenmiĢtir. Bunun yanı sıra AFA ile ortaya koyulan teorik faktör yapısının doğruluğunun test edilebilmesi için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıĢtır.

Kaiser-Meyer Olkin (KMO) değeri .87 olarak belirlenmiĢtir. Kaiser (1974) KMO değerinin 0,5‟ten büyük olması durumunda faktör analizinin gerçekleĢtirilebileceğini belirtmektedir. Barlett Sphericity Testi verilerin çok değiĢkenli normal dağılımdan gelip gelmediğini kontrol etmek için kullanılabilecek istatistiksel bir tekniktir. Bu test sonucunda elde edilen chi-square test istatistiğinin anlamlı çıkması verilerin çok değiĢkenli normal dağılımdan geldiğinin göstergesidir. ÇalıĢma içerisinde yapılan analiz sonucunda Barlett Testi anlamlı bulunmuĢtur (x2

=4559.44; p=0.00). Bu sonuçlar ıĢığında ölçeğe ait deneme formu verilerinin, faktör analizi yapmaya uygun olduğu görülmektedir.

Açımlayıcı faktör analizi yapılırken aynı yapıyı ölçemeyen maddelerin elenmesi ve önemli faktör sayısının belirlenmesinde aĢağıdaki ölçütler dikkate alınmıĢtır:

Maddelerin yer aldıkları faktördeki yük değerlerinin yüksek olması. …Faktör yük değerinin, 0.45 ya da daha yüksek olması seçim için iyi bir ölçüdür. Ancak uygulamada az sayıda madde için bu sınır değer, 0.30‟a kadar indirilebilir.

Yüksek iki yük değeri arasındaki farkın en az .10 olması önerilir.

Faktör analizinde, baĢlangıçta, genel olarak öz değeri 1 ya da 1‟den daha büyük olan faktörler önemli faktörler olarak alınır.

Tek faktörlü ölçeklerde açıklanan varyansın % 30 ve daha fazla olması yeterli görülebilir. Çok faktörlü ölçeklerde ise açıklanan varyansın daha fazla olması beklenir (Büyüköztürk, 2012: 124-125).

Yukarıdaki ölçütlerin göz önünde bulundurulmasıyla uygulanan faktör analizi sonucunda 23 maddenin (1, 2, 3, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 21, 22, 23, 24, 25, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38 ve 39) belirtilen ölçütleri taĢımadığı tespit edilmiĢ ve ölçekten çıkarılmıĢtır. AFA sonucunda ölçek maddelerinin 1‟den büyük 3 faktör altında toplandığı görülmüĢtür. Bu 3 faktörün ölçeğe iliĢkin açıkladığı toplam varyans oranı ise

% 47‟dir. Hiçbir faktöre yük vermeyen ve biniĢik maddeler ölçekten çıkarılmıĢtır. Maddelere iliĢkin faktör yükleri ve ortak faktör varyansı aĢağıdaki tabloda verilmiĢtir:

Tablo 15: Okuma Kaygısı Ölçeğine iliĢkin Faktör Analizi Sonuçları

Maddeler Faktör 1 Faktör 2 Faktör 3 27. Türkçe konuĢmayı seviyorum ama okumaktan

korkuyorum. .813

28. Türkçe yazmayı seviyorum ama okumaktan

korkuyorum. .863

29. Türkçe dinlemeyi seviyorum ama okumaktan

korkuyorum. .847

30. Türkçe dil bilgisi öğrenmeyi seviyorum ama

okumaktan korkuyorum. .798

31. Türkçe metinleri yavaĢ okumak beni

endiĢelendiriyor. .370

26. Sınıfta Türkçe okuma anlama sorularını

bilemezsem arkadaĢlarım güler diye endiĢelenirim. .390 4. Türkçe okurken seslendiremediğim kelimelerle

karĢılaĢmak beni endiĢelendiriyor. .687

5. Türkçe okurken bilmediğim dil bilgisi yapıları ile

karĢılaĢınca endiĢeleniyorum. .596

6. Türkçe çok ekli kelimeleri okumak beni

endiĢelendiriyor. .703

7. Türkçe cümlelerde özne, nesne, yüklem sırası

okumamı zorlaĢtırıyor. .726

8. Türkçe okurken metindeki kelimeleri biliyorum ama

yine de yazarın ne dediğini anlayamıyorum. .549

9. Türkçe okurken her bir kelimeyi anlayamadığım zaman hem kafam karıĢıyor hem de kendimi gergin hissediyorum.

.585

16. Türkçe okurken deyimleri anlamamak beni

Tablo 15. (Devam) Maddeler Faktör 1 Faktör 2 Faktör 3 19. Bilmediğim bir konuda yazılmıĢ Türkçe metin

okumak beni endiĢelendiriyor. .710

20. Türkçe okuduğumu anlayamazsam kendimi gergin

hissederim. .674

Toplam= % 47 % 26.51 % 13.10 % 7.05

Tablo 15‟te görüldüğü üzere birinci boyut faktör yükleri .37 ile .86 arasında değiĢen 6 maddeden; ikinci boyut faktör yükleri .55 ile .73 arasında değiĢen 6 maddeden; üçüncü boyut faktör yükleri ise .62 ile .80 arasında değiĢen 4 maddeden oluĢmaktadır. Tüm faktörlerin toplam varyansın % 47‟sini açıkladığı görülmüĢtür. Birinci faktör toplam varyansın % 26,51‟ini açıklamakta olup, “okuma becerisi korkusu” olarak isimlendirilmiĢtir. Ġkinci faktör toplam varyansın % 13,10‟unu açıklamakta olup, “dil bilgisi kaygısı” olarak isimlendirilmiĢtir. Üçüncü faktör toplam varyansın % 7,05‟ini açıklamakta olup, “okuduğunu anlama endiĢesi” olarak isimlendirilmiĢtir.

Açımlayıcı faktör analizi sonrasında ortaya çıkan modelin, yapı geçerliğini değerlendirmek için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmıĢtır (Kline, 2005). Bu çalıĢmada model uyum indeksleri olarak χ2/df Chi-square/Degree of freedom, yaklaĢık hataların ortalama karekökü (Root Mean Square Error of Approximation, RMSEA), Standart ortalama hataların karekökü (Standardized Root Mean Square Residual, SRMR), iyilik uyum testi (Goodness of Fit Index, GFI), düzeltilmiĢ iyilik uyum testi (Adjusted Goodness of Fit Index, AGFI), uyum indeksi modeli (Normed Fit Index, NFI) ve karĢılaĢtırmalı uyum indeksi (Comparative Fit Index, CFI) göz önünde bulundurulmuĢtur.

Üç faktörden oluĢan yapıya iliĢkin olarak gerçekleĢtirilen doğrulayıcı faktör analizlerinde model üzerinde hiçbir modifikasyon gerçekleĢtirilmeden önce ulaĢılan uyum iyiliği indeksleri Ģöyledir: χ2=191.7 (p=.000); [χ2/df=2.20, RMSEA= .049; GFI= .95; AGFI= .93; CFI=.97; NFI= .94; SRMR= .055].

Modelin uyum iyiliği indeksleri incelendiğinde, X2/df değerinin 2.17 olduğu görülmektedir. Alan yazında bu değerin küçük örneklemler için 2.5‟in altında çıktığı

modellerde mükemmel uyum olduğu ifade edilmektedir (Kline, 2005). RMSEA değeri .049 olarak bulunmuĢtur. Brown (2006) ile Jöreskog ve Sörbom‟a (1993) göre bu değer iyi uyuma iĢaret etmektedir. CFI ve NFI değerleri incelendiğinde, iki indeks değerinin de .95 ve bu değerden büyük olması mükemmel uyuma sahip olduğunu göstermektedir (Sümer, 2000; Thompson, 2004). SRMR değerinin ise .06 ile iyi uyuma sahip olduğunu göstermektedir (Brown, 2006; Byrne, 1994). GFI ve AGFI‟nın 0.90 ve yukarı olması modelin mükemmel uyumunu; GFI için .85 ve yukarısının, AGFI için ise .80 ve yukarısının kabul edilebilir uyumu yansıttığı kabul edilmektedir (Jöreskog ve Sörbom, 1993). Bu doğrultuda AGFI ve GFI indeksi için modelin uyumunun mükemmel olduğu söylenebilir.