Eş Görüşmesi (Pembe Oda) :

5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a 2013 yılında yapılan düzenleme ile 51. maddede75 ödüllendirme başlığı altında çeşitli ödül sistemleri düzenlen- miştir. Pembe oda uygulaması da bu ödüllendirmelerden bi- rini oluşturmaktadır. İlgili maddenin 3. fıkrasının a bendinde

74 _{Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2016/107 numaralı 29 Eylül 2016 tarihli Red} Kararı, § 22 https://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/Ceza%20 %C3%84%C2%B0nfaz%20Kurumlar%C3%84%C2%B1ndan%20Biri- sine%20Naklinin%20Sa%C3%84%C5%B8lanmas%C3%84%C2%B1y la%20%C3%84%C2%B0lgili.pdf

75 _{5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun m.51:} (Değişik: 24/1/2013-6411/6 md.) (1) Hükümlüler, kurum içindeki veya dışındaki genel durumları, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine etkin katı- lımları, kurum düzenine karşı tutumları ve kendilerine verilen işlerdeki gayretleri dikkate alınarak teşvik esaslı ödüllerden yararlandırılabilirler. (2) Bu madde hükümleri, çocuk hükümlüler için de geçerlidir. (3) Hü- kümlülere verilebilecek ödüller şunlardır: a) Kapalı ceza infaz kurumla- rında bulunan evli hükümlüler, en geç üç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmidört saate kadar eşleri ile kurum veya eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde görüştürülebilir. b) Çocuk hükümlülere, en geç iki ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmidört saate kadar ana ve babasıyla veya vasisiyle kurum ya da eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın ne- zareti olmaksızın aile görüşmesi yaptırılabilir. c) Haftalık ziyaret süresi iki saate kadar uzatılabilir. d) Kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yaptırı- labilir. e) Üst üste kullanılmayan en fazla üç haftalık ziyaret süresi toplu olarak kullandırılabilir. f) Haftalık telefonla görüşme süresi veya sayısı iki katına kadar artırılabilir. g) Sosyal, kültürel veya sportif etkinlikler- den öncelikli veya daha uzun süreli yararlanmaları sağlanabilir. h) Haf- talık harcama miktarı yarı oranında artırılabilir. ı) Tek kişilik odalarda televizyon bulundurma imkânı verilebilir. j) Hediye verilebilir. k) Takdir belgesi veya tavsiye mektubu verilebilir. (4) Ödüllendirme sisteminin usul ve esasları ile bu ödüllerden yararlanmanın kapsam ve şartları, suç türleri dikkate alınarak yönetmelikle belirlenir.

pembe oda şu şekilde düzenlenmiştir: “ Kapalı ceza infaz ku- rumlarında bulunan evli hükümlüler, en geç üç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmi dört saate kadar eşleri ile kurum veya eklentilerinde ceza infaz kurumu personelinin yakın ne- zareti olmaksızın mahrem şekilde görüştürülebilir.”

Yine aynı maddenin 4. fıkrasında öngörüldüğü üzere; pem- be oda uygulamasının ve diğer ödüllendirmelerin yönetme- likle düzenleneceği şu şekilde belirtilmiştir: “Ödüllendirme sisteminin usul ve esasları ile bu ödüllerden yararlanmanın kapsam ve şartları, suç türleri dikkate alınarak yönetmelikle belirlenir.”

İlgili maddenin yönlendirmesiyle “Hükümlü ve Tutuklula- rın Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik” düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 7. maddesinde76 _{verilecek ödüller düzenlenmiş,} pembe oda ise 1. fıkrasının a bendinde; “Hükümlü ve tutuk- lulara; a) Kapalı ceza infaz kurumlarındaki evli hükümlü ve tutuklulara, kurum personelinin yakın nezareti olmaksızın eş- leri ile mahrem görüşme ödülü verilir.“ şeklinde belirtilmiştir. Yönetmeliğin 12. maddesinde77 _{ödüle ilişkin genel esaslar, 13.}

76 _{Tutuklu ve Hükümlülerin Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik m. 7:} (1) Hükümlü ve tutuklulara; a) Kapalı ceza infaz kurumlarındaki evli hü- kümlü ve tutuklulara, kurum personelinin yakın nezareti olmaksızın eşle- ri ile mahrem görüşme, b) Haftalık açık veya kapalı ziyaret süresini uzat- ma, c) Kapalı ziyaret yerine açık ziyaret yapma, ç) Üst üste kullanılmayan ziyaret sürelerini toplu olarak kullanma, d) Haftalık telefonla görüşme sayı veya süresini artırma, e) Sosyal, kültürel veya sportif etkinliklerden öncelikli ve daha uzun süreli yararlanma, f) Haftalık harcama miktarını yarı oranında artırma, g) Tek kişilik odada televizyon bulundurma, ğ) He- diye, h) Takdir belgesi, ı) Tavsiye mektubu,ödülü verilebilir.

77 _{Tutuklu ve Hükümlülerin Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik m.} 12: (1) Eş görüşmesi için kuruma gelen ziyaretçilerden; Türk vatanda- şı olanların Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını içeren resimli bir kimlik belgesini, yabancı uyruklu olanların ise pasaport veya yerine geçebilecek bir kimlik belgesi ile birlikte hükümlü veya tutuklu ile evli olduğunu ispatlayan Türkçe tercüme edilmiş resmî onaylı belgeyi gös- termesi zorunludur. (2) Kurul, her bir ödüllendirme kararı ile bir kez eş görüşmesi ödülü verebilir. (3) Cinsel saldırı, cinsel istismar veya aile içi

maddesinde78 _{görüşmenin süresi ve detayları düzenlenmiştir.} Örneğin ilgili tutuklu veya hükümlüye en erken ayda bir en geç üç ayda bir pembe oda ödülü verilebilir.

Görüşme esnasında alınacak güvenlik ve sağlık79 _önlemlerine

şiddet suçu işlemiş hükümlü ve tutuklular ile eş görüşmesi ödülü ve- rilmesinin hükümlü, tutuklu veya eşi açısından riskli görüldüğü diğer durumlarda kurumda bulunan veya başka kurumlardan temin edilen psiko-sosyal yardım servisi personeli eşlerle öncelikle ayrı ayrı görüşür. Gerekli hâllerde eşlerle birlikte de görüşme yapılabilir. Görüşme sonu- cunda hazırlanacak değerlendirme raporunun Kurul tarafından dikkate alınması zorunludur. (4) Aynı kampüs veya kurumda barındırılan hü- kümlü veya tutuklu eşlerin bu ödülden yararlanmaları için her ikisi hak- kında da ayrı ayrı ödüllendirme kararı verilmesi gerekir.

78 _{Tutuklu ve Hükümlülerin Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik m.13:} (1) Hükümlü ve tutuklulara, en erken ayda bir en geç üç ayda bir, üç saatten yirmi dört saate kadar eş görüşmesi ödülü verilebilir. (2) İlk gö- rüşmenin süresi üç saat olarak belirlenir. Bu süre; hükümlü veya tutuk- lunun tutum ve davranışları, kurumun fizikî yapısı, personel sayısı ve mevcut doluluk durumu dikkate alınarak kademeli şekilde yirmi dört saate kadar artırılabilir. (3) Eş görüşmesi, dini ve milli bayramlar ile Ba- kanlık tarafından açık görüşme izni verilen özel günlerde yapılamaz. (4) Eş görüşmesinin gün ve saati, kurumun fizikî yapısı, personel sayısı ve mevcut doluluk durumu ile hükümlü ve tutukluların talepleri dikkate alınarak 09:00 ilâ 17:00 saatleri arasında başlayacak şekilde belirlenir. (5) Görüşme tarihi ve saati, başkalarının haberdar olamayacağı uygun vasıtalarla, hükümlü veya tutuklunun eşine haber verebileceği makul bir süre önce kendisine bildirilir. (6) Kurumdan kaynaklanan bir sebeple veya hükümlü, tutuklu ya da eşinin kabul edilebilir bir mazereti nede- niyle görüşmenin planlanan gün ve saatte gerçekleşmemesi hâlinde ku- rum idaresi tarafından başka bir tarih belirlenir.

79 _{Tutuklu ve Hükümlülerin Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik m.15:} (1) Kurum, hükümlü ve tutuklular ile eşlerini, koruyucu sağlık tedbirleri ve kurumsal temizlik koşulları konusunda yazılı olarak bilgilendirir. Bu konuda hazırlanmış olan afiş ve broşür benzeri bilgilendirici materyal- ler hükümlü ve tutukluların kolayca erişebileceği yerlerde bulunduru- lur. (2) Hepatit veya HIV gibi kan ya da cinsel yolla bulaşabilecek bir hastalığı olduğu kurumca bilinen hükümlü veya tutuklunun eşi, sağlık personeli tarafından yazılı olarak bilgilendirilir. (3) Eş görüşmesi kapsa- mında kuruma gelen ziyaretçiden ikinci fıkrada yazılı türden bir hastalık taşıyıp taşımadığı konusunda hükümlü veya tutukluyu bilgilendireceği yönünde yazılı beyanı alınır. (4) Ceza İnfaz Kurumlarında Bulundurula- bilecek Eşya ve Maddeler Hakkında Yönetmelikte geçen sağlık, temiz- lik ve kişisel kullanıma ilişkin malzemeler ile gerektiğinde bunların tek kullanımlık olanları, ayrıca ilaç niteliği taşımayan doğum kontrol ürün- leri kurum kantininden satın alınabilir veya kurum idaresi tarafından imkânlar dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlardan temin edilebilir. (5) Görüşme odası ve eklentilerinin düzen ve temizliğinden görüşmeden

de yer verilmiş, yine yönetmeliğin 16.80 _{ve 18.}81 _maddelerinde pembe oda ödülünde olan tutuklu ve hükümlünün o günlük iaşesi ve görüşme esnasında kurallara uyulmaması durumları düzenlenmiştir.

Basından82 _{edinilen bazı bilgilere göre ise, getirilen bu ödül sis-} teminin topluma kişiyi yeniden kazandırmak olduğu ve eşler- den birinin ceza infaz kurumunda bulunmasından ötürü aile bağlarının zayıflamasının önüne geçmek olduğu belirtilmiştir. 15 Temmuz sonrası ise, FETÖ tutuklularının pembe oda talep- lerinin güvenlik gerekçesiyle reddedildiğine ilişkin basında haberler83 _{yer almaktadır.}

C. ADİL YARGILAMAYA İLİŞKİN SORUNLAR