Finansal Analiz

Finansal durumun analizine yönelik olarak işletmeler düzeyinde yapılacak istatistik çalışmalar önemlidir. Objektif analizler yapabilmek için nicel verilere ihtiyaç vardır. Makro düzeydeki analizler için; tam istihdam, fiyat istikrarı, finansal büyüme, ödemeler dengesi istikrarı konularında yapılacak çalışmalarla, finansal istikrarın gelişmesine katkı sağlanmış olur. Yüksek borç yükü nedeniyle borçların çevrilebilirliğinin sorun olduğu Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde, para ve maliye politikalarının birbirleri ile etkileşimi ve birbirinin başarısını belirleme gücü yüksektir.62 _{Türk finansman sistemi üzerinde, kamu ve özel sektörün borçlanma}

oranının fazla olduğu görülmektedir. Borçların çevrilebilirliği yüksek borç yükü nedeniyle sorun oluşturmaktadır. Finansal istikrarın sağlanması için uygulanacak; maliye politikalarını hükümet, para politikalarını merkez bankası yürütür. Kamu kesiminin dış finansman ihtiyacı bilançolar üzerinde doğrudan etkilidir. Döviz kurlarında meydana gelen hareketlenmeler dış finansman ihtiyacında belirleyici olan en önemli etkendir. Döviz kuru rejimi tercihi, gelişmekte olan ülkeler açısından daha büyük önem taşımaktadır. Piyasa dengelerinde meydana gelecek olan olası değişimler dış finansman ihtiyacının fazla veya az olmasına neden olacaktır. Finansman ihtiyacının ülke ölçeğinde ve firmalar üzerinde yatırım sermayesi olarak değerlendirilmesi uzun süreli olarak ihtiyaca cevap verecektir. Finansal dengede yaşanan eksikler, döviz kurları üzerinde meydana gelen baskıyı arttıracaktır. Bu durumda dış finansman maliyetlerinin katlanarak toplam aktifler ve pasifler üzerinde ki dengede belirleyici olacaktır. Finansal verileri düzenli olarak kayıt altında tutan değerlendirme ve geri dönüt özelliklerine sahip firmaların analiz yapmaları daha kolay olacaktır. Firma verilerinin ortaya konmasında nicel verilerin olması esastır.

62_{Nükhet Kırcı Çevik, Para ve Maliye Politikaları Arasındaki Etkileşimin Zaman Serileri ile Analizi:}

Türkiye Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2012, s.52, (Yayımlanmış Doktora Tezi).

50 2.10. Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi

Döviz kurlarında meydana gelecek değişmeler, ülkeler arasında mal, hizmet ve sermaye akımları yanında, büyüme ve enflasyon gibi makroekonomik değişkenler üzerinde de önemli etkiler ortaya koymaktadır.63Döviz kurları, ağırlıklı

olarak Dünya genelinde rezerv para birimi olarak kabul edilen ABD dolarına dayalı yapıyı ifade eder. Döviz kurlarında meydana gelen artış ve azalışlar enflasyon oranlarını etkilemektedir. Döviz kurlarında meydana gelen değişim, büyüme oranlarını da etkilemektedir. Enflasyon, satın alma gücü paritesini (GSGP)’yi etkilemektedir. Değişim oranı kadar döviz kuru da etkilenmektedir. Bir mal grubunun ağırlıklandırılmış fiyatları, yani TÜFE yoluyla meydana gelen değişim de döviz kurlarında değişim meydana getirir. Enflasyon artışının sebeplerinden biri de para politikası kurulunun para arzı, para talebi karşısında oluşan dengeyi iyi belirleyememesidir. Enflasyon oranlarının artması veya azalması da döviz kurlarını etkilemektedir. Enflasyon oranlarının artması yerel para biriminin daha çok değer kaybetmesine yol açacaktır. Değer kaybı yaşayan yerel para birimi, uluslararası düzeyde diğer para birimlerine karşı değer kaybı yaşayacaktır. Enflasyonun temel belirleyicileri faiz, karşılıksız para basılması, lüks tüketim, tasarruf oranlarının azlığı, döviz kurlarında meydana gelen artış, temel tüketim mallarında yaşanan artış, ikame malların üretim ve tüketiminin yetersizliği olarak sıralayabiliriz.

Tablo-2: TC. Merkez Bankası Verileri, Mart 2017- Mart 2018.64

Bilgiler / Veriler Mart 2017 Mart 2018

Türkiye’de Enflasyon (TÜFE, %) 11,29 11,14

TCMB TL Mevduat Faizi (%) 11,75 9,25

TCMB USD Dolar Kuru (Döviz Satış) 3,63 3,25

63E.Yasemin Bozdağlıoğlu, Müge Yılmaz, Türkiye’de Enflasyon ve Döviz Kuru İlişkisi: 1994-2014 Yılları Arası Bir İnceleme, Bitlis Eren Üniversitesi Akademik İzdüşüm Dergisi, Cilt 2. Sayı.3, 2018, s.17. 64 _{http//www.merkez} bankası gov.tr., (Erişim Tarihi. 17.04.2018).

51 2.11. Faiz ve Enflasyon İlişkisi

Enflasyon oranı ve faiz oranı arasında çift yönlü bir ilişki saptanmıştır.65 _Faiz

oranları, enflasyon oranlarının belirleyicisi durumundaır. Enflasyon, tüketim fiyatlarını ve satın alma gücünü etkilemektedir. Para arzı ve para politikalarının değişmesi enflasyonda değişiklik meydana getirmektedir. Bireylerin; portföy, hisse senedi, menkul kıymetler, fon miktarlarında meydana gelen değişiklikler fiyatlara yansımakta bu durumda enflasyonu oransal olarak etkilemektedir. Faize dayalı işlemler yolu ile para sahipleri kendilerini gerçek piyasa değerlerinin üzerinde koruma altına almaktadırlar. Paradan para kazanmaya dayalı faizli sistem, enflasyona etki eden diğer faktörleri de faiz oranlarında artış değerlerinin içine alarak oransal olarak yükselecek şekilde kendini korumaktadır. Faiz mekanizması, gerçek yatırım ve tüketim değerlerinde meydana gelen enflasyon artışlarını da ekleyerek daha fazla para kazanmanın yolunu açmaktadır. Faiz artışı, enflasyon meydana getirmekte, yükselen enflasyon faizin daha fazla artmasına yol açmaktadır. Bu durum işletmelerin ve bireylerin karşısına hep ulaşmaya çalıştıkları karlılık ve tasarrufa ilişkin beklentilerini boşa çıkaran bir çaba olarak çıkmaktadır. Para arzı ve talebinin, para politikası kurulunca doğru oluşturulmaması da faiz ve enflasyon ilişkisinin artmasına yol açmaktadır. Bir döngü halinde yüksek faiz ve yüksek enflasyon, birbirini izlemektedir. Faiz oranlarının belirsizliği, nakit akışlarını etkiler. Faiz oranları riski, borç veren ve borç alan, finansal işlem sahiplerini etkiler. Portföy riski; faizler üzerinde meydana gelen değişim oluşturulan portföy değerlerini de değiştirir. Portföy riski yüksek olan menkul kıymetler, yüksek faiz getiren menkul kıymetlerdir. Portföy riski düşük olan menkul kıymetler, düşük faiz getiren menkul kıymetlerdir. Ekonomik risk; faiz oranlarında ki dalgalanmalar, enflasyonu etkilemektedir. Ekonomiyi etkileyen; faiz oranları, enflasyon oranları, para arzı, döviz kurları, merkez bankası faaliyetleri doğrudan ekonomik gelişmeleri etkiler.