Sebla Ertuğrul1, Çiğdem Yücel1, Taner Özgürtaş1
1Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
Amaç: Adenozin deaminaz (ADA) pürin bazların yıkımında rol alan, inozin ve deoksiadenozinin
deoksiinozine dönüşümünü sağlayan, etkinliği lenfosit çoğalması ve farklılaşması ile de karakterize olan bir enzimdir. İmmün işlevlerin düzenlenmesinde rol oynadığından ağır kombine immün yetmezliklerde eksikliği saptanmıştır. Ayrıca aktivitesinin lenfositlerin antijenik yanıtı süresince artması sebebiyle özellikle plörezi hastalıklığının tanısında plevral ADA düzeyinin belirlenmesi klinik laboratuvarlar açısından önem kazanmaktadır. Mevcut laboratuvarlarda plevral ADA düzeyi, spektrofotometre prensibi ile çalışan manuel yöntemlerle veya otoanalizöre aplike edilebilen ticari kitlerle tayin edilmektedir. Bu sebeple bu çalışmada, plevral ADA düzeyi sonuçlarının; hassasiyet, numune hazırlık- analiz süresi ve maliyet açısından değerlendirilerek, bu iki yöntemle karşılaştırılması amaçlanmaktadır.
Yöntem: Çalışmada, 2017-2019 yılları arasında hastanemizin Göğüs Hastalıkları Polikliniği’ne başvurmuş
hastaların plevral ADA aktivite sonuçları retrospektif olarak değerlendirilmiş ve 2020 Şubat ayında laboratuvarımıza aynı klinikten gelen 30 hasta örneğinden plevral ADA aktivitesi ölçümü yapılmıştır. Hasta örnekleri hem otoanalizöre aplike edilmiş ticari kit ile hem de spektrofotometrik manuel yöntem ile eş zamanlı olarak çalışılmış ve iki yöntem arasındaki korelasyon hesaplanmıştır.
Bulgular: Elde edilen sonuçlara göre; otoanalizör ve manuel yöntemle çalışılan aynı hasta örneğinde anlamlı
bir fark bulunmamıştır (X2 =0.066; p=0.793). Tüm hasta sonuçlarının değerlendirildiği korelasyon analizine
göre otoanalizör ve manuel yöntem arasında doğrusal yönde çok kuvvetli bir ilişki olduğu bulunmuştur (ρ=0.986; p<0.01).
Sonuç: Yapılan çalışmaya göre otoanalizör ve manuel yöntem arasında istatistiksel açıdan fark bulunma-
mıştır. Ancak hassasiyet ve numune hazırlık-analiz süresi açısından otoanalizörün, maliyet açısından ise manuel yöntemin üstün olduğu saptanmıştır. Aradaki güçlü korelasyon göz önüne alındığında, düşük enzim aktivitesi bulunan örneklerde de manuel yöntemin, otomatize ölçüme bir alternatif olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Adenozin Deaminaz, Yöntem Karşılaştırma Abstract
Objective: Adenosine deaminase (ADA) is an enzyme involved in the destruction of purine bases, enabling
the conversion of inosine and deoxyadenosine to deoxyinosine, and its effectiveness is also characterized by lymphocyte proliferation and differentiation. Since it plays role in the regulation of immune functions, its deficiency has been detected in severe combined immune deficiencies. In addition, determination of pleural ADA level is important for clinical laboratories, especially in the diagnosis of pleurisy, since its activity increases during the antigenic response of lymphocytes. In laboratories, pleural ADA level is determined by
manual methods working with the principle of spectrophotometer or by commercial kits that can be applied to an autoanalyzer. Therefore, in this study, the results of pleural ADA level; It is aimed to be compared with these two methods by evaluating in terms of sensitivity, sample preparation-analysis time and cost.
Method: In the study, the pleural ADA activity results of the patients who applied to the Chest Diseases
Polyclinic of our hospital between 2017-2019 were evaluated retrospectively and pleural ADA activity was measured from 30 patient samples from the same clinic in February 2020. Patient samples were studied simultaneously with both the commercial kit applied to the autoanalyzer and the spectrophotometric manual method and the correlation between the two methods was calculated.
Results: According to the results obtained; There was no significant difference in the same patient sample
studied with autoanalyzer and manual method (X2 = 0.066; p = 0.793). According to the correlation analysis
in which all patient results were evaluated, a very strong linear relationship was found between the autoanalyzer and the manual method (ρ = 0.986; p <0.01).
Conclusion: According to the study, there was no statistically significant difference between autoanalyzer
and manual method. However, it was determined that the autoanalyzer was superior in terms of sensitivity and sample preparation-analysis time, and the manual method in terms of cost. Considering the strong correlation, it is thought that the manual method can be used as an alternative to automated measurement in samples with low enzyme activity.
Keywords: Adenosine Deaminase, Method Comparison Giriş
Adenozin deaminaz (ADA) ; pürin bazların yıkımıyla ilgili olan ve adenozinin amin molekülünü kopararak inozine dönüşmesini sağlayan bir enzimdir. Temel etkinliği lenfosit çoğalması ve farklılaşmasıyla ilişkilidir. ADA enziminde eksiklik ve mutasyona bağlı değişimler, şiddetli T lenfosit işlev bozukluğu ve agamaglobü- linemiyle karakterize ağır kombine immün yetmezlikle (AKİY) sonuçlanan, immün sistem bozukluğuna neden olur (1). Ayrıca aktivitesinin lenfositlerin antijenik yanıtı süresince artması (2) sebebiyle özellikle tüberküloz ve plörezi hastalığının tanısında plevral ADA düzeyinin belirlenmesi klinik laboratuvarlar açısından önem kazanmaktadır.
Bu çalışmada, plevral ADA düzeyi sonuçlarının; hassasiyet, numune hazırlık- analiz süresi ve maliyet açısından değerlendirilerek, spektrofotometrik manuel yöntemle otoanalizöre aplike edilebilen ticari kitlerin karşılaştırılması amaçlanmaktadır.
Gereç ve Yöntemler
Çalışmada, 2017-2019 yılları arasında hastanemizin Göğüs Hastalıkları Polikliniği’ne başvurmuş hastaların plevral ADA aktivite sonuçları retrospektif olarak değerlendirilmiş ve 2020 Şubat ayında laboratuvarımıza aynı klinikten gelen 30 hasta örneğinden plevral ADA aktivitesi ölçümü yapılmıştır.
Hasta örnekleri hem otoanalizöre aplike edilmiş ticari kit ile hem de spektrofotometrik manuel yöntem ile eş zamanlı olarak çalışılmış ve iki yöntem arasındaki korelasyon hesaplanmıştır.
Spektrofotometrik Manuel Yöntem
Çalışma Guisti G. (3) nin enzim analiz yöntemine göre yapılmış ve sonuçlar Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Biyokimya Kliniği Laboratuvarı nda bulunan GBC Scientific Equipment LTD. spektrofotometre cihazı kullanılarak elde edilmiştir.
Otoanalizör
Çalışma Diazyme Adenosine Deaminase Assay (REF: DZ117A) kiti kullanılarak, Beckman Coulter AU680 otoanalizöründe gerçekleştirilmiştir.
Bulgular
Elde edilen sonuçlara göre; otoanalizör ve manuel yöntemle çalışılan aynı hasta örneğinde anlamlı bir fark bulunmamıştır (X2 =0.066; p=0.793). Tüm hasta sonuçlarının değerlendirildiği korelasyon analizine göre
otoanalizör ve manuel yöntem arasında doğrusal yönde çok kuvvetli bir ilişki olduğu bulunmuştur (ρ=0.986; p<0.01). Düşük, orta ve yüksek düzey ADA ölçümlerinin standart sapma ve CV% değerleri Tablo 1 de gösterilmiştir.
Tablo 1. Plevral ADA ölçümlerinin karşılaştırılması / Table I. Comparison of pleural ADA measurements
Manuel Yöntem Otoanalizör
Düşük (1.0 IU) Ortalama=1.55 SD=0.12 CV%=7.9 % Ortalama=1.40 SD=0.02 CV%=1.09 % Orta (45 IU) Ortalama=45.24 SD=0.64 CV%=3.96 % Ortalama=45.91 SD=0.02 CV%=0.10 % Yüksek (100 IU) Ortalama=101.40 SD=0.37 CV%=0.36 % Ortalama=101.60 SD=0.01 CV%=0.01 % Tartışma
Bu çalışmada plevral ADA ölçümü yöntem karşılaştırması hassasiyet, numune hazırlık- analiz süresi ile maliyet açısından değerlendirilmiştir. Buna göre hassasiyet açısından düşük, orta ve yüksek enzim düzeyindeki hasta sonuçlarının tekrarlanabilirliğine bakıldığında; otoanalizörün manuel yöntemden üstün olduğu görülmüştür. Numune hazırlık süresi spektrofotometrik yöntemde 4 saat, analiz süresi ise numune başına 3 dakikadır. Otoanalizörde ise numune hazırlık süresi olmamakla birlikte analiz süresi örnek başına 11 dakikadır. Bu veriler ışığıdan numune hazırlık ve analiz süresi bakımından da otoanalizörün üstün olduğuna karar verilmiştir. Yöntemler maaliyet açısından değerlendirildiğinde ise, durumun laboratuvar test sayısına göre değişiklik gösterebileceği sonucuna varılmıştır. Çünkü, spektrofotometrik yöntem uzun örnek hazırlama prosesi olmasına rağmen ucuz bir yöntemdir. Ayrıca çalışmada kullanılan standart ve çözeltiler uzun süre stabilitesini korumaktadır. Dolayısıyla günlük ADA test sayısı düşük laboratuvarlar için daha uygundur. Fakat, günlük test sayısı yüksek laboratuvarlar için otoanalizör yöntemini kullanmak hem analiz süresi konusunda avantaj sağlayacak hem de kit stabilitesi ve sarf giderleri hesaba katıldığında manuel yöntemin maaliyetine eş değerde olacaktır.
Sonuç
Bu çalışmada otoanalizör ve manuel yöntem arasında istatistiksel açıdan fark bulunmamıştır. Hassasiyet ve numune hazırlık-analiz süresi açısından otoanalizörün, maliyet açısından ise manuel yöntemin üstün olduğu saptanmıştır. Aradaki güçlü korelasyon göz önüne alındığında, manuel yöntemin, otomatize ölçüme bir alternatif olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.
Kaynaklar
1. Bulut V.Gene Therapies in Adenosine Deaminase (ADA) Deficiency.Turkiye Klinikleri J Immunol Rheumatol- Special Topics. 2010;3(3):7-10
2. Altınsoy B. , Yalçınsoy M., Ünver E., Güngör S. , Mihmanlı A. , Akkaya E. Diagnostic Value of Adenosine Deaminase Level for the Differential Diagnosis of Tuberculosis and Malignancy in Exudative Lymphocytic Pleurisy.İstanbul Med J 2016; 17: 59-63 Özgün Araştırma / Original Article DOI: 10.5152/imj.2016.34735. 3. Giusti, G. Adenosine Deaminase. Methods of Enzymatic Analysis, 1974. p.1092–1099. doi:10.1016/b978-0-12-