Eğitim

Küreselleşme eğitimde yeni alanları, ihtiyaçları talepleri ve beklentileri ortaya çıkarmıştır. Bilgi ekonomisi, teknolojisi, mesleki gelişmeler, çalışma kalitesi, ekonomide sektörel gelişme, bilgiye erişme ve kullanma, nitelikli ve yüksek düzeyli eğitim, kritik ve analitik düşünme, estetik, kişisel, sosyal becerileri geliştirme gibi geniş ve etkin bir beklenti dizisi oluşmuştur (Alpaydın, 2018: 16).

Teknolojinin sürekli gelişmesi eğitim politika ve programlarıyla müfredatı da değişikliğe zorlamaktadır. Ayrıca ders kitaplarında, ansiklopedilerde, dergilerde okulda verilenlerden çok daha hacimli, hız ve kapasitede bilgiye dijital veri merkezleri yoluyla ulaşarak elde etmek mümkündür. Küreselleşme ile entegrasyon eğitim programlarının güncellenmesi, ulusal ve evrensel değerlere uygun olması, iş ve meslek eğitimi vermesi gerekmektedir (Korkmaz, 2017: 171).

Türkiye’de cumhuriyetin kuruluşundan itibaren hukukta, yönetimde, yaşam tarzlarında, kalkınmada olduğu gibi eğitimde de Batı modelini tercih etmiştir. Küreselleşmeden önce Türkiye eğitim programlarında yaptığı tercihini AB’ye müracaatı ile birlikte adeta güncellemiştir (Şen, B., 2008: 272).

Küreselleşe sürecinde Türk eğitim sisteminin sorunları modernleşme sürecinde Türkiye’nin geçmişiyle olan tarihi, kültürel, manevi bağları yok sayan bir eğitim anlayışının uzun süre eğitim programlarında hakim olmasıdır. Küresel ve bölgesel gerçeklik karşısında doğru, sağlam ve gerekli söylem, kültür ve eğitim ortaya konulamamıştır (Cantekin, 2015: 42).

Batı eğitim sisteminin Türk Eğitim sisteminden uygulanması ile Türkiye’nin kendi değer ve kültürlerine uygun insan yetiştirmesi uzun yıllar karışıklıklara ve karmaşaya sebep olmuştur. Küreselleşme ile çok kültürlü bir dünya ve toplum ve kültürlerarası etkileşim eğitimde yeni ihtiyaçları ve yeni paradigmaları gerektirmektedir Küreselleşme süreci Türkiye açısından eğitimin ne kadar önemli olduğunu ortaya çıkarmıştır. Küresel dalgalar karşısında eğitim müfredatının ise çağa uygun, milli, manevi değerleri taşıyan

140

mükemmel bir program üretmesi ve sonuç alması. AB’ye müracaatı eğitimde küreselleşmeye yönelik düzenlemeleri yapmak için açısından bir fırsat olarak da değerlendirilebilir (Korkmaz, 2017: 169-171).

Bazı yazarlara göre küreselleşme sürecinde iktidara gelen AK Parti, eğitim sisteminde neoliberal bir siyaset ile muhafazakar dini bir ideoloji çizgiyi takip etmiştir (Karapehlivan, 2019). Bir başka yazara göre ise AK Parti eğitimde nicelik ve yapısal gelişmelere önem vererek okulların bina, cihaz, araç, gereç standartlarını geliştirmiş, sayılarını artırmıştır. Diğer yandan ise muhafazakar kesimin beklentilerini karşılayacak reformlar yapmıştır; İHL’nin sayıları artmıştır (Alpaydın, 2018: 16). Bazı yazarlara göre ise küreselleşme sürecinde neoliberal eğilimler Türk Eğitim Sistemi üzerinde olumsuz etkilere sebep olmuştur. Eğitim sisteminin neoliberal ekonominin ihtiyaçlarına göre programlanması geleneksel eğitim ve öğretime, ulusal kültür ve egemenliğe tehdit unsuru olmuştur (Korkmaz, 2017: 176-177).

Küreselleşme eğitimin birey, toplum devlet açısından kodlarını değiştirmiştir. Tüketim kültürü ve toplumu eğitime de yansımıştır. Eğitim sadece gelir elde etmek amacıyla işleyen, tarafların kazanç sağlamak üzere katıldıkları bir süreç değildir. Ancak, küreselleşme eğitimi metalaştırarak ticarileştirmiştir (Güngör, N., 2014: 4).

Köklü milletler ve medeniyetlerde eğitimde kamu, hatta vakıf hizmetidir, kamu yararı gözetilir, sosyokültürel temelin harcıdır. Küreselleşme ile hızlı gelişmeler iş gücü piyasasında ihtiyaç duyulan sayı ve vasıflar ve ile eğitim kurumlarından mezun olan sayı ve vasıflar arasında uyum sorunlarını ortaya çıkarmıştır (Alpaydın, 2018: 25). Küreselleşme eğitimde yabancı dili geliştirme, farklı kültürleri tanıma, diğer toplum ve ülkelerle karşılaştırma, yeni arayışlar, yaşam kalitesini artırma gibi geliştirici programların hazırlanmasına imkan ve fırsat vermektedir (Korkmaz, 2017: 175).

Türkiye’nin eğitim alanından Yurt Dışı Türk ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ile Türkiye Üniversitelerine öğrenci getirmesi, Uluslararası İHL’nin açılması, Yurt Dışında Yunus Emre Enstitüleri ile Türkçe dili ve kültürüne yönelik çalışmalar yapması eğitim yoluyla kültür ve dış siyaset bütünlüğü sağlayan küresel açılımlardır (Demirtaş, B., 2016: 152).

141

Küreselleşmenin eğitim hayatına olumlu ve olumsuz etkisi, katkısı vardır. Çok kültürlü, aidiyetli kimliklerin, yaşam tarzı kanıksanmakta, içselleştirilmektedir. Çok sayıda öğrenci yurtdışı tecrübesi kazanmaktadır, özgüven, cesaret ve başarıları artmıştır. Çok sayıda yabancı öğrenci Türkiye’de yaşamaktadır. Eğitim anlayışı ve algı değişmiştir. İletişim ve kültürlerarası öğrencilerin etkileşimi bakış açıları ve ufukların genişlemesini sağlamıştır. AB programları dahilinde Bologna süreci, Erasmus dahilinde, ayrıca burslu ve özel statü ile birçok öğrenci yurtdışına gitmektedir. (Korkmaz, 2017: 171).

Küreselleşme sürecinde eğitim kurumları, bina, cihaz, araç gereç, internet, dijital teknoloji ile güçlenmiştir. Türkiye’de 2010’dan sonra tablet bilgisayarlar, cep telefonları e-okul sistemi ile ilk-orta ve liselerde öğrenciler dünyaya açık ve teknoloji ağırlıklı bir ortama girmişlerdir. Sayısız kitap, dergi, ansiklopedi, film, video iletişim araçları ile paylaşılmaktadır. Okullaşma, derslik, öğretmen sayılarında ulusal çapta önemli gelişmeler sağlanmıştır. Program, muhteva, müfredat, uygulama ve sonuçlara bakıldığında kalite ve etkinlik sorunları görülmektedir (Alpaydın, 2018: 16).

İnternet, sosyal medya eğitimi farklılaştırmaktadır. İnternet, bilgilere ve dünyanın her yerine erişmek, depolamak ve transfer etmek büyük fırsatları sunmaktadır. Küreselleşme araçları eğitim hayatını baskın bir şekilde etki altına almıştır. Uzaklık, zaman, mekan ortadan kalkmıştır. Bütün diyarları, sistemleri tanımak mümkün hale gelmiştir. Küreselleşmenin en olumlu etkisi bilgisayarlaşmadır (Korkmaz, 2017: 173). Eğitim büyük çapta aile ve okuldan internete taşınmıştır. Eğitim içerikleri de 2’li 3’lü yaşlarda bebeklerin elinde oyun ve programlarla zihinlere işlenmektedir. Korona virüsü ile bütün Türkiye eğitim programlarını çok kısa zamanda internet ve TV üzerine aktarmıştır.

Küreselleşme sürecinde öğrenci, öğretmen, veli profili ve tanımı değişime uğramıştır. İletişim araçları, yeni medya, ev, iş, aile hayatına nüfuz etmiş, eğitimde başat olan anne, baba, öğretmen etkisini, ağırlığını, ilişkilerini değiştirmiş, dönüştürmektedir. Okulların sadece bilgi veren kurumlar olmaktan öte öğrencileri hayata hazırlayan bir işlevi vardır. Türkiye küreselleşmeden çok etkilenen bir ülkedir. Küresel eğitim programlarına ihtiyaç vardır. Eğitim programları küresel eğitim için yetersiz bulunmaktadır. Çok kültürlü ve dinamik küresel eğitim programlarının geliştirilmesi gerekmektedir (Korkmaz, 2017:171).

142

Küreselleşmenin Türkiye’de eğitim hayatına etkisi öğrencilerin hal, ahlak, adabı muaşeret, başarı, çaba, çalışma, sevgi, saygı, araştırma düzeyleri için genellikle olumlu bir seviye değildir. Bu bakımdan nesiller ne kadar iyi bir eğitim alırlarsa gerek bilgi gerek ahlak olarak topluma o düzeyde katkı sağlayacaklardır. Eğitim kalkınmanın en önemli unsurlarından birisidir, sadece bireysel değildir (Güngör, N., 2014: 4).

Küresel eğitim programını yapan merkezler insan ve toplum hayatının bütün safhalarına, sahalarına, zamanına ağlarla nüfuz etmektedirler. Küreselleşme Batı kültürünü, değerlerini ve yaşama tarzlarını hakim kılan bir anlayışı dikte etmektedir. Küreselleşmenin ideolojik ve egemen bir araç olarak sunulması tehditleri göstermektedir. Kapitalist zihniyetin eğitimle inşası da Türk eğitim sistemine yansıyan zafiyetleri ihtiva etmektedir. Türkiye’de küreselleşme değerler sistemini yıpranmakta, gençlerin düşünce, davranış, inanç, tutum ve ahlaklarında değişime neden olmakta, eğitim kurumları ve programları zayıf kalmaktadır. İletişim teknolojisinin getirdiği fırsatlar yanında tehditlere karşı öğrencilerin korumasız kaldıkları, yeterli ve gerekli programların olmadığı görülmektedir (Korkmaz, 2017: 175-176).

İstatistiklere bakıldığında cep telefonlarından indirilen uygulamaların eğitime büyük oranda olumsuz etkileri vardır. Türk toplumunun varlığı, tarihi, birikimlerine layık ve uygun, küresel gelişmelere açık, kültürel değerlerini içselleştirmiş, farklı kültürlere açık, paylaşım, iş birliği ve takım çalışması kabiliyetini geliştirmiş, dinamik, iletişim teknolojisini en iyi ve faydalı şekilde kullanan yaygın ve etkin iletişim araçları güçlü, sağlam, doğru içerik ve programların üretilmesi ile eğitim hayatına olumlu katkılar sağlayabilecektir (Dağlı, 2007: 13).