Di¤er teknikler

Eylemde ö¤renme gruplar›

Bu tür gruplar eylem s›ras›nda ö¤renmeye odaklanm›fl bir çerçevede çal›fl›rlar. Örgütün kendi içinde oldu- ¤u kadar, örgütler aras› bir yap›da da oluflturulabilirler. Tercihen on kifliyi aflmayan bu gruplar›n temel iflle- vi özellikle uygulama s›ras›nda bir araya gelerek süreci gözden geçirmek ve de¤erlendirmektir. Gruplarda- ki amaç gündelik uygulamada hayati nitelik tafl›yan konular üzerinde durmak ve ifl üzerindeyken ortaya ç›- kan problemleri belirlemektir. Bu tür gruplar ayn› zamanda uygulama s›ras›nda gelifltirilebilecek stratejiler için de bir platform sa¤lar. Ancak bu gruplar birer dan›flma veya tavsiye kurulu de¤illerdir; o biçimde alg›- lanmalar› ö¤renme aç›s›ndan ifllevlerini büyük ölçüde s›n›rlayacakt›r. Gruplar hem sahada çal›flan profesyo- nellerden, hem de örgütün üyeleri ve gönüllülerinden oluflmal›d›r.

Enformel iletiflim mekanizmalar›

Tüm örgütlerin neredeyse ortak bir özelli¤i de örgütsel flemalarda görülen görev ve ifl da¤›l›mlar› ile formel enformasyon kanallar›n›n uygulamada gerçekleflenden oldukça farkl› olmas›d›r. Örgütler kendi kültürleriyle beraber kendi ritüellerini ve enformel mekanizmalar›n› yarat›rlar. Ö¤renmenin gerçekten örgüt faaliyetleri içerisine içsellefltirilmesi, ö¤renme tekniklerinin formel de¤il, enformel yap›lanmalar dikkate al›narak tasar- lanmas›na ba¤l›d›r. Örgütünüzü daha iyi de¤erlendirmek aç›s›ndan bu tür enformel mekanizmalar üzerinde odaklanan örgüt flemalar›/haritalar› gelifltirebilirsiniz. Böylece bilgi ak›fl›n›n uygulamada hangi kanallarla gerçekleflti¤ini belirleyebilir ve kendi örgütsel kültürünüze uygun mekanizmalar gelifltirebilirsiniz.

Örnek olay analizleri

Örnek olay analizleri belirli uygulamalar üzerinde derinlemesine de¤erlendirme yap›labilmesine olanak tan›r. Olay analizleri yoluyla uygulamada yaflanan sorunlar ile iç ve d›fl koflullar hakk›nda çok farkl› bilgilere ulafla- bilirsiniz. Ancak burada sorun örgüt için en fazla enformasyon kayna¤› olabilecek örneklerin seçilmesidir. Örnek olay analizleri faaliyet alanlar›n›zdan birinde gerçeklefltirdi¤iniz çal›flmalar› belirli bir zaman dilimi için öykülefltirmeyi içerir. Bu tür öyküler ö¤renme aç›s›ndan kilit nitelikteki noktalar›n ortaya ç›kmas›n› sa¤lar. Ancak öykülerin sorun yaratan taraf› sübjektif olmalar›d›r. Bu nedenle farkl› taraflar›n ayn› uygulamay› öy- külefltirmeleri gibi karfl›laflt›rmalara olanak verecek yöntemleri kullanabilirsiniz.

De¤iflim programlar›

Örgütler aras›ndaki bilgi ak›fl›n› kolaylaflt›racak yöntemlerden bir tanesi de belirli süreler için üyeler ve pro- fesyoneller aras›nda de¤iflime gitmektir. Bu tür de¤iflimler kiflilerin farkl› ortamlarda kendi uygulamalar›n› test etmek ve yeni yöntemler ö¤renmek aç›s›ndan motivasyonlar›n› art›racakt›r. De¤iflim programlar› ku- rumlar aras› ifllenmemifl bilgi yerine deneyimlerle biçimlendirilmifl bilgi sa¤layaca¤›ndan, ö¤renme döngü- sünü h›zland›racakt›r.

Haritalar

Haritalar farkl› zihinsel modellerin bir araya getirilmesi aç›s›ndan ö¤renen modeliyle çok uyumlu araçlard›r. Belirli bir uygulamay› de¤erlendirmek için farkl› haritalar kullanabilirsiniz.

• Strateji-taktik haritalar›

Strateji gelifltirme ve planlama bölümüne gördü¤ümüz gibi uygulanacak stratejilerin ve eylemlerin, içer- dikleri farkl› senaryolarla birlikte haritalanmas›, örgütün ne yapaca¤›na iliflkin çok yararl› bir kaynakt›r. Bu haritalar uygulama süreci ve s›ras›nda ilk baflta planlanan stratejilerin ne kadar›n›n gerçekleflti¤ini, uygulama s›ras›nda ortaya ç›kan stratejileri, ilk baflta kurgulanan senaryolar›n öngörü gücünü ve uygun- lu¤unu tartmak aç›s›ndan da çok kullan›fll›d›rlar. Haritalar›n iyi bir de¤erlendirme arac› ifllevi görmesi için en önemli etken, geliflmeleri olabildi¤ince h›zl› olarak harita üzerine geçirmektir. Haritan›n belli bölgele- rine iliflkin bir genel de¤erlendirme de yap›labilir. Bu haritalar› de¤erlendirme amac›yla kullan›rken ken- dimize flu tür sorular sorabiliriz:

– Bafllang›çta planlad›¤›m›z stratejileri ve taktikleri uygulayabildik mi? Ne kadar›n› uygulad›k?

– Uygulad›¤›m›z strateji ve taktikler istenilen amac› verdi mi? Ulafl›lan noktada belirleyici olan hangi iç ve d›fl etkenlerdir?

– Uygulayamad›klar›m›z› belirleyen ne oldu? Bafltan m› yanl›fl tasarlanm›fllard›, yoksa de¤iflen koflullar m› uygulamay› aksatt›?

– Uygulama s›ras›nda hangi farkl› stratejiler geliflti?

– D›fl koflullar› belirleyen olaylara ve aktörlere iliflkin senaryolar›m›z gerçekleflenle ne kadar uyufltu? Hangi geliflmeler ve aktörler daha fazla önem kazand›?

• Geçmifle dönük haritalama

Geçmifle dönük haritalama asl›nda alternatif bir senaryo gelifltirme yöntemidir. Bu sefer yapt›¤›m›z so- nuçta geldi¤imiz noktadan bafla do¤ru geliflen olaylar› takip ederek, yaflan›lan deneyimler ›fl›¤›nda ne ya- p›laca¤›n› sorgulamakt›r. Örne¤in siyasi koflullarda yaflanan de¤iflime nas›l tepki verebilirdik? Ne yapt›k? ‹lk planlama evresinde neyi yapsayd›k koflullara uyum sa¤lamakta daha baflar›l› olabilirdik. Geçmifle dö- nük haritalaman›n yap›labilmesi için yine uygulama sürecinin uygun bir biçimde kay›t alt›na al›nmas› ge- reklidir. Bu noktadan sonra yapaca¤›n›z haritalamaya kat›lacak kat›l›mc›lara tek tek yaflanm›fl olanlar›n kurgusunu de¤ifltirseler, nas›l senaryolar gelifltirirlerdi sorusunu sormakt›r. Geçmifle yönelik haritalama, kiflisel tart›flma yaratmadan ve hatalar› kendili¤inden çözüme ulaflt›rma amac› güttü¤ünden özellikle ger- gin olan ortamlarda bir iç muhasebe yapmak için oldukça yararl› bir yöntemdir.

• Sonuç haritalar›

Sonuç haritalar›, uygulanan strateji ve taktikler sonucunda hangi iç ve d›fl koflullarda de¤iflim yarat›ld›- ¤›n›, bu de¤iflimlerin kendi içindeki etkileflimi de dikkate alarak kayda geçirmeye yarar. Sonuçlar› ince- lerken iliflkiler, davran›fllar, eylemler ve buna benzer ilgili tüm ögelerde gelinen noktan›n derinlemesine analizi yap›labilir. Bu haritalar üzerindeki hangi de¤iflimin di¤erlerini tetikledi¤i, hangi de¤iflim üzerinde öbekleflmelerin oldu¤u belirlenebilece¤inden, sonuç haritalar› yeni strateji ve taktiklerin belirlenmesi s›- ras›nda hedeflere ulafl›labilmesi aç›s›ndan çok yarar sa¤layacakt›r. Sonuç haritalar›n›n bir di¤er yarar› da sürecin kayda geçirilmesini gerektirmemesidir. Sadece bafllang›ç ve bitifl aras›ndaki farkl›l›klar›n kayda geçirilmesini amaçlar (Britton, 2002).