Araştırma, 2010-2011 öğretim yılı Bahar döneminde, Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği Bölümü, 3. sınıf öğrencileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın yapıldığı dönem itibariyle Sınıf Öğretmenliği Bölümü 3.sınıflarda iki şube bulunmaktadır. Bunların biri, birinci öğretim, diğeri de ikinci öğretimdir. Bu iki gruptan birinci öğretim kontrol grubu, ikinci öğretim de deney grubu olarak belirlenmiştir. Bu araştırmada deney ve kontrol gruplarının denkliğinin belirlenmesinde şu ölçütler dikkate alınmıştır:
1. Deney ve kontrol grubundaki öğrenci sayıları 2. Öğrencilerin genel not ortalamaları (GNO) 3. BFE ön test puanları
4. FÖYÖYĐÖ ön test puanları 5. ÖÖYÖ ön test puanları
Deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının cinsiyetlerine göre dağılımı Tablo 4’te verilmiştir.
Tablo 4
Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Grup ve Cinsiyete Göre Dağılımı
Grup Mevcut Cinsiyet Kız Erkek f % f % Deney 44 30 68.2 14 31.8 Kontrol 43 32 74.4 11 25.6 Toplam 87 62 71.3 25 28.7
Araştırmaya deney grubundan 44, kontrol grubundan 43 olmak üzere toplam 87 öğrenci katılmıştır. Deney grubundaki öğretmen adaylarının 30’u (% 68.2) kız; 14’ü (% 31.8) erkektir. Kontrol grubunun ise 32’si (%74.4) kız; 11’i (% 25.6) de erkektir. Bu veriler araştırmaya katılan deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin sayısının birbirine
denk olduğunu ancak her iki gruptaki kız öğrenci sayısının erkek öğrencilerden iki katından fazla olduğunu göstermektedir.
Araştırmaya katılan deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının akademik başarı açısından denk olup olmadığını anlamak amacıyla öğretmen adaylarının araştırmanın yapıldığı dönemdeki genel not ortalamaları (GNO) karşılaştırılmıştır. Sonuçlar Tablo 5’te verilmiştir.
Tablo 5
Deney ve Kontrol Grubundaki Öğrencilerin Akademik Başarılarının Karşılaştırılması
Gruplar N X SS sd t P
Deney Grubu 44 2.88 .418
85 .360 .720
Kontrol Grubu 43 2.91 .374
Tablo 5 incelendiğinde deney grubundaki öğretmen adayları ile kontrol grubundaki öğretmen adaylarının genel not ortalamasının birbirine yakın olduğu görülmektedir. Yapılan bağımsız gruplardaki t-testi sonucunda her iki grubun ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır [t(85)= .360, p>.05]. Bu sonuca göre deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının akademik başarı açısından aralarında fark bulunmadığını, birbirine denk olduğunu söylemek mümkündür.
Deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının BFE ön test puanları bakımından denkliğini anlamak amacıyla bağımsız gruplarda t-testi yapılmış ve sonuçlar Tablo 6’da verilmiştir.
Tablo 6
Deney ve Kontrol Grubundaki Öğrencilerin BFE Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması
Gruplar N X SS sd t p Bilişin Bilgisi Deney 44 63.7 6.4 85 1.82 .072 Kontrol 43 61.4 5.6 Bilişin Düzenlenmesi Deney 44 124.7 14.2 85 .18 .856 Kontrol 43 124.2 13.5 BFE Deney 44 188 18.4 85 .74 .459 Kontrol 43 185.6 17.8
Deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin BFE’nin alt boyutlarına ait ön test puanları incelendiğinde; bilişin bilgisi boyutunda deney grubundaki öğretmen adaylarının ortalamasının daha yüksek olduğu ancak yapılan bağımsız gruplarda t-testi sonucunda aradaki bu farkın .05 düzeyinde anlamlı olmadığı görülmüştür. Bilişin düzenlenmesi boyutunda da deney grubu ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının ön test ortalamaları birbirine çok yakındır. Ortalamalar arasında anlamlı farklılık olup olmadığını test etmek amacıyla yapılan bağımsız gruplarda t-testi sonucu, ortalamalar arasında anlamlı bir farklılığın bulunmadığını göstermektedir (p>.05). Bu sonuçlar deneysel işlemden önce deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının bilişin bilgisi ve bilişin düzenlenmesi alt boyutlarına ait farkındalık düzeylerinde anlamlı bir farklılık bulunmadığını, grupların denk olduğunu göstermektedir.
Deney grubu ile kontrol grubunun BFE’nin geneline ait ön test puan ortalamalarına bakıldığında deney grubundaki öğretmen adaylarının ortalamasının daha yüksek olduğu görülmektedir. Yapılan istatistiksel analiz sonucunda, grupların arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır [t(85)= .74, p>.05]. Bu veriye dayanarak deney grubu ile kontrol grubundaki öğrencilerin BFE ön test sonuçları açısından denk olduğu söylenebilir.
Deney ve kontrol grubunun FÖYÖYĐÖ ön test puanları bakımından denkliğini kontrol etmek amacıyla yapılan bağımsız gruplarda t-testi sonucu Tablo 7’de verilmiştir.
Tablo 7
Deney ve Kontrol Grubundaki Öğretmen Adaylarının FÖYÖYĐÖ Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması Gruplar N X SS sd t P Kişisel Öz Yeterlik Đnancı Deney 44 47.3 6.5 85 .42 .676 Kontrol 43 46.7 5.7 Sonuç Beklentisi Deney 44 34.7 5.1 85 1.84 .069 Kontrol 43 36.7 5.3 FÖYÖYĐÖ Deney 44 81.9 7.8 85 .89 .373 Kontrol 43 83.5 7.9
Deney ve kontrol grubunda yer alan öğrencilerin FÖYÖYĐÖ’nin alt boyutlarına ait ön test puanları incelendiğinde; kişisel öz yeterlik inancı boyutunda deney grubundaki öğretmen adaylarının ortalamasının daha yüksek olduğu ancak yapılan bağımsız gruplarda t-testi sonucunda aradaki bu farkın .05 düzeyinde anlamlı olmadığı görülmüştür. Sonuç beklentisi boyutunda kontrol grubundaki öğretmen adaylarının ortalaması daha yüksektir. Deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının sonuç beklentisi boyutuna ait ön test ortalamaları arasında anlamlı farklılık olup olmadığını test etmek amacıyla yapılan bağımsız gruplarda t-testi sonucu ortalamalar arasında anlamlı bir farklılığın bulunmadığını göstermektedir (p>.05). Bu sonuçlar deneysel işlemden önce deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının kişisel öz yeterlik inancı ve sonuç beklentisi alt boyutlarına ait inanç düzeylerinde anlamlı bir farklılık bulunmadığını, grupların denk olduğunu göstermektedir.
Tablo 7’ye göre kontrol grubundaki öğretmen adaylarının FÖYÖYĐÖ’nin geneline ait puan ortalaması daha yüksektir. Her iki grubun FÖYÖYĐÖ’nin geneline ait puan ortalaması arasındaki farkın anlamlılığı için yapılan istatistiksel analiz sonucunda grupların puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır [t (85)= .89, p>.05]. Bu da araştırmaya katılan deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının araştırma öncesinde fen öğretimine yönelik öz yeterlik algıları arasında fark bulunmadığını; fen öğretimi öz yeterliği konusunda benzer düşüncelere sahip olduklarını göstermektedir.
Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının deneysel işlem öncesinde ÖÖYÖ algılarının denk olup olmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan Mann Whitney U-testi sonuçları Tablo 8’de verilmiştir.
Tablo 8
Deney ve Kontrol Grubundaki Öğrencilerin ÖÖYÖ Ön Test Puanlarının Karşılaştırılması Gruplar N Sıra Ortalaması Sıra Toplamı U p Öğrenci Katılımını Sağlama Deney 44 45.1 1982.0 900.0 .696 Kontrol 43 42.9 1846.0 Sınıf Yönetimi Deney 44 43.5 1915.5 925.5 .862 Kontrol 43 44.5 1912.5 Öğretimsel Stratejiler Deney 44 46.9 2064.0 818.0 .276 Kontrol 43 41.0 1764.0 ÖÖYÖ Deney 44 45.1 1986.5 895.5 .668 Kontrol 43 42.8 1841.5
Deney ve kontrol grubunun ÖÖYÖ alt boyutlarına ait ön test sonuçları karşılaştırıldığında her iki grubun da üç alt boyuta ait ortalamalarının birbirine yakın olduğu, U-testi sonuçlarına göre aralarında anlamlı bir farklılık bulunmadığı görülmektedir. Deneysel işlem öncesinde deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının öğrenci katılımını sağlama, sınıf yönetimi ve öğretimsel stratejiler boyutlarına ait yeterlik algıları benzerdir.
Tablo 8’e göre öğretmen adaylarının ÖÖYÖ puanları arasında anlamlı farkın kontrolü için yapılan U-testi sonucuna göre grupların puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır [U= .895,5; p>.05]. Nitekim grupların sıra ortalamaları incelendiğinde deneysel işlem öncesi deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının ÖÖYÖ’ne ait yeterlik algıları birbirine benzerdir.
Yukarıdaki tablolar incelendiğinde beş ölçüte göre deney ve kontrol grubundaki öğretmen adaylarının denk olduğu anlaşılmaktadır.