Geri Dönmeyi İstemeyenlerin Nedenleri

Suriye’ye dönme ümitleri olanlar çoğunlukta fakat bu görüşün tersini düşünenlerinde varlığı söz konusudur

Katılımcı 5 savaş sonrasında oluşan ortam yüzünden dönmek istemediğini şu şekilde aktarmıştır;

“Bizi zaten IŞİD tehdit etti evinizi biz kullanacağız dedi geri dönsem ne olacak.

Bilmiyorum gerçi evime girdiler mi, girmediler mi? Ama her yer yıkıldı çarşı yok, pazar yok ekmek alamazsın, un yok, fırınlar açılmaz, düşün ekmek yok, ya elektrik yok, su yok, her şey kesik şimdi döneyim desem ne olacak. Benim karşı tarafımı muhalifler almıştı sonra çıkmışlar, benim oğlum muhaliflerin işgal ettiği evi boşalttıktan sonra girip bir bakayım demiş. Sonra bir gördüm ki IŞİD’liler geliyor ellerinden silahla benim oğlumu muhalif sanmışlar ben hemen çıktım dışarı vurmayın benim oğlum diye bağırmaya başladım bana kızdılar gir içeri böyle nasıl çıkarsın diye çarşafsız çıkmazsın ya dışarı hemen kocanı çağırırlar ceza verirler döverler bile. Her yer yıkık sürekli çatışma bence bu savaşta bitmez ne Amerika’sı biter ne Rusya’sı böyle olunca da ben dönmek istemiyorum. Haa! eskisi gibi olsa niye dönmeyim isterim benim evim dursa komşularımın evleri hep yıkıktı belki bizimki de yıkıldı nasıl döneyim artık kalacağız burada ya her şey düzelecek anca öyle.” Katılımcı 5, Kadın 35 yaşında, 26.02.2016) Katılımcı 3’ün mayına basması sonucu ayağını kaybetmesi, geride kimsesinin kalmaması ve artık Suriye’de yaşanılacak bir ortamın kalmaması nedeniyle geriye dönmeyi düşünmediğini aktarmıştır;

“Ben geri dönmeyi düşünmüyorum bu şekilde dönemem zaten. Şimdi bacağıma protez takılması lazım. Bu şekilde Suriye’ye dönsem ne olacak orada hiçbir şey kalmadı zaten her yer yıkıldı sürekli çatışma var sürekli savaş ben şimdi ayağım sakat olmasaydı zaten ya muhaliflerin yanında ya da Esad’ın yanında savaşmam lazımdı. Kaçamazsın Esad zorunlu asker çağırıyor bende savaşmak istemedim. Onun içinde Türkiye’ye geçmek istedim aslında ama şimdi bu halde zaten geçemem.” (Katılımcı 3, Erkek 23 yaşında, 26.02.2016)

Savaşın ülkelerine verdiği zararlarının büyüklüğü nedeniyle genel olarak olmasa da geriye dönecek yerleri olmayanların ve ülkelerinde geride bıraktıklarının da zarar görmesi nedeniyle geriye dönmeyi düşünmedikleri ortaya çıkmıştır. Sürekli çatışma ve bombardımanın her yeri yıkması insanların yaşamsal ihtiyaçlarını karşılayamamaları nedeniyle şu anda dönüşlerinin zor olduğu konusunda da hem fikir oldukları görülmüştür.

5.3.7.2.2. Suriye’de Yaşanan Savaşın Bitmesine İlişkin Düşünceleri

Suriye’de savaşın giderek daha değişik bir hal alması nedeniyle ilk etapta savaşın biteceği ümidine sahip olan katılımcıların giderek umutlarını kaybettikleri görülmüştür.

Savaştan en son dönemde gelenler, Suriye’de savaşın bitip, ülkenin eski günlerine dönebileceğine ilişkin umutlarının kalmadığını aktarmışlardır.

Katılımcıların ifadelerinde, ülke içinde güvenliğin tamamen ortadan kalkması, başka ülkelerin Suriye’ye müdahale etmesi, birçok terör örgütünün bölgede giderek etkinliklerin arttırması gibi birden fazla etken nedeniyle ülkelerinin düzelme ihtimalini görmedikleri için geri dönme konusunda kararsız oldukları görülmüştür.

Katılımcı 2 bir an önce Suriye’ye geriye dönmeyi düşünse de değişen süreçler nedeniyle savaşın şeklinin değişmesi nedeniyle savaşın biteceğine ilişkin olumsuz düşünceler kapıldığını aktarmıştır.

“Ben şimdi giderim savaşırım da ama savaş biter mi bilemiyorum. Bence başka ülkeler karışmamalıydı bizim iç işlerimize onlar girince daha kötü oldu Esad, Rusya ile anlaştı şimdi onun uçaklarıyla bombalatıyor muhalifleri. Amerika desen başka bir şey diyor İran desen başka kimse karışmayacaktı bu kadar büyümeyecekti. Şimdi bitmesi daha zorlaştı o yüzden savaşın. Ne yapalım Allah’tan ümit kesilmez. Rusya çıksa ülkeden Esad dursa İŞID’ı kim durduracak her yeri yıkmaya yenim etmişler Esad’dan fena olmuşlar insanları kesiyorlar anca işte ben bu halde ülkemi bırakıp kaçmak istemediğimden geri dönmek istiyorum yoksa geri dönsem savaş bitmeden olmayacak.

Savaş bitse ortalık düzelse hepimiz bir oluruz Suriye’yi yine eski haline getiririz.”

(Katılımcı 2, Erkek 46 yaşında, 26.02.206)

“Ben savaşın biteceğine inanmıyorum savaştık hepimiz, benim abilerim öldü ne oldu hiçbir şey anca insanlar ölüyor. Düzelmeyecekte bence en son ben geldim sayılır Akçakale’den sınırın hemen karşısındaki köyden. Köye hem IŞİD geldi hem PKK hepsiyle savaştık. Bize Türkmen olduğumuz için daha kötü davranıyorlar. Sürekli gidin kendi ülkenize Türkiye’ye diye hakaret ediyorlar. Benim umudum yok valla savaş bitmeyecek hiçbir şey düzelmeyecek.” (Katılımcı 20, Erkek 22 yaşında, 04.04.2016)

Savaş başlayınca savaşmamak için ülkeden kaçmak zorunda ve savaşın biteceğine ve ülkenin eski haline döneceğine ilişkin umutsuz olan katılımcı 15 ise şu şekilde aktarmıştır;

“Savaş başlayınca ben Lübnan’a kaçtım benim babam ailem hiç biri savaşmamı istemedi Esad savaşa çağırdı bütün erkekleri mecbur yakalanırsam savaşacaktım. Ya muhaliflerden olacaksın ya Esad tarafında yoksa yapamazsın benim babam da istemedi göndermem dedi. Onlarda Müslüman biz de Müslümanız bizi birbirimize kırdırmak istiyorlar dedi. Doğru diyor bende savaşmak istemedim erkek kardeşlerim var onları da göndermedi. Savaşında biteceği yok gibi görüyorsunuz her gün daha kötüye gidiyor.

Geri dönmeyi düşünmüyorum o yüzden savaş bitse ne olacak siz hiç gördünüz mü? Her yer yıkıldı, her yer onların, hepsinin eskisi gibi olmasının imkanı yok ne çarşı var ne pazar var. Bence düzelmesi imkansız.” (Katılımcı 15, Erkek 25 yaşında, 29.03.2016) Savaşın yıkıcı etkilerini en derinden yaşayan kadınlar ve çocuklar olmuştur. Muhalifler veya diğer terör örgütleri kadınlar ve çocuklara daha iyi davranmalarına rağmen hemen hepsi ailelerinden bir erkeği savaş sonucu kaybetmişlerdir. Savaş nedeniyle genel seferberlik ilan edilmesi isteler de istemeler de erkeklerin savaşa gitmelerine neden olmuştur. Geride kalan kadınları ve çocuklarının tek başlarına savaşın olumsuzluklarıyla mücadeleleri daha zor hale gelmiştir. Tüm bunları yaşayan kadınların Suriye’ye geri dönmeyi istemelerine rağmen savaşın biteceğine ilişkin umutsuz oldukları görülmüştür.

Kadın katılımcılarımızda Katılımcı 6 şu şekilde ifade etmiştir;

“Benim kocamın kardeşi muhalifler tarafında savaşmaya başladı bir gün ölüsünü getirdiler. Savaşı biz çıkarmadık ama bizi içine çekti. Daha kötüye gitmeye başladı buraya sığındık şimdi vatanıma dön deseler dönerim savaş bitse ama biter mi savaş bilmem. Bence bitmez sürekli kötü bir şeyler oluyor. Savaş bir gün duracak diyoruz ama ne gün biliyoruz bilemiyoruz İnşallah durur.” (Katılımcı 6, Kadın 43 yaşında, 26.02.2016)