DÖNEM 4―GENIŞLEME VE REFORM DÖNEMĐ, 1801-1861

Cumhuriyet sonrası ortaya çıkan Amerikan Đç Savaşı bu dönemde ayrıntılı ola-rak ele alınmıştır. Bu süreçte özellikle toprak genişlemesi, ekonomik gelişmeler ve sa- nayileşmenin ortaya çıkarmış olduğu meseleler analiz edilmiştir. Amerikan tarihinin en sancılı dönemi olarak adlandırılan bu dönem farklı bakış açılarından sunulmaya çalışı-larak daha sağlıklı değerlendirmenin yapılması amaçlanmıştır. Bu dönemdeki konu baş- lıklarından biri 1800-1861 yılları arasında gerçekleşen toprak genişlemesidir. Beyaz Amerikalıların topraklarını genişletmek amacıyla bölgede yaşayan yerli halklara karşı kullanmış oldukları güç ve bunun neticesinde bölgedeki halkların farklı bölgelere göç-leri analiz edilmiştir. Diğer bir başlıkta bu dönemde yaşanan ekonomik gelişmeler ve bu durumun yol açtığı bölgesel gerilimler ve sonuçlarının neler olduğu örneklerle açık- lanmıştır. Teknolojik gelişmelerle birlikte endüstrinin gelişmesi ve buna dayalı olarak ekonominin hızlanması neticesinde çevresel değişme ve gelişmeler hız kazanmıştır. Ulaşım teknolojisiyle beraber şehirlere olan göçlerin artması ve pazar ekonomisinin oluşumu üzerinde durulmuştur. Kuzey eyaletlerinde endüstrinin gelişmesine bağlı ola-rak yaşanan değişimler karşısında Güney eyaletlerinde de köleciliğe dayalı ekonomi ve bunun neticesinde ahlaki olarak çöküntüye uğrayan sosyal ekonomik sistem üzerinde de durulmuştur. Özellikle Afrika kökenli Amerikan toplumunun kendi hayatlarını şekillen- dirmek amacıyla köleciliğe karşı göstermiş oldukları mücadele bu dönemde ele alınmış-tır. Diğer bir konu 1800 sonrası siyasal demokrasinin yeniden şekillenmesi. Bu sürecin sancılı bir süreç olduğu ve birçok Afrika kökenli Amerikalıların ve kadınların bu du-rumdan etkilendiği ele alınmıştır.

Bu dönemde ele alınan konulara tek tek baktığımız zaman öncelikli olarak 1801- 1861 yılları arasındaki toprak genişlemesinin dış güçler ve yerli Amerikalılar üzerindeki etkisi ele alınmıştır. Bu bağlamda ele alınan örnekler Fransızlardan satın alınan Louisiana eyaleti ve Monroe Doktrini. Her iki durumun yol açtığı sonuçlar ayrıntılı ola-rak ele alınmıştır. Yine bu durumun gerek ülkenin iç politikasındaki yansımaları ve gerekse de dış politikadaki etkileri açıklanmıştır.

Bu dönemde yerli halka―Kızılderilere―karşı federal ve eyalet bazında izlene-nen politikalar ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Başkan Jackson döneminde izlenen siya-setin ne

olduğu tartışılmıştır. Bu durum karşısında liberallerin duruma karşı geliştirdik-leri politikalar, izlenen politika karşısında yerli halkın tepkisisin ne olduğu analiz edil-miştir.

Bu dönemin diğer bir alt-başlığı Amerika Birleşik Devletleri’nin Uzak Doğu si- yasetidir. Temelinde Meksika ile olan ilişkiler―Amerika-Meksika Savaşı―anlatılmış, bu ilişkiler anlatılırken Meksika açısından da olaylar ele alınmıştır. Bu dönemde izlenen diplomatik ilişkiler sayesinde Đngiltere ve Rusya arasında yaşanan çatışmaların çözümü- nün analiz edilmesi.

Endüstri Devrimi’ni, köleciliğin hızla genişlemesi ve Batı’ya Göç hareketinin Amerikalıların yaşamlarına olan etkisi ve bu durumun yaratmış olduğu bölgesel geri-limler incelenmiştir. Endüstri Devrimi ile birlikte teknolojinin gelişmesi ve bu durumun belirli alanlarda―örneğin, su taşımacılığı―hız kazanmasının uluslararası pazara ve çevreye olan etkileri, bu durum karşısında ulusal ve eyalet bazında izlenen ekonomi politikaları―gümrük vergileri―açıklanmıştır. Yaşanan ekonomik gelişmelerin toprak genişlemesinde oynadığı rol ve bu durumun Kuzey, Güney ve Batı’daki toplumlar üze- rindeki etkileri karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Fabrikaların kurulmasının cinsi-yet bazında etkilerinin neler olduğu, kadın, erkek ve çocukların yaşamlarını hangi oran-da etkilediği, neden/sonuç bağlamında izah edilmiştir. Bununla birlikte fabrika sistemi-nin etkileri hem fabrika sahipleri hem de işçilerin bakış açılarından verilmeye çalışıl-mıştır. Fabrikalaşma ile birlikte işçi hareketlerinin yükselişi değerlendirilmiştir.

Diğer bir alt-başlık Amerikan sanayileşmesi ve yansımaları. Bu başlık altında kentleşme ve yansımaları ele alınmıştır. Sanayileşme ile birlikte kentleşmenin hız ka- zanması, yeni sanayi merkezlerinin oluşması ve bunların eski sanayi merkezleriyle kar- şılaştırılması, hızlı kentleşme ve bu durumun bir sonucu olan şehirlere olan göçün On- dokuzuncu Yüzyıl’da şehirlerde yaratmış olduğu sosyal gerilimler analiz edilmiştir. Şe- hirlerdeki özgür Afrika kökenli Amerikan toplumlarının büyümesi neticesinde yükselişe geçen Beyaz ırkçılığı açıklanmıştır. Şehir yaşamıyla beraber ortaya çıkan yüksek ve po- püler kültür karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır.

Bu dönemde özellikle 1800 sonrası hızlanan kölecilik hareketleri ve Afrika kö- kenli Amerikalıların bu durum karşısındaki mücadeleleri açıklanmıştır. Pamuk üretimi-nin hızlanması, bu bağlamda ihtiyaç duyulan topraklar ve bu topraklardaki işgücünü karşılamak amacıyla kölelere ihtiyaç duyulması kölecilik hareketini hızlandırmıştır. Gü-

ney’de kapitalist kurumların ortaya çıkması ve hız kazanmasına oranla kölecilik kurum- larının geri planda kalması açıklanmıştır. Köleciliğe karşı Afrika kökenli Amerikalıların hangi yollarla mücadele ettiği, bu durum karşısında ortaya çıkan ayaklanmalar ele alınmıştır. Bu dönemde Batı Amerika’da meydana gelen gelişmeler analiz edilmiştir. Bölgede yaşayan farklı grupların birbiriyle olan kültürel etkileşimi, Batı sınırlarına olan göçler ve bu göçler neticesinde yeni yerleşim yerlerinin kurulması. Bu hareketlilik kar- şısında Batı Amerika’nın izlediği politikalar değerlendirilmiştir.

Bu dönemin diğer bir alt-başlığı 1800 sonrası Amerika’daki siyasal demokraside yaşanan değişimler ve yansımaları. bu doğrultuda Beyaz ırkın politik sahnedeki yeri ve bu süreçte Beyaz ırkın siyasal demokrasideki katılımları karşısında Afrika kökenli Amerikalıların bunun gerisinde kalmasına rağmen mücadelelerinin sürmesi anlatıl-mıştır. Kıtadaki partilerin oluşumlarını sağlayan faktörler ve bunların dayandığı temel değerler. Batı’nın siyasal demokraside eşitliğe yapmış olduğu vurgu ve tüm bu müca-deleler neticesinde ortaya çıkan “comman man” kavramı ve bu düşüncenin belki de en belirgin göstergesi olan Andrew Jackson’un seçimi analiz edilmiştir.

Bu dönemde gerçekleşen reform hareketleri, bu reform hareketleri neticesinde elde edilen başarı ve başarısızlıklar değerlendirilmiştir. Reform hareketlerinin temelini köleciliğe karşı tavır oluşturuyordu. Reform hareketlerinin merkezini bu düşünce oluşturuyordu. Haiti Devrimi ve sonrasında yabancı köle ticaretinin sonlanması analiz edilmiştir. Irk ve ulusallık gibi kavramlara yeni yaklaşımlar, bu bağlamda yaşanan tar- tışmalar, karşılıklı argümanlar karşılaştırarak değerlendirilmiştir.

Bu dönemdeki diğer bir başlık ‘Đkinci Büyük Uyanış’ olarak adlandırılan süreç degerlendirilmiştir. Hemen hemen her dönemde olduğu gibi, bu dönemde de cinsiyet üzerinde durulmuştur. Antebellum döneminde Kuzey, Güney ve Batı’da cinsiyetin rolü-nün ne olduğu, reform döneminde çeşitli alanlarda yapılan reform hareketlerinde kadın-ların rolü analiz edilmiştir. Farklı toplumsal gruplarda yer alan kadınların değişen gö-revleri karşılaştırmalı alarak ele alınmıştır. Bu dönemdeki kadın hareketlerinin Yirminci Yüzyıl’daki feminist hareket üzerindeki etkisi değerlendirilmiştir.