2. BÖLÜM
3.22 Büyük Birlik Partisi’nin Seçimlerde BaĢarılı Olamamasının Sebepleri
1993 yılında kurulan BBP, yayınladığı Milli Mutabakat metni ve sivil inisiyatif programında açıkladığı gibi siyasete yeni kavramlar kazandıran ve siyaseti halkın iktidarı için yapan bir parti olarak kurulmuĢtur. Partinin kurulma sürecinden itibaren istiĢare ile kararların alındığı BBP, siyaseti bir rant aracı olarak görmeyen, siyaseti “Halka Hizmet Hakk‟a Hizmettir” anlayıĢı çerçevesinde yapanların buluĢtuğu bir parti olmaya gayret etmiĢtir. BBP katıldığı seçimlerde istediği baĢarıyı yakalayamamıĢtır. Ancak Türk siyasetinde BBP aldığı seçim sonuçlarının aksine Genel BaĢkan Muhsin Yazıcıoğlu‟nun kritik siyasi süreçlerde takındığı tutum ve izlediği millet lehine siyasetle anılmıĢtır. Siyasette oluĢturduğu özgül ağırlıkla BBP yöneticileri, partilerinin tüm seçmenlerin ikinci partisi olduklarını ileri sürmüĢlerdir.
BBP‟nin kuruluĢ dönemi ile alakalı yapılan görüĢmelerde parti kurucuları partiye her kesimden destekler geldiğini, görüĢme yapılan sivil toplum kuruluĢlarının partiye bakıĢlarının olumlu olduğu görüĢünü belirtmiĢlerdir. Ancak partiye kuruluĢ döneminde verilen bu desteğin oya yansımadığı görülmektedir. Halkın partiye olan olumlu bakıĢının oya dönüĢmemesinin en önemli sebebi, seçim barajı sebebiyle BBP‟nin barajı aĢamayacağı düĢüncesidir. Yapılan görüĢmelerde yöneticilerin, BBP‟nin beklediği oy oranına ulaĢamamasının temel sebebi olarak halkın baraj düĢüncesinden dolayı oylarını baraj sorunu olmayan partilere vermesinde gördükleri tespit edilmiĢtir.
164
Tablo 6: BBP’nin KatılmıĢ Olduğu Milletvekilliği Seçimlerinin KarĢılaĢtırmalı Tablosu 1995 Milletvekilliği Genel Seçimi 505 1999 Milletvekilliği Genel Seçimi 2002 Milletvekilliği Genel Seçimi 2007 Milletvekilliği Genel Seçimi 506 Alınan Oy --- 456.353 322.093 --- Oy Oranı --- % 1,5 % 1,02 ---
Tablo 7: BBP’nin KatılmıĢ Olduğu Mahalli Ġdareler Seçimlerinin KarĢılaĢtırmalı Tablosu 1994 Mahalli Ġdareler Seçimi 1999 Mahalli Ġdareler Seçimi 2004 Mahalli Ġdareler Seçimi 2009 Mahalli Ġdareler Seçimi Alınan Oy 355.418 541.027 374.125 943.765 Oy Oranı % 1,25 % 1,72 % 1,2 % 2,36
Ġl Genel Meclis Üye Sayısı 6 9 7 18
Belediye Meclis Üyesi Sayısı 129 261 215 294
Belediye BaĢkanlı Sayısı 11 25 11 21
Üstteki tablolardan da anlaĢılacağı üzere BBP kuruluĢundan bugüne kadar dört Mahalli Ġdareler Seçimi ve iki Milletvekili Genel Seçimi‟ne katılmıĢtır. BBP‟nin katıldığı bu seçimlerde baĢarılı olamamasının genel ve özel sebepleri vardır. Bu sebepler parti yöneticileriyle yapılan mülakatlardan hareketle Ģu Ģekilde sıralanabilir:
505
BBP 1995 Milletvekilliği seçimlerinde ANAP ile ittifak yaparak 8 milletvekili meclise taĢımıĢtır.
506
BBP 2007 Milletvekilliği seçimlerine katılmamıĢtır. BBP‟li 23 aday ise seçimlere bağımsız katılmıĢ ve seçime katılan bağımsız adaylardan sadece Sivas Ġlinden Muhsin Yazıcıoğlu Milletvekili seçilmiĢtir.
165
1. BBP‟nin kurucularının siyasi tecrübesinin az olması: BBP‟nin
kurucularının çoğunluğu ocaklarda yetiĢmiĢ teĢkilatlanma konusunda tecrübeli ve gençlerden oluĢtuğu görülmektedir. Kurucular kurulunda yer alan ve ocaklarda yetiĢen genç nesil siyaset konusunda fazla tecrübeli değildi. Halkın karĢısına çıktıkları zaman davayı çok iyi anlatmalarına rağmen, halkın oyunu almak için gerekli olan, halkın anlayacağı dilden sorunları anlatmada baĢarılı olamamıĢlardır.
2. BBP‟nin projelerini halka ulaĢtırmaması: BBP‟nin siyasi anlayıĢı ile
halkın istekleri olan bazı vaatlerin uyuĢmaması sebebiyle partinin yerine getirilemeyecek vaatlerden kaçınması, bir diğer sebeptir. BBP proje üreten bir parti olmasına rağmen projelerinin reklamını tam olarak yapamaması halka bu projeleri anlatamaması, ulaĢtıramaması halk tarafından proje üreten bir parti gibi görünmemesine sebep olmuĢtur.
3. Ülkemizde insanların siyasetten beklentileri: Ülkemizde insanların
kendini, eĢini, çocuğunu iĢe yerleĢtirme aracı olarak siyasileri ve siyaseti görmeleri ve bu durumun BBP‟nin siyaset anlayıĢı ile uyuĢmaması, halkın BBP yerine beklentilerini gerçekleĢtirebileceğini düĢündükleri baĢka partilere oy vermesine sebep olmuĢtur.
4. Muhsin Yazıcıoğlu ve arkadaĢları parti kurmak için yola çıkarken ona
destek veren kiĢi ve kurumların parti kurulduktan sonra gereken destekleri vermeyerek bir nevi Muhsin Yazıcıoğlu‟nun hayal ettiği büyük birliği kuramamasında etkili olmuĢtur. Parti kurulurken, arkasında olduklarını söyleyenlerin karĢıda olması da BBP‟nin baĢarısız olmasının bir diğer sebebidir.
5. KuruluĢ döneminde partinin tanıtımının tam olarak yapılamaması: BBP
kuruluĢunun hemen akabinde seçimlere girdiği için bu kadar kısa süre içerisinde parti tanıtımı yapılamamıĢtır. BBP katılmıĢ olduğu ilk seçimde henüz halk tarafından tanınmaması, tanıyanlarda “Muhsin‟in Partisi” diye veya “MÇP‟den Kopanların Partisi” diye bilmeleri BBP‟nin isminin, ambleminin, programının tanıtımının tam olarak yapılamadığını bize göstermektedir.
166
6. Maddi imkânsızlıklar ve medya gücünün olmaması: BBP‟nin kuruluĢ
döneminden beri en büyük sıkıntılarından birisi olan maddi imkânsızlıklar sebebiyle BBP kendisini, projeleri anlatmada sıkıntılar yaĢamıĢtır. Dördüncü kuvvet sayılan medya desteği konusunda da ciddi sıkıntılar yaĢayan BBP halka ulaĢmada iletiĢim kanallarını kullanamaması az oy almasının bir diğer sebebi olmuĢtur.
7. BBP‟nin MÇP‟den ayrılma ve yeni parti kurma sebeplerini anlatmada
yaĢadığı sıkıntılar: BBP‟yi kuran kiĢilerin çoğunluğu MÇP‟den istifa edenlerden oluĢmaktadır. MÇP‟den istifa etme sebepleri her platformda anlatılmasına rağmen taban bu konuda ikna edilememiĢtir. KuruluĢ döneminde yapılan toplantılar ve kongrelerde bu sebepler ayrıntılı olarak anlatılmasına rağmen medya gücü olmaması sebebiyle taĢradaki özellikle milliyetçi tabana ayrılık sebepleri anlatılamamıĢtır. Her seçim döneminde, muhafazakâr-sağ gazetelerde “Muhsin Yazıcıoğlu ve arkadaĢları temiz ve dürüst siyasetçiler ama gelin oyları bölmeyelim” Ģekli ile baĢlayan pek çok manĢet ve makaleler çıkması ve medya gücü ile bu söylemin milliyetçi tabana verilmesi oyların BBP‟ye girmesini engellemiĢtir.
8. Partinin programının halka anlatılamaması: BBP‟nin Milli Mutabakat
Metni ve Sivil Ġnisiyatif Programı gibi akademik kiĢilere hazırlatılan programları halka net olarak anlatılamamıĢtır. Bu metinler halkın anlayacağı basitlikte olmadığı için halk tarafından tam manası ile anlaĢılmamıĢtır. Partinin programı ve niçin kurulduğu maddi imkansızlıkları sebebiyle Anadolu‟nun tamamına anlatılamaması önemli bir nedendir.
9. BBP‟nin fikri ve ideolojik yapısıdır: BBP kendisini konumladığı
milliyetçi-muhafazakâr fikri yapı önemli bir boĢluğu doldurmuĢtur. Ancak Türk siyasi hayatında milliyetçilik fikri üzerine bina edilmiĢ MHP ve Muhafazakârlık/Ġslamcılık fikri üzerine bina edilmiĢ RP‟nin olduğu bir sistemde her iki fikri de temsil eden BBP, kendi misyonunu ve fikrini halka anlatmakta halk ta bunu anlamakta zorlanmıĢtır. MHP ve RP bu iki ayrı fikri yapının partisi olarak kendini ifade ettiği için BBP, oy potansiyelini oluĢturan bu tabanda kendine yer bulmakta zorlanmıĢtır. Türkiye‟de sağ partilere oy veren seçmenler bu görüĢte iki büyük parti olduğu için BBP‟ ye yönelmemiĢtir. BBP yaptığı seçim çalıĢmalarında fikri yapısını anlatırken Ġç Anadolu
167
bölgesinde Türk Milliyetçiliğine az değindiği için, Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesinde ise Türk Milliyetçiliğine fazla yer verdiği için taban tarafından eleĢtirilmiĢtir.
10. Parti teĢkilatlarının parti çalıĢmalarına yeterince ilgi göstermemesi:
BBP‟nin kuruluĢ çalıĢmaları sırasında partileĢmeye karĢı olan, dernek olarak yolumuza devam edelim diyen bir grubun parti kurulduktan sonra kendilerini parti çalıĢmalarına tam olarak gönülden verememelerini de partinin az oy alma sebeplerinden birisidir.
11. BBP‟nin yönetim yapısı: MÇP‟den istifa etme gerekçelerinden birisi olan
“Lider Sultalarına KarĢıyız” anlayıĢının yeni kurulan partide de oluĢmaya baĢlaması bir diğer etkendir. Parti içerisinde kararların istiĢare ile alınmıĢ, lider sultası oluĢmamıĢ ancak parti içerisinde kararları alan bir üst zümrenin varlığı görülmektedir. Karar alma merciinin dar bir zümrede olması parti içerisinde zaman zaman gündeme gelmiĢtir. Parti
kurucularından Abdürrahim Karakoç, partiden istifa dilekçesinde507
partideki bu durumdan duyduğu rahatsızlığı dile getirmiĢtir.
12. MÇP çevresinden BBP ile alakalı ileri sürülen olumsuz fikirler: MÇP
çevresinden kuruluĢ döneminde BBP‟yi “Ġbdacılarla Kurdular”, “Parti kurulurken
Turgut Özal‟ın verdiği para508 ile partiyi kurdular” vb. dedikodular tabana anlatılmıĢtır.
Ülkücü camiaya yakın gazete ve dergilerde bu konu dillendirilmiĢ ve bu durum da BBP‟ nin kuruluĢ döneminde taban bulmasında olumsuz etki etmiĢtir.
13. BBP‟nin kadın kollarını tam manasıyla harekete geçirememesi: BBP, yan
kuruluĢlar olarak gençlik kolları gibi çalıĢan Nizamı Âlem Ocakları/Alperen Ocaklarını çok iyi kullanmasına rağmen Kadın Kollarını tam teĢkilatlandıramamıĢ ve ülkemizin yarısını oluĢturan kadınların oyunu alma noktasında baĢarılı olamamıĢtır. Partinin kadınlara yönelik projelerinin az olması ve kadınlara ulaĢmada sıkıntı yaĢaması
507
BBP Kurucular Kurulu Üyesi Hakkı Aslan ile 03.04.2015 tarihinde yapılan görüĢme.
508 Partinin kuruluĢ sürecinde Özal‟dan alınan para ile partiyi kurdular söylemi o dönem için
çürütülmüĢtür. BBP o dönem maddi sıkıntılar içerisinde kurulmuĢtur. Turgut Özal‟dan alınan para olsaydı parti o dönem gazetelere maddi yardım çağrıları yapmazdı. BBP‟ nin parti kurulduğu dönemde gazetelere verdiği ilan ekte sunulmuĢtur.
168
sebebiyle BBP, kadınları aktif siyasi hayata tam çekememiĢtir. Bu durum partinin az oy almasının bir diğer sebebi olmuĢtur.
14. BaĢarısızlığın özel sebepleri olarak: 1994 seçimlerinde henüz partinin
kuruluĢ aĢamasında olması, baskın seçime henüz partinin hazır olmaması, 1999 seçiminde ise iç politikada yaĢanan ekonomik krizin ve terör örgütü lideri Abdullah Öcalan‟nın yakalanmasının etkisinin olduğu görülmektedir. 2002 seçimlerinde ise koalisyon hükümetlerinin baĢarısızlığından rahatsız olan seçmenin, tek baĢına bir iktidar çıkarma eğilimi yeni kurulan Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP)‟ni ön plana çıkarmıĢ ve BBP yine tercih edilmemiĢtir.
15. BBP aldığı bazı siyasi kararlarla hukukun üstünlüğünü kendi siyasi
menfaatlerine tercih ederek Türk siyasetinde hemen hemen hiç görülmeyen bir siyasi tutum sergilemiĢtir. RP-DYP hükümetinin kurulma sürecinde takındığı tavırla tercihini milletten yana yapan BBP, siyaseti menfaat için yapmadığını göstermiĢtir. Yine 28 ġubat sürecinde partinin demokrasiden yana tavır alması ve seçilen iktidarın atanmıĢlar tarafından gayri resmi yollar ile yıkılma çalıĢmalarına karĢı dik duruĢu BBP‟nin siyaset anlayıĢını özgünleĢtirmektedir.. BBP‟nin CumhurbaĢkanlığı seçiminde kamuoyuna verdiği mesajlar ve seçimde göstermiĢ olduğu tavır da partinin kuruluĢ felsefesine uygun bir hareket olmuĢtur. Bu duruĢ ile ülkede çıkması muhtemel bir krizin önüne geçilmesini sağlamıĢtır. Bu örnekler BBP‟nin değerler ve fikirler üzerinden siyaset yapan bir parti olduğunu gösteren örneklerdir. BBP bu duruĢunu muhafaza etme konusunda oldukça duyarlı davranmıĢtır.
BBP‟nin Genel BaĢkanı Muhsin Yazıcıoğlu 2002 seçimlerinden sonra yapmıĢ olduğu bir toplantıda seçimlerdeki baĢarısızlığı Ģöyle izah etmiĢtir:
... Siyasi hayatımızda hep doğruları yaptık. VatandaĢ dedi biz yaptık. Ama bedelini ödedik. Ġtiraz et dedi ettik. Dürüst olduğunuz zaman paranız imkânınız olmuyor. Helal kaynaklarla siyaset yapınca imkânınız az. Medya gücü, Amerikan türü imkânınız olmuyor maalesef. Haktan yana mı? Güçten yana mı? Fiiliyatta güç hakkın önüne geçiyor. Siyasette de bu böyle. Siyaset dıĢarıda kurgulandı içerde uygulandı. Küresel güçlerin istediği dengeye uygun oluĢtu. Küresel sermayenin oluĢturmak istediği neyse Türkiye‟de de o oluyor. Ġki kutuplu dünyada komünizmle mücadele
169
vardı. Bizde içerde yaptık. Ama sistemi değiĢtirme dediler. Sadece mücadele et dediler. Kavgamız vurguncu düzenedir dedim. Bize sadece komünizmle mücadele et dediler. Sistemi düzeni değiĢtirme dediler. Yeni konsepte de küresel sermayenin oluĢturacağı yenidünya düzensizliğinde istikrarsızlık yaparak enerji kaynaklarını ele geçirmek böl parçala yönet yaparak BOP projesi izleniyor. Türkiye böyle bir olayla karĢı karĢıya. Bizde bu dıĢarıdan kuĢatmayı yaracak milli iradeyi ortaya koymak istiyoruz ama dıĢ güçler yükselen değerler üzerinden yeni aktörler hazırlıyorlar. Milliyetçi ulusalcı değerler ortaya çıkarıyorlar. Biz 97‟de neye tepki koymamızı istediyse halk ona tepki koyduk. 8 milletvekili ile milletin vicdanı ve sesi olduk. Ama yine de seçimlerde bunun karĢılığını alamadık509.
BBP Genel BaĢkanı Muhsin Yazıcıoğlu vermiĢ olduğu baĢka bir mülakatta ise:
…BBP tabi ki çok zor Ģartlar altında kuruldu. Birçok imkânsızlıklar vardı. Konjonktür bizim için müsait değildi. Hem bir iç çekiĢmenin, çatıĢmanın sonucunda ortaya çıkmıĢ olmasının getirdiği zorluklar vardı. Daha sonra da konjonktür, BBP‟ nin seçimlere girerek oy almasına imkân vermedi. Bundan arzu ettiğimiz ve beklentimiz noktaya geldiğimizi düĢünmüyorum, siyasi anlamda. BaĢarı, iktidar olmaksa, iktidar olamadık. Ama fikrin, taraftar bulması, bir çığır, bir yol açması da baĢarısıysa, bu konuda en baĢarılı hareketlerden birisiyiz510 diyerek baĢarı kriterini fikri anlamda taviz vermeden sürdüren bir yapı olarak gördüğü için BBP‟yi baĢarısız olarak görmemektedir.
BBP Genel BaĢkanı Muhsin Yazıcıoğlu‟nun 19 Mart 2009 tarihinde Karaman Seçim Bürosu'nda Ģu konuĢmayı yapmıĢtır:
ġimdi bakın yoldan geldik, yola gideceğiz. Hiç birimizin garantisi yok. ġurada ayakta duranın da, oturanın da garantisi yok. Yani, ruh bir saniyeliktir. Bunun da nerede geleceği, nasıl geleceği, ne Ģekilde yakalayacağı belli değil. Bir saniyenize bile hakim değilsiniz. Bir saniyesine bile hakim olamadığınız, hükmedemediğiniz bir hayat için, bir dünya için, bu kadar fırıldak olmanın anlamı yoktur. Düz yaĢayacağız, düz duracağız, düz yürüyeceğiz. Dik duracağız, doğru gideceğiz. Allah'ın izniyle hayatım boyunca hep böyle gittim. Allah'ın izniyle, olsak da milletle olacağız. Olmasak da, milletle olmayacağız. Yarın ahirette Allah bize, 'Niye iktidar olmadın' diye sormayacak. Sorsa da 'Vermediniz' diyeceğiz511.
3.23 2009 Sonrası Büyük Birlik Partisi’nin Durumu
BBP Genel BaĢkanı Muhsin Yazıcıoğlu helikopter kazasında hayatını kaybetmesi üzerine seçimlerden sonra BBP yeni liderini seçmek için 24 Mayıs 2009
tarihinde Ankara Atatürk Spor Salonu‟nda 4. Olağanüstü Kongre‟sini toplamıĢtır512
.
509
BBP Genel Merkezi Muhsin Yazıcıoğlu Özel Video ArĢivi. 2002 Seçimleri Değerlendirme Toplantısı
510 ÖZNUR, Muhsin…C.3 ,s. 331. 511
Zaman, (30 Mart 2009).
512
170
Kongrede BBP Genel Sekreteri Yalçın Topçu, Nizam-ı Âlem Ocakları eski BaĢkanı Tuna Koç ve Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Öğretim Üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Adem IĢık aday olmuĢtur. Ġlk turda salt çoğunluk sağlanamadığı için ikinci tur oylama yapılmıĢtır. Bu oylamada Yalçın Topçu 404 oy, Tuna Koç 348 oy alırken Adem Kılıç‟a oy çıkmamıĢtır. 3. tur oylamada ise iki aday adaylıktan çekilince Yalçın Topçu 507 oy
alarak BBP‟nin yeni genel baĢkanı olmuĢtur513
.
Yalçın Topçu baĢkanlığında 2011 Milletvekilliği Genel Seçimlerine katılan BBP
bu seçimlerde 323.251 oy almıĢtır514. Seçimlerde alınan baĢarısız sonuç sebebiyle daha
önce baĢarısız olursam görevi bırakırım açıklaması yapan BBP Genel BaĢkanı Yalçın
Topçu yaptığı basın açıklaması ile genel baĢkanlığı bıraktığını açıklamıĢtır515
. Genel BaĢkan Yalçın Topçu‟nun istifası üzerine 15 Haziran 2011 tarihinde toplanan BaĢkanlık Divanı 5. Olağanüstü Kongre‟ye kadar geçici olarak BBP Genel BaĢkanlığına Hakkı
Öznur‟un getirildiğini açıklamıĢtır516
.
BBP‟nin 5. Olağanüstü Kongre‟si 3 Temmuz 2011 tarihinde Ankara Sürmeli Otel‟de gerçekleĢtirildi. Kongre‟de partinin Genel Sekreteri Mustafa Destici, Nizam-ı Âlem Ocakları eski BaĢkanı ve MKYK Üyesi Yavuz Ağıralioğlu ile BBP 20. Dönem Milletvekili Nevzat Yanmaz, genel baĢkanlık için aday olmuĢ, yapılan oylamada Mustafa Destici 387, Yavuz Ağıralioğlu 143, Nevzat Yanmaz ise 98 oy almıĢtır. Parti tüzüğü gereği seçimlerde ikinci tura geçilmiĢ bu oylamada baĢkanlığa aday olan Yavuz Ağıralioğlu ile Nevzat Yanmaz adaylıktan çekildiklerini açıklamıĢtır. Böylece Mustafa
Destici, BBP‟nin yeni genel baĢkanı olmuĢtur517. Daha sonra yapılan 8. Olağan
Kongre‟de mevcut Genel BaĢkan Mustafa Destici 780 oy alarak 2. kez Genel BaĢkan
olmuĢtur518
.
BBP, Mustafa Destici baĢkanlığında katıldığı 2014 Mahalli Ġdareler Seçiminde; Ġl Genel Meclisi oylamasında 231.726 oy ile 4 Ġl Genel Meclis Üyeliği, Belediye BaĢkanlığı oylamasında 592.296 oy ile 6 Belediye BaĢkanlığı ve Belediye Meclis
513
Zaman, (25 Mayıs 2009).
514
Resmi Gazete, (23 Haziran 2011).
515 Zaman, (13 Haziran 2011). 516 Zaman, (15 Haziran 2011). 517 Zaman, (3 Temmuz 2011). 518 Zaman, (29 Ocak 2012).
171
Üyeliği seçimlerinde ise 628.729 oy ile 165 Belediye Meclis Üyeliği kazanmıĢtır. BBP
bu seçimlerde BüyükĢehirlerde ise 248.166 oy almıĢtır519
.
8 Haziran 2014 tarihinde yapılan BBP‟nin 9. Olağan Kongre‟sinde mevcut
Genel BaĢkan Mustafa Destici 3. Kez Genel BaĢkanlığa seçilmiĢtir520
.
1 Kasım 2015 tarihinde yapılan Milletvekilliği Genel Seçimlerinde BBP oyların
253.204 oy ve % 0.53 oy oranı elde edebilmiĢtir521
.
3.24 Büyük Birlik Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi’nin BirleĢme