2.4. AVRUPA BRL GÜÇ KAZANMA STRATEJSNN BR
2.4.5. Avrupa Birlii Bilim ve Teknoloji Politikasnn Mevcut Durumu
iler hale gelmi, Birlik düzeyinde 2010’a kadar bilim ve aratrmaya GSMH’nn %3’ü orannda yatrm yaplmas hedefi kabul edilmitir. Amaç, Avrupa’y bilimin en iyisi yapmak ve Avrupa rekabet edebilirlii, endüstri ve vatandalarnn yarar ve kalknmas için çalan dünyann en iyi bilim insanlarna sahip olmaktr. Potocnik’in (2005a: 2) de ifade ettii gibi, bilginin kullanm ve gelitirilmesi Avrupa’nn ekonomik kalknmas için kilit bir rol oynamaktadr. Bilimsel çalmalarn sonuçlar tüm Avrupa vatandalar için birey ve toplum düzeyinde yaam kalitesinin artmasna öncülük etmektedir. Lizbon Stratejisi’nde “bilgi” ve “yenilik” önemli iki öncelik olarak dikkat çekmektedir. Bilgi ve bulu için sürekli aratrma Avrupa’nn dünya düzeyinde baarl bir ekilde rekabet edebilmesini salayacaktr.
Eaton, Gutierrez ve Kortum’un (1998: 404-479) da belirttii gibi, Avrupa ülkeleri Japonya ve ABD’den daha az aratrma yapmalarna ramen, birbirine yakn küçük pazarlara ulama olanana sahip olduklarndan pek çok Avrupa ülkesindeki aratrma faaliyetleri daha fazla gelir elde edilmesini salamaktadr. Bir baka ifadeyle, Avrupa’da aratrma verimlilii ABD ya da Japonya ile ayn düzeyde ya da daha yüksektir. Aratrma destekleri, iyiletirilmi patent korumas, kamu aratrmalar için yardm, yüksek öretim basks ve artan bütünleme bu potansiyeli kullanmada alternatif bir rota olarak deerlendirilmektedir. Bu politikalar sadece Avrupa’da deil, pek çok yerde verimlilii artrmaktadr. Avrupa’nn pek çok ülkesindeki özellikle Almanya’daki artan ekonomik faaliyetler sadece AB’de deil, OECD ülkelerinde de verimlilik düzeyinde önemli katkda bulunmaktadr. AB içindeki tüm ülkeler artan aratrma çktlarndan yararlanrken, daha zengin üye devletler olma eilimindeki aratrma yapmada zaten iyi olan ülkeler en iyi performans göstermektedir. Yeniliin benimsenmesini kolaylatran politikalarn faydalar daha fakir ve daha zengin ülkeler arasnda daha eit bir ekilde yaylmaktadr.
Archibugi ve Coco (2004), ABD ve Japonya ile karlatrldnda, AR-GE yatrmlar ve yeniliklerin üretimi açsndan AB’nin sürekli bir gecikme yaamakta olduu üzerinde durmaktadr. Onlara göre, AB, yeni ekonomi kavramyla dorudan ilgili sektör olan bilgi ve iletiim teknolojilerinin yaylm konusunda bu iki ülkeye yaklaamamaktadr. Bunun nedenlerinden biri, bilgi konusundaki ibirlii alannda, Avrupa’da i dünyasnn ve akademik camiann ibirliini tam olarak gerçekletirememesidir. Avrupa içinde bilimsel ve teknolojik faaliyetlerdeki yatrm düzeyi tek bir ktasal yenilik sistemi çats altnda birleememekte, yatrm açsndan üye devletler arasnda farkllklar bulunmaktadr.
Bilgi ve iletiim teknolojileri ve yeni yenilik kümeleri ve bunlara bal verimlilik art, istihdamn ve iyiletirilmi yaam standartlarnn yaylmasn salayan yeni ekonomiye öncülük etmektedir. 1990’lardaki ABD ekonomisinin etkileyici performans özünde, bilim ve teknoloji politikasn refaha dönütürme yeteneine baldr. Görülmütür ki, bunu gerçekletiremeyen ülkeler dlanmakta ve rekabet yarn kaybetmektedir. Tahminler, yeni ekonominin kurallarnn uyarlanmasnda yetersiz kalan Avrupa’nn ABD’den daha yava bir uzun dönem
ekonomik büyüme gerçekletireceini öngörmektedir. Avrupa, teknolojik dinamizmde ABD ve Japonya’nn gerisinde yer almaya devam ederse, bu refah, kamu eitimi ve salk koruma gibi alanlarda Avrupa rüyasnn baarsn tehlikeye sokacaktr. (Archibugi ve Coco, 2004: 2)
1990’lardan beri bilim ve teknoloji alannda özellikle Asya’da önemli yeni oyuncular ortaya çkmtr. Bu yeni oyuncularla birlikte, bilim ve teknolojideki ilerlemeler ve patent bavurular çok kutuplu bir dünya sistemi içinde daha geni bir alana yaylmaya balamtr. ekil 2.1, dünyadaki aratrmaclarn yaklak %80’ninin AB dnda çaltn göstermektedir. ekilde de görüldüü gibi, 2005 ylnda ABD’nin aratrmac saysnn dünyadaki aratrmaclara oran 2000 yl ile karlatrldnda düse de, ABD aratrmac says bakmndan liderliini devam ettirmektedir.
ekil 2.1: AR-GE’de Dünya çindeki Pay: Aratrmaclar (%)
Kaynak: European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009 Veriler: Eurostat, OECD, BM Eitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO),
Not: Gelimi Asya Ülkeleri: Japonya, Kore, Singapur, Tayvan’dr. Tahmin unsurlar verilerin derlenmesinden olumutur. Dünyann geri kalannn kapsam tüm göstergeler için ayn deildir.
Eurostat (2009: 19) verilerine göre, AB27’de bilim ve teknoloji alanna hizmet eden toplam 85.4 milyon kii bulunmaktadr. Bunlarn 34.5 milyon kiisi hem
23 22.5 26.8 24 17.2 17.3 32.9 36.2 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2000 2005 AB27 ABD GelimiAsyaÜlkleri DünyannGeriKalan
olarak nitelenmektedir. Bilim ve teknoloji alannda bilim insan ve mühendis olarak görev alan kiilerin says 10.3 milyon iken, tam zamanl aratrmac says 1.3 milyon ve bordrolu çalan aratrmac says 1.9 milyon kiidir.
2001–2006 yllar arasnda AB’de AR-GE personelinin toplam istihdama oran art göstermitir. Bu durum Japonya ve Kore için de geçerlidir. 2006 ylnda AB 27’de istihdam edilen personelin %1.54’ü AR-GE ile uramaktadr. Bulgaristan hariç tüm üye devletlerde özel iletmeler ve yüksek eitim kurumlar AR-GE istihdamnn büyük çounluunu elinde bulunduran kurumlardr. AB 27’de yüksek eitim sektörü AR-GE çalanlarnn %45’ini olutururken, %42’sini de özel sektör, %13’ünü kamu sektörü oluturmaktadr. Kar amac gütmeyen özel sektörün pay ise % 1’dir. (Eurostat, 2009: 19)
2007’de AR-GE faaliyetleri için 2.3 milyondan fazla kii tam zamanl olarak istihdam edilmitir. 1.2 milyon kii özel iletmelerde çalrken, yüksek eitimde 736053 kii, kamu sektöründe 342788 kii, kar amac gütmeyen özel sektörde 30365 kii görev almaktadr. AB 27’deki aratrmaclarn %20’sine sahip olan Almanya, AR-GE alanndaki liderliini aratrmac says bakmndan da elinde bulundurmaktadr. Belçika’da igücünün %8’inin bilim insanlar ve mühendisler olutururken, bu oran Slovakya ve Türkiye’de %3’ün altna kadar dümektedir. Pek çok AB ülkesinde kadn aratrmaclarn says erkeklere göre daha azdr. Özel iletmelerde erkek aratrmac says kadn aratrmaclardan 4 kat daha fazlayken, bu oran Hollanda’da 9 kata kadar çkmaktadr. (Eurostat, 2009: 20)
20-29 ya nüfusun dörtte birinden fazlas yüksek eitim içinde yer almaktadr. Ulusal düzeyde Malta %16.4’lük oranla en düük katlm düzeyine sahipken, % 46.7 ile Finlandiya en yüksek katlm oranna sahip olan ülke konumundadr. 2007’de AB’de 20-29 ya nüfusun içinde 1000 kii bana 9.6 kii doktora programna dahil olmutur. Bu oran Finlandiya’da 1000 kii bana 33.1, sveç’te 18.9, Avusturya’da 17.1 ve Malta’da 1.2’dir. (Eurostat, 2009: 20)
ekil 2.2: AR-GE’de Dünya çindeki Pay: GERD (%) 26.4 24.4 38.6 34.6 18.6 19.7 16.4 21.3 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2000 2006 AB27 ABD GelimiAsyaÜlkleri DünyannGeriKalan
Kaynak: European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009 Veriler: Eurostat, OECD, UNESCO
Not: Gelimi Asya Ülkeleri: Japonya, Kore, Singapur, Tayvan’dr. Tahmin unsurlar verilerin derlenmesinden olumutur. Dünyann geri kalannn kapsam tüm göstergeler için ayn deildir. GERD: AR-GE’ye yaplan GSY Harcama oranlar mevcut Satn Alma Gücü Standartlarndaki (€) deerlere göre hesaplanmtr.
Yukardaki ekil 2.2, dünyada AR-GE’ye yaplan GSYH harcamalarnn yaklak %25’inin AB ülkelerine ait olduunu belirtmektedir. ekil 2.2’de görüldüü gibi, AB’nin “AR-GE’ye yaplan GSYH” (GERD) içindeki dünya pay 6 yl içinde %7,6 orannda azalmtr.
Aadaki Tablo 2.1, AB ve dünyadaki küresel bir güç olma potansiyeli bulunan baz ülkeler ile Türkiye’nin 1996 ve 2007 yllarnda AR-GE harcamalar için GSYH’dan ayrd oranlar hakknda bilgi vermektedir. Tablo 2.1’de de görüldüü gibi, AB bu dönem içerisinde GSYH’dan AR-GE harcamalarna ayrd pay artrsa da, bu art 2000 ylnda belirlenen %3’lük Lizbon hedeflerinin çok gerisindedir. Tabloda yer alan AB ülkelerinden Almanya, bu hedefe en yakn ülke konumundadr. Bu dönem içerisinde tüm ülkelerde art gözlenirken, Fransa’nn GSYH’dan AR-GE için ayrd oran da düü olmas dikkat çekmektedir. Bir baka dikkat çeken nokta, iki Asya ülkesi Japonya ve Güney Kore’nin AB hedefini am olmas ve ABD’nin bu hedefe çok yakn olmasdr. Türkiye, 1996-2000 yllar arasnda iki katndan fazla bir art yaasa da, gerek bu orannn %1’in altnda kalmas, gerekse Türkiye’nin
dier ülkelerden daha az bir GSYH miktarna sahip olmas açsndan Türkiye en kötü durumdaki ülke konumunu korumaktadr.
Tablo 2.1 :AR-GE Harcamalar 2007 (GSYH çindeki Pay %)
Ülke 1996 2007 AB 1.66 1.77 Çin 0.57 1.49 Fransa 2.27 2.04 Almanya 2.19 2.53 Hindistan 0.69 0.87 Japonya 2.81 3.45 Güney Kore 2.33 3.47 Rusya Federasyonu 0.97 1.12 Türkiye 0.33 0.71 Birleik Krallk 1.83 1.84 ABD 2.55 2.67
Kaynak: OECD Factbook 2010: Ekonomik, Çevresel ve Sosyal statistikler - ISBN 92-64-08356-1 - © OECD 2010
Eurostat (2009: 19) verilerine göre, letmeler %64 ile AB27 düzeyindeki AR-GE harcamalarnn en büyük payna sahipken, yüksek eitim kurumlar %22, kamu sektörü % 13’lük pay ellerinde bulundurmaktadr. 15 üye devlette AR-GE harcamalarnn ana finans kayna iletmelerken, geri kalan AB ülkelerindeki kamu sektörü AR-GE harcamalarnn ana kaynan oluturmaktadr. Özel iletmelerin arlkl olduu ülkeler, Lüksemburg (%80), Finlandiya (%68), Almanya (%68), sveç (%64), Danimarka (%60), Belçika (%60) ile %50’nin üstünde bir orana sahip olan Çek Cumhuriyeti, rlanda, Fransa, Slovenya ve Hollanda eklinde sralanmaktadr.
Aadaki ekil 2.3’te 2000–2006 yllarn kapsayan dönemde AB Üye Devletlerin AR-GE’ye GSYH’dan yaptklar harcamalarda gerçekleen artlar gösterilmektedir. ekil 2.3’te görüldüü gibi, üç Baltik Devletinde (Estonya, Letonya ve Litvanya) ve Kbrs’ta bu art oran %100’ü geçmektedir. %60’n üzerinde bir art eilimi gösteren ülkeler ise Romanya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti, rlanda ve
spanya olarak sralanmaktadr. AB ortalamas %14,8 olarak ölçülürken, bu ortalamann altnda kalan ülkelerin Hollanda, Belçika, Slovakya, sveç, Polonya, Fransa, Malta, talya, Almanya, Birleik Krallk ve Lüksemburg olduu görülmektedir.
ekil 2.3: AR-GE'ye GSY Harcamalar 2000-2006 Dönemi Reel Büyüme (%) 211% 163.50% 113.20% 111.90% 75.80% 64.70% 64.50% 62.50% 61.90% 44.40% 42.60% 26.90% 22.50% 21.20% 19.90% 16.30% 14.80% 13% 11.90% 9.30% 9% 8.40% 8.20% 6.70% 4.30% 3.40% 3.40% 0% 0% 50% 100% 150% 200% 250% Estonya Letonya Litvanya Kbrs Romanya Macaristan ÇekCumhuriyeti rlanda spanya Avusturya Slovenya Bulgaristan Finlandiya Yunanistan Danimarka Portekiz AB27 Lüksemburg ngiltere Almanya talya Malta Fransa Polonya sveç Slovakya Belçika Hollanda
Kaynak: European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009 Veriler: Eurostat
Tablo 2.2: 2006 Yl AB 27 AR-GE’ye Yaplan Gayri Safi Yurtiçi Harcamalar (GERD)
GERD (milyon Euro) GERD AB27 pay (%)
AB 27 213805 100 Almanya 58848 27.5 Fransa 37844 17.7 Birleik Krallk 34037 15.9 talya 15599 7.7 spanya 11815 5.5 sveç 11691 5.5 Hollanda 8910 4.2 Avusturya 6946 3 Finlandiya 6016 2.7 Belçika 5798 2.7 Danimarka 5349 2.5 rlanda 2500 1.1 Çek Cumhuriyeti 1761 0.8 Polonya 1513 0.7 Portekiz 1294 0.6 Yunanistan 1223 0.6 Macaristan 900 0.4 Lüksemburg 497 0.2 Slovenya 484 0.2 Romanya 444 0.2 Slovakya 252 0.1 Litvanya 191 0.1 Estonya 151 0.1 Bulgaristan 121 0.1 Letonya 112 0.1 Kbrs 62 0.03 Malta 28 0.01
Kaynak: European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009, s. 21
Yukardaki Tablo 2.2, 2006 ylnda üye devletlerdeki GERD miktarlarn ve AB27 içindeki oranlarn belirtmektedir. Tabloda da belirtildii gibi, en büyük pay %27,5’lik oranla Almanya’ya aitken, bu ülkeyi Fransa ve Birleik Krallk takip etmektedir.
AB 27 içinde dört üye devlet (Almanya, Fransa, talya ve Birleik Krallk) toplam AR-GE harcamalarnn yarsndan fazlasn gerçekletirmektedir. Eurostat’n
2007 verilerine göre, AR-GE için Almanya 61.5 milyar €, Fransa 39.3 milyar €, Birleik Krallk 36.7 milyar € ve talya 16.8 milyar € bütçe ayrmaktadr. AB27’nin GSYH’dan AR-GE’ye yaplan harcamalarda %1’den daha az paya sahip olan 17 ülkesi bulunmaktadr.
AR-GE’ye yaplan harcamalar bakmndan bu ekilde sralanan AB27 ülkeleri yaplan AR-GE çalmalarnn younluklarna göre incelendiinde, dört farkl grup olarak deerlendirildikleri görülmektedir. Bu gruplar u ekildedir:
x leri AR-GE younluklu ülkeler: Finlandiya, sveç, Danimarka, Avusturya ve Almanya.
x Orta-leri AR-GE younluklu ülkeler: Fransa, Belçika ve Birleik Krallk.
x Orta-düük AR-GE younluklu ülkeler: Hollanda, Slovenya, Çek Cumhuriyeti, Lüksemburg, rlanda, spanya, Estonya, talya, Macaristan.
x Düük AR-GE younluklu ülkeler: Portekiz, Litvanya, Letonya, Yunanistan, Polonya, Malta, Bulgaristan, Slovakya, Romanya, Kbrs.
ekil 2.4 ise patent bavurularnn %69’unun AB dnda gerçekletiini yanstmaktadr. 2000-2006 yllar arasnda, Gelimi Asya ülkelerinin dünyadaki patent saylarn %53’ten fazla bir oranda arttrd gözlenirken, AB’de patent bavurular için %14,2’lik bir düü dikkat çekmektedir. Avrupa’da patent maliyetlerinin hayli yüksek olmas bu sonucun olumasndaki nedenlerden biri olarak deerlendirilmektedir. 12 Üye Devlet ve sviçre’yi kapsayan Avrupa Patent Ofisi (EPO)’ya patent bavurularndaki ilk maliyet ABD’den 20, Japonya’dan 13 kat daha fazladr. Ayn zamanda, 27 Üye Devlet için patent korumas maliyeti ABD’den 60 kat daha fazla maliyetlidir.
ekil 2.4: AR-GE'de Dünya çindeki Pay: Patent Bavurular (%) 36 30.9 39.7 33.1 12.7 20.5 11.6 15.5 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2000 2005 AB27 ABD GelimiAsyaÜlkleri DünyannGeriKalan
Kaynak: European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009 Veriler: Eurostat, OECD, UNESCO
Not: Gelimi Asya Ülkeleri: Japonya, Kore, Singapur, Tayvan’dr. Tahmin unsurlar verilerin derlenmesinden olumutur. Dünyann geri kalannn kapsam tüm göstergeler için ayn deildir. Uluslararas aamada Patent birlii Anlamas kapsamndaki patent bavurular mucit(ler)in ikamet ettii ülke tarafndan Avrupa Patent Örgütü tarafndan kabul edilmitir.
Aadaki Tablo 2.3’de 2005 yl AB ve baz seçilmi ülkelere ait Patent birlii Anlamas çerçevesinde yaplan patent bavuru saylar ve bu bavurularn toplam bavurulara oran yer almaktadr. Tabloda da görüldüü gibi, ABD ve AB patent bavurular açsndan öncü ülkeler konumundayken, Japonya onlar takip etmektedir. Bununla birlikte, ABD ve Japonya bulular biyokteknoloji, bilgi ve iletiim teknolojileri ve nanoteknoloji alanlarna AB’den daha fazla odaklanmtr.
Tablo 2.3: Patent Bavurular 2005
Ülke Patent Says %
AB 41733 30.9 Çin 3721 2.8 Hindistan 916 0.7 Japonya 21982 16.3 Güney Kore 5105 1.9 Rusya Federasyonu 676 0.6 ABD 44720 33.1
Kaynak: European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009, s. 68.
Yenilik süreci pek çok faaliyeti ve aktörü kapsamaktadr. Aratrmann fonlanmas, bu aratrmalarn faaliyete geçmesi, aratrmalarn uygulanmas ve gelitirilmesi için uygun ortamlarn yaratlmas bu faaliyetler arasnda yer almaktadr. Yenilik süreci ayn zamanda pek çok kullancnn katlmn da gerektirtmektedir. Bulutan yenilie gitmek AB kurumlarnn, üye devletlerin ve iletmelerin giriimlerinin iyi bir ekilde ifade edilmesini zorunlu klmaktadr. Yenilik sürecinden tam olarak faydalanmak ve sosyal amaçlarn gerçekletirmek için özellikle STK ve vatandalarn da destei önemlidir. Aratrma ve yenilik stratejisi laboratuar ortamndan sosyal hedeflerin gerçeklemesine kadar süreçte bilgi aknn kolaylatrlmasn hedeflemektedir. Komisyon "Aratrma ve Yenilik için Tek Pazarn" ortaya çkmasn öngörmektedir. Bu piyasann iki amac fikri mülkiyetin korunmasn kolaylatrmak ve aratrmaclarn hareketliliini artrmaktr. Bu amaçla Komisyon ve Avrupa Patentinin önündeki engelleri amak için yenilenmi bir çaba önermekte ve insanlarn i ve akademi ve ülkeler arasndaki hareketliliindeki engellerin azaltlmas yollarn aramaktadr. (Avrupa Komisyonu, 2010: 8)
2006 yl Topluluk Yenilik Anketine göre, 2001-2006 yllar arasnda Alman iletmelerinin 2/3’üne yakn yenilikçi olmay baarabilmitir. Bu, söz konusu iletmelerin bu dönem içinde en az bir kez ürün ve/veya süreç yeniliine gitmi olduu anlamna gelmektedir. Genelde, yenilikçi iletmeler AB dndaki ülkeler yerine üye devletlerle ticaret yapma eilimindedir. Bu dier AB ülkeleriyle yaknlkla ve Tek Pazarn sunduu frsatlarla açklanabilmektedir. Yenilik
faaliyetleriyle iletme büyüklüü arasnda bir iliki bulunmaktadr. Büyük ve orta boy iletmelerin, küçük boy iletmelerden daha yenilikçi olduu görülmektedir. Hangi ekonomik sektörlerde daha yenilikçi iletmelerin olduunu gösteren Nomenclature générale des Activités économiques dans les Communautés Européennes (NACE) Analizine göre, AB düzeyinde yenilikçi iletmeler hizmet sektöründen çok imalat sektöründe yer almaktadr. (Eurostat, 2009: 21)
letmeler, farkl ulusal ve yetkililerinin verdii kamu fonlarna bavurma olanana sahiptir. Pek çok ülkede, yenilikçi iletmelerin büyük çounluu merkezi hükümetlerden fon almaktadr. Bununla birlikte istisnalar da bulunmaktadr. Belçika ve spanya’da yenilikçi iletmelerin çou bölgesel ve yerel yetkililerden fon almaktadr. Baz Avrupal yetkililer yenilikçi iletmelerin fonlanmasnda daha büyük rol oynamaktadr. Bu durum Yunanistan, Polonya, Romanya ve Slovakya için geçerlidir. (Eurostat, 2009: 21)
Mal ve hizmetlerin kalitesinin gelitirilmesi, iletmelerin çou için yeniliin ürün yönelimli en önemli etkisidir. Süreç yönelimli yenilik etkisi açsndan, artan üretim kapasitesi ve hizmet korumas gözlenebilir etkilerdir. En önemli yenilik yan etkisi ise yasal düzenleme gereksinimlerinin karlanmasdr. (Eurostat, 2009: 21)
ABD ile karlatrldnda, Avrupa’nn geni bilimsel büyüklüü ve etkiye sahip olan önemli aratrma merkezleri olarak hareket eden daha az üniversitesi bulunmaktadr. Bununla birlikte, Avrupa ülkeleri kendi ulusal aratrma sistemlerini yenilemekte, yüksek eitim kurumlarna datlan kamu aratrma harcamalarnn payn artrmakta, üniversitelerin fonlama modellerini daha rekabetçi ve çkt temelli fonlamaya doru deitirmekte, baz ülkelerde üniversitelerin kurumsal özerkliini artrmaktadr. Ayn zamanda, üniversitelerin de dahil olduu aratrma kurumlar ulus ötesi alarda kendi aralarndaki balanty düzenlemektedir. Pek çok Avrupa ülkesindeki aratrma kurumlar bu alar ekillendirmektedir. (European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009, s. 92)
Aadaki ekil 2.5’den de anlald gibi, 2006 ylnda AB27 dünya bilimsel yayn üretimi konusunda liderliini korumutur. Bununla birlikte, AB’nin yaynlar, ABD’den daha az etkili olmaktadr.
ekil 2.5: Bilimsel Yaynlar Açsndan Dünyadaki Pay (%) 2006 37.6 31.5 8.4 7.8 2.9 2.2 0 10 20 30 40 AB 27 ABD Çin Japonya Hindistan Rusya Federasyonu
Kaynak: European Communities, DG Research STC Key Figures Report 2008/2009, s. 62.
Avrupa Komisyonu’na (2005: 7) göre, geçen 10 ylda AB’nin büyümesi ve verimlilii, onun büyük ekonomik rakiplerini yakalamada baarsz olmutur. Yeni rekabet ortam Avrupal iletmelerin deer zincirlerini artrmaya zorladndan bilgi temelli ekonomik güç daha da önemli hale gelmeye balamaktadr. Avrupa dünya ekonomisinde etkin olmak istiyorsa, siyasi ve ekonomik istikrar, nitelikli igücü, sosyal ortaklk gelenei ve eskiden beri devam eden gelimi bilim temeli gibi önemli ekonomik avantajlara sahip olmaldr.
Potocnik’in (2005b: 2) de ifade ettii gibi, küreselleme bir seçimden çok bir gerçek olup, Avrupa uluslararas sahnede güçlü bir ortak ve oyuncu olmak zorundadr. Avrupa yüzyllardr gerek CERN, gerek ESA gerekse Çerçeve Programlar araclyla bilim alanna katk vermektedir. Dünyadaki bilimsel bilginin üçte birini üreten Avrupa salk aratrmalar ve kimya gibi alanlarda öncü olmu, havaclk ve telekomünikasyon gibi sektörlerde önemli teknolojik baarlar elde etmitir. Bununla birlikte, bilim ve teknoloji potansiyelinin korunmas, güçlendirilmesi ve kullanm için daha fazlas yaplmaldr. AB, AR-GE’ye daha fazla yatrm yapmal, daha fazla aratrmac istihdam etmeli, daha fazla patent bavurusunda bulunmaldr.
Archibugi ve Coco’nun (2004: 3) da belirtildii gibi, Avrupa farkl yenilik sistemlerinin toplam olarak görülmektedir. Baz AB bölgeleri bilgi aktarmn güçlü
bir ekilde bütünletirmeyi baarrken, dierleri büyük teknoloji transfer aklar tarafndan darda kalmaktadr. AB’nin genilemesi, yenilik sistemlerinin çeitliliini artrmtr. Ulusal ve AB düzeyinde üzerinde durulmas gereken önemli konulardan biri bu farkl yerel ve ulusal içerikleri tek bir yenilik sistemi çats altnda ABD ve Japonya’yla rekabet edebilecek ekilde nasl birletirileceidir. (2004: 3)
Üye ülkeler arasnda ekonomik krizin AR-GE üzerine etkisi üye ülkeler arasnda farkllk göstermektedir. Aratrma Genel Müdürlüü (DG Research) tarafndan yaplan ekonomik krizin AR-GE yatrmlar üzerine etkisi konulu anket yüksek ya da orta yüksek AR-GE gücü olan üye devletlerin 2009 AR-GE bütçelerini koruduunu ya da artrdn ortaya koymaktadr. Bununla birlikte, orta ya da düük AR-GE gücüne sahip olan üye devletlerin bu alandaki giriimlerini azaltmaya zorlandklar görülmektedir. Bu da Birlik içinde aratrma ve yenilik açnn genileme riskine neden olmaktadr. Özel sektördeki AR-GE yatrmlaryla ilgili olarak, krizin hemen hemen tüm i sektörlerinde nakit akn azaltt, özellikle ileri teknolojiyle uraan KOB’lerde AR-GE için iç finansal kaynaklarda gerilemeye neden olduu dikkat çekmektedir. 2009 Mays Innobarometer ileri teknoloji üreten firmalarn krize yenilik bütçelerinde kesintiye giderek karlk verdiklerini ortaya koymaktadr. (Avrupa Komisyonu, 2010: 3)
Ekonomik krizin bir sonucu olarak, dardaki özel finans kaynaklarna giriin daha da zorlamas olumsuz etkiye neden olmaktadr. Bununla birlikte, geçmiteki ekonomik gerilemelerle karlatrldnda büyük irketlerin AR-GE yatrmlarn koruduu görülmektedir. Kriz, aratrma ve yenilik politikasnn toplumun istekleriyle yakndan ilgili olmas gerektii hakkndaki gerçekle ilgili