Avrupa Birli
i Çerçeve Programlar

AB, üye ülkelerin bilim ve aratrma alan da dahil olmak üzere çeitli alanlardaki politika ve uygulamalarnn birbirine yaknlatrlmas amacyla birçok Topluluk Program oluturmutur. AB Çerçeve Programlar, Avrupa’daki da
nk ulusal bilim ve teknoloji politika ve uygulamalarnn birbirine yaknlatrlmas amacyla oluturulan Topluluk Programlar’ndan biridir. Di
er birçok Topluluk Program gibi AB Çerçeve Programlar da amaçlar ve bütçesi ile belli bir dönem için tasarlanan çok yll programlardr. 1984 ylndan beri, AB üye ülkelerinin ulusal

bilim ve aratrma politikalar ile uygulamalarnn birbirine yaknlatrlmas amacyla; aratrma, teknoloji gelitirme ve yenilik çalmalar balca AB Çerçeve Programlar aracl
yla yaplmaktadr. (TUBTAK, 2010: 7)

Üye ülkelerin katma de
er vergisi yoluyla yaptklar katklarnn yan sra, ortaklk anlamas imzalam ülkelerin GSYH’lar orannda ödedikleri katlm paylarndan oluan bir bütçeye sahip olan Çerçeve Programlar, kamu tarafndan aratrma ve teknoloji gelitirmeye ayrlan bütçe dünyann en büyük destek programlardr. (ABÇPM, 2010: http://www.fp7.org.tr/home.do?ot=1&sid=3101)

AB’nin, aratrma ve teknoloji gelitirme kapasitesini güçlendirip rekabet gücünü artrmak ve böylece ekonomik ve sosyal gelime sa
lamak için 1984 ylndan bu yana yürüttü
ü Çerçeve Programlarn genel hedefleri u ekilde sralanabilir:

• Avrupa’nn bilim ve teknoloji temelinin güçlendirilmesi; • Ekonomik ve sosyal uyumun desteklenmesi;

• Küresel düzeyde endüstriyel rekabetin desteklenmesi; • Üniversite-sanayi ibirli
inin tevik edilmesi ve

• AB üye ülkeleri ve aday ülkeleri arasndaki ibirli
inin tevik edilmesi. (TUBTAK, 2010: 7)

Banchoff (2002: 2-4), ABD’nin bilimsel ve teknolojik üstünlü
üyle karlatrld
nda, Avrupa liderlerinin daha iyi aratrma politikas ibirli
i hedefini açk bir ekilde ifade etti
ini belirtmektedir. Bununla birlikte, üye devletlerin farkl ulusal aratrmalar devam etmekte, ulus-üstü bir bütünleme gerçekleememektedir. AB Çerçeve Programlar bu bütünlemeyi gerçekletirmek amacyla yaplandrlmakta, 1960’larn ortalarndan beri Amerika’ya kar koymak ve uluslararas arenada daha etkili bir ekilde rekabet edebilmek için ulusal çabalarnn ibirli
i hedefi gündeme gelmektedir. So
uk Sava sonras dönem boyunca 1990’larda küresel bilgi ekonomisi ba
lamnda yenilik temelli bilimin stratejik önemi aratrma politikasn Avrupa gündemine tamtr. Bugün Avrupa’daki ulusal aratrma politikalarnn biri di
erinden ayrlmaktadr. Hemen hemen tüm ülkeler ulusal bilim insanlarnn ve kurumlarnn de
iimini desteklemekte, ulusal aratrmac hareketlili
i için engeller halen devam etmektedir. Pek çok Topluluk aratrma faaliyetleri özellikle de enerji sektörü 1984’de be yllk Çerçeve Programlar içinde bir araya getirilmitir. Sonraki programlar, irketler, üniversiteler

ve kamu laboratuarlarndaki aratrmaclarn ulus ötesi hareketlili
ini mümkün klan fonlar artrm ve bilgi teknolojileri, yaam bilimleri ve çevreyi de içine alacak ekilde temel balk alanlarn geniletmitir.

1998-2000 yllarn kapsayan 5. Çerçeve Program, 14 milyar ECU’luk bütçesiyle, tarm politikas ve yapsal fonlardan sonra bütçenin üçüncü büyük kalemini oluturmutur. Sürekli büyümesine ra
men, Çerçeve Programlar gerçek bir Avrupa aratrma politikasn oluturmamaktadr. Hala üye devletlerin kendi harcamalar daha ön planda yer almaktadr. Çerçeve Programlar, üye devletler için fon kayna
 olmaktan öteye geçememi aratrma politikalarnda bütünleme gerçekleememitir.

6. ve 7. Çerçeve Programlar Avrupa politikasnn ortaya konmas için anahtar araçlar olarak de
erlendirilmektedir. Bu programlar, ERA’ya finansal destek olmann ötesinde, ERA’nn yapsn oluturmakta ve yönlendirmekte etkili olmaktadr. 6. Çerçeve program bilimsel mükemmeliyet ve çok çeitli büyük ölçekli giriimlerin güçlendirilmesi üzerinde durmaktadr. 7. Çerçeve Program ise 6. Çerçeve Program uygulanrken yaanan baz sorunlar giderme hedefini tamaktadr. çeri
i, organizasyonu, uygulama yaplar ve yönetimsel araçlaryla 7. Çerçeve Program, Lizbon stratejisinin yeniden uygulamaya sokulmas için kilit rol oynamaktadr. (Leitner ve Weber, 2007: 12)

Çerçeve Programlarn bütçeleri bügüne dek artan bir e
ilim göstermitir. 6.Çerçeve Program’nda 19,1 milyar Euro olan toplam bütçe, 7. Çerçeve Program’nda 53,2 milyar Euro’ya yükselmitir.

7. Çerçeve Programda yer alan yeni unsurlar unlardr:

x Di
er Çerçeve Programlardan farkl olarak dört yl yerine yedi yl sürmesi

x Araçlardan çok aratrma temalarna vurgu yaplmas x Faaliyetlerin ve uygulama araçlarnn basitletirilmesi

x Teknoloji Platformlar ve yeni Ortak Teknoloji

giriimlerinin faaliyetleri aracl
yla Avrupa endüstrisinin ihtiyaçlarn karlayan aratrma-gelitirmeye odaklanlmas

x Avrupa’nn en iyi bilimsel faaliyetlerine destek sa
layan Avrupa Aratrma Konseyi’nin kurulmas

x Dört Özel Program’da uluslararas ibirli
inin bütünletirilmesi x Bilgi Bölgeleri’nin gelitirilmesi

x Aratrma faaliyetlerine özel sektörün katlmn artrmak amacyla risk paylamn içeren bir finansal yapnn oluturulmas 2007-2013 yllar arasnda uygulanacak olan AB 7. Çerçeve Program’nn ana yaps, “birli
i”, “Marie-Curie Etkinlikleri”, “Fikirler” ve “Kapasiteler” olmak üzere 4 özel programdan olumaktadr. Bu dört özel programa, AB Ortak Aratrma Merkezleri’nin faaliyetleri ve nükleer aratrmalara destek veren Euratom etkinlikleri de dahil edilmitir. (TUBTAK, 2010: 16)

2.4.4.3.1.1. birli
i Özel Program

birli
i Özel Program, konu odakl aratrma ve koordinasyon projelerini desteklemektedir. 10 tematik alanda AB üye ve aday ülkelerinin ihtiyaçlar do
rultusunda, Avrupa Komisyonu tarafndan belirlenen balklarda açlan ça
rlara yönelik hazrlanan ortakl projeler arasndan çeitli ölçütlere göre seçim yaplmakta ve fonlanmaktadr. Bu program kapsamndaki projeler güdümlü projelerdir. Avrupa Komisyonu hangi aratrmalara ve teknolojilere ihtiyaç duydu
unu tanmlamakta ve fonlayaca
 projelerin bu ihtiyac karlamasn beklemektedir.

2007-2013 dönemi için 32,4 milyar Euro bütçe ayrlan bu programn balca hedefi sanayi ve aratrma kurulular arasndaki ibirli
ini tetikleyerek kilit alanlarda Avrupa’nn liderli
ini sa
lamaktr. (TUBTAK, 2010: 18)

birli
i Özel Program tematik alanlar ve hedefleri aa
daki gibidir:

Sa
lk

1 milyar Euro’nun üzerinde bütçe büyüklü
ü ile sa
lk alan, bütçesi en büyük ikinci alan konumundadr. Bu alann amaçlar aa
daki gibi sralanmaktadr:

x Avrupa vatandalarnn sa
lk seviyesini yükseltmek, x Sa
lk endüstrisi ve iletmelerinin rekabet gücünü artrmak,

x Küresel sa
lk problemlerine çözüm aramak (yeni salgn hastalklar; grip..vs)

x Yeni ilaçlar gelitirmek, yan etkisi azaltlm ve di
er ilaçlarla etkileimin önüne geçilmi ilaçlar üretmek (ABÇPM, 2010:

http://www.fp7.org.tr/home.do?ot=1&sid=3201)

Gda, Tarm ve Biyoteknoloji

Gda, Tarm, Balkçlk ve Biyoteknoloji alannn temel amac Bilgi Temelli Biyo-Ekonomi oluturmaktr. Di
er amaçlar ise u ekildedir:

x Biyolojik kaynaklarn sürdürülebilir yönetimi, üretimi ve kullanm için bilgi-temeli sa
lamak

x Yeni, güvenli, daha düük maliyetli ve eko-verimli ürünler sa
lamak x Avrupa endüstrisinin rekabet edebilirli
ini ve sürdürülebilirli
ini

desteklemek (ABÇPM, 2010: http://www.fp7.org.tr/home.do?ot=1&sid=3211)

Bilgi ve letiim Teknolojileri

Bilgi ve iletiim teknolojileri Avrupa çapnda istihdam arttrmak ve yaam kalitesini yükseltmek için kritik önem tamaktadr. Her ne kadar bilgi ve iletiim teknolojileri sektörü Avrupa GSYH’sinin % 6-8’ini olutursa da asl önemi bundan kat kat fazladr. Bilgi ve iletiim teknolojileri önemlidir. Çünkü; bilgi ve iletiim teknolojileri yenilikçili
i, yaratcl
 ve rekabet edebilirli
i tevik ederek ekonomide küreselleme hedefine hizmet eder, tüm bilimsel ve teknolojik alanlarn gelimesi için araçlar sunar, Avrupa kamu sektörünün daha etkin olmasn sa
larken ayn zamanda e
itimden enerjiye kadar tüm sektörlerin modernizasyonunu gerçekletirir ve sosyal dönüümlerin gerçekletirilmesi için araçlar sa
lar ve yaam kalitesini arttrr. Avrupa tüm bu saylan nedenlerden dolay rekabet edebilirli
ini sürdürmek ve yaam kalitesini arttrmak için bilgi ve iletiim teknolojileri alannda ki gelimelere liderlik etmek durumundadr.

Nanoteknoloji

Bu alanda amaç Avrupa endüstrisinin rekabet edebilirli
inin artrlmas ve kaynak yo
un sanayiden bilgi yo
un endüstriye geçiin sa
lanmas için bilgi üretmektir. Bilgi üretiminin özellikle yüzey ve boyuta ba
l çalmalar; yeni

uygulamalar için malzeme özelliklerinin nano ölçüde kontrolü; nano ölçüdeki teknolojilerin entegrasyonu; nano-motorlar; makinalar ve sistemler; nano boyutlarda karakterizasyon ve manipülasyön için metotlar ve araçlar; temel malzemelerin ve bileenlerin imalat için kimyada nano duyarlkl teknolojiler; insan güvenli
i, sa
lk ve çevreye etki; metroloji; izleme ve alglama; nomenklatür ve standartlar ve gelimekte olan teknolojilerin entegrasyonu ve uyumu da dahil olmak üzere, sektörel uygulamalar için yeni kavramlar ve yaklamlarn aratrlmas alanlarnda gerçekletirilmesi beklenmektedir. Bunun hem yeni, yüksek teknolojiye sahip endüstriye, hem de daha yüksek de
erli, bilgiye dayal geleneksel endüstriye faydas olacaktr.

Enerji

AB 6. Çerçeve Program kapsamnda "Sürdürülebilir Kalknma Küresel De
iim ve Ekosistemler" tematik alannn içinde bir alt olarak yer alan Enerji’nin 7. Çerçeve Program kapsamnda tek bana bir tematik alan olmas planlanmtr. Enerji tematik alan üç temel hedef üzerine kurulmutur:

x Mevcut olan fosil yakt tabanl enerji sitemlerinin, arttrlm enerji verimlili
i ile birletirilmi çeitli enerji kaynaklar ve tayclarna dayal sürdürülebilir bir sisteme dönütürmek

x Güvenlik ve iklim de
iimi gibi basklara cevap verebilmek

x Avrupa enerji endüstrisinin rekabet gücünü arttrmak (ABÇPM, 2010: http://www.fp7.org.tr/home.do?ot=1&sid=3241)

Çevre (klim de
iikli
i dahil)

Küresel çevre konularn bütünüyle ele alabilmek için, bu alanda belirlenmi hedefler u ekildedir:

x klim, biyosfer, ekosistemler ve insan faaliyetleri arasndaki etkileimler hakkndaki bilgi birikimini arttrmak

x Yeni teknolojiler, araçlar ve hizmetler gelitirerek çevrenin ve kaynaklarnn sürdürülebilir yönetimi

x klim, ekoloji, yerküre ve deniz sistemlerindeki de
iikliklerin öngörülmesi

x Çevresel bask ve sa
lkla ilgili tehlikeleri de içeren risklerin izlenmesi, önlenmesi, azaltlmas ve adaptasyonu

x Do
al veya insan yapm çevrenin korunmas ve geri kazanm için gelitirilen araç ve teknolojiler, üzerinde durulmas planlanan

öncelikli konulardr. (ABÇPM, 2010: http://www.fp7.org.tr/home.do?ot=1&sid=3251)

Tamaclk (Havaclk dahil)

Ulatrma alan; tüm vatandalarn ve toplumun yarar için teknolojik ve iletimsel ilerlemelere ve Avrupa ulatrma politikasna dayanan, bütünletirilmi, daha güvenli, daha yeil ve daha akll, tüm Avrupa’y kapsayan, çevre ve do
al kaynaklara saygl; küresel pazarlarda Avrupa endüstrisini gelitirecek ve rekabet gücünü artracak ulatrma sistemlerinin gelitirilmesini hedeflemektedir.

Ulatrma alan kapsamnda yer alacak faaliyetler; Havaclk ve Havayolu Ulatrmas, Yüzey Ulatrmas (demiryolu, karayolu, denizyolu) ve Avrupa Küresel Uydu Seyrüsefer Sisteminin (Galileo) Desteklenmesi olmak üzere 3 balk altnda toplanmaktadr. (ABÇPM, 2010: http://www.fp7.org.tr/home.do?ot=1&sid=3261)

Sosyo Ekonomik ve Beeri Bilimler

Bu alannn temel hedefi, Avrupa’nn kar karya oldu
u sosyo-ekonomik problemlere yönelik derinlemesine ve ortak bir anlayn gelitirilmesi ve söz konusu sorunlara yönelik politika üretimine katkda bulunulmasdr.

Güvenlik

Güvenlik aratrma alannn hedefi; temel hak ve özgürlükler ile kiisel gizlili
e ba
l kalarak terörizm, do
al afetler ve suç gibi tehditlere kar yurttalarn güvenli
inin temini için bilgi ve teknolojiler gelitirmek, mevcut teknolojilerin Avrupa güvenli
ini sa
layacak yönde uyum içinde çalmasn sa
lamak ve sivil güvenlik çözümleri için tedarikçileri ve kullanclar ibirli
ine tevik etmektir.

Uzay

AB, ulatrma, çevre, tarm, balkçlk, iletiim ve güvenlik gibi birçok alanda AB’nin ihtiyaç duydu
u hizmetleri verebilmesi için kullanlan araçlardan biri olan uzay alann stratejik bir alan olarak dikkate almaktadr. Sürdürülebilir kalknma, ODGP ve Lizbon Stratejisi gibi önemli siyasi hedeflerin gerçeklemesi, uzayla ilgili bilimsel aratrmalarn ve onlarn do
rudan uygulamalarnn hayata geçirilmesini gerektirmektedir.

7. Çerçeve Program’nda Uzay Çalma Program’nn hedefi Avrupa Uzay Politikas’n Çevre ve Güvenlik için Küresel zleme benzeri uygulamalara odaklanarak; karar vericilerin ve kamuoyunun hizmetinde bir Avrupa Uzay Politikas’nn oluturulmas çabalarna katkda bulunmak amacyla üye ülkelerin, ESA dahil di
er önemli aktörlerin ve Avrupa endüstrisinin rekabetini güçlendirmektir

2.4.4.3.1.2. Fikirler Özel Program

Bireysel veya takm aratrmaclarnn konu snr olmadan mükemmeliyet odakl, bilim ve teknolojideki mevcut durumu daha ileriye götürecek çalmalarn desteklendi
i Fikirler Özel Program, Avrupa Komisyonu adna Avrupa Aratrma Konseyi tarafndan yürütülen bir programdr. Söz konusu programda, en az 3 yllk doktora derecesine sahip bir aratrmac önderli
inde kurulmu aratrma takmlar tarafndan sunulan mevcut bilimsel paradigmalarn snrlarnda veya ötesinde yenilikçi proje fikirleri fonlanmaktadr. Program için ayrlan toplam bütçe 2007-2013 dönemi için 7,5 milyar Euro’dur. (TUBTAK, 2010: 17)

2.4.4.3.1.3. Marie Curie Etkinlikleri (nsan Özel Program)

Aratrmaclarn, mühendislerin, sanayi kurulularnn, üniversitelerin, aratrma merkezlerinin, kamu kurumlarnn, laboratuarlarn, mükemmeliyet merkezlerinin yararlanabilece
i bu program için 2007-2013 yllar arasnda 4,7 milyar Euro bütçe ayrlmtr. Program, teknoloji ve bilginin aratrmaclarn

dolam aracl
 ile transferini ve aratrmaclarn nitelik ve nicelik bakmndan gelitirilmesini hedeflemektedir. (TUBTAK, 2010: 17)

2.4.4.3.1.4. Kapasiteler Özel Program

Kapasiteler Özel Program kapsamnda aratrma altyaplarnn, KOB’lerin gelitirilmesi ve bilgi bölgelerinin oluturulmas odakl projeler desteklenmektedir. Program, Avrupa genelinde aratrma ve yenilik yaratma yeteneklerinin gelitirilmesini ve en uygun kullanmn, Avrupa genelindeki aratrma potansiyelinin de
erlendirilmesi, KOB’ler yararna olan aratrmalarn teviki, toplumun ve bilimin birbirine yaknlatrlmas, uluslararas bilim ve teknoloji ibirliklerinin oluturulmas ve bilgi bölgelerinin gelitirilmesi gibi hususlarn desteklenmesi hedeflemektedir. (TUBTAK, 2010: 17)