SOSYAL MEDYANIN İŞE ALIMDAKİ ROLÜNÜN PAYDAŞLAR TARA FINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ: ADAYLARA YÖNELİK BİR ARAŞ-
6. ARAŞTIRMANIN BULGULAR
6.1. Demografik Bulgular
Araştırmaya katılan toplam 114 katılımcının 112’sinden elde edilen verilere göre 21-29 yaş arasındaki katılımcıların 64 kişi (%57,1), 30-35 yaş arasındaki katılımcıların 36 kişi (%32,1), 36 yaş ve üstü katılımcıla- rın ise 12 kişi (%10,7) olduğu saptanmıştır. Katılımcıların yaş aralıklarına bakıldığında minumum yaşın 21, maksimum yaşın ise 46 olduğu görülmektedir. Araştırmaya katılan toplam 114 katılımcının 112’sinden elde edilen verilere göre anketi yanıtlayan kişilerin 75’ini (%67) kadın, 37’sini (%33) erkek adaylar oluşturmakta- dır. Anketi yanıtlayan 114 kişinin eğitim durumuna bakıldığında ise katılımcıların 47’sinin (%41,2) bir lisans programından mezun, 67’sinin (%58,8) ise bir lisans üstü programdan mezun olduğu bulunmuştur. Buna göre katılımcılar arasında lise ve önlisans mezunu bulunmamaktadır. Anketi yanıtlayan 114 kişinin 97’si (%85,1) halihazırda çalışmakta olup 17’si (%14,9) çalışmamaktadır.
21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi
41
6.2. Tanımlayıcı İstatistikler
144 katılımcının sosyal medya üyelikleri incelendiğinde adayların 105’inin (%92,1) Facebook’a, 81’inin (%71,1) LinkedIn’e, 68’inin (%59,6) Twitter’a üye olduğu görülmektedir. Sosyal iletişim ağlarının hiçbirine üye olmayan adayların 4 kişi (%3,5), her üç ağa birden üye olan kişilerin sayısının ise 55 (%48,2) olduğu saptanmıştır. Katılımcıların %88,6’si (101 kişi) sosyal medya aracılığı ile hiç iş bulmadığını söylerken %11,4’ü (13 kişi) sosyal medyayı kullanarak iş bulduğunu söylemektedir. Sosyal medyayı kullanarak iş bulan 13 kişinin 3’ü Facebook, 9’u LinkedIn, 1’i ise Twitter aracılığı ile iş bulduğunu belirtmiştir. Adaylara işe alım mülakatı sırasında görüşmeci tarafından sosyal medya üyeliğinin sorulup sorulmadığına bakıldığında katılımcıların 96’sı (%84,2) sorulmadığını, 18’i (%15,8) ise görüşmeci tarafından üyeliklerinin sorulduğunu belirtmiştir. 18 kişinin 2’si (%11,1) bu sorunun kendisini rahatsız ettiğini belirtirken 16’sı (%88,9) ise bu sorudan rahatsız olmadığını belirtmiştir.
Katılımcıların, Facebook’ta kariyerlerine katkı sağlayacak hangi etkinliklerde bulunduğuna bakıldığında adayların 74’ünün (%64,9) kariyerlerine katkı sağlamak amacıyla Facebook’u kullanmadığı, 40’ının (%35,1) ise kariyerlerine katkı sağlamak amacıyla Facebook’ta bazı etkinliklerde bulunduklarını belirtmişlerdir. Bu etkinliklerin neler olduğu incelendiğinde “Facebook’taki bir bağlantıdan kariyerle ilgili yardım/fikir alma”nın en fazla (%23,7) gerçekleştirilen etkinlik, “Facebook’taki bir bağlantısının kişiye iş başvurusunda referans olması” ise en az (%6,1) gerçekleştirilen etkinlik olduğu saptanmıştır. Katılımcıların Facebook’ta kariyerlerine ilişkin gerçekleştirdikleri etkinliklerle ilgili verdikleri cevapların frekans ve yüzdeleri Tablo 1’de sunulmaktadır.
Tablo. 1 Facebook’ta Gerçekleştirilen Etkinliklerin Frekans ve Yüzde Dağılımları
Frekans Yüzde
Facebook’ta yeni profesyonel bağlantılar kurdum. Evet 21 18,4
Hayır 93 81,6
Facebook’ta bir bağlantımdan kariyerimle ilgili yar- dım/fikir aldım.
Evet 27 23,7
Hayır 87 76,3
Facebook’ta bir iş ilanını bir bağlantım ile paylaştım. Evet 12 10,5
Hayır 102 89,5
Facebook bağlantılarımdan biri benimle bir iş ilanı pay- laştı.
Evet 19 16,7
Hayır 95 83,3
Bir Facebook bağlantım iş başvurumda bana referans oldu.
Evet 7 6,1
Hayır 107 93,9
Bir Facebook bağlantım başvurduğum firma ile ilgili bana bilgi verdi.
Evet 23 20,2
Hayır 91 79,8
Katılımcıların, LinkedIn’de kariyerlerine katkı sağlayacak hangi etkinliklerde bulunduğuna bakıldığın- da adayların 38’i (%33,3) kariyerlerine katkı sağlamak amacıyla LinkedIn’i kullanmadığını, 76’sı (%66,7) ise kariyerlerine katkı sağlamak amacıyla LinkedIn’de bazı etkinliklerde bulunduklarını belirtmişlerdir. Bu etkinliklerin neler olduğu incelendiğinde “profili profesyonel iş bilgilerini kullanarak güncelleme” en fazla (%55,3) gerçekleştirilen etkinlik, “iş başvurularına LinkedIn adresini ekleme”nin ise en az (%16,7) gerçekleş- tirilen etkinlik olduğu saptanmıştır. LinkedIn üzerinden iş arayan katılımcı sayısı ise 38 (%33,3) olarak bu- lunmuştur. Katılımcıların LinkedIn’de kariyerlerine ilişkin gerçekleştirdikleri etkinliklerle ilgili verdikleri cevapların frekans ve yüzdeleri Tablo 2’de sunulmaktadır.
Tablo. 2 LinkedIn’de Gerçekleştirilen Etkinliklerin Frekans ve Yüzde Dağılımları
Frekans Yüzde
Profilimi profesyonel iş bilgilerimi kullanarak güncelliyorum. Evet 63 55,3
Hayır 51 44,7
Başvurularıma LinkedIn adresimi ekliyorum. Evet 19 16,7
Hayır 95 83,3
Gizlilik ayarlarımı profesyonel açıdan düşünerek düzenliyorum. Evet 39 34,2
Hayır 75 65,9
LinkedIn üzerinden iş arıyorum. Evet 38 33,3
Hayır 76 66,7
İlgilendiğim şirketleri LinkedIn üzerinden takip ediyorum. Evet 59 51,8
Hayır 55 48,2
LinkedIn üzerinden potansiyel yöneticilerle iletişim kuruyorum. Evet 37 32,5
42
21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon KongresiKatılımcıların sosyal medya hesaplarının içerikleri incelendiğinde adayların 63’ünün (%55,3) profilinde profesyonel organizasyonlara dair üyelik bilgileri, 43’ünde (%37,7) siyasi içerikli mesaj ya da fotoğraflar, 41’inin (%35,9) profilinde sigara/alkol kullandığına dair mesaj ya da fotoğraflar, 32’sinin (%28,1) profilinde- ki mesajlarda imla ve dilbilgisi hataları, 16’sında (%14) dini içerikli mesaj ya da fotoğraflar 13’ünün (%11,4) profilinde argo içerikli mesajlar, 6’sının (%5,3) profilinde cinsel içerikli mesaj ya da fotoğraflar, bulunduğu saptanmıştır. Profilinin içeriklerinden dolayı işe alım sürecinde olumsuz geri bildirim alan adayların frekans- larına bakıldığında profillerinde profesyonel organizasyonlara dair üyelik bilgileri bulunan kişilerden 6’sı, siyasi içerikli mesaj ya da fotoğraflar bulunan kişilerden 5’i, dini içerikli mesaj ya da fotoğraflar bulunan kişilerden 4’ü, sigara/alkol kullandığına dair mesaj ya da fotoğraflar bulunan adaylardan 1’i, imla ve dilbilgi- si hataları bulunan adaylardan 1’i , argo içerikli mesajlar bulunan adaylardan 1’i, cinsel içerikli mesaj ya da fotoğraf bulunan adaylardan 1’i bu içerikler nedeniyle olumsuz geri bildirim aldığını belirtmiştir.
6.3. Kullanılan Ölçeğin Güvenirlik Analizi
Anketin ikinci bölümünde kullanılan ölçeğin boyutları için güvenirlik analizi yapılmıştır. Sonuçlara gö- re ölçeğin alt boyutlarındaki soruların içsel tutarlığı yüksek bulunmuştur. Sonuçlar Tablo 3’te verilmektedir.
Tablo 3. Güvenirlik Bulguları
Ölçek Boyutu Cronbach’s
Alpha Katsayısı
Bo- yuttaki
İfade
Sayısı
Adayın sosyal medya etkinliği 0,797 4
Sosyal medyada gizlilik 0,935 10
Sosyal medyanın kariyere katkısı 0,917 6
sosyal medya imajı 0,904 5
Sosyal medyada işveren etkinliği 0,883 4
6.4. Grup İstatistikleri
Araştırmaya katılanların sosyal medya kullanımına ilişkin ölçeğin “adayın sosyal medya etkinliği”, “sosyal medyada gizlilik”, “sosyal medyanın kariyere katkısı”, “sosyal medya imajı” boyutlarına ilişkin ortalamaları demografik özelliklerine göre karşılaştırıldığında sosyal medyanın kariyere katkısı boyutunda cinsiyet açısından p<0.05 düzeyinde anlamlı bir farklılık saptanmıştır. Buna göre kadınlar, erkeklere oranla sosyal medyanın kariyerlerine katkı sağlama potansiyelini daha yüksek olarak değerlendirmişlerdir.
Tablo 4. Demografik Değişkenlere Göre Anlamlı T-testi Bulguları
Sosyal medyanın kariyere katkısı Ortalama Std. Sapma T P
Kadın 2,9167 0,5595 2,978 0,0
4
Erkek 2,5729 0,4972
Katılımcıların sosyal medya kullanımına ilişkin ölçeğin alt boyutlarına ilişkin ortalamaları kullandıkları sosyal iletişim ağı türüne göre karşılaştırıldığında yalnızca sosyal medya etkinliği boyutunda farklılık sap- tanmıştır (p< 0,01). Buna göre LinkedIn kullanıcılarının LinkedIn kullanıcısı olmayan Facebook ve/veya Twitter kullanıcılarına göre sosyal medyayı kariyerine katkı sağlamak ve iş bulmak amacı ile daha etkin kullandıkları görülmüştür. Sonuçlar Tablo 5’te gösterilmektedir.
Tablo 5. Sosyal Medya Üyeliklerine Göre Anlamlı T-testi Bulguları
Adayın sosyal medya etkinliği Ortalama Std. Sapma T P
LinkedIn hesabı olan sosyal medya kullanıcısı 2,6824 0,6260 3,697 0,00
0
LinkedIn hesabı olmayan sosyal medya kullanıcısı 2,1429 0,7665
6.5. Korelasyon Analizi Bulguları
Sosyal medya kullanımı ve algısına ilişkin ölçeğin “adayın sosyal medya etkinliği”, “sosyal medyada gizlilik”, “sosyal medyanın kariyere katkısı”, “sosyal medya imajı”, “sosyal medyada işveren etkinliği” bo- yutlarının birbiri ile ilişkili olup olmadığı incelenmiş ve anlamlı bulgular Tablo 6’da sunulmuştur.
21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi
43
Tablo 6. İş Yaşam-Çatışması ve Alt Boyutları ile Yaşam Doyumunun İlişkisine İlişkin Anlamlı Bulgular
Sosyal medyanın kariyere katkısı Sosyal medya imajı Sosyal medyada işveren etkinliği p
Adayın sosyal medya etkinliği 0,605 0,394 - 0,00
Sosyal medyada gizlilik - - 0,288 0,04
Sosyal medyanın kariyere katkısı - 0,542 - 0,00
Korelasyon bulgularına göre adayın sosyal medyada etkinliği ile sosyal medyayı kariyere katkı sağla- yan bir araç olarak algılamaları arasında yüksek düzeyde pozitif bir ilişki, adayın sosyal medyada etkinliği ile sosyal medyayı profesyonel imajlarına katkı sağlayacak şekilde yönetme düzeyleri arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki bulunmaktadır. (p>0,01). Adayların sosyal medyayı kariyere katkı sağlayan bir araç olarak algılamaları ile sosyal medyayı imaja katkı sağlayacak şekilde kullanmaları arasında ise orta düzeyde pozitif bir ilişki bulunmaktadır (p<0,01). Adayların sosyal medya bilgilerinin işe alma mülakatında karşılaştıkları işverenler tarafından sorgulanması ile sosyal medyada gizlilikleri ile ilgili hassas olmaları arasında ise düşük düzeyde pozitif bir ilişki saptanmıştır (p<0,05).
7. SONUÇLAR
Araştırmanın bulgularına göre araştırmaya katılanlar arasında en fazla üyeye sahip olan sosyal iletişim ağının Facebook olduğu görülmektedir. Sosyal medya ağlarından hiç birine üye olmayanların oranının azlığı sosyal medya kullanımının günümüzde oldukça yaygın olduğunu düşündürmektedir. Araştırma bulguları oranı çok yüksek olmasa da sosyal medya üzerinden iş bulan adayların bulunduğunu göstermektedir. Sosyal medya kullanıcıları bu potansiyelin farkında olarak sosyal medyada iş bulmaya ve kariyerlerine katkı sağla- maya yönelik çeşitli etkinliklerde bulunmaktadır. Facebook’u kariyerlerine yönelik kullanan katılımcıların oranı azımsanmayacak düzeyde olmasına rağmen beklenileceği üzere LinkedIn kullanıcılarının Facebook ve Twitter kullanıcılarına göre bu konuda daha etkin olduğu saptanmıştır. Bu bulgu, LinkedIn’in amacının pro- fesyonel yaşama katkı sağlamak olması ile tutarlıdır. Bununla birlikte araştırma bulguları, günümüzde işe alma mülakatında adaylara, sosyal medya üyelikleri ile ilgili sorular sorulduğunu göstermektedir. Adayların işe alma sürecine yönelik olarak sosyal medya kullanımı ve sosyal medya algısını ölçmek amacıyla araştır- mada kullanılan ölçeğin alt boyutlarının ilişkilerine dair bulgular ilgi çekicidir. Buna göre sosyal medyanın kariyerlerine dair kolaylık ve avantaj sağlayacağını düşünen ve sosyal medya hesaplarını kişisel imajına katkı sağlayacak şekilde yöneten adaylar, sosyal medyayı iş bulma amacıyla daha aktif kullanmaktadır. Sosyal medyanın kariyerlerine katkı sağlayacağına inanan adaylar hesaplarında imajlarına katkı sağlayacak etkinlik- lerde bulunmaktadır. Bunun yanında katıldıkları işe alım mülakatlarında kendilerine sosyal medya üyelikleri ve hesapları ile ilgili sorulan sorular arttıkça adayların sosyal medya hesaplarının gizliliği ile ilgili duydukları kaygının arttığı saptanmıştır. Sonuç olarak H3, H5 ve H9 hipotezleri kısmen doğrulanmıştır. Sosyal medya
kullanımının hem bireysel hem de kurumsal olarak giderek yaygınlaşması nedeniyle iş yaşamı ve insan kay- nakları uygulamalarındaki yerinin ve kullanıcıların algılarının saptanmasına yönelik araştırmaların sürmesi oldukça önem taşımaktadır.
KAYNAKÇA
Brown, V. R.,Vaughn, E. D., 2011. The Writing on the (Facebook) Wall: The Use of Social Networking Sites in Hiring Decisions. J BusPsychol, 26:219–225.
Casserly, M.,Stop Lying! And The Nine OtherMistakesYou're Making On LinkedIn. (Çevrimiçi)
http://www.forbes.com/sites/meghancasserly/2012/03/23/stop-lying-and-the-nine-other-mistakes-youre-making-on- LinkedIn/ [Erişim Tarihi 30.12.2012].
Cirik, E., 2012. Sosyalleşme Hızlanyor.Capital, 3: 204-210.
Cornell, S., 2012. Social Media At Work: Don’tDamageYour Career. (Çevrimiçi) http://www.faronics.com/2012/social-media-at-work-dont-damage-your-career/ [Erişim Tarihi 02.01.2013].
Çopur, H., 2011. Sosyal Medya Sosyalleştirir mi? (Çevrimiçi) http://setav.org/tr/sosyal-medya-sosyallestirir-mi/yorum/894 [Erişim Tarihi 03.04.2013].
Erkul, E.R.; 2009.Sosyal Medya Araclarının (Web 2.0) Kamu Hizmetleri ve Uygulamalarında Kullanılabilirliği. Türkiye Bilişim Derneği Dergisi, Sayı 116.
Fidelman, M., 2012. The State of Social Media at Work In OneQuickInfographic. (Çevimiçi)
http://www.forbes.com/sites/markfidelman/2012/09/20/the-state-of-social-media-at-work-in-one-quick-infographic/ [Erişim Tarihi 19.12.2012].
44
21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon KongresiGaus, M., 2012. How To Deal With Social Media At Work. (Çevrimiçi)
http://www.alternet.org/story/154493/how_to_deal_with_social_media_at_work?page=0%2C0 [Erişim Tarihi 03.01.2013].
Quast, L., 2012a. How YourSocial Media Profile CouldMakeOr Break YourNextJobOpportunity. (Çevrimiçi) http://www.forbes.com/sites/lisaquast/2012/04/23/your-social-media-profile-could-make-or-break-your-next-job- opportunity/ [Erişim Tarihi 25.12.2012].
Quast, L., 2012b. Social Media, Passwords, and the HiringProcess: Privacy and Other Legal Rights. (Çevrimiçi) http://www.forbes.com/sites/lisaquast/2012/05/28/social-media-passwords-and-the-hiring-process-privacy-and- other-legal-rights/ [Erişim Tarihi 29.12.2012].
Vural, Z. B., ve Bat, M., 2010 .Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma, Journal Of Yasar University, sayı 20(5)