İ NOVASYON STRATEJİSİ İLİŞKİSİ: ELEKTRONİK SEKTÖRÜNDE BİR İNCELEME
4. ARAŞTIRMA YÖNTEMİ
Bu çalışmada Ankara ili sınırları içinde Elektronik sanayi sektöründe faaliyet gösteren 175 işletmeye anket ve soru kağıdı ulaştırılmıştır. Araştırmada hem niteliksel hem de niceliksel tekniklerinin birlikte kulla- nımına özen gösterilerek anket aracılığıyla toplanan veriler gözlemlerle desteklenmeye çalışılmıştır. Araştır- mada örgütsel yapıyı ölçmek için Bishop ve George (1973) tarafından geliştirilen yapısal özellikler anketi (Structural Properties Quastionnaire) kullanılmıştır. Katılımcılara örgütsel yapı boyutlarıyla ilgili beşli Likert ölçeğiyle hazırlanan (1- hiç katılmıyorum, 5- tamamen katılıyorum) toplamda 35 soru yöneltilmiştir. Bununla birlikte, firmaların inovasyon stratejilerini belirlemek amacıyla soru kağıdı ve anket kullanılarak veriler top- lanmıştır. Türkçe ve İngilizce alan yazın taranmış ve bu alanda daha önce yapılan çalışmalar incelenmiştir. Soru kâğıdında işletmeye, işletmenin inovasyon stratejilerine ilişkin soruların ve her stratejiye ait 4 sorunun yer aldığı toplam 12 adet beşli Likert ölçeğiyle hazırlanan inovasyon stratejisi belirleme anketi kullanılmıştır.
21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi
161
Bu anket ve soru kâğıdında firmaları tanıtıcı, örgütsel yapı özelliklerini belirleyici ve inovasyon ve inovasyon stratejilerini sınıflandırıcı sorular ile araştırma sorunsalına cevap aranmıştır.5. BULGULAR
Çalışmanın evrenini oluşturan 175 işletmeye soru kağıdı ve anket ulaştırılmış bunlardan sadece 37 iş- letme geri dönüşte bulunmuştur. Nitel verilerin analizi sonucunda araştırmaya katılan işletmelerin 27’sinin alt faaliyet dalı elektronik kart ve devre tasarımı, elektrik elektronik sayaç ve sayaç okuma sistemleri, elektronik yedek parça üretimi, 10’u iklimlendirme cihazları üretimi, haberleşme ve yayın cihazlarının yedek parça üretimidir. İşletmelerin kuruluş yılı 1968-2005 aralığında, çalışan sayısı 10-202 arasında değişmektedir.
İşletmelerin hepsinin AR-GE’si orgüt şeması ve benimsedikleri inovasyon stratejisi bulunmaktadır. Tüm
işletmelerin inovasyon stratejisi olmasına rağmen sadece 15 işletmenin üniversite ve diğer kurum/kuruluşlarla işbirliği çalışması vardır. İşletmelerin Üniversitelerle işbirliği yaptığı alanlar; ortak projeler ( TÜBİTAK ve KOSGEB ), ile üniversitelerin kendi projelerinde veri toplanması için yapılan çalışmalarda yer almak, santez, doktora tezleri ve akademik yayınlar, gerekli laboratuar alt yapısı, teknik danışmanlık, hesaplamalı akışkanlar dinamiği analizleri, CFD analizleri, teorik bilgi edinmek ve AR-GE danışmanlığı almaktır. Sadece 4 işletme- nin patentli bir ürünü bulunmaktadır. 7 işletmenin ürettiği ürün pazara ilk sunulmuştur. 6 işletmenin kendi icat ettiği bir ürünü bulunmaktadır. Sadece 1 işletme piyasaya yepyeni bir ürün sürmüştür.
Nicel verilerin analiz sonucuna göre; veriler nonparametrik dağılım özelliği göstermektedir. Yapısal özellikler anketi faktör analizi sonucunda faktör yükleri düşük olan sorular analizlere dâhil edilmemiş ve biçimselleşme 5, merkezileşme 5, uzmanlaşma, iş bölümü ve karmaşıklık 5 soruya indirgenmiştir. Sorulara verilen yanıtlar tutarlı bulunmuştur. Yapılan güvenilirlik testi değerleri (cronbach alpha) şu şekildedir;
Tablo 1. Ölçeklerin Güvenilirlik Göstergeleri
Değişkenler Cronbach Alfa Katsayıları (α)
Biçimsellik ,869
Merkezileşme ,753
Uzmanlaşma-İş Bölümü-Karmaşıklık ,754
Radikal İnovasyon Stratejisi ,694
Artımsal İnovasyon Stratejisi ,754
Yıkıcı İnovasyon Stratejisi ,640
İnovasyon Stratejileri ile örgütsel yapı unsurları arasındaki ilişkileri belirlemeye yönelik korelasyon
analizi sonucunda; Radikal inovasyon stratejileri ile biçimselleşme, merkezileşme ve iş bölümü-uzmanlaşma- karmaşıklık boyutları arasında anlamlı ve pozitif yönde zayıf bir ilişki bulunmuştur (p=0,279, p=0,003, p=0,188). Artımsal inovasyon stratejileri ile biçimselleşme, merkezileşme ve iş bölümü-uzmanlaşma- karmaşıklık boyutları arasında anlamlı ve pozitif yönde zayıf bir ilişki söz konusudur (p=0,139, p=0,245, p=0,098). Yıkıcı inovasyon stratejileri ile biçimselleşme ve iş bölümü-uzmanlaşma-karmaşıklık arasında anlamlı ve pozitif yönde zayıf bir ilişki varken (p=0,101, p=0,206), merkezileşme ile negatif yönde zayıf bir ilişki vardır (p=-,115).
6. SONUÇ
Örgütlerin inovasyon stratejilerinin geliştirilmesinde örgütsel yapı büyük önem taşmaktadır. İşletmele- rin inovasyon faaliyetlerini başarı ile yürütebilmeleri için inovasyon stratejilerini örgüt yapılarıyla uyumlu bir hale getirmeleri gerekmektedir. Örgütün kendisini daha inovatif hale getirebilmesi için örgütsel yapıda bir takım düzenlemelere gitmesi gerekmektedir. Günümüz dünyasında örgütler inovasyon, yeni ürün ve hizmet ortaya çıkarmaları konusunda sürekli bir baskıyla karşılaşmaktadır (Misra vd, 2011). Aşırı rekabetin yaşandı-
ğı günümüzde içinde bulunduğu ortamı da hesaba katarak örgüt kendisi için en ideal olabilecek örgütsel
yapıyı belirleyip bu rekabetten başarıyla çıkma çabasında olacaktır. Ancak hızla değişen çevre koşulları karşısında uzun bir süre aynı yönetim yaklaşımında ısrar etmesi yapı ile çevre arasında uyumsuzluk meydana
162
21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresigetirecektir. Nitekim inovasyon de sonu gelen bir çalışma olmayıp, sürekli devam eden bir süreç olduğundan dolayı örgütün kendisi için en iyi olabilecek yapı ve süreçleri sürekli araştırması ve geliştirmesi gerekmekte- dir. Bu çalışmada örgütlerin inovasyon stratejileri olarak radikal, artırımsal ve yıkıcı inovasyon stratejileri ile örgütsel yapı boyutları olan biçimselleşme, merkezileşme, uzmanlaşma-iş bölümü- karmaşıklık ilişkisi araştı- rılmıştır. İnovasyon yönelimli örgütler; yalın, esnek ve hızlı olmak zorundadırlar. Örgüt yapısında hiyerarşi ne kadar az ise, çalışanlar karar mekanizmasına ne kadar fazla katılıyorlarsa ve örgütsel sınırlar ne kadar ortadan kalkmış ise örgüte inovasyon düşüncesi o kadar yerleşmiş demektir. Bu bakımdan yapısal engeller bir anlamda inovasyonu yavaşlatmaktadır. İnovasyon yönelimli örgütlerde organizasyon yapısı, iş belirlemeden güçlendirilmiş role, biçimsel kontrol sisteminden paylaşılan bilgiye, rekabetten işbirliğine ve katılıktan uyum sağlayıcılığa dönüşmelidir. Bu çalışmada, küçük ölçekli işletmelerin yeni bir ürünü veya yeni bir üretim sürecini rakip firmalardan daha önce geliştirip pazara sunarak teknik alanda ve pazarda önderliği ele geçirme amacını taşıyan ve yüksek risk ihtimali olan yıkıcı inovasyon stratejilerini tercih etmediği sonucu ortaya çıkmıştır. Radikal ve artımsal inovasyon stratejileri için biçimselleşme, merkezileşme, uzmanlaşma, iş bölü- mü ve karmaşıklık düzeyi düşük olmalıdır. Yıkıcı inovasyon stratejileri için merkezi yapıda olmayan örgüt yapılarının olması gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Altıntaş, F. Ç. (2007). Örgüt Yapısının Örgütsel Politika ve İşlem Adaleti Üzerine Etkisinin Yapısal Denklem Modellemesi Yardımıyla Analizi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, 2007.
Apaydın, F. (2009). Kurumsal Teori ve İşletmelerin Kurumsallaşması, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10 (1).
Aryee, S., Chen, X. Z. ve Budhwar, P. S. (2004). Exchange Fairness And Employee Performance: an Examination of The Relationship Between Organizational Politics and Procedural Justice,
Organizational Behavior and Human Decision Processes, 94, 1-14.
Bart, C.K. (1993). Controlling new product R&D projects. R&D Management, 23(3), 187–197
Bidault, Francis and Cummings, T. (1994). Innovating through Alliances: Expectations and Limitations, R&D Management, 24 (1), 33–45.
Bishop, L. K. ve George, J. (1973). Organizational Structure: A Factor Analysis of Structural Characteristics of Public Elementery and Secondary Schools, Educational Administration Quarterly, Vol. 9 No.3, ss.66-80.
Blackburn, R. S. (1982). Dimensions of Structure: A Review and Reappraisal, Academy of Management Review, January, 59-66. Burns T. and Stalker G. M. (1966). The Management of Innovation, Tavistock Publications.
Calantone, R.J., Benedetto, C.A. and Divine, R. (1993). Organizational, technical and marketing antecedents for successful new product development. R&D Management, 23(4), 337–349 Canright, G., Monsen, K., E., and Weltzien, Å., Pourbayat, F. (2004). Diffusion in Social Networks and Disruptive Innovations, IADIS Internacional Conference e-Commerce. Chandler, A. (1962). Strategy and Structure: Chapters in the History of the Industrial Enterprise. New York: Doubleday.
Christensen, J. F. (2003). Corporate Strategy and The Management of Innovation and Technology, Industrial and Corporate Change, Volume 11, Number 2, pp. 263-288 Christensen, C. (1997). The Innovator’s Dilemma: When new technologies cause great firms to fail. Harvard Business School Press, Boston,MA.
Connor, T. (1999). Customer-Led and Market-Oriented: A Matter of Balance, Strategic Management Journal, Vol. 20, No. 12, pp. 1157- 1163. Cooper, J. R. (1998). A Multidimensional Approach to the Adoption Of İnnovation, Management Decision Volume 36 Number 8 1998 pp. 493-502 Daft, R.L. (1978) A Dual-Core Model of Organizational Innovation. Academy of Management Review, 21, 193-210.
Dalton, D. R., Todor, W.D., Spendolini, M.J., Fielding, G.J., Porter, L.W. (1980). Organization Structure and Performance: A Critical Review, Academy of Management Review, Vol. 5, No.1, 49-64. Damanpour F. (1988). Innovation type, radicalness and the adoption process. Commun. Res. 15:545.67
Dillard, J.F, Rigsby, J.T, Goodman, C. (2004). The making and remarking of organization context: duality and the institutionalization process. Accounting, Auditing & Accountability Journal, vol.17, No.4, pp506-542
Dougherty D.,and Heler, T. (1994). The Illegitimacy of Successful Product Innovation in Established Firms, Organization Science, Vol. 5, No. 2, pp. 200-218 Dowling. J., and Pfeffer. J. 1975. Organizational Legitimacy: Social Values and Organizational Behavior. Pacific Sociological Review, 18: 122-136. Drucker, P. F. (2007), The Essential Drucker, Elsevier Ltd., Oxford.
Duncan, Z. H. (1973). Innovations and Organisations, Wiley Interscience.
Durgut, M., Cemil, A., Akyos M., ve Göker, A. (2003). Ulusal İnovasyon Sistemi Kavramsal Çerçeve, Türkiye İncelemesi ve Ülke Örnekleri, İstanbul, Tüsiad-T/2003/10/362, Lebib Yalkın
Yayımları ve Basım İşleri A.Ş.
Ettlie, J., E., Bridges W.,P., and O'Keefe, R., D., (1984). Organization Strategy and Structural Differences for Radical versus Incremental Innovation, Management Science, Vol. 30, No. 6, pp. 682- 695
Gopalakrishnan, S., and Damanpour, F. (1992). Innovation research in economics, sociology, and technology management: a review and synthesis, Proceedings of the Academy of Management, 52, 488.
Hage J. and Aiken M. (1970). Social change in Complex Organisations: New York: Random House.
Howell, J.M. and Higgins, C. (1990). Champions of technological innovation, Administrative Science Quarterly, 35, 317–341
Johne, A.F. and Snelson, P.A. (1988). Success Factors İn Product İnnovation: A Selective Review Of The Literature, Product Innovation Management, 5, 114–128
Kimberly, J. R. and Evanisko, M. J. (1981). Organizational İnnovation: The İnfluence Of İndividual, Organizational, And Contextual Factors On Hospital Adoption Of Technological And Administrative İnnovations, Academy of Management Journal, 24: 689-713.
Kleinschmidt, E.J. and Cooper, R.G. (1991). The impact of product innovativeness on performance, Journal of Product Innovation Management, 8, 240–251
Koufteros X.A. and Vonderembse M.A. (2010). The impact of organizational structure on the level of JIT attainment: Towards theory development, International Journal of Production Research Laforet, S. (2011). A framework of organisational innovation and outcomes in SMEs, International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, Vol. 17 Iss: 4 pp. 380 – 408
Lai, V. S. and Guynes, J. L. (1997). An Assessment of the Influence of Organizational Characteristics on IT Adoption Decision: A Discriminative Approach, IEEE Transactions on Engineering Management, 44(2), 146-157.
21.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi
163
Lam, A. (2010). Innovative organizations: structure, learning and adaptation, Innovation Perspectives for the 21st Century, Madrid: BBVA, Spain, pp.163-175. Lawrence P.R. and Lorsch J.W. (1967). Organisation and Environment. Division of Research H.B.S.: Boston.
Larson, E.W. and Gobeli, D.H. (1988). Organizing for product development projects. Journal of Product Innovation Management, 5, 180–190
Levitt, T. (1966). The Management of Reverse R&D or How to imitate your competitor’s products before it’s too late, Harvard Business Review, September-October Mintzberg, H. (1979). The Structuring of Organizations. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
Misra, R.,B., Sharma, R. R. K. and Kakkar, H. (2011). A Case Based Study of The Relationship Between innovation and Organizational Structure and Architecture, Journal of Academy of Busıness
and Economıcs, Volume 11, Number 4,
Mitchell, W. (2009). Organization and Innovation: Organizational Strategies for Leading Discontinuous Change, Duke University, The Fuqua School of Business
Mone, M. A., McKinley W., and Barker, V. L. (1998). Organizational Decline and Innovation: A Contingency Framework, The Academy of Management Review, Vol. 23, No. 1, pp. 115-132 Naqshbandı, M. M. and Kaur, S. (2011). A Study Of Organizational Citizenship Behaviours, Organizational Structures And Open Innovation, International Journal Of Business and Social Science,
Vol. 2 No. 6; April 2011
Nord, W.R., and Tucker, S. (1987). Implementing Routine and Radical Innovations. San Francisco: New Lexington Press.
Oerlemans, J. and Grisogono, B. (2001). Glacier Winds And Parameterisation of The Related Surface Heat Fluxes. Tellus, 54(5), 440–452.
Olsen, N., V. (2006). Incremental Product Development Four Essays On Activities, Resources, and Actors, BI Norwegian School of Management, Department of Marketing Series of Dissertations 1.
Orlikowski, W. J. (1991). Radical and Incremental Innovations in Systems Development: An Empirical Investigation of Case Tools, Center for Information Systems Research Panne, G., Beers C., Ve Kleınknecht A. (2003), Success And Failure of Innovation: A Literature Review, International Journal of Innovation Management Vol. 7, No. 3, pp. 309–338 Phonkaew, S. (2011). Propensity for Innovation Adoption: Integration of Structural Contingency and Resource Dependence Perspectives, ABAC Journal, Vol. 21. No. 1
Pittaway, L., Robertson, M., Munir, K., Denyer, D., ve Nelly, A. (2004). Networking and Innovation; a Systematic Review of The Evidence, International Journal of Management Reviews. Porter, M.E. (1980). Competitive Strategy: Techniques for Analysing Industries and Competitors. Free Press, New York.
Pugh, D.S., Hickson, D.J., Hinnigs, C.R. ve Turner, C. (1968). Dimension of organization structure. Administrative Science Quarterly, (13): 65-105. Robbins, S. P. (1990). Organization Theory: Structure, Desing and Applications, Third Edition, Englewood Clifs, N.J.: Prentice-Hall. Rothwell, R. (1992). Successful Industrial Innovation: Critical Success Factors For The 1990s, R&D Management, 3, 221–239
Scuilli, L.M. (1998). How organizational structure influences success in various types of innovation, Journal of Retail Banking Services, 20, 13-18. Scott, W. R. (2008). Institutions and Organizations: Ideas and Interests.
Schumpeter, J. (1950). The process of creative destruction, in J. Schumpeter (ed.).Capitalism, Socialism and Democracy, Third Edition, London: Allen and Unwin. Shepard, H. (1967). Innovation-resisting and innovation-producing organizations, The journal of Business, 40(4), 470-477.
Sivadas, Eugene and Dwyer, F. R. (2000). An Examination of Organizational Factors Influencing New Product Success in Internal and Alliance-Based Processes, Journal of Marketing, 64 (January): 31-49.
Subramanian, A., and Nilakanta, S. (1996). Organizational innovativeness: Exploring the relationship between organizational determinants of innovation, types of innovations, and measures of organizational performance. Omega, 24(6), 631-647.
Thompson, J. D. (1967). Organizations in Action. New York: Mc Graw Hill.
Tushman, M.L. and Anderson, P. C. (1997). Managing Strategic Innovation and Change: a Collection of Reading, Oxford University
Press., New York..Tushman M.L., C.A. O’reilly. (1996). Ambidextrous Organizations: Managing Evolutionary and Revolutionary Change, California Management Review, 38(4):8-30. Utterback, J. (1994). Mastering the Dynamics of Innovation. Harvard Business School Press: Boston.
Zimmerman, M. A. and Zeitz, G. J. (2002). Beyond Survival: Achieving New Venture Growth by Building Legitimacy, The Academy of Management Review, Vol. 27, No. 3,pp. 414-431 Zaltman, G. and Duncan, R. (1977). Strategies for Planned Change, John Wiley & Sons, New York,NY.