4. SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA AMACI NİTELİKLİ EĞİTİM (SKA4)
4.3. Araştırmanın Önemi
Çalışmanın, sosyal devletin önemini sorguluyor olması ve serbest piyasa şartlarında sosyal sorumluluk konusuna eleştirel bakıyor olması açısından literatüre katkı
152 sağlayacağı öngörülmektedir. Türkiye’de özel şirketlerin eğitime yönelik yaptığı sosyal sorumluluk projelerinin “SKA4 Nitelikli Eğitim” maddesinin 10 öncelikli hedefiyle ilişkilendirildiği ilk çalışma olması bakımından da önem taşımaktadır.
Literatür incelemesi yapıldığında bu yönde yapılan herhangi bir bilimsel çalışmaya rastlanmamıştır.
Sürdürülebilir kalkınma artık tüm dünyada önem kazanmaktadır. Çünkü ekonomik kalkınma, çevresel sürdürülebilirlik ve sosyal katılma günümüz dünyası ülkelerinin kabul ettiği ortak bileşenler haline gelmiştir. Birleşmiş Milletler, 2015 yılında temel olarak üç önemli işi (aşırı yoksulluk, eşitsizlik ve adalet ile mücadele, iklim değişikliğini düzeltme) başarmak için 2030 gündemini ortaya koymuş ve 17 Sürdürülebilir Küresel Amaç üzerinde anlaşarak dünyanın karşı karşıya olduğu sorunlara çözüm getirme yoluna girmiştir. Küresel sorunların küresel çözümlere ihtiyaç duyduğu bir süreçte, Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemini, dünya liderleri ile birlikte Türkiye de kabul etmiş ve bu doğrultuda Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları için mevcut durum ve boşluklar değerlendirilerek yol haritası oluşturulmaya başlanmıştır. Herkes için kapsayıcı ve nitelikli eğitimin sağlanması ve yaşam boyu öğrenimin desteklenmesi amacını güden SKA4 bunlardan bir tanesidir.
Eğitim, diğer Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na ulaşmada kilit bir rol oynadığı ve yoksulluktan kurtulmada önemli bir işlev gördüğü için önemlidir. İnsanların daha sağlıklı ve sürdürülebilir yaşamlarının olması, toplumsal eşitsizliklerin azaltılması eğitimle mümkündür. Eğitim hoşgörünün gelişmesine ve barışçıl toplumların inşa edilmesine katkı sunduğu için de önemlidir. Bu nedenle özellikle gelişmekte olan ülkelerin eğitime ilişkin yaptıkları çalışmaları yoğun gayretler içerisinde gerçekleştirmesi beklenmektedir. Bu beklentinin nedeni de ortada olan somut verilerdir. Örneğin gelişmekte olan ülkelerin okullaşma oranı %91 olmasına rağmen, hala dünya genelinde yaklaşık 51 milyon çocuk okula gidememektedir (https://www.kureselamaclar.org/wp-content/uploads). Buna neden olarak kapitalist sistem ve bunun özelinde neoliberal politikalar ve küreselleşmenin etkisi sonucu dünyanın yoksullaşması gösterilebilir. Kapitalist sistemde birileri hızla zenginleşirken birileri de aynı oranda yoksullaşmaktadır. İnsanlığın yoksullaşmasında etkili olan nedenler arasında düşük eğitim düzeyi de gösterilmektedir.
153 Özellikle Türkiye’de ve genel olarak dünyada yoksulluğun ortaya çıkmasındaki temel neden devletlerin ortaya koyduğu yanlış sosyal ve ekonomik politikalar olduğu öne sürülmektedir. Ekonomisine ağırlıklı olarak piyasa koşullarının yön verdiği, sosyal devlet olmaktan uzak düşen ülkelerde yoksulluk sorunu daha bir vahim şiddette hissedilmektedir (Altındağ, 2019, s.83-90).
4.4. Araştırmanın Yöntemi
Araştırmada nitel araştırma tekniklerinden olan doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin toplanması aşamasında veri kaynağı olarak şirketlerin resmi kurumsal web sitelerinde yayımladıkları yıllık raporlardan, sürdürülebilirlik raporlarından ve internet temelli çeşitli web sitelerinden elde edilerek incelenmiş, İncelenmiş olan veriler araştırmanın amacı doğrultusunda analiz edilmiştir.
Doküman incelemesi, araştırılması amaçlanan olgu veya olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar. Araştırılması gereken konuya ilişkin belgelerin bulunması ve bulunan belgelerin incelenip belli durum ya da görüşleri ortaya çıkaracak bir senteze varmak için düzenlemelerin yapılması, başarılı bir doküman incelemesinin temel şartıdır (Karasar, 2007, s.53).
Aslında nitel araştırmalarda yaygın bir şekilde gözlem, görüşme ve doküman inceleme yöntemleri bir arada kullanılmaktadır. Ancak araştırmacı konunun özelliğine göre yapılan alanla ilgili gözlem ve görüşmeye gerek kalmaksızın doküman inceleme yoluyla da bilgi elde edebilir. Hangi dokümanın önemli olduğu ve veri kaynağı olarak kullanılacağı ise araştırma problemine göre değişmektedir (Yıldırım ve Şimşek, 2008, 188).
Araştırmada kullanılabilecek doküman çeşitleri arasında günlükler, mektuplar, program kayıtları, kitaplar, broşürler, gazeteler ve örgütsel raporlar bulunmaktadır (Labuschagne, 2003). Yani incelenen dokümanlar kişisel olabildiği gibi kurumsal da olabilmektedir. Doküman incelemesi yaparken izlenebilecek belli başlı beş aşamaya ihtiyaç vardır. Bu aşamalar, dokümana ulaşma, elde edilen dokümanın orijinalliğini kontrol etme, dokümanı anlama, veriyi analiz etme ve veriyi kullanmaktan oluşmaktadır (Forster 1995’den akt. Yıldırım ve Şimşek 2008).
154 Bu araştırmada analiz edilen veriler, örneklem olarak belirlenmiş olan şirketlerin web sitelerinde yer alan yıllık faaliyet raporları, sürdürülebilirlik raporlarından ve internet temelli çeşitli web sitelerinden elde edilmiştir. Kurumsal sosyal sorumluluk uygulamalarına ilişkin bilgiler genellikle şirketlerin yıllık faaliyet raporları içinde yer aldığından dolayı veriler büyük oranda yıllık raporlardan elde edilmiştir.
Araştırma kapsamında örneklemdeki şirketlerin eğitime yönelik gerçekleştirdiği sosyal sorumluluk projeleri ilgili başlık altında tablolaştırılmıştır. Ardından Birleşmiş Milletler’in 2030 “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları” çerçevesinde sıralanan 17 maddeden biri olan SKA4’ün10 alt hedefi ile aralarındaki pozitif ilişkinin olup olmadığına, hangi kamu kurumu ve STK’larla işbirliği içerisinde yürütüldüğü, süreklilik ve devamlılık potansiyeline ilişkin bulgular ortaya koyulmuştur.
4.5. Araştırmanın Verileri
Tablo 4: Örneklem Olarak Seçilen Şirketlere İlişkin Bilgiler Şirketin Adı Fortune 500
Türkiye (2019) Sıralaması
Faaliyet Alanı Net Satışlar (TL)
TÜPRAŞ. A.Ş. 1 Petrol 8.960.077.824.000
Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.
7 Otomotiv 3.920.901.734.400
Arçelik A.Ş. 9 Elektrikli Ev Aletleri 3.194.177.331.200
Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş.
14 Bilgi ve İletişim
Hizmetleri
2.513.713.561.600
Türk
Telekominikasyon A.Ş.
15 Elektronik ve
Telekominikasyon
2.365.710.745.600
Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.
35 Motorlu Taşıt Satış ve Servisi
984.413.286.400
Kaynak: https://www.fortuneturkey.com/Fortune500.
155 4.5.1. Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 4 (SKA4:Nitelikli Eğitim) Doğrultusunda Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Projeleri
Bu başlık altında örneklem olarak seçilen şirketlerin eğitime yönelik gerçekleştirdikleri sosyal sorumluluk projelerine ilişkin veriler yer almaktadır.
Tablo 5: Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA4 Nitelikli Eğitim) Doğrultusunda Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Projeleri: Tüpraş A.Ş Örneği
Projenin Adı: “Meslek Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi (MEGEP)” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürü tücüleri
Tüpraş, Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğiyle yürütülmektedir
Projenin Ana Hedef/Hedefleri
Türkiye’deki mesleki ve teknik eğitim sistemini sosyo-ekonomik gereksinimler ve yaşam boyu öğrenme ilkeleri doğrultusunda bütünlüklü olarak
güçlendirmek Projeye Tüpraş’ın
Katkısı
Nitelikli işgücünün yetiştirilmesine yönelik olarak iş birliğini içermesi ve teorik bilgileri pratiğe dönüştürmek için MEGEP öğrencilerine İzmir, İzmit ve Kırıkkale Rafinerilerinde mesleki staj imkanı verilmiştir.
Projenin Adı: “Enerjimiz Geleceğe, Kodluyorum, Modelliyorum, Üretiyorum” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürüt ücüleri
Tüpraş, Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğiyle yürütülmektedir Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Robotik Kodlama, 3 Boyutlu Modelleme,“Üretim Beceri” sınıflarının kurulumuyla öğrencilerin tasarım ve üretim yeteneklerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Projeye Tüpraş’ın Katkısı
Çocukların erken yaşta bilim, teknoloji ve inovasyon ile tanışması, tasarım alanındaki becerilerinin geliştirmesi için “Teknoloji ve Tasarım” dersleri kapsamında, “Robotik Kodlama, 3 Boyutlu Modelleme, Üretim-Beceri”
sınıflarının kurulması, öğrenci ve öğretmen eğitimleri ile proje desteklenmiştir.
Projenin Adı: “Enerjimiz Öğrencilere” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürüt ücüleri
Tüpraş, Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğiyle Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
İlk ve ortaokul öğrencilerine bilimi sevdirerek geleceğin bilim insanları olmaları yönünde onları teşvik etmek
Projeye Tüpraş’ın Katkısı
Değişen dünyaya ayak uydurabilen, geleceğini üreten nesillerin yetiştirilmesi amacıyla Tüpraş’ın Ar-Ge Merkezi çalışanları tarafından Kocaeli ilindeki 4 okulun sınıflarında labaratuvar ortamı oluşturulmuş, temini kolay
malzemelerden oluşan deneyler gerçekleştirilmiştir.
156 Projenin Adı: “Çocuklar için kitap topluyoruz” Projesi
Projenin
Yürütücüsü/Yürüt ücüleri
TÜPRAŞ
Projenin Ana Hedef/Hedefleri
Çocuklara okuma alışkanlığının kazandırılması Projeye Tüpraş’ın
Katkısı
Tüpraşlı gönüllülerce belirli aralarla düzenlenen okuma günleri ile çocuklar kitap okumaya özendirilmekte ve bunun alışkanlığa dönüşmesi için
desteklenmektedir
Projenin Adı: “TEGV Ateşböceği Eğitim Programı”
Projenin
Yürütücüsü/Yürüt ücüleri
Türk Eğitim Gönüllüleri Vakfı ve TÜPRAŞ Projenin Ana
Hedef/ Hedefleri
İlköğretim çağındaki çocukların bilime karşı olumlu tutum geliştirmelerini sağlamak, bilim alanında temel bilgi ve becerileri kazandırmak
Tüpraş’ın Projeye Katkısı
Tüpraş, 2008’den beri Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV) Ateş Böceği Öğrenim Birimleri işletme sponsorluğunu yürütmektedir.
Projenin Adı: “Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Üstün Başarı Burs Programı”
Projenin
Yürütücüsü/Yürüt ücüleri
Koç Üniversitesi ve Tüpraş iş birliğiyle Projenin Ana
Hefef/ Hedefleri
Ülke genelinde başarılı ve ihtiyaç sahibi öğrencilere burs desteği sağlayarak gençlere eğitimde fırsat eşitliği sunmayı ve Türkiye’de sosyal bilimlerin gelişimine hizmet etmeyi hedeflemektedir.
Tüpraş’ın Projeye Katkısı
Arkeoloji, Sanat Tarihi, Sosyoloji ve Ekonomi öğrencilerine burs imkanı sağlanmıştır.
Kaynak: Tüpraş, 2017; Tüpraş, 2018, s.106-109; Tüpraş, 2019, s.112-115; Tüpraş, 2020, s.118-120;
Tüpraş, 2021, s.88-89, 134.
Tablo 5’te yer alan sosyal sorumluluk projeleri üzerinde daha detaylı şekilde duracak olursak;
Tüpraş’ın Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğiyle yürüttüğü MEGEP Projesi, Türkiye’deki mesleki ve teknik eğitim sisteminin sosyo-ekonomik gereksinimlerini karşılamak ve sistemi yaşam boyu öğrenme ilkeleri doğrultusunda bütünlüklü olarak güçlendirmek amacına dönük olarak gerçekleştirilmiştir. Tüpraş, teorik bilgilerin
157 uygulama imkanı bulabilmesi ve nitelikli iş gücünün ortaya çıkması için, kendi rafinelerinde MEGEP öğrencilerine staj imkanı vermiştir. Proje sürecinde gençlerin eğitim ve kariyer planlarına destek olmakla birlikte kişisel gelişimlerinin de önemsendiği dikkat çekmektedir.
Bir diğer proje olarak, “Enerjimiz Geleceğe, Kodluyorum, Modelliyorum, Üretiyorum” Projesi, yeni nesillerin teknolojiye erişimini arttırmaya odaklanmaktadır. Proje kapsamında tüpraş, ortaöğretim okullarında robotik kodlama, 3 boyutlu modelleme ve üretim beceri sınıflarının kurulumu ve bu yönde öğrencilere eğitimlerin verilmesi ile, öğrencilerin erken yaşta bilim, teknoloji ve inovasyonla tanışmasını ve tasarım alanındaki becerilerini geliştirmesine destek olmuştur.
Laboratuvar ortamının oluşturulması, (“Enerjimiz Öğrencilere Projesi”), toplumun geleceği olan öğrencilere entelektüel desteğin sağlanması (“Çocuklar için kitap topluyoruz Projesi”), ilköğretim çağındaki çocuklara bilim alanında temel bilgi ve becerileri kazandırması için sponsorluk desteğinin verilmesi (“TEGV Ateşböceği Eğitim Programı” projesi), başarılı ve ihtiyaç sahibi öğrencilere burs desteğinin sağlanması ile şirket, öğrencilerin eğitim ve akademik hayatlarına katkı sağlamıştır.
Türkiye’nin en büyük sanayi şirketleri arasında yer alan Tüpraş, belirlemiş olduğu öncelikli konular arasına eğitim konusunu da almış ve yürüttüğü projelerle Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amacı SKA4 çerçevesinde sosyal sorumluluk çalışmaları gerçekleştirmiştir.
158 Tablo 6: Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA4 Nitelikli Eğitim) Doğrultusunda Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Projeleri: Ford Otomotiv Sanayi A.Ş.Örneği Projenin Adı: “Bal Arıları Mühendis Oluyor” Projesi
Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri
Milli Eğitim Bakanlığı, Ford Otosan ve Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği
Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Eğitim alanında ve meslek seçiminde başta kadınlar olmak üzere fırsat eşitliğinin önemine dair farkındalık yaratmak ve Türkiye’nin 81 ilinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı 81 okulda özellikle mühendislik mesleğini seçen kız öğrenci oranını arttırmak hedefiyle gerçekleştirilen proje çalışmalarına 2015 yılında başlanmış ve 2017 yılının sonunda tamamlanmıştır.
Projeye Ford Otosan
A.Ş’nin Katkısı Otonom sürüş teknolojisini deneyimlemeleri için çocuklara yeni bir teknoloji seti geliştirmiştir. Gönüllü Ford Otosan mühendisleri de rol model olarak mühendislik mesleğini, çalışma koşullarını ve kendi tecrübelerini öğrencilere ve ailelerine aktarmıştır. Mühendislik bölümlerini seçen kız öğrencilere staj imkanı sağlamıştır.
Projenin Adı: “Ülkem İçin Geleceği Tasarlıyorum” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Koç Holding, Ford Otosan
Projenin Ana
Hedef/Hedefieri
Teknolojinin sunduğu imkanları kullanarak insan donanımının üst düzeye çıkarılması hedeflenmektedir.
Projeye Ford Otosan A.Ş’nin Katkısı
Tüm çalışanlarına yönelik teknolojinin ve dijitalleşmenin önemini anlatan seminerler düzenlenmiş, buna paralel olarak mevcut sorunların teknolojinin sunduğu imkanlar kullanılarak nasıl çözüleceğine ilişkin farkındalık çalışmaları başlatmıştır.
Projenin Adı: “Hayelller Bilgi İster” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri
Milli Eğitim Bakanlığı, Ford Otosan, Young Guru Academy (YGA) ve Twin İş Birliğiyle Yürütülmektedir.
Projenin Ana
Hedf/Hedefleri
3 yıllık bir zaman dilimine yayılması üzerine planlanan proje, 500 okula dağıtılacak setlerle çocuklara otonom sürüş teknolojisi ve yapay zeka gibi araç setleri ile teknolojiyi kullanarak sorun çözme becerisi kazandırmak hedeflenmiştir.
Projeye Ford Otosan’ın Katkısı
Otonom sürüş teknolojisini deneyimlemeleri için çocuklara yeni bir teknoloji seti geliştirmiştir Çocukların teknolojilerle tanışmaları için başta otonom sürüş becerisi olmak üzere Türkiye’nin mühendislik bilgi birikimine katkı sunmaktadır.
Kaynak: Ford Otosan, 2017, s.63-64; Ford Otosan, 2018, s.84-85; Ford Otosan, 2020, s.96-97;
https://www.rmkmarine.com.tr/bal-arilari-muhendis-oluyor-pl.
159 Ford Otosan kurumsal vatandaş olma anlayışı doğrultusunda hareket ederek, eğitim hizmetlerinin sunulması maksadıyla gerçekleştirilen projelere gerekli bilgi donanımının sağlanması yönünde katkı sağlamıştır.
Ford Otosan’ın Milli Eğitim Bakanlığı ve Uçan Süpürge Kadın İletişim ve Araştırma Derneği iş birliğiyle yürüttüğü “Bal Arıları Mühendis Oluyor” Projesi, Eğitim alanında ve meslek seçiminde başta kadınlar olmak üzere fırsat eşitliğinin önemine dair farkındalık yaratmak ve Türkiye’nin 81 ilinde Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı 81 okulda özellikle mühendislik mesleğini seçen kız öğrenci oranını arttırmak hedefine dönük olarak gerçekleştirilmiştir. Ford Otosan, mühendislik mesleğini, çalışma koşullarını ve kendi tecrübelerini öğrencilere ve ailelerine aktarmış, mühendislik bölümlerini seçen kız öğrencilere staj imkanı sağlamıştır.
2016-2017 eğitim sezonu itibarıyla 64 ilde 8.386’sı kız öğrenci olmak üzere toplam ulaşılan öğrenci sayısı 13.854 olmuştur (https://blog.ford.com.tr/bal-arilari-muhendis-oluyor-p). Özellikle cinsiyet eşitsizliklerinin giderilmesi yönünde atılan bu adımlar Nitelikli Eğitim hedefleri için bir adım olarak değerlendirilebilir.
Koç Holding iş birliğiyle yürüttüğü bir diğer projede (“Ülkem İçin Geleceği Tasarlıyorum” Projesi), tüm çalışanlarına yönelik teknolojinin ve dijitalleşmenin önemini anlatan seminerlerin düzenlendiği, mevcut sorunların teknolojinin sunduğu imkanlar kullanılarak nasıl çözüleceğine ilişkin farkındalık çalışmalarının başlatıldığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Ford Otosan, Young Guru Academy (YGA) ve Twin İş Birliğiyle yürüttüğü, “Hayaller Bilgi İster” Projesi’nde7 ise yine öğrencilerin teknolojiyi kullanarak sorun çözme becerisini kazanmaları yönünde başta otonom
7 “Hayaller Bilgi İster” Projesi: Koç Holding çatısı altında yürütülen “Ülkem İçin Geleceği Tasarlıyorum” projesine destekleyici nitelikte tasarlanmış bir projedir. 500 okula dağıtılacak setlerle çocuklara otonom sürüş teknolojisi ve yapay zeka gibi araç setleri ile teknoloji kullanarak sorun çözme becerisi kazandırmayı hedefleyen proje, MEB, Türkiye’de kurulan bir STK kuruluşu olan YGA’lı mezunlar tarafından kurulmuş ve çocuklar için bir eğitim teknolojileri girişimi olan Twin iş birliği içinde yürütülmektedir. Ford Otosan ve YGA’dan Sosyal Sorumluluk 4.0 modeli olarak tanıtımı yapılan projeye araç setleri, Ford Otosan mühendisleri ve YGA’nın 50.000 başvuru arasından seçilen ve 1 yıllık sosyal inovasyon programını tamamlayan gönüllülerle birlikte ulaştırılmaktadır.
Ford Otosan, otonom sürüş teknolojisini deneyimlemeleri için çocuklara yeni bir teknoloji seti geliştirmiştir (https://www.fordotosan.com.tr/tr/medya/basin-kitleri/).
160 sürüş becerisi olmak üzere Türkiye’nin mühendislik bilgi birikimine katkı sunmak noktasında çalışmalar yürütüldüğü dikkat çekmektedir.
Tablo 7: Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA4 Nitelikli Eğitim) Doğrultusunda Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Projeleri: Arçelik A.Ş Örneği
Projenin Adı: “Elektrikli Ev Aletleri Teknik Öğretim Programı-Arçelik Labaratuvarları Programı” Projesi
Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri
Arçelik A.Ş., Milli Eğitim Bakanlığı ve Mesleki ve Teknik Genel Müdürlüğü İşbirliğiyle yürütülmektedir.
Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Türkiye’de elektrikli ev aletleri sanayisindeki gelişmeleri ve yeni teknolojileri bilen insan gücünün yetiştirilmesi
Arçelik’in Projeye Katkısı Elektrikli Ev Aletleri Teknik Servisi alanında yeni teknolojilere dayalı ölçü aletleri ve cihazlarla donatılan Arçelik Laboratuvarlarının kurulumu,
Programdan mezun olan öğrencilere Arçelik Yetkili Servisleri’nde istihdam imkanı sağlanmıştır.
Projenin Adı: “Ülkem için Geleceği Tasarlıyorum” Projesi Projenin Yürütücüsü Koç Holding, Arçelik, A.Ş.
Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Teknolojinin sunduğu imkanları kullanarak insan donanımının üst düzeye çıkarılması
Projeye Arçelik’in Katkısı Arçelik, Koç Holding tarafından yürütülen Projeye destek vermek üzere çalışanları ve bayileriyle çalışmalar geliştirmiştir.
Projenin Adı: “Dijital Kanatlar” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri
Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Arçelik A.Ş.
Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
21. yüzyıl becerilerine sahip, özgüveni yüksek, teknolojik gelişmeleri yakalayan ve üreten bir nesli dijital geleceğe hazırlamak amacıyla Türkiye’nin 81 ilinde 100 okulda 5. 6.
7. 8. Sınıf öğrencilerine yönelik yazılım (programlama ve kodlama), donanım ve üretim konularında eğitimler verilmesi hedeflenmektedir.
Projeye Arçelik’in Katkısı Arçelik A.Ş, Milli Eğitim Bakanlığı ile imzaladığı protokol kapsamında, seçilen pilot okullarda, ortaokul 5. ve 6. sınıf Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi ile 7. ve 8. sınıf Teknoloji Tasarım dersleri kapsamında ders kazanımlarını sağlayacak içerikler geliştirmiştir. İçeriklerin uygulanması için gerekli tablet, bilgisayar, 3 boyutlu yazıcı, kodlama seti gibi eğitim materyallerini okullara bağışlamıştır.
Projenin Adı: “Sen Mühendissin Bizimlesin” Projesi Proje
Yürütücüsü/Yürütücüleri Arçelik A.Ş.
Projenin Ana Hedef/
hedefleri
Türkiye’de genç nesillerin, özellikle de kadınları mühendislik ve Ar-Ge alanlarında çalışmalarını teşvik etmek, genç nesillere mühendislik ve Ar-Ge alanlarının
161 dinamik yapısını anlatmak amacıyla üniversitelerin ilgili bölümlerinde okuyan öğrencilere yönelik çeşitli eğitimlerin verilmesi, farkındalık çalışmalarının yapılması ve böylece bu alanlarda çalışan, üreten genç nesillerin sayısının arttırılması hedeflenmektedir.
Projeye Arçelik’in katkısı Öğrencilere Ar-Ge alanının dinamik yapısını anlatmak için yapay zeka, veri analitiği, tasarım odaklı düşünme konularını içeren eğitimler verilmiş ve sunumlar gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin bireysel ve kişisel gelişimlerine katkıda bulunmak amacıyla sürdürülebilir programlar planlanmaktadır.
Kaynak: Arçelik, 2017, s.81; Arçelik, 2018, s.68-69; Arçelik, 2019, s.75-79; Arçelik, 2020a, s.96-100; Arçelik, 2020b, s.57.
Arçelik, sürdürülebilirliğe katkı sağlamayı öncelikleri arasına aldığını, Nitelikli Eğitim, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, Sorumlu Üretim ve Tüketim, Sağlık ve Kaliteli Yaşam alanlarına ciddi bir değer verdiğini belirtmektedir. Tablo 7’de ele alınan sosyal sorumluluk uygulamalarından anlaşılacağı üzere Arçelik, Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları doğrultusunda hareket etmekte, kamu ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliğini geliştirerek toplumsal sorunlara çözüm üretmek için sosyal sorumluluk projeleri ve destek faaliyetleri yürütmektedir.
Arçelik, yıllık faaliyet raporlarında “Toplumsal Sorumluluk” için ayrı bir başlık açmakta ve eğitime yönelik sosyal sorumluluk projeleri ve destek faaliyetlerini
“Eğitim- Gelişim” alt başlığı altında toplamaktadır (Arçelik, 2020a, s.98). Bu kapsamda yeni teknolojileri bilen insan gücünün yetiştirilmesi, geleceği şekillendirmeleri için teknoloji ile ilişkilerini yapılandırmaları, teknoloji tasarım dersleri kapsamında ders kazanımlarını sağlayacak içeriklerin geliştirilmesi ve teorik bilgilerin uygulama imkanı bulabilmesi için eğitim materyallerininin okullara bağışlaması yönünde çalışmalar gerçekleştirmiştir. Yine Üniversitelerle iş birliği yaparak genç yeteneklere yönelik olarak Ar-Ge alanının dinamik yapısını anlatmak, Ar-Ge alanında çalışma deneyimi kazandırmak ve mühendislik alanında çalışan kadın sayısını arttırmak için program oluşturma çalışmaları başlatmıştır.
162 Tablo 8: Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA4 Nitelikli Eğitim) Doğrultusunda Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Projeleri: Turkcell İletişim Hizmetleri
A.Ş.Örneği
Projenin Adı: “Turkcell Zeka Gücü” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Milli Eğitim Bakanlığı ve Turkcell iş birliğiyle yürütülmektedir.
Projenin Ana Hedef/Hedefleri
Türkiye’nin özel yetenekli çocuklarını hedef kitle oarak merkeze alan proje, özel yetenekli öğrencileri teknoloji ile tanıştırmak ve onların yeteneklerini erken yaşta keşfedip geliştirmeyi hedeflemektedir.
Projeye Turkcell’in Katkısı Turkceell, Proje kapsamında 41 ilde toplam 59 Zeka Gücü sınıfı kurmuş, 6 bin öğrenciye yüz yüze eğitim portali ile 200 bin saati aşan online eğitim vermiş, 50 bini aşan öğrenciye erişim sağlamıştır. 2016 yılında hayata geçirilen proje çalışmalarına devam edilmektedir
Projenin Adı: “Merhaba Umut” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Turkcell Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Suriyeli mültecilerin hayatını mobil teknolojilerle iyileştirmeyi hedeflemektedir.
Projeye Turkcell’in Katkısı Turkcell’in ev sahipliğinde 2016 yılında başlatılan proje ile başta Türkiye’deki Suriyeli mülteciler olmak üzere ana dili Arapça olan bireylerin, başta dil problemini aşmaları ve iletişim ihtiyaçlarını karşılamaları için çalışmalar yapmıştır.
Projenin Adı: “Engelsiz Eğitim Programı” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Engelsiz Eğitim Programı adını taşıyan proje, Türkcell ve Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğinde yürütülmüştür.
Projenin Ana Hedef/Hedefleri
40 ilde bulunan 80 okulda özel eğitim ihtiyacı olan 10 bin engelli bireyin iki yıl içerisinde toplumsal yaşama katılmalarını hedefleyen proje, hedefini aşarak 45 ilde bulunan 84 okulda 10 binden fazla özel eğitim ihtiyacı olan engelli öğrenciye ulaşmıştır.
Projeye Turkcell’in Katkısı Haziran 2015 yılında Milli Eğitim Bakanlığı himayesinde başlatılan projeye Türkcell’in katkısı, engelli öğrencilerin özel eğitim aldıkları okullarda meslek atölyeleri ve teknoloji sınıfları oluşturmak olmuştur. Böylece hem özel eğitime ihtiyacı olan öğrencilerin eğitimlerine katkı sağlanmakta hem de nitelikli istihdama yönelik olarak çocukların yetkinliklerini çoğaltmaktadır.
Projenin Adı: “İçimdeki Hazine” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Türkcell, Milli Eğitim Bakanlığı
163 Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Okullara kurulan özel sınıflar ve ücretsiz uygulamayla Otizmli çocukların yoğun ve kaliteli bir eğitim alabilmeleri hedeflenmektedir.
Projeye Turkcell’in Katkısı Türkcell 10 ilde toplam 10 özel eğitim sınıfı oluşturmuş ve çocuklar için ücretsiz dijital uygulama geliştirmiştir.
Kaynak: Türkcell, 2018, s.89; Turkcell, 2019, s.89; Turkcell, 2020, s.88-90;
https://zekagucu.turkcell.com.tr/hakkimizda; https://www.turkcell.com.tr/servisler/merhaba-umut.
Türkiye’nin yerleşik dijital operatörü olan ve sosyal sorumluluk faaliyetlerine yıllık gelirlerinin %1’ine tekabül eden bir bütçe ayıran Turkcell A.Ş., sosyal sorumluluk projelerini yıllık faaliyet raporlarında “toplumsal sorumluluk ve sürdürülebilirlik”
başlığı altında toplamakta ve kamuoyu ile paylaşmaktadır (Turkcell, 2019, s.84).
Şirket, eğitim odaklı projelere ağırlık vermekte ve yukarıdaki tablodan da anlaşıldığı gibi kamu iş birliği çalışmalarıyla dikkat çekmektedir.
Üstün yetenekli öğrenci kitlesini hedef alan “Turkcell Zeka Gücü” Projesi, öğrencilerin kodlama ve teknoloji alanında eğitim görmeleri için okullara Zeka Gücü laboratuvarlarının kurulumu ve online teknoloji eğitimleri ile dikkat çekmektedir.
“Merhaba Umut” Projesi, Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin Türkçe öğrenmelerine, Türkçe ve Arapça iletişim kurmalarına yardımcı olmaktadır.
40 ilde, 80 okulda yürütülmesi planlanan ve 2 yıl içerisinde 10 bin öğrenciye ulaşılması hedeflenen “Engelsiz Eğitim Programı” Projesi, hedefini aşarak, 30 binden fazla öğrenciye ulaşmıştır. Türkiye genelinde bulunan 68 Özel Eğitim Merkezi’nde kurulan meslek atölyelerinde hafif zihinsel engelli öğrenciler okul sonrası iş hayatına hazırlanmakta, konaklama ve seyahat hizmetleri, yiyecek ve içecek hizmetleri, el sanatları, müzik ve görsel sanatlar atölyelerinde öğrenciler edindikleri iş becerileri ile okul sonrası istihdam edilebilir hale getirilmektedir (Türkcell, 2019, s.89). Bir diğer proje olarak, “İçimdeki Hazine” Projesi ise, toplumun kırılgan kesimleri arasında sayabileceğimiz Otizmli bireylerin fırsat eşitliğine sahip olması amacına dönük olarak gerçekleştirilmiştir. 2019 yılında hayata geçirilen proje kapsamında (Turkcell, 2020, s.90), Şimdiye kadar toplam 11 özel eğitim okulunda 1.000’e yakın öğrenciye ulaşılmış ve öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli eğitim materyalleri temin edilmiştir. Çocuk psikologlar ve
164 eğitmenler gözetiminde geliştirilmiş olan mobil uygulaması ile çocukların zihinsel, davranışsal ve duyusal gelişimlerine destek olunmuştur (Türkcell, 2020, s.90).
Tablo 9: Sürdürülebilir Kalkınma Amacı (SKA4 Nitelikli Eğitim) Doğrultusunda Gerçekleştirilen Sosyal Sorumluluk Projeleri: Türk Telekom A.Ş.Örneği
Projenin Adı: “Telefon Kütüphanesi” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Türk Telekom ve Boğaziçi Üniversitesi Görme Engelliler Teknoloji ve Eğitim Laboratuvarı (GETEM)
Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Görme engelli bireylerin gelişimine katkı sağlamak, herkes gibi okuma haklarını kullanmaları için fırsat sunmak.
Projeye Türk Telekom A.Ş.’nin Katkısı
Görme engelli Türk Telekom müşterilerine ev telefonları üzerinden ücretsiz olarak sunulan yüzlerce sesli kitap ve mobil telefonlardan indirilen ücretsiz uygulama aracılığıyla Kütüphane’ye ulaşım imkanı sağlanmıştır.
Projenin Adı: “İnternetle Hayat Kolay” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Türk Telekom, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Habitat Derneği ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)
Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Bilişim teknolojilerinin herkes tarafından erişilebilir olmasını mümkün kılmak.
Projeye Türk Telekom A.Ş.’nin Katkısı
Katılımcılara görüntülü haberleşme, online bankacılık, e-devlet uygulamaları, sosyal medyanın bilinçli kullanımı gibi temel internet kullanımına ilişkin dijital okur yazarlığını içeren eğitimlerin verilmesi sağlanmıştır.
Projenin Adı: “Gün Işığı” Projesi Projenin
Yürütücüsü/Yürütücüleri Türk Telekom, Engelsiz Yaşama Derneği (Ey-Der)
Projenin Ana
Hedef/Hedefleri
Türkiye’nin her ilinde hiçbir çocuğun karanlıkta kalmaması, her yıl eğitim alan çocuk ve aile sayısının arttırılması, bütün engel gruplarına dair toplumsal farkındalığın yaratılması, projenin ana hedefidir.
Projeye Türk Telekom A.Ş.’nin Katkısı
Türk Telekom Ar-Ge ekibi tarafından ThatApp yazılımının geliştirilmesi ve sınıflara kurulması, mobil web ve Windows platformları üzerinde çalışan, Türkçe ve İngilizce seçenekleriyle sunulan oyun uygulaması, farkındalık seminerlerinin verilmesi, Türk Telekom sponsorluğunda çocukların işlevsel olarak görme becerilerinin arttırılması ve göz koordinasyonlarının geliştirilmesi gibi erken müdahale eğitimlerinin verilmesi, Türk Telekom’un projeye yaptığı