Araştırmada Kullanılan Ölçeklere İlişkin Açımlayıcı Faktör

Açımlayıcı faktör analizi, bir gruptan elde edilen verilere dayanılarak, daha anlamlı ve özgün biçimde verilerin sunulmasını sağlayan (Nakip, 2013: 511), değişkenleri kolay ve özet bir biçimde ortaya koyan çok değişkenli bir analiz yöntemidir (Punch, 2005: 124). Faktör analizi sonucunda elde edilen bilgiler, ölçme aracından elde edilecek sonuçlar doğrultusunda yapılacak diğer istatistiksel analizlere ilişkin bir yol haritası oluşturmaktadır (Çokluk vd., 2016).

Araştırma kapsamındaki verilerin faktör analizi için uygunluğu Kaiser-Meyer- Olkin (KMO) örneklem yeterlilik katsayısı ile incelenmiştir. KMO değerinin 0,50’nin altında olması kabul edilemez, 0,50-0,60 arası zayıf, 0,60-0,70 arası orta, 0,70-0,80 arası iyi, 0,80-0,90 arası çok iyi ve 0,90 üzeri mükemmel olarak değerlendirilmektedir.

Ayrıca özdeğer (eigenvalues) istatistiği 1’den büyük olan faktörler anlamlı kabul edilmektedir (Kalaycı, 2010: 322).

Açıklamalar doğrultusunda açımlayıcı faktör analizi uygulamasından önce örneklem büyüklüğünün faktörleştirmeye uygunluğunu test etmek amacıyla KMO testi uygulanmıştır. KMO testine ilişkin bulgular Tablo 3.4’ün sonunda gösterilmektedir. Analiz sonucunda KMO değerinin 0,958 olduğu belirlenmiştir. Bu bulgu doğrultusunda örneklem büyüklüğünün faktör analizi yapmak için mükemmel olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Bartlett küresellik testi sonuçları incelendiğinde, elde edilen ki-kare değerinin anlamlı (χ2

(703)=17043,408; p<.01) olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar

verilerin çok değişkenli normal dağılıma uygun olduğunu ortaya koymaktadır.

Araştırmada kullanılan ölçeklerin faktör desenlerini ortaya koymak amacıyla faktörleştirme yöntemi olarak temel bileşenler analizi; döndürme yöntemi olarak da dik döndürme yöntemlerinden maksimum değişkenlik (varimax) seçilmiştir. Açımlayıcı faktör analizine ilişkin sonuçlar Tablo 3.6’da gösterilmektedir.

Araştırma kapsamında ele alınan 43 ölçek maddesi için uygulanan açımlayıcı faktör analizinde, faktör yük değerleri için kabul düzeyi 0,50 olarak belirlenmiştir. Maddelerden AD3 ve AD4’ün 0,50 kestirim değerinden küçük faktör yüküne sahip olması, ayrıca KN1, KN2 ve KN3’ün beklenen yapılar altında yer almamasından dolayı analiz dışı bırakılmıştır. Tablo 3.4’te görüldüğü üzere, faktör yük değerleri algılanan kullanım kolaylığı için 0,72 ile 0,78; algılanan fayda için 0,66 ile 0,76; algılanan güven için 0,73 ile 0,83; algılanan kişisel imaj için 0,75 ile 0,88; tutum için 0,60 ile 0,71; öznel norm için 0,84 ile 0,88; uyumluluk için 0,62 ile 0,75; algılanan davranışsal kontrol için 0,56 ile 0,76; algılanan değer için 0,67 ile 0,83 ve kullanma niyeti için 0,68 ile 0,69 arasında değişmektedir. Belirlenen on faktörün varyansa yaptıkları toplam katkı ise yaklaşık %82,06’dır. Ayrıca açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeklere ait alfa katsayılarına tekrar bakılmış ve algılanan değer (α=0,813) ve kullanma niyetinin (α=0,856) güvenilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Tablo 3.6: Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları

Faktör

Yükü A. V.* Algılanan Kullanım Kolaylığı (α=0,942; Özdeğer: 5,442)

Mobil bankacılığı kullanmayı öğrenmek benim için kolaydır. ,720

13,952 İstediğim işlemleri yapmak için mobil bankacılığı kullanmak kolay geliyor. ,768

Mobil bankacılıkla olan etkileşimim açık ve anlaşılır. ,785 Karşılıklı etkileşime geçmek için mobil bankacılığı esnek buluyorum. ,722 Mobil bankacılığı kullanmada beceri kazanmak benim için kolaydır. ,742 Genel olarak, mobil bankacılığı kullanmanın kolay olduğunu düşünüyorum. ,735 Algılanan Fayda (α=0,940; Özdeğer: 5,409)

Mobil bankacılığı kullanmak bankacılık işlemlerimi daha hızlı yapmamı sağlar. ,761

13,869 Mobil Bankacılığı kullanmak, bankacılık işlemi yapma performansımı artırır. ,709

Mobil bankacılığı kullanmak aynı sürede daha fazla bankacılık işlemi yapma

imkanı verir. ,762

Mobil bankacılığı kullanmak bankacılık işlemlerimi yapma etkinliğimi artırır. ,667 Mobil bankacılığı kullanmak bankacılık işlemleri yapmamı kolaylaştırır. ,704 Genel olarak, bankacılık işlemlerimi yaparken mobil bankacılığı faydalı

buluyorum. ,705

Algılanan Güven (α=0,931; Özdeğer: 4,628)

Mobil bankacılığı kullanmak güvenilirdir. ,749

11,866 Mobil bankacılığın vaat ve taahhütlerini yerine getirdiğine inanıyorum. ,731

Mobil bankacılığın müşterilerin çıkarlarını en iyi şekilde koruyacağına

inanıyorum. ,801

Genel olarak, Mobil bankacılığa güvenirim. ,832

Mobil bankacılık tarafından sağlanan bilgilere güvenirim. ,794 Algılanan Kişisel İmaj (α=0,913; Özdeğer: 3,540)

Mobil bankacılığı kullanmak çevredeki imajımı yükseltir. ,751

9,076 Çevremde mobil bankacılığı kullanan insanlar kullanmayanlardan daha fazla

prestij sahibidir. ,888

Çevremde mobil bankacılığı kullananlar seçkin kişilerdir. ,883 Çevremde mobil bankacılığı kullanmak bir statü göstergesidir. ,888 Kullanmaya Yönelik Tutum (α=0,922; Özdeğer: 2,960)

Mobil bankacılığı kullanmak iyi bir fikirdir. ,606

7,588 Mobil bankacılığı kullanmak akıllıca bir fikirdir. ,710

Mobil bankacılığı kullanma fikrinden hoşlanırım. ,712

Mobil bankacılığı kullanmak zevklidir. ,657

Öznel Norm (α=0,932; Özdeğer: 2,712)

Davranışımı etkileyen insanlar, mobil bankacılığı kullanmam gerektiğini

düşünüyor. ,844

6,952 Benim için önemli olan insanlar mobil bankacılığı kullanmam gerektiğini

düşünüyor. ,880

Düşüncelerine değer verdiğim insanlar mobil bankacılığı kullanmam gerektiğini

düşünüyor. ,852

Uyumluluk (α=0,906; Özdeğer: 2,276)

Mobil bankacılık hayat tarzıma uygundur. ,754

5,835 Mobil bankacılığı kullanmak tüm bankacılık ve finansal işlemlerimi yönetme

şeklime uygundur. ,705

Mobil bankacılığı kullanarak bankacılık işlemlerini gerçekleştirmek çalışma

tarzıma uygundur. ,629

Algılanan Davranışsal Kontrol (α=0,907; Özdeğer: 1,961)

Mobil bankacılığı kullanabilirim. ,562

5,027 Mobil bankacılığı kullanabilecek kaynak, bilgi ve beceriye sahibim. ,655

Tablo 3.6: (devam) Açımlayıcı Faktör Analizi Sonuçları

Faktör

Yükü A. V.* Algılanan Değer (α=0,813; Özdeğer: 1,577)

Ücretleri düşünüldüğünde, kullandığım mobil bankacılık hizmetleri ödediğim

paranın karşılığını veriyor. ,827

4,043 Tüm parasal ve parasal olmayan maliyetleri düşünüldüğünde, mobil bankacılık

hizmetlerini kullanmak artı değer sağlıyor. ,672

Kullanma Niyeti (α=0,856; Özdeğer: 1,501)

Mobil bankacılık hizmet sağlayıcım (müşterisi olduğum banka) tarafından

sağlanan yeni hizmetlerle ilgileniyorum. ,688 3,849

Gelecekte mobil bankacılık hizmetlerinden daha fazla yararlanma niyetindeyim. ,692 Toplam Açıklanan Varyans: 82,058

KMO Testi: 0,958

Bartlett Testi: χ2_{:17043,408 df: 703 p: 0,00}

*_{Açıklanan Varyans}