Toplumsal kuramlarda yaşanan paradigma değişiklikleri, matematik, fizik, kimya ve biyoloji alanlarındaki son gelişmeler ile ortaya çıkan "kaos, kendi - kendine organizasyon ve sinerji kuramları" literatür araştırmaları ile incelenmiştir. Bu incelemelerin sonunda kaos, kendi - kendine organizasyon ve sinerji kuramları topluma uyarlanmaya çalışılarak "sinerjetik toplum modeli" oluşturulmuştur.
Araştırma alanı olarak, yukarıda açıklanan hipotezlerin sınanması için, 17 Ağustos ve 12 Kasım 1999 depremlerinden etkilenen Kocaeli, Sakarya, Yalova ve Bolu illerini kapsayan deprem bölgesi seçilmiştir. Kocaeli ve Bolu illerinde meydana gelen ve bir belirsizlik faktörü olarak değerlendirebileceğimiz "depremler", etki alanı içindeki yerleşimlerde, toplumsal düzenin her boyutunda meydana gelen çok büyük kayıplarla afet durumuna ve büyük bir kaosa neden olmuştur. Ortaya çıkan bu kaos dalgalar halinde diğer yerleşimleri, bölgeleri, ülke bütününü ve hatta dünyayı da etkilemiştir.
Hipotezlerin sınanması için, sürecin doğallığı, ilişkilerin karmaşıklığı nedeniyle esnek
bir araştırma yöntemi olan, "alan araştırması" (field research) seçilmiştir (Neuman,
2000: 344 - 380). Alan araştırması yöntemi içinde; derinlemesine görüşmeler (in-depth interview), örnek olay incelemeleri, gözlemler, incelenen süreç içinde rol alan aktör - kurumların raporları ve konuyla ilgili literatür incelemeleri yer almıştır.
Karmaşık yardım organizasyonundaki aktörler; gözlemler ve keşfedici araştırmalar ile belirlenmeye çalışıldığında beş temel grup ortaya çıkmıştır; yardım etmek isteyen gönüllüler, sivil toplum kuruluşları, kamu kurumları ve medya. Gönüllüler grubu içinde; yerli ve yabancı yardım etmek isteyen bireyler, yardım grupları ve özel kuruluşlar, Sivil Toplum Kuruluşları grubunda; farklı düzeylerde (küreselden mahalle ölçeğine kadar) kar amacı gütmeyen çeşitli yardım örgütleri, Kamu Kurumları grubunda; yabancı devlet kurumları, merkezi ve yerel yönetim kurumları özellikle bölge içindeki valilikler - belediyeler ve merkezi yönetimce afetten sonra koordinasyonun sağlanması için oluşturulan farklı kademelerdeki kriz merkezleri (Başbakanlık Kriz Merkezi, Afet Bölge Koordinasyon Valiliği...), Türk Silahlı Kuvvetleri ve Kızılay,
Medya grubunda ise; yerli ve yabancı basın organları (radyo, televizyon, gazete....) yer
Araştırmanın amacı, depremde olup biten her şeyi kesin bir biçimde ortaya koymak
değil, deprem sonrası ortaya çıkan kaos ve toplumsal karmaşıklık içinde kendi - kendine oluşmaya başlayan "iletişim - etkileşim kanallarını" bir başka deyişle "kendi -
kendine organizasyon prensiplerini" belirleyerek, sürekli ve hızlı bir değişim ile artan
belirsizlik ortamında hızlı bir iletişim ve etkileşim sistemi ile kendi kendini organize edebilen ve sinerjisini farklılaşarak bütünleşme yoluyla arttırabilen "sinerjetik toplumsal düzen" modelini geliştirmektir. Bu modelin temelini oluşturacak olan, iletişim ve etkileşime dayanan yönetişim arayışlarına cevap olabilecek "sinerjik yönetim" ve iletişimsel rasyonelliğe dayalı yeni planlama yaklaşımı olarak "sinerjist planlama"ya duyulan ihtiyacı belirlemek olmuştur.
Gönüllü ve tek başına yardım etmeye çalışmış bir birey olarak psikolog Emre Suer; gönüllü olup bir sivil toplum kuruluşu olan "Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği"ne katılarak yardım eden bir birey olarak emekli öğretmen Şenay Kırhallı; hem bir çok sivil toplum kuruluşunun kurucu üyesi, hem de eski ve geniş bir örgütlenme yapısına sahip uluslar arası bir sivil toplum kuruluşu olan Lions Klübü İstanbul Anadolu Yakası genel yönetmeni, halkla ilişkiler ve iletişim uzmanı A. Yalçın Sökmen; hem Doğa ile Barış Derneği başkanı, hem de 1996 da Habitat 2'ye hazırlık için oluşturulan Çevre Kozası'nın temsilcisi ve kolaylaştırıcısı tıbbi bio - meteoroloji uzmanı Yüksel Üstün; hem Doğa ile Barış Derneği hem de Lions Klübü üyesi olup deprem sonrası mahalleler düzeyinde sivil savunma örgütlenmesinde eğitmenlik yapan harita mühendisi Barbaros Yılmaz Kulaş; Türkiye'de bulunan bir İngiliz ve depremzedelere yardım etmek isteyen bir gönüllü olarak YTÜ İngilizce bölümünün bir öğretim elemanı ve üniversitenin dış ilişkiler koordinatörlüğünde çalışan bir sosyal antropolog olan Steve Wadiy; Avusturya Lisesi fizik - matematik öğretmeni olan ve deprem bölgesinde bir okul yaptırmak isteyerek uluslar arası bir yardım organizasyonu oluşturarak kısa sürede bunu gerçekleştiren, Avusturya Lisesi Yardım Grubu üyesi Helmut Auerning ve bu organizasyonda destek veren müzik öğretmeni Fatoş Auerning; gönüllü - kamu işbirliğine bir örnek oluşturan, gönüllü üniversite öğrencileriyle - Sakarya Valiliği'nin işbirliği içinde gerçekleştirdiği yardım organizasyonunda önemli bir rol üstlenen Sakarya Vali Yardımcısı Ahmet Zateroğulları ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır.
Depremde etkili olan sivil toplum kuruluşları ile ilgili bilgiler, deprem sırasında kendi - kendine organizasyon sürecine de bir örnek oluşturan "Afete karşı Sivil Koordinasyon (ASK)"un (2000) çalışmalarından, Tarih Vakfı'nın (2000), gerçekleştirdiği deprem sonrası bilgi paylaşımını sağlayan konferans ve sempozyumlar yayınlarından temin edilmiştir.
Devlet kurumları ile ilgili bilgiler Başbakanlık Kriz Merkezin'de toplanan kurumların deprem faaliyet raporlarından temin edilmiştir. Deprem bölgesindeki sosyo - ekonomik durum ve yaşam düzeyi ile ilgili bilgiler; Başbakanlık Kriz Merkezi ile DİE'nin (2002) deprem bölgesinde ortak yürüttüğü "deprem bölgesi hanehalkı araştırması" ile İzmit Kent Kurultayı'nın deprem sonrası gerçekleştirdiği "sosyo-ekonomik durum araştırması" (2000) sonuçlarından elde edilmiştir .
Elde edilen bilgilere dayanarak, 4. Bölümde geliştirilen "sinerjetik toplum modeli" dinamik çarkları içindeki "iletişim ve etkileşim dinamikleri" ayrıştırılmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla araştırma sonuçları da dinamik çarklar içinde aktarılmaya çalışılacaktır. Bu dinamik çarklar birbirleriyle iletişim ve etkileşim içindedir, birisi içinde değerlendirilen bulgular diğer çarkları da etkilediği için bazen farklı boyutlarıyla tekrar değerlendirilebilmektedir.