ç Anadolu Bölgesi’nde Yer Alan Kaplıcaların Turizm Arzı Açısından

Jeolojik yapısı nedeni ile Türkiye’de çok sayıda ma ara bulunmaktadır. Belirgin da ku akları eklinde uzanan kayalar üzerinde 40000 den fazla ma aranın bulunabilece i tahmin edilmektedir. Bu ma aralardan ancak 1200 tanesinin incelenebildi i Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında ilk sıralarda yer almasıyla “ma ara cenneti ülke” olarak tanınır.

Turizm Bakanlı ı turizmin çe itlendirilerek turizmi yalnızca kıyı kesiminde yapılan kitle turizmi olarak de il, iç bölgelere de çekmek amacıyla Ma ara Turizmi Projesini - do al ve kültürel de erlerin koruma-kullanma dengesi içerisinde- ba latmı tır.

ç Anadolu Bölgesi’nde Konya Tınaztepe Ma arası, Konya Baltaini Ma arası, Konya Körükini Ma arası, Konya Suluin Ma arası, Karaman ncesu Ma arası, Karaman Gürleyik Ma arası, Konya Sakaltutan Ma arası, Konya Susuz Güvercinlik Ma arası, Konya Pınarba ı Ma arası (www.kultur.gov.tr).

B) Ç ANADOLU TUR ZM ARZINDA SU KAYNAKLARI

1) ç Anadolu Bölgesi’nde Yer Alan Kaplıcaların Turizm Arzı Açısından De erlendirilmesi

ç Anadolu Bölgesi jeotermal yer altı suları bakımından büyük önem ta ıyan merkezlerinden, öteden beri faaliyet göstermekte olan Konya Ilgın Kaplıcası, Aksaray Ziga Kaplıcası, Ankara Aya Kaplıcası, Ankara Kızılcahamam Kaplıcası, Ankara Haymana

Kaplıcası, Ankara Beypazarı Dutlu Tahtalı Kaplıcası, Çubuk Melik ah Kaplıcası, Kır ehir Terme Kaplıcası, Ni de Çiftehan Kaplıcaları, Sivas Kangal Balıklı Çermik Kaplıcaları, Sivas Sıcak Çermik Kaplıcaları, Sivas So uk Çermik Kaplıcaları, Yozgat Cavlak Bo azlıyan Kaplıcaları, Yozgat Sarıkaya Kaplıcaları, Yozgat Sorgun Kaplıcaları en eski iç turizm biçimine yönelik hizmetini sürdürmekle birlikte, hedefli ve planlı yatırımların gerçekle mesiyle, iç ve dı daha üst pazar katmanlarına, hitap edecek SPA- sa lık turizmi potansiyeli olu turmaktadır.

Kaplıca turizmi, Kültür turizmiyle birlikte ç Anadolu turizmi için bir çıkı olabilecek önemli stratejilere zemin olu turmaktadır.

III. Ç ANADOLU BÖLGES TAR H N N TUR ZM ARZI AÇISINDAN DE ERLEND R LMES

A) AKSARAY

Kapadokya Bölgesi içinde yer alan Aksaray ilinde M.Ö. 8.binden itibaren yerle ik ya ama geçilmi tir. A ıklı Höyük, Anadolu'daki ilk köy yerle imlerinden birisidir.Tarihi süreç içerisinde Aksaray çe itli medeniyetlere be iklik yapmı tır. M.Ö. 3000-2000 yılları arasında Asur Ticaret Kolonileri Devrinde en önemli ticaret merkezlerinden birisi kent merkezi yakınlarındaki Acemhöyük'tür. lde daha sonra Hitit, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Dönemleri ya anmı tır.

M.S. I. yüzyılda havari Aziz Paul ve müridleri tarafından Anadolu'da yayılmaya ba layan Hıristiyanlık Roma taraftarlarının kovu turmasına neden oldu undan, ilk Hıristiyanlar tapınmak amacıyla bu yöreye sı ınmı lardır (www.aksaraykulturturizm.gov.tr).

Aksaray Müzesi (Zinciriye Medresesi), A ıklı Höyük, Acemhöyük, Antik Nora ehri, Manastır Vadisi, Ihlara Vadisi, Musular, Yer Altı ehirleri Kapadokya turizmi içinde büyük öneme sahip cazibe merkezleri olu turmaktadır.

Selçuklu ve Beylikler döneminden itibaren Anadolu Türk uygarlı ı merkezlerinden olan Aksaray’da bulunan slam eserlerinin en önemlileri ise unlardır: Ulu Cami (Karamano lu Cami-Merkez), E ri Minare (Kızıl Minare-Merkez), Taptuk Emre Köyü ve Türbesi (Taptuk Emre Köyü), Yunus Emre Türbesi (Re adiye Köyü-Ortaköy), Kaya Cami

(Güzelyurt), Selime Sultan Türbesi (Selime Köyü), Kilise Cami (Aziz Gregorius Kilisesi), Alayhanı, Öresin Han, Sultan Hanı, A zıkara Han.

IX. yy.dan itibaren hristiyanlık tarihinin geli imine tanıklık eden hristiyanlık dönemi eserleri Aziz Anargiros Kilisesi (Güzelyurt), Sivi li Kilise (Güzelyurt), Selime Katedrali (Selime), Kale Manastırı Kilisesi (Selime), Yüksek Kilise (Merkez), Kızıl Kilise

(Sivrihisar), Antik Nora Viran ehir (Helvandere Kasabası), A açaltı Kilisesi (Daniel,

Pantanossa-Ihlara), Pürenli Seki Kilisesi (Ihlara), Kokar Kilise (Ihlara), E ritas Kilisesi

(Ihlara), Sümbüllü Kilise (Ihlara), Yılanlı Kilise (Ihlara), Saint Georges Kilisesi

(Kırkdamaltı Kilisesi-Belisırma), Bahattin Samanlı ı Kilisesi (Belisırma), Direkli Kilise (Belisırma), Ala Kilise (Belisırma), Karagedik Kilisesi (Belisırma)dir.

B) ANKARA

Ankara’nın kent olarak ilk kurulu u Phyrigia dönemindedir. Phyrigia’nın ba kenti Gordion bugünkü Ankara sınırları içinde kalmaktadır ve ç Anadolu’nun en önemli antik kentlerinden birisidir. Phyrigia Devleti’nin yıkılmasından sonra Lydialıların ve daha sonra Perslerin hâkimiyetine geçen kentin Pers Kralı I. Dareios döneminde (M.Ö. 522-486) yapılmı olan ünlü kral yolu üzerinde küçük bir ticaret merkezi oldu u bilinmektedir. Aradan iki asır geçtikten sonra Büyük skender, Anadolu’daki Pers hâkimiyetine son vermi tir (www.ankarakulturturizm.gov.tr).

M.Ö. 278-277 yılında Avrupa’dan Anadolu’ya gelen Galatların bir kolu olan Tektosagların Ankara’yı ba kent yaptıkları bilinmektedir. Ankara Kalesi’nde görülen ilk yapı bu devirden kalmadır.

Roma mparatoru Augustus M.Ö. 25 yılında Galatları egemenli i altına alarak Roma’nın bir eyaleti olarak Ankara’yı Galatia’nın ba kenti yapmı tır. 1. ve 2. yüzyıllarda Ankara, Anadolu’da Roma yol a ının çok önemli bir kav a ı niteli ini kazanmı tır. Daha sonra Bizans mparatorlu u’nun eline geçen kent 1073 yılına kadar Bizans

mparatorlu u’nun hâkimiyeti altında kalmı tır.

1073 yılından itibaren Ankara Osmanlılar tarafından Anadolu’nun siyasal birli inin kurulmasına kadar geçen sürede, Türk Beylikleri, Bizans ve Mo ol egemenli i altında

de i ik dönemler geçirmi tir. 1300’lü yıllardan ba layarak Ahi merkezlerinden biri olarak ticari i levlere sahip olan Ankara, Osmanlı mparatorlu u’nun yükselme döneminde de önemli bir ticaret merkezi olmaya devam etmi tir.

Türkiye’deki turizm güzergahları içirisinde Ankara’yı önemli bir destinasyon haline getiren cazibe, dünya çapında tanınan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’dir. Kendine özgü koleksiyonları ile dünyanın sayılı müzeleri arasında yer alan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde, Anadolu’nun arkeolojik eserleri Paleolitik Ça ’dan ba layarak, Osmanlı dönemine kadar kronolojik bir sırayla sergilenmektedir. Bedestenin yan salonlarında kronolojik düzen içinde, Paleolitik, Neolitik, Eski Tunç, Assur Ticaret Kolonileri, Hitit, Phyrigia, Urartu dönemlerine ait, Karain, Çatalhöyük, Hacılar, Can Hasan, Beyce Sultan, Alacahöyük, Karaz, Mahmutlar, Eskiyapar, Elmalı, Kültepe, Acemhöyük, Bo azköy, Gordion, Pazarlı, Altıntepe, Adilcevaz, Patnoz kazılarından gelme çe itli koleksiyonlar ve Yunan, Roma, Bizans dönemlerine ait örnekler; bedestenin orta salonunda, Hitit mparatorluk (Alacahöyük) ve Geç Hitit (Malatya, Karkamı , Sakçagözü) kentlerinin giri kapılarına ait ta kabartmalar kazıda bulundukları biçimde sergilenmektedir. Anadolu Medeniyetleri Müzesi, 19 Nisan 1997 tarihinde sviçre’nin Lozan kentinde 68 müze arasında birinci seçilerek “Yılın Müzesi” unvanını elde etmi tir (www.ankarakultur.gov.tr).

Etnografya Müzesi, Cumhuriyet Müzesi (II. TBMM Binası), Kurtulu Sava ı Müzesi (I. TBMM Binası), Anıtkabir, Anıtkabir Atatürk Müzesi, MTA Tabiat Tarihi Müzesi, Resim ve Heykel Müzesi, Alagöz Karargâh Müzesi, Hava Müzesi, Meteoroloji Müzesi, Milli Mücadelede Atatürk Konutu ve Demiryolları Müzesi, Pembe Kö k, Pul

Müzesi, Topçu ve Füze Okulu Müzesi, TCDD Müzesi, Ülker Zaim Müzesi, 75. Yıl Cumhuriyet E itim Müzesi, A.O.Ç. Atatürk Evi ve Müzesi, Beypazarı Kültür ve Tarih Müzesi önemli iç turizm potansiyeline sahiptir.

Roma Hamamı, Gordion ve Gordion Müzesi, Augustus Tapına ı, Julien Sütunu, Anakaraa’daki Roma dönemi arkeolojik de erlerinin yerüstüne çıkarılmı temsilcileridir. Gâvurkale ve Külhöyük ise Hitit dönemine ait kült ve yerle im merkezi olu turmaktadır.

slam döneminde ula ım yolları kesi me noktası olarak stratejik de erini sürdüren kente bu dönem eserler eklenmeye devam etmi tir; Ankara Kalesi, Kalecik Kalesi,

Akköprü, Suluhan, Çengel Han, Za firan (Safran) Hanı, Eski Hamam, Karacabey Hamamı, Ankara Kale çi Evleri.

100 yıllık geçmi i olan Beypazarı Evleri, Aya Evleri, Güdül Evleri, Osmanlı ve geleneksel Türk evlerinin tipik özelliklerini ta ımaktadır. Özellikle günümüzde Beypazarı’nın Ankara’dan turist çeken canlı bir destinasyona dönü mesinde kullanılmı lardır.

Özgün mimari ve tarihsel niteliklere sahip Selçuklu ve Osmanlı dönemi cami ve medreseler A aç Ayak Cami, Ahi Elvan Cami, Ahi Yakup Cami, Alaaddin Cami, Aslanhane (Ahi erafettin) Cami, Cenab-ı Ahmet Cami, Hacı Bayram Cami, Karacabey Cami, Çiçekçio lu Cami, Tacettin Cami, Kocatepe Cami, Sarıkadı (Mimarzade) Cami, Zincirli Cami, Abdulhari Cami, A aço lu Cami, Balaban Cami, Çe me Cami, Hacı Musa Cami, Hacı lyas Cami, Hacı vaz Cami, Hamidiye Cami, Hatuniye Cami, ki erefeli Cami, Leblebicio lu Cami, Maltepe Cami, Molla Büyük Cami, eyh zzeddin Cami, Ye en Bey Cami, Yeni Cami, Ye il Ahi Cami.

C) ÇANKIRI

Çankırı'da Neolitik Devirden (M.Ö.7000-5000) bu yana kesintisiz bir yerle imin varlı ı bilinmektedir. Çankırı sırasıyla Hitit, Frig, Kimmer, Pers, Büyük skender, Roma, Bizans, Selçuklu, Dani ment, Candaro lu ve Osmanlı dönemlerine tanıklık etmi tir. Bu dönemlere ait eser ve kalıntılar Çankırı Müzesi, Cendere (Salman) Höyük, Sakaeli Kaya Mezarları, Çankırı Kalesi’nde sergilenmektedir (wwww.cankirikultur.gov.tr).

Çankırı'da bulunan Türk slam medeniyeti eserleri Ta Mescit, Büyük Cami, maret Cami, Ali Bey Cami, Mirahor Cami, Yeni Cami, Pazar Cami, Canbazzade Ahmet Efendi Camii, Emir Karatekin Bey Türbesi ve Hacı Murad-ı Veli Türbesi, Ho islamlar Türbesi, Pir-i Sani Türbesi, eyh Mehdi Türbesi, Çivito lu Medresesi, Bu day Pazarı Medresesi, Çar ı Hamamı, Kur unlu Hamam, Ilgaz Hamamı, Murat Hamamı, Bayramören Köprüsü, Akba Köyü Köprüsü’dür.

D) ÇORUM

Günümüzden 7 bin yıl öncesine ait arkeolojik izlere rastlanan ve Anadolu’da ilk organize devleti kuran Hititlerin Ba kenti Hattu a Çorum sınırları içerisindedir. Hattu a, Anadolu’nun kalbinde UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alınmı ülkemizdeki 9 de erden biridir. Bu de erler Çorum Müzesi, Alaca Höyük Müzesi, Bo azköy Müzesi, Hattu a, Yazılı Kaya Tapına ı, Alacahöyük, Ortaköy- apinuva’da bulunmaktadır.

Bugün Çorum’da Bakanlar Kurulu Kararıyla izin verilen üç arkeolojik kazı sürdürülmekte ayrıca, uluslararası düzeydeki Hititoloji Kongresi 6 yılda bir Çorum’da düzenlenmektedir. Bu kongreye dünyanın bir çok yerinden bilim adamları katılmaktadır.

Çorum Kalesi, skilip Kalesi, Osmancık Kandiber Kalesi, Hacıhamza Kalesi, Ulu Cami, Hıdırlık Cami, Han Cami, skilip eyh Muhuddin Yavsi Cami, Kargı O uz Köyü Cami, Mecitözü Elvançelebi Zaviyesi, Osmancık maret Cami gibi Türk slam dönemi mimari eserlere sahiptir. Tarihi zenginlikleri yanında yaylaları ve ncesu Kanyonu gibi do al güzellikleri de alternatif turizm ve do a turizmi için önemli cazibelerdir (http://www.corumkultur.gov.tr).

E) KARAMAN

Karaman ve çevresine M.Ö.8000 yıllarında yerle ildi i ortaya konulmu tur. l; Hititler zamanında bir askeri ve ticaret merkezi olmu daha sonra Firigya ve Lidya’lıların egemenli ine geçmi , M.Ö.322 de Yunan Kralı Perdikkos ve Filippos’un i galinden sonra Roma, Bizans ve Selçuklu dönemlerini görmü tür. Karamano ulları Anadolu Selçuklu Devletinin zayıflamasından ve yıkılmasından sonra ba ımsızlıklarını ilan edip Karamano lu Devletini kurmu lardır (www.karaman.gov.tr).

slam öncesi döneme uzanan eserler Karaman Müzesi, Maden ehri (Binbir Kilise- Merkez), De le (Merkez), Derbe (Merkez), Kızıl Kilise (Merkez), Çe meli Kilise (Merkez), nö lesi Kaya Manastırı (Ermenek), Canhasan - Merkez – Alçatıköyü, Merkez - Maden ehir / Üçkuyu Köyü, Pınarba ı Ören Yeri, Sidemara (Ambar) Höyü ü, Manazan Ma araları, Ermenek Gökçeseki Kaya Mezarları, Göktepe Kasabası Köristan Kaya

Mezarları, Gödet Ma ara Kasabası, brala (Ye ildere) Kilise Cami, Dereköy (Fisandon) Kilise Cami’dir.

slam dönemine ait eserler ise; Karaman Kalesi, Ermenek Kalesi, Kazımkarabekir Kale Kapısı, Mennan Kalesi, lisıra Kalesi, Divle Kalesi, Gaferiyet Kalesi, Aktekke Cami (Mader-i Mevlana Cami), Yunus Emre Cami ve Türbesi, maret Cami, Ta kale Cami (Ma ara Mescid-Ta Mescid), Ulu Cami, Meydan Cami, Sipas Cami, Tol Medresesi, Görmeli Köprüsü, Karaman Köprüsü, Selavat Köprüsü, Ak Köprü’dür (www.karaman.gov.tr).

F) KAYSER

Kayseri, Orta Anadolu'da 3917 m. yüksekli indeki Erciyes Da ı eteklerinde kurulmu , 6000 yıllık tarihi olan en eski yerle me yerlerinden biridir. M.Ö. 4000'den yani, Kalkolitik Ça larından ba layarak Asur, Hitit, Frig, Roma,Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Dönemleri'nde önemli bir yerle im merkezi olmu tur (www.kayserikultur.gov.tr).

Kayseri Arkeoloji Müzesi: Müzede Eski Tunç Ça ının boyalı ve boyasız seramikleri ile mermer (alabastron) idollerden örnekler, Kültepe'de açı a çıkarılan Asur Ticaret Kolonileri devrine ait çivi yazılı tabletler ve di er eserler, Geç-Hitit Devrine ait ta heykelleri ve hiyeroglifli steller, Firig Ça ı’nın boyalı ve boyasız seramikleri, Hellenistik- Roma ve Bizans ça larına ait eserler, Be tepeler-Garipler Tümülüsü'nden çıkarılan mezar hediyeleri, Herakles-lahti ve urnalar, mermer heykeller gibi eserler sergilenmektedir.

Kültepe Ören Yeri’nde yapılan kazılarda, Asur, Genç Hitit, Roma-Pers ve Tabal Dönemlerine ait eserler ve bulgular ele geçirilmi tir. Bu eserlerin en önemlileri Asur dilinde yazılmı çivi yazılı tabletlerdir. Bunlar Anadolu'nun en eski yazılı belgeleridir.

ehir Surları ve Kalesi (3. – 6. yy.), Kapodokya’ya dahil So anlı Vadisi Kiliseleri Karaba , Gök, Tokalı, Karanlık, Yılanlı, Kubbeli, Balıklı, Geyikli ve St. Barbara Kilisesi gibi 50'ye yakın kaya kilise ve ma ara vardır.

slam dönemine ait çok sayıda eserler arasında Çifte Medrese (Gevher Nesibe Tıp Tarihi Müzesi, Sultanhanı Kervansarayı, Karatay Kervansarayı, Kara Mustafa Pa a Kervansarayı, Vezir Han, Bedesten, Kapalı Çar ı, Ulu Cami (Sultan Cami-Merkez), Gülük

Cami, Lale Cami, Hunat Cami ve Külliyesi, Kur unlu Cami, Döner Kümbet, Kutlu Hatun Türbesi, Mahperi Hatun Türbesi, Sırçalı Kümbet, Çifte Kümbet sayılabilir (www.kayseri.bel.tr).

G) KIRIKKALE

Kırıkkale’de bulunan arkeolojik de erler Kozlu Yöresi Antik Kenti, Ceritkale Kaya Mezarları, Hopagantepe (Keskin Karaa ıl Köyü), Sarımusalı (Keskin-Haliltede köyü),

Höyüktepe (Keskin-Çifteli köyü), Ya çayır Höyük (Keskin-Ceritköy), A ar Höyük (Merkez-Hacılar), Çatalsö üt (Merkez-Hacılar), Höyük (Sulakyurt-Da halilinceli), Kuzeren Höyük (Merkez-Kuzeren) gibi höyüklerde bulunmaktadır.

Türk slam eserleri ise Hasandede Cami, eyh ami Cami, Çe nigir Köprüsü ve Hanı, Balı eyh- Ballı Cami ve Türbesi, Haydar Sultan Cami ve Türbesi, Küçükaf ar Türbesi, Koçubaba Cami ve Türbesi, Toku Baba Türbesi (Delice lçesi Çatallı köyü ile Kayakköyü arasında) Halil dede Türbesi (Çelebi lçesi Halildede köyü) gibi türbelerdir (www.kirikkale.gov.tr).

H) KIR EH R

Kır ehir ve çevresinde yapılan ara tırmalar ilin tarihinin, Eski Tunç Ça ı'na (M.Ö. 3000-2000) kadar uzandı ını göstermektedir. Daha sonra Hititler, Frigler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklu ve Osmanlılar yörede hüküm sürmü tür. Yüzyıllarca Anadolu'nun ticari ve ekonomik hayatında büyük rol oynamı olan Ahilik, 13.yy.'da Kır ehir'de kurulmu tur (www.kirsehirkultur.gov.tr).

Kır ehir’deki müze ve ören yerlerinden Kır ehir Müzesi’nde Arkeoloji bölümünde, Asur Ticaret Kolonileri Döneminden Osmanlı Dönemine kadarki kazı buluntuları sergilenmektedir. Müzede ayrıca Roma Dönemine ait mermer eser grubu bulunmaktadır. Selçuklu Dönemi çocuk sandukaları ve mezar ta ları ile ba layan slâmi Dönem eserleri, sikke vitrinleri ile Osmanlı Dönemine kadar uzanmaktadır. Müzenin etnografya bölümünde ise Kır ehir'de ortaya çıkan Ahilik ve Ahi Evran'ın tanıtımı ile ilgili çe itli eserlerin sergilenmektedir.

Höyük, Merkez Kalehöyük, Hashöyük, Mucur Yeraltı ehri, Dulkadirli nli Murat Yeraltı ehri’dir.

Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait eserler ise Hızırbey Külliyesi, Cedit Ali Pa a Cami (Babaeski), Sokullu Mehmet Pa a Külliyesi (Lüleburgaz), Gazi Süleyman Pa a Cami (Küçük Ayasofya Kilisesi-Vize), Ma ara Manastırı (Vize), Ayanikola Ayazma ve Manastırı (Kıyıköy), Cacabey (Medresesi) Cami, Ahi Evran Cami ve Türbesi, Lala (Lale) Cami, Melik Gazi Kümbeti, Ku Kalesi, Keçi Kalesi, Kesikköprü Kervansarayı’dır.

I) KONYA

Konya'da ve çevresinde yerle ik ya ama geçi tarih öncesi ça lardan ba lar. Konya daha sonra Hitit, Frig , Lidya, Pers, skenderun, Bergama, Roma, Bizans egemenliklerinde kalmı tır. 1071 tarihindeki Malazgirt Meydan sava ından sonra Konya Selçukluların eline geçen ehir 1097 tarihinden 1277 tarihine kadar aralıksız Anadolu Selçuklularının ba ehri olan Konya Selçuklulardan sonra Karamano ulları ve Osmanlı dönemlerininin izlerini ta ımaktadır. (www.konya.bel.tr).

Konya Mevlana Müzesi Türkiye’nin en çok gelir getiren ikinci müzesi

konumundadır. (2007 Mevlana Yılı’da bir milyon dört yüz seksen bin yerli ve yabancı turist) (http://muze.semazen.net)

Çumra lçesi’nin 10 km. do usunda yer alan Çatalhöyük ise Konya’nın ikinci önemli cazibesi olup, sahip oldu u arkeolojik turizm potansiyeli ile Konya ve ç Anadolu kültür turizmi karmaları içinde de erlendirilebilir. En erken yerle im katı M.Ö. 5500 yıllarına tarihlenmektedir. lk yerle me, ilk ev mimarisi ve ilk kutsal yapılara ait özgün buluntuları ile insanlık tarihine ı ık tutan bir merkezdir. Çatalhöyük'te 1996 yılına kadar kazı yapılmamı ; bu yıldan itibaren ngiliz Arkeoloji Enstitüsü tarafından Ian Hodder ba kanlı ında kazılara devam edilmi tir. Kazı buluntuları Konya Arkeoloji Müzesi'ndedir. (www.konyakultur.gov.tr).

Müzede Neolitik Ça dan ba lamak üzere, Eski Tunç, Orta Tunç (Asur Ticaret Kolonileri), Demir (Frig, Urartu) Klasik, Hellenistik, Roma ve Bizans Devrine ait eserler sergilenmektedir.

Arkeoloji Müzesinin görülmeye de er eserleri Roma lahitleridir. Roma ve Bizans ça ından sunak, mezar stel ve Ostotekler müze iç te hirinde ve bahçede sergilenmektedir. Sille Tatköy ve Çumra Alibeyhöyük’de müze tarafından yapılan kabartma kazılarında M.S. 6. yüzyıla ait kilise taban mozaikleri yerinden kaldırılarak müzede te hir edilmektedir.

Konya’nın di er müze ve ören yerleri Etnografya Müzesi, Karatay Medresesi Çini Eserler Müzesi, Sırçalı Medrese Mezar Anıtları Müzesi, nce Minare Medresesi Ta ve Ah ap Eserler Müzesi, Ak ehir Arkeoloji Müzesi ( Ta Medrese ), Ere li Müzesi, Koyuno lu Müzesi, vriz Kaya Anıtı, Yalburt Hitit Havuzu, Sille Aya-Elena Kilisesi, Kilistra Antik Kenti, Eflatunpınar, Fasıllar, Astra Antik Kenti’dir.

Konya’da bulunan Selçuklu-Beylikler-Osmanlı eserleri ise: Kubad-Abad Sarayı, Zazadin Han, Horozlu Han, Obrukhan, Kızılviran Han, Alaeddin Cami, plikçi Cami, Sahip Ata Cami ve Külliyesi, Sadrettin Konevi Cami ve Türbesi, Kadı Mürsel (Hacı Hasan) Cami, Tursuno lu (Tahir Pa a Cami), Selimiye Cami, Aziziye Cami, erafettin Cami, Kapu Cami, Nakibo lu Cami, Piri Mehmet Pa a Cami, Hacı Fettah Cami, Ovalıo lu (Çelik Pa a) Cami, Saray (Kı la) Cami, Sephevan Cami, Köprüba ı Cami, Namık Pa a Cami, Amber Reis (Feridiye) Cami, Hasbey Dar'ülhuffazı, Ali Efendi Muallimhanesi, Nasuh Bey Dar-Ül Huffazi, Hacı Ferruh Mescidi, Hoca Hasan Mescidi, Sırçalı Mescid, Besarebey (Ferhuniye) Mescidi, Beyhekim Mescidi, Bulgur Dede Mescidi, çkaraaslan Mescidi, Terceman Mescidi, Zevle Sultan Mescidi, Karatay Mescidi, Zenburi Mescidi, Ebu shak, Kazeruni Zaviyesi, Meydan Mescidi, Cevizaltı Mescidi, Keçeci Mescidi’dir.

J) NEV EH R

Tarihi M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanan ve tarih öncesi ça lardan beri bir çok yerle meye sahne olan kent tarihte Kapadokya Krallı ı olarak tanınmı tır. Nev ehir'de Hititler, Persler, Makedonyalılar, Selevkoslar, Roma, Bizans, Selçuklu, Dulkadiro ulları ve Osmanlılar hüküm sürmü tür.

Nev ehir Kapadokya bölgesinde, do a ve tarihin e siz birlikteli i sonucunda Peribacaları'nı olu tururken, insanlar da, bu peribacalarının içlerine sı ınaklar, mezarlar, evler, kiliseler oymu , burayı Anadolu medeniyetinin bir tanı ı haline getirmi tir.

Kapadokya Bölgesi Nev ehir, Aksaray, Ni de, Kayseri ve Kır ehir illerinin kapladı ı alandır. Daha dar bir alan olan kayalık Kapadokya Bölgesi ise Uçhisar, Ürgüp, Avanos, Göreme, Derinkuyu, Kaymaklı, Ihlara ve çevresini kapsamaktadır.

Kayalara oyulmu geleneksel Kapadokya evleri ve güvercinlikler yörenin özgünlü ünü dile getirirler. Bu evler 19. yüzyılda yamaçlara ya kayaların yada kesme ta tan in a edilmi lerdir. Tarıma dayalı köy kültürü ve gelenekleri de bölgeye ayrı bir zenginlik kazandırmaktadır. (www.nevsehirkultur.gov.tr).

Nev ehir Müzesi’nde arkeolojik ve etnografik olmak üzere iki bölüm

bulunmaktadır. Nev ehir il sınırları içerisinde 2 adet askerî yapı, 69 adet dinsel ve kültürel yapı ve 287 adet sivil mimari olmak üzere toplam 358 adet tescilli yapı bulunmakta, ayrıca 33'ü arkeolojik, 3'ü kentsel, 4'ü tarihi, 8'i do al olmak üzere toplam 48 sit alanı mevcuttur. Müzeye ba lı ören yerleri:

Göreme Açık Hava Müzesi: Nev ehir'e 13 km. uzaklıkta ve Göreme Kasabası'nın 2

km. do usunda yer alan bir kaya yerle im yeridir. Göreme'de M.S. 4. yüzyıldan 13.yüzyıla kadar yo un bir ekilde manastır hayatı ya anmı tır. Hemen her kaya blo unun içinde kiliseler, apeller, yemekhaneler ve oturma mekânları mevcuttur.

Göreme Açık Hava Müzesi'nde Kızlar ve Erkekler Manastırı, Aziz Basil Kilisesi, Elmalı Kilise, Azize Barbara Kilisesi, Yılanlı Kilise (Aziz Onuphrius), Karanlık Kilise, Azize Catherine apeli, Çarıklı Kilise ve Tokalı Kilise, Pa aba ları ve Zelve Örenyeri (Peribacaları), Çavu in Kilisesi, Açıksaray Harabeleri, Aziz Jean Kilisesi, Durmu Kadir Kilisesi, El-Nazar Kilisesi, Saklı Kilise, Kılıçlar Kilisesi, Meryem Ana Kilisesi (Kılıçlar

Ku luk Kilisesi), Aziz Eustathios Kilisesi, Ta ar Kilisesi (St. Theodora Kilisesi), Ortodoks Kilisesi bulunmaktadır.

Kapadokya’ya özgü jeolojik olu umlar Nev ehir’de çok sayıda yer altı ehirlerinin bulunmasına yol açmı tır: Özkonak Yeraltı ehri, Kaymaklı Yeraltı ehri, Derinkuyu Yeraltı ehri, Mazı Yeraltı ehirleri, Özlüce Yeraltı ehri, Tatların Kilisesi ve Yeraltı ehri

Göreme’den ba ka Nev ehir’de Hacı Bekta Arkeoloji ve Etnografya Müzesi, Avanos, Mustafapa a (Sinasos) önemli ziyaret merkezleridir (www.nevsehirkultur.gov.tr).

Nev ehir’de slam dönemine ait eserler: Kur unlu Cami (Damat brahim Pa a Külliyesi), Ta kınpa a Cami ve Külliyesi, Sekizgen Kümbet, Altıgen Kümbet ve Medrese’si, Beylik Hanı, Sarıhan (Avanos), Hacı Bekta Veli Türbesi, Dergahı ve Külliyesi (Hacı Bekta ), Nev ehir Kalesi, Uçhisar Kalesi, Ortahisar’dır.

K) N DE

M.Ö. 3000 - 2000 yıllarını kapsayan Eski Tunç Devri'nde Ni de çevresinde önemli yerle im birimlerinin oldu u yapılan arkeolojik kazı çalı maları sonucunda anla ılmı tır. Eski Hitit Dönemi olarak adlandırılan bu dönemden sonra Ni de, Frig, Pers, Büyük skender, Roma, Bizans egemenliklerinde kalmı tır. Ni de yöresi daha sonra Selçukluların, Mo olların, Karamano ullarının eline geçmi , 1471 yılında da Osmanlı topraklarına katılmı tır.

Orta Anadolu’nun en önemli müzelerinden olan Ni de Müzesi’nde Kö k Höyük ören yeri (Bor-Bahçeli Kasabası), Göltepe-Kestel ören yeri (Çamardı), Göllüda ören yeri