Ürün Geliştirme Sürecinde Jenerik Aşamalar 32

Uluslararası platformda faaliyet gösteren Kunkel (1997), Apple (2008), Philips Design (1995), Smart Design (2005) ve Lunar Design (2005) gibi firmaların ürün geliştirme aşamaları incelendiğinde şu bilgilere ulaşılmıştır:

Şekil 2.6 : Ürün geliştirme sürecinde jenerik aşamalar.

Frog Design (2006) firmasının ürün geliştirme sürecinin aşağıdaki gibi olduğu tespit edilmiştir:

Faz 0- Proje Tanımlama Faz 1-Ürün Tanımlama Faz 2- Ürün Geliştirme Faz 3- Ürün Mühendisliği Faz 4-Üretim

Frog Design (2008) firması yukarıda görülen jenerik ürün geliştirme sürecinin aşamalarını değiştirerek genel olarak üç temel aşamaya ayırdığı saptanmıştır. Buna göre yeniden yorumlanan aşamalar Keşif, Tasarım ve Uygulama olarak görülmektedir.

Buna karşılık, IDEO firmasının jenerik ürün tasarımı ve geliştirme sürecinin aşağıdaki gibi olduğu saptanmıştır (Moggridge, 2006).

Kısıtlamaların ortaya koyulması Sentez

Çerçeveleme Fikirleştirme Tasarlama Belirsizlik

Seçme

Görselleştirme

Prototiplerin Oluşturulması Değerlendirme

Yukarıdaki jenerik yaklaşımlara örnek teşkil etmesi amacıyla, uluslararası platformda faaliyet gösteren, gerek tasarım ve geliştirme süreci gerekse bu süreç sonucunda ortaya çıkarılan ürünler açısından öncü niteliklere sahip bir firma olarak kabul gören IDEO firmasının tasarım ve geliştirme sürecinde izlediği yol ve kullandıkları teknikler yer almaktadır.

Şekil 2.7 : IDEO Firması tasarım ve geliştirme aşamaları (Moggridge, 2006). Moggridge (2006) IDEO firmasının tasarım ve geliştirme aşamalarının döngüsel bir çerçeve oluşturduğunu, dolayısıyla aşamalar arası geri dönüşlerin ve sıçramaların mümkün olduğunu belirtmiştir.

IDEO firmasının, tasarım sürecinde izlediği yol aşağıdaki gibi özetlenebilir (IDEO, 2008; Nussbaum, 2004; Moggridge, 2006):

GÖZLEM YAPMA: IDEO firmasının bilişsel psikologları, antropologları ve sosyologları müşterileri olan firmadan çalışanlarla ortak bir ekip oluşturarak tüketici deneyimini anlamaya çalışırlar. Tüketici deneyimini anlamak için kullanılan teknikler aşağıdaki gibi listelenebilir:

Gölgeleme: İnsanları ürünleri kullanırken, alışveriş yaparken, bir yere giderken, toplu taşıma araçlarına binip inerken, cep telefonlarını kullanırken gözlemlemek Davranışsal Haritalama: İnsanların bir eylem yaparken birkaç gün boyunca fotoğraflarını çekmek.

Tüketici Gezintisi: Bir müşterinin bir ürünle, bir mekanla ya da bir hizmetle olan tüm etkileşimlerinden haberdar olmak

Kamera Günlükleri: Tüketicilerden bir ürün, mekan ya da sistemle ilgili aktiviteleri ve izlenimleri hakkında görsel günlük tutmalarını istemek

Uç noktalardaki Kullanıcılarla Görüşmeler: Bir ürün ya da servis hakkında bilgisi ve deneyimi olan, bir anlamda uzman kullanıcı olarak adlandırılabilecek kişilerle ve aynı ürün ya da servis hakkında hiçbir bilgisi ve deneyimi olmayan kişilerle konuşmak; söz konusu deneyimi yaşarken kişileri gözlemlemek

Hikaye Anlatma: Kişilerin kendi tüketici deneyimleri hakkında kişisel hikayelerini anlatmalarına teşvik etmek.

Farklı Kullanıcı Grupları ile Görüşmeler: Farklı gruplardan kişilerle görüşmeler yapmak. Örneğin IDEO, ayakkabılar hakkında yaptığı bir araştırmada, sanatçı, ayakkabı fetişisti, karoser konusunda çalışan kişi gibi farklı nitelikteki insanlarla görüşmeler yapmıştır.

Şekil 2.8 : Kullanıcı gözlemleri aşaması (IDEO, 2008).

Bu aşama özetlenecek olursa, IDEO’da her tasarım aşamasının başlangıcı olarak görülen kullanıcı gözlemleri, kullanıcı faktörleri uzmanlarının liderlik yaptığı, içinde tasarımcıların da yer aldığı bir ekip tarafından yapılmakta olduğu belirlenmiştir. Kullanıcıların yalnızca tasarım sürecinin başlangıcında değil, bütün süreç boyunca

yeni düşünceleri ve olası çözümler ile ilgili davranışlarının değerlendirildiği belirtilmektedir (IDEO, 2008).

BEYİN FIRTINASI: Gözlemleme aşamasında elde edilen verileri analiz ederek fikir oluşturmaya çalışma aşamasıdır. Her beyin fırtınası bir saatten fazla sürmemektedir. IDEO’nun beyin fırtınasında uyguladığı kurallar şu şekilde açıklanmıştır:

-Herhangi bir fikri kaçırmamak için hüküm oluşturmamak

-Diğerlerinin fikirleri üzerine inşa etmek; kısıtlamalar gözetilmeden her türlü fikrin ortaya konulması.

Şekil 2.9 : Beyin fırtınası aşaması (IDEO, 2008).

PROTOTİPLER ÜRETME: Üzerinde çalışılan alternatiflerin maketlerinin yapılması, muhtemel çözümlerin canlanması, karar verme sürecinin hızlanması ve innovasyon oluşumunu destekledği belirtilmektedir. Bu aşamada aşağıdaki adımlardan oluşmaktadır:

-Tasarlanan çözüm alternatiflerini modellemek-sadece ürünleri değil, hizmetleri ve mekanları da modellemek,

-Tüketici deneyimini anlatmak için kısa süreli videolar çekmek,

-Karmaşık konseptler üzerinde zaman kaybetmemek için prototipleri hızla ve maliyeti düşük olacak şekilde hazırlamak,

-Detaylara çok fazla yer vermeden, tasarım düşüncesini genel olarak ifade edecek prototipler oluşturmak,

-Farklı kullanıcıların ürün ya da hizmeti farklı şekillerde nasıl kullanacakları ile ilgili senaryolar oluşturmak; çeşitli tasarımların bireysel ihtiyaçları nasıl karşıladığını göstermek.

Şekil 2.10 : Prototipler üretme aşaması (IDEO,2008).

Bu aşamayı bir başka deyişle özetlemek gerekirse, prototipler üretme, innovasyonun bir dili olarak görülmektedir. Problemler üzerinde 3 boyutlu çalışma yapmaya olanak veren bu aşamada, bir hizmet, ürün, web sitesi ya da bir mekanın prototipi yapılmaktadır. Prototipler, önce genel hatlarıyla tasarım alternatiflerini ortaya koyduğu gibi, sonraki aşamalarda üretim öncesinde de ürünün birebir modeli olarak da oluşturulmaktadır.

Şekil 2.11 : Uygulama aşaması (IDEO, 2008).

Yukarıdaki verilerden yola çıkarak ürün geliştirme sürecinde ortak bir yaklaşımdan söz etmek mümkün hale gelmektedir. Bu ortak yaklaşımın ana ve alt başlıkları aşağıdaki gibi oluşturulmuştur:

Konsept Oluşturma

-Ürün tanımının yapılması

-Kullanıcı İhtiyaçlarının Belirlenmesi -Teknoloji Araştırmaları

Yapılanma

-Sistem işleyişini belirleme -Kullanım senaryoları oluşturma -Fikir Alternatifleri oluşturma Tasarımın Detaylanması

Değerlendirme

-Kullanıcı Testleri Üretim