OTUZ BEŞ YAŞ
Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? Benim mi Allahım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hâtırası bile yabancı gelir.
Hayata beraber başladığımız Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız.
Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu, İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim? Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar? N’eylersin ölüm herkesin başında. Uyudun uyanamadın olacak. Kimbilir nerde, nasıl, kaç yaşında? Bir namazlık saltanatın olacak, Taht misali o musalla taşında.
Cahit Sıtkı Tarancı 1-6. soruları aşağıdaki şiire göre cevaplayınız.
1. Otuz Beş Yaş adlı şiirin ezberlenmesini kolaylaştıran unsurları örnekleyiniz.
... ... ... 2. Şiirdeki “Hayata beraber başladığımız / Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir” ve “Gökyüzünün başka
rengi de varmış! / Geç fark ettim taşın sert olduğunu.” dizelerinde anlatılmak istenenle ilgili neler söylenebilir?
... ... 3. Otuz Beş Yaş adlı şiirde söyleyicinin özellikleri ile ilgili neler söylenebilir?
... ... 4. Otuz Beş Yaş şiirinin ismi ile dize sayısı arasında nasıl bir ilgi kurulabilir? Açıklayınız.
... ... 5. Otuz Beş Yaş adlı şiirdeki sıfatları bularak bunların türünü ve metindeki işlevlerini belirleyiniz. 6. Cahit Sıtkı Tarancı, Fransa’da öğrenciyken Fransa’nın Alman orduları tarafından işgaline tanık ol-muş; Fransa’dan Cenevre’ye geçmek için tehlikeli bir yolculuğa çıkmıştır. Bu yolculuk esnasında bombalanan şehirleri, ölen insanları görmüş; ölüm korkusu benliğine yerleşmiştir.
Yukarıdaki bilgilerden yararlanılarak Otuz Beş Yaş şiiri ile şairin hayatı arasında nasıl bir ilişki kurulabilir? Açıklayınız.
7. Aşağıdaki şiirlerin konularına göre türlerini nedenleri ile belirtiniz.
Şiirler Şiirin Türü Nedeni
Bu vatan toprağın kara bağrında Sıradağlar gibi duranlarındır. Bir tarih boyunca onun uğrunda Kendini tarihe verenlerindir.
Orhan Şaik Gökyay daha dokunmadan kurudu irem çöllere bir türlü yağamıyorum yeni bir koşunun başlangıcında biraz deprem sonrası
biraz şehir hülyâsı
bir kalp yangınından geriye kalan siyah gözlerine beni de götür artık bu yerlere sığamıyorum
Nurullah Genç Ne atom bombası,
Ne Londra Konferansı; Bir elinde cımbız, Bir elinde ayna; Umurunda mı dünya!
3. Ünite
8. Karanlıklar dağılırken sükûn ürperdi. Her vagonda coştu yanık yanık türküler. Masum yüzlü nefercikler bakıp gülerdi Ellerinde, parıldayan keskin süngüler! Al mendiller sallanarak her pencereden Tiren kalktı yavaş yavaş bir gelin gibi. Yeşil kırlar arasından akıp giderken Ağaçların helecanla çırpındı kalbi!
Yusuf Ziya Ortaç, Yabancı Ellerde
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri şiirden hareketle uygun ifadelerle doldurunuz.
a. Şiirde ... nazım birimi kullanılmıştır. b. Şiir ... ölçüsüyle yazılmıştır.
c. Şiirde ... kafiye düzeni kullanılmıştır.
ç. Şiirde ... ve ... söz sanatlarına başvurulmuştur.
9. Hasan, halkın zevk ve anlayışını sade bir dille, hece ölçüsüyle yansıtan şiirleri beğendiğini
söy-lemektedir. Buna göre Hasan’ın aşağıdaki şiirlerden hangisini beğendiği söylenemez?
A) Beni kıya kıya bakan
Kor muyum seni kor muyum Bakışı ciğerim yakan
Kor muyum seni kor muyum Usûli
B) Karşıdan gelen piyade Bizim iller yerinde mi Etekleri çimen olmuş Karlı dağlar yerinde mi
Köroğlu C) Havada şâhine benzer
Meryem’in saçına benzer Gökte güvercine benzer Yavru kaşların gözlerin
Kerem
D) Pervane kılıcın almış destine Siyah mendil bağlar kaşın üstüne Yiğit olan kıymaz sadık dostuna Seni sevdiğine vermeli gelin
Pervane
E) Tıfl-ı nâzım cümle gördüm diyü aldatma beni Görmedin bir hoşça sen dahi ol dil-cû gülşeni Serv-i nâzım gel Nedîm-i zâr gezdirsin seni Seyr-i Sa’dâbâd’ı sen bir kerre ıyd olsun da gör
10. Her gün aynı manzara sıkıyor bizi niçin? Önünde yapayalnız dursan bile şimdilik,
Cevdet Kudret Solok, Seyahat
Yukarıdaki dizelerle
I. için seni çekecek II. yollar seni bir sabah III. saracak iplik iplik, IV. bir gün seyahat için.
bu parçalar kullanılarak sarmal uyak düzeni oluşturulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşa-ğıdakilerden hangisi olur?
A) I-IV ve II-III B) II-III ve I-IV C) III-I ve II-IV D) III-I ve IV-II E) IV-I ve II–III
11. Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kaafilelerle... Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan, Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan.
Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Niteleme sıfatı kullanılmıştır. B) Belgisiz sıfat kullanılmıştır. C) Sayı sıfatı kullanılmıştır.
D) Bir ismi birden fazla sıfat nitelemiştir. E) İşaret sıfatı kullanılmıştır.
12. I. Alıntılarda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur. (Üç Nokta)
II. Tarihlerde gün, ay, yılı gösteren sayıları ayırmak için konur. (Nokta) III. Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur. (Virgül)
IV. Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü, ibareyi belirt-mek için kullanılır. (Yay Ayraç)
V. Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur. (Kesme İşareti)
Yukarıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen noktalama işaretiyle uyuşmamaktadır?
3. Ünite
14. Aşağıda verilen tanılayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk
ifa-deden başlayıp, cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.
13. “Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.” dizesinde şair “ben” sözünü kullanarak hangi edebî sanattan yararlanmıştır?
A) Kişileştirme B) Benzetme C) İstiare D) Mecazımürsel E) İntak
D ( )
Y ( )
Hece ölçüsü Türkle-rin millî ölçüsüdür.
İkiden fazla dizeden oluşan nazım
birimi-ne beyit denir.
Cümle içinde özel adın yerine kulla-nılan makam veya unvan sözleri büyük
harfle başlar.
Alay, kinaye veya küçümseme anlamı
kazandırılmak iste-nen sözden hemen
sonra yay ayraç içinde soru işareti
kullanılır. Kır ve doğa
güzellik-lerini konu edinen şiirlere pastoral şiir
denir.
Şiirin nazım türünü konusu belirler. “Ağır bir aydınlık,
bildiğin şafak değil.”
dizesinde sayı sıfatı kullanılmıştır. D ( ) D ( ) Y ( ) Y ( ) D ( ) Y ( ) 7. Çıkış 8. Çıkış D ( ) Y ( ) 5. Çıkış 6. Çıkış D ( ) Y ( ) 3. Çıkış 4. Çıkış D ( ) Y ( ) 1. Çıkış 2. Çıkış