Üç AĢamalı KKT‟nin Puanlandırılması

Öğrencilerin kuvvet ve hareket konusunda sahip oldukları yanılgılarını belirlemek amacıyla KKT‟ deki her bir soru üç aĢamalı olarak hazırlanmıĢtır. AĢağıda

üç aĢamalı KKT‟den alınan örnek bir test sorusunu herhangi bir öğrencinin nasıl cevaplandırdığı Ģekil 3.1 de gösterilmiĢtir.

Öğrenci serbest düĢmeye bırakılan bir cisme etki eden kuvvetle ilgili olarak birinci aĢamada, kendisine sunulan seçeneklerden kendine en uygun olan Ģıkkı doğru olarak iĢaretlemiĢ ve “neden” ile baĢlayan ikinci aĢamada ilk aĢamada neden o Ģıkkı seçtiğini açıklamıĢtır. Üçüncü aĢamada ise öğrenci ilk iki aĢamada verdiği cevaptan emin olup-olmadığını belirtmiĢtir.

ġekil 3.1 Bir Öğrencinin Birinci Test Sorusuna Verdiği Cevap

Öğrencilerin cevapları değerlendirilirken kuvvet kavram testi cevap anahtarı ve kuvvet kavram testi kavram yanılgıları taksonomisi kullanılmıĢtır. KKT testinin cevap anahtarı EK-1‟de sunulmuĢtur. Kavram yanılgıları taksonomisi Hestenes ve Halloun tarafından 1995 yılında yayınlanmıĢ ve daha sonra 2010 yılında James Vesenka düzeltmeler yapmıĢtır. Kavram yanılgıları taksonomisi Türkçeye uyarlanırken 8 akademisyenden uzman görüĢler alınmıĢ ve Gülçiçek‟in (2009) çevirisinden yararlanılarak kavram yanılgıları taksonomisi oluĢturulmuĢtur. Tablo 3.2‟de ilk sütun kavram yanılgılarını ikinci sütun uzman görüĢlerinin frekanslarını ve üçüncü sütun ise maddelerin bu kavram yanılgılarına dağılımını göstermektedir.

Tablo 3.2 Kuvvet Kavram Testi Kavram Yanılgıları Taksonomisi

Kavram yanılgıları f Maddelerin dağılımı

0. Kinematik (8)

K1. Konum ve hız aynıdır (8) 19B,C,D

K2. Hız ve ivme aynıdır (8) 19A; 20B,C

K3. Vektör olmayan hız bileĢeni (8) 9C

K4. Ben merkezli referans çerçevesi (7) 14A,B

1. Saklı Kuvvet (5)

I1. VuruĢla sağlanan saklı kuvvet (5) 5C,D,E; 11B,C; 27D; 30B,D,E

I2. Saklı kuvvetin kaybı veya yenilenmesi (5) 7D; 8C,E; 21A; 23A,D

I3. Saklı kuvvet yitimi (5) 12C,D; 13A,B,C; 14E; 23D;

24C,E; 27B

I4. AĢamalı/Gecikmeli saklı kuvvet oluĢumu (5) 8D; 10B,D; 21D; 23E; 26C; 27E

I5. Dairesel saklı kuvvet (5) 5C,D,E; 6A; 7A,D; 18C,D

2. Aktif Kuvvetler (8)

AF1. Sadece hareketli cisimler kuvvet uygular (8) 15D; 16D; 17E; 18A; 28B; 30A

AF2. Hareket varsa kuvvet vardır (8) 5C,D,E; 27A

AF3. Hareket yoksa kuvvet yoktur (8) 29E

AF4. Hız uygulanan kuvvetle orantılıdır (8) 22A; 26A

AF5. Ġvme varsa artan bir kuvvet vardır (7) 3B

AF6. Kuvvet limit hıza kadar ivmelenmeye neden olur

(6) 3A; 22D; 26D

AF7. Aktif kuvvet zamanla azalır (8) 22C,E

3. Etki/Tepki Çifti (8)

AR1. Büyük kütle büyük kuvvet anlamına gelir (8) 4A,D; 15B; 16B; 28D AR2. En aktif etken en büyük kuvveti ortaya çıkarır (8) 15C; 16C; 28D

4. Etkilerin sıralanması (8)

CI1. En büyük kuvvet hareketi belirler (8) 17A,D; 25E

CI2. BileĢke kuvvet hareketi belirler (8) 6D; 7C; 12A; 14C; 21C

CI3. Son kuvvet hareketi belirler (8) 8A; 9B; 21B; 23C

5. Hareketi Etkileyen Diğer Faktörler (8)

CF. Merkezkaç kuvveti vardır (8) 5E; 6C,D,E; 7C,D,E; 18E

OB. Engeller kuvvet uygulamaz (8) 4C; 5A; 11A,B; 15E; 16E;

18A; 29A

Sürtünme Kuvveti (8)

R1. Kütle nesneleri durdurur (8) 27A,B

R2. Kuvvet sürtünme kuvvetini yenerse hareket olur

(6) 25A,B,D; 26B

R3. Sürtünme kuvveti, kuvvete veya saklı kuvvete

karĢı koyar (8) 26B

Yerçekimi Kuvveti (8)

G1. Hava basıncı yerçekimi kuvvetini destekler (8) 3E; 11A; 17D; 29C; 29D G2. Yerçekimi kuvveti kütle için içsel bir

kuvvettir.

(8) 3D; 11E; 13E; 29C

G3. Ağır cisimler daha hızlı düĢer (8) 1A; 2B,D

G4. Yerçekimi kuvveti cisim aĢağı düĢerken artar (8) 3B; 13B G5. Yerçekimi kuvveti saklı kuvvet azaldıktan

sonra etkir

Öğrencilerin baĢarı puanlarının belirlenmesi;

Excel kodlama sayfasında her bir öğrencinin her bir soruya üç aĢamada da ne cevap verdiklerini içermektedir. Bu cevapların baĢarı puanlamaları ise aĢağıdaki açıklamalar dikkate alınarak yapılmıĢtır;

BaĢarı-1 (B1) puanları: öğrencilerin testteki soruların sadece birinci aĢamasına verdiği cevaplar dikkate alınarak hesaplanmıĢtır. Eğer öğrenci her hangi bir sorunun birinci aĢamasına doğru cevap vermiĢ ise 1 yanlıĢ cevap vermiĢ ise 0 olarak kodlanmıĢtır. Bu Ģekilde öğrencinin KKT testindeki tüm sorular için baĢarı-1 puanları hesaplanmıĢtır.

BaĢarı-2 (B2) puanları: Öğrencilerin testteki soruların birinci ve ikinci aĢamalarına verdiği cevaplar birlikte dikkate alınarak hesaplanmıĢtır. Eğer öğrenci her hangi bir soruda “neden” açıklarken doğru açıklama yapmıĢ ise 1 yanlıĢ açıklama yapmıĢ ise 0 olarak kodlanmıĢtır. Öğrencilerin B2 puanı, birinci aĢamadan aldığı puan (B1) ile ikinci aĢamada elde edilen puan çarpılarak hesaplanmıĢtır.

BaĢarı-3 (B3) puanları: Öğrencilerin testteki soruların birinci, ikinci ve üçüncü aĢamaya verdikleri cevapların tamamı dikkate alınarak hesaplanmıĢtır. Eğer öğrenci her hangi bir sorunun üçüncü aĢamasında emin olduğunu belirtmiĢ ise 1 emin değilim demiĢse de 0 olarak kodlanmıĢtır. Öğrencinin B3 puanı, B2 ile üçüncü aĢamadan aldığı puan çarpılarak hesaplanmıĢtır. Yani, birinci, ikinci ve üçüncü aĢamadan alınan puanların çarpımından oluĢur.

Öğrencilerin kavram yanılgısı puanlarının belirlenmesi;

Üç aĢamalı KKT testinde yer alan soruların birinci aĢamalarına ait seçeneklerin en az bir tanesi kavram yanılgısını göstermektedir. Bir fen ve teknoloji öğretmen adayının bir konuda kavram yanılgısının olduğunu söyleyebilmek için ilk aĢamada kavram yanılgısını iĢaretlemiĢ olmalı ve ikinci aĢamada o kavram yanılgısını destekleyen açıklama yaparak son aĢamada bu cevabından emin olduğunu söylerse ise kavram yanılgısı vardır denir (Eryılmaz ve Sürmeli, 2002). Bu doğrultuda kavram yanılgısı puanlaması aĢağıdaki Ģekilde yapılmıĢtır.

Kavram yanılgısı-1(KY1) Puanları: Öğrencilerin testteki soruların sadece birinci aĢamasına verdiği cevaplar dikkate alınarak hesaplanmıĢtır. Öğrencilerin testteki sorulara verdiği cevap kavram yanılgısı ise 1 değilse 0 olarak kodlanmıĢtır. Bu Ģekilde öğrencinin KKT testindeki tüm sorular için KY1 puanları hesaplanmıĢtır.

Kavram Yanılgısı-2(KY2) Puanları: Öğrencilerin testteki soruların birinci ve ikinci aĢamalarına verdiği cevaplar birlikte dikkate alınarak hesaplanmıĢtır. Eğer öğrenci herhangi bir soruda ikinci aĢamasında bir önce ki aĢamada düĢtüğü kavram yanılgısını destekleyen açıklama yapmıĢ ise 1 diğer durumlarda ise 0 olarak kodlanmıĢtır. Öğrencinin KY2 puanı, birinci aĢamadan aldığı puan (KY1) ile açıklamadan aldığı puan çarpılarak hesaplanmıĢtır.

Kavram Yanılgısı-3 (KY3) Puanları: Öğrencilerin testteki soruların birinci, ikinci ve üçüncü aĢamaya verdikleri cevapların tamamı dikkate alınarak hesaplanmıĢtır. Eğer öğrenci her hangi bir sorunun üçüncü aĢamasında emin olduğunu belirtmiĢ ise 1 emin değilim demiĢse de 0 olarak kodlanmıĢtır. Öğrencinin KY3 puanı, Ġkinci aĢamadan aldığı puan (KY2) ile son aĢamadan aldığı puan çarpılarak hesaplanmıĢtır. Yani birinci, ikinci ve üçüncü aĢamadan alınan puanların çarpımından oluĢur.

Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının ön test ve son test kavram yanılgıları yüzdeleri hesaplanırken KY3 puanları kullanılmıĢtır. Kavram yanılgılarının yüzdelikleri hesaplanırken herhangi bir sorudaki bir madde birden fazla kavram yanılgısını gösterebilmektedir. Bu noktada kavram yanılgıları yüzdeleri hesaplanırken birden fazla kavram yanılgısını içeren soru maddeleri taksonomide bulundukları her yanılgı için 1 puan verilerek puanlandırıldı ve yüzdelikleri hesaplandı.

Üç aĢamalı KKT‟den verilerin kodlanması;

Örnek veri olarak Ģekil 3.1‟de ki öğrenci cevabının kodlaması yapılacak olursa;

Üç aĢamalı KKT‟nin amacı öğrencilerin kuvvet ve hareket konusundaki baĢarı ve kavram yanılgılarını belirlemektir. Bu amaçla, KKT testine verdikleri cevaplar aĢamalı bir Ģekilde incelenmiĢtir. Tüm öğrencelere ait cevaplar toplanmıĢ ve her bir sorunun tüm aĢamaları baĢarı, yanlıĢ ve kavram yanılgısı dikkate alınarak puanlandırılmıĢtır. Kodlama sayfası doldurulurken ilk olarak öğrencinin cevap Ģıkkı

iĢaretlenir ve daha sonra bu Ģıkkın doğru, yanlıĢ veya kavram yanılgısı olduğu belirlenerek testin ilk aĢaması sonlandırılır. Ġkinci aĢamada ise birinci aĢamada iĢaretlediği Ģıkkın nedenini yazar bu noktada öğrencinin verdiği cevap yine üç kategoriye girer bunlar; doğru açıklama, yanlıĢ açıklama ve kavram yanılgısı açıklaması olarak kodlandı. Son adım olarak ilk iki basamakta verdiği cevaptan emin olup-olmama durumunu belirten kodlama yapılmıĢtır. Tablo 3.3‟de her hangi bir öğrencinin üç aĢamalı bir soruya verdiği cevabın Excel sayfasında kodlaması yapılacak olursa;

Tablo 3.3 Örnek Bir Excel Kodlama Sayfası

Cevap D/Y/KY 1. AĢama Neden E/E.D 1-2.AĢama 1-2-3.AĢama

2

Doğru 0 0 1 0 0

YanlıĢ 0 0 1 0 0

Kavram Yanılgısı 1 1 1 1 1

Kodlamaya bakacak olursak öğrenci soruya cevap olarak B Ģıkkını seçmiĢtir. Bu Ģık cevap anahtarına göre kavram yanılgısı sınıfına girmektedir onun için KY1, Doğru ve yanlıĢ seçenekleri 0 olarak kodlanmıĢtır. Daha sonra ikinci aĢamaya geçilmiĢtir burada öğrencinin “Neden” sorusuna yapmıĢ olduğu açıklama kavram yanılgısını destekler nitelikte olduğu için kavram yanılgısı nedeni 1, doğru ve yanlıĢ açıklama ise 0 olarak kodlanmıĢtır. Son aĢama olarak öğrencinin ilk iki basamakta verdiği cevaptan emin olup olmama durumuna göre eminse 1 değilse 0 olarak kodlanmıĢtır. Daha sonra B2 puanına bakacak olursak 0, KY2 ise 1 çıkmıĢtır. Çünkü öğrenci birinci aĢamada kavram yanılgısını iĢaretlemiĢ (yani KY1=1) ve neden açıklamasında yine kavram yanılgısını destekleyen açıklama yapmıĢtır. Bu ikisinin çarpımından KY2=1 ve B2=0 çıkmıĢtır. Üçüncü aĢama puanları hesaplanırken öğrencinin birinci, ikinci ve üçüncü aĢama puanları çarpılarak hesaplanmıĢtır. Örnekte görüleceği üzere öğrenci B3 puanı 0 çünkü B1 ve B2 puanları sıfırdır. Ancak KY3 puanı 1 çıkmıĢtır çünkü KY1, KY2 ve son aĢamada öğrenci eminim diyerek 1 puan almıĢtır. Bu puanların çarpımından KY3 puanı 1 olarak çıkmıĢtır.

YanlıĢ Negatif ve YanlıĢ Pozitif Cevapların Belirlenmesi

YanlıĢ negatif, öğrenci birinci aĢamada soruya yanlıĢ cevap vermiĢ ancak ikinci aĢama sorunun nedenini açıklarken doğru açıklamıĢ olarak tanımlanmaktadır. YanlıĢ pozitif ise öğrenci birinci aĢamada soruya doğru cevap vermiĢ ve ikinci aĢamada ise sorunun nedenini açıklarken yanlıĢ açıklamıĢ ise buna da yanlıĢ pozitif denmektedir (Hestenes ve Halloun, 1995). Ayrıca birinci aĢamada soruya doğru cevap vermiĢ ve ikinci aĢamada da sorunun nedenini açıklarken doğru açıklamıĢ ise bilimsel bilgi, birinci aĢamada soruya yanlıĢ cevap vermiĢ ve ikinci aĢamada da sorunun nedenini açıklarken yanlıĢ açıklamıĢ ise bilgi eksikliği olarak tanımlanmıĢtır (PeĢman, 2005; Gülçiçek; 2009; Damlı, 2011).

Öğrencilerin baĢarı ve kavram yanılgısı puanları hesaplandıktan sonra yanlıĢ negatif ve pozitifler ile bilgi eksikliği yukarıdaki tanımlar kullanılarak hesaplanmıĢtır.

Tablo 3.4 YanlıĢ Negatif ve YanlıĢ Pozitif Karar Tablosu

Doğru Neden YanlıĢ Neden Doğru Cevap Bilimsel bilgi YanlıĢ pozitif YanlıĢ Cevap YanlıĢ negatif Bilgi eksikliği

Bu kodlamalar bütün sorular için yapılarak ön test ve son test için yanlıĢ negatif ve pozitifler bulunmuĢtur. Daha sonra ise yüzdelik dilimler halinde hesaplanmıĢtır. KKT testinin baĢarı ve kavram yanılgısı olarak iki farklı Ģekilde puanlandırılması sonucunda elde edilen veriler gerekli istatistiksel iĢlemler yapılabilmesi için bilgisayar ortamında hazırlanmıĢtır.