1Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kimya Bölümü, Kütahya, Türkiye, halil.ilkimen@dpu.edu.tr 2Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Gıda Müh. Bölümü, Eskişehir, Türkiye, aysel.gulbandilar@ogu.edu.tr
ÖZET
Bu çalışmada, portakal kabuğu yağı, portakal posası ve portakal suyu ekstrelerinin Staphylococcus aureus (ATCC 29213) (Gram pozitif), Escherichia coli (ATCC 25922), Enterococcus faecalis (ATCC 29212) (Gram negatif), Candida krusei (ATCC 6258) ve Candida parapisilosis (ATCC 22019) (maya)’e karşı antibakteriyel ve antifungal aktiviteleri incelenmiştir. Tüm portakal kabuğu yağı, portakal posası ve portakal suyu ekstreleri farklı bakteri ve mayaya karşı inhibisyon aktivitesi göstermiştir. Tüm ekstreler en iyi aktiviteyi Staphylococcus aureus bakterisine karşı göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Portakal, antibakteriyel aktivite ve antifungal aktivite
1. Giriş
Bitkiler içeriğinde yer alan maddeler nedeniyle antimikrobiyal özelliğe sahiptir. Bitkilerin içeriğinde yer alan aldehitler, organik asitler ve fenolik bileşikler mikroorganizmaların gelişimine karşı antimikrobiyal özellik göstermektedir [1]. Bazı bitkiler antimikrobiyal etkiye sahip uçucu yağlar içerirler. Portakal ve limon kabuğu gibi turunçgil yan ürünleri fenolik bileşik gruplarından biri olan doğal bir flavonoid kaynağı olarak değerlendirilmektedir. Turunçgil meyvesinin yaklaşık yarısını oluşturan narenciye kabuklarının meyvede en yüksek derişimde flavonoid içeren kısım olduğu belirtilmektedir [2]. Turunçgil kabuklarının özellikle naringin, hesperidin, narirutin ve neohesperidin olmak üzere karakteristik flavanone glikozitler açısından zengin olduğu bildirilmektedir [3]. Gorinstein ve ark. tarafından yürütülen bir çalışmada limon, portakal ve greyfurt kabuklarındaki toplam fenolik içeriğin soyulmuş meyvelerden oldukça yüksek olduğu belirlenmiştir [4]. Schelz ve ark. portakal, rezene, sardunya, nane, biberiye, okaliptüs, ardıç yağının patojen bakteriler üzerine etkileri araştırılmıştır [5]. Mathur ve ark. bazı portakal kabuğu ve posasının antimikrobiyal ve antioksidant etkisi üzerine yaptıkları çalışmada, portakal kabuğu ve posasının sulu
150 24-27 April 2019 Burdur/TURKEY ekstraktının önemli bir antimikrobiyal etki gösterdiğini belirtmişlerdir [6]. Arora ve Kaur yaptıkları bir çalışmada portakal kabuklarından hazırladıkları aseton, hekzan, metanol ve su ekstraktlarının antimikrobiyal aktivitesini incelemişlerdir [7].
Tıbbi bitkiler yüz yıllardır hastalıkların tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Son zamanlarda, geleneksel tıbbın alternatif bir sağlık hizmeti şekli olarak kabul edilmesi ve mevcut antibiyotiklere karşı direncin artması, araştırmacıları bu bitkilerin antimikrobiyal aktivitelerini araştırmaya yöneltmiştir [8].
Tıbbi ve aromatik bitkilere ait uçucu yağlardan saf ve etken maddelerinin elde edilip değerlendirilmesi bilimsel ve ekonomik açıdan önemlidir. Literatürde bu uçucu yağların yüksek antimikrobiyal ve antifungal aktiviteye sahip olduğu görülmektedir. Ayrıca bu yağların farmakolojik özellikleri de incelenerek tıp, kozmetik ve endüstriyel gibi geniş alanlarda kullanılmaktadır [9]. Bu yağların aktiviteleri içerdikleri etken maddelerin çeşitlerine ve miktarlarına bağlı olarak değişmektedir [10].
2. Yöntem
Portakal Ekstrelerinin Hazırlanması
Portakalın kabukları soyularak, portakalın suyu katı meyve sıkacağı ile posasından ayrılmıştır. 100 mL Portakal suyu rotary evaporatöründe 5 mL kalana kadar suyu uçurularak kıvamı
koyulaştırılmış, 50 g portakal kabuğu ve posası alınıp blenderda ezilmiştir. Daha sonra Soxhlet ekstraksiyon yöntemi ile 4 saatte 200 mL etanol portakal kabuğu ve posasından geçirilerek ekstreler elde edilmiştir. Kuruluğa kadar uçurulan ekstraktlar DMSO’da
çözündürülmüştür. Ayrıca referans olarak da ticari satılan portakal yağı da bu çalışmada kullanılmıştır.
Mikroorganizmalar
Çalışmada kullanılan mikroorganizmalar Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilimdalı’ndan temin edilmiştir. Araştırmada; gram (+) bakteri olan Staphylococcus
aureus (ATCC 29213), gram (-) bakteri olan Escherichia coli (ATCC 25922) bakterileri ile Candida krusei (ATCC 6258), Candida parapisilosis (ATCC 22019) mayaları kullanılmıştır.
Kullanılan yöntemin kontrolü ve kullanılan bakteri türlerinin hassasiyetinin için standart olarak Vankomisin, Cefepim, Levoflaksasin antibiyotikleri, antifungal özellikleri açısından ise Flukonazol kullanılmıştır.
151 Antimikrobiyal aktivitenin belirlenmesi
Portakal ekstrelerinin antimikrobiyal ve antifungal etkinlikleri kuyu difüzyon yöntemi ile belirlenmiştir. Mikroorganizma suşları, Brain Heart İnfusion Broth (BHİB)' a aşılanarak 37 °C de 24 saat süreyle, maya suşları ise Sabouraud Dextrose Broth (SDB)' a aşılanarak 25 °C’de 48 saat süreyle inkübasyona bırakılmış, aktivasyonları sağlanmıştır. Antimikrobiyal aktivite için besiyeri olarak Müller Hilton Agar (MHA), kullanılmıştır. Yaklaşık 1.106 cfu/mL
mikroorganizma içeren 24 saatlik sıvı kültürden alınan bakteri ve mayalar, 0.5 McFarland standardı ile standardize edilmiştir. Daha sonra bu sıvı kültürlerden 0.01 mL alınarak, önceden steril olarak hazırlanan Müller Hilton Agar (MHA) içeren petri kutularına aşılanmıştır. Steril bir öze kullanılarak, katı besiyerinde altı milimetre çapında kuyular açılmış, daha sonra bu kuyular test portakal ekstrelerinden elde edilen çözeltiler ile doldurulmuştur. Petriler 24 saat 37 °C'de inkübe edilmiş, her bir petride yer alan kuyuların etrafında görülen inhibisyon zonu ölçülmüştür [11-13].
Bakteri türlerinin hassasiyetinin için standart olarak Vankomisin, Cefepim, Levoflaksasin antibiyotikleri, maya türlerinin antifungal özelliklerinin değerlendirilmesi için ise Flukonazol kullanılmıştır.
3. Bulgular
Portakal ekstrelerinin kullanılan bakteri ve maya türleri üzerine değişik oranlarda antimikrobiyal ve antifungal etkiye sahip oldukları bulunmuştur. Ayrıca sonuçlar, antimikrobiyal özellikleri açısından Vankomisin, Cefepim, Levoflaksasin antibiyotikleriyle, antifungal özellikleri açısından ise Flukonazol ile karşılaştırılmıştır. Test edilen portakal ekstrelerinin antimikrobiyal ve antifungal aktiviteleri ile bakterilere karşı antibiyotik tedavisinde kullanılan Vankomisin, Levofloksasin, Cefepim ve Fluconazol kontrol maddelerinin aktivite sonuçları Tablo 1’de verilmiştir.
4. Tartışma ve Sonuç
Bu çalışmada portakal ekstrelerinin çalışılan tüm bakteri ve maya türlerine karşı aktiviteleri incelenmiş olup, bunlara karşı antibiyotik tedavisinde kullanılan Vankomisin, Levofloksasin, Cefepim ve Fluconazol kontrol maddeleriyle de karşılaştırılmıştır. Elde edilen aktivite değerleri antibiyotikler kadar olmasa da iyi sonuçlar vermiştir (Tablo 1).
152 24-27 April 2019 Burdur/TURKEY Tablo 1. Ekstraktların Antimikrobiyal ve Antifungal Aktiviteleri
Enterococcus faecalis (ATCC 29212) Escherichia coli (ATCC 25922) Staphylococcus aureus (ATCC 29213) Candida krusei (ATCC 6258) Candida parapisilosis (ATCC 22019)
Vankomisin 5 2 5 Test edilmedi Test edilmedi
Levofloksasin 4 5 5 Test edilmedi Test edilmedi
Cefepim 5 6 3 Test edilmedi Test edilmedi
Fluconazol Test edilmedi Test edilmedi Test edilmedi - 2
Portakal yağı 1.5 1.5 3 1.5 2
Portakal posası ekstresi 1.3 1 3.5 1.5 1.5
Portakal kabuğu
ekstresi 1.5 2 3 1.5 2
Portakal suyu 1.5 1.5 3 1.5 1
Çalışmada kullanılan portakal suyu, portakal yağı ve portakal kabuğu ekstresinin
Enterococcus faecalis karşı aynı oranda aktivite gözlenirken, portakal posası ekstresi ise bu
bakteriye karşı daha düşük bir aktivite gözlenmiştir. Bu aktivite değerleri antibiyotiklerin aktivite değerleri karşılaştırıldığında daha azdır.
Portakal suyu, portakal yağı, portakal posası ve portakal kabuğu ekstrelerinin Escherichia
coli’ye karşı da etkili aktiviteye sahip olduğu bulunmuştur. En iyi aktiviteyi portakal kabuğu
ekstresi göstermiş olup, portakal suyu ve portakal yağı aynı değerde aktivite gösterirken en az aktiviteyi portakal posası ekstresi göstermiştir. Portakal kabuğu ekstresinin aktivitesi bu bakteriye karşı antibiyotik tedavisinde kullanılan Vankomisin ile aynı değerde iken diğerlerinin aktivite değerleri daha düşüktür. Bu aktivite değerleri, diğer antibiyotiklerin aktivite değerleri karşılaştırıldığında daha azdır.
Aynı şekilde portakal suyu, portakal yağı, portakal posası ve portakal kabuğu ekstrelerinin en iyi aktiviteleri Staphylococcus aureus’a karşı gösterdiği olduğu bulunmuştur. En iyi aktiviteyi portakal posası ekstresinin gösterdiği, diğer ekstrelerin ise aynı değerde aktivite gösterdiği belirlenmiştir.
Portakal posası ekstresinin aktivitesi, bu bakteriye karşı antibiyotik tedavisinde kullanılan Cefepim antibiyotiğinden daha fazla iken, diğer ekstrelerin değeri bu antibiyoktik ile aynı değerde olduğu belirlenmiştir. Bu etki değerleri diğer antibiyotikler ile karşılaştırıldığında daha azdır.
153 Portakal suyu, portakal yağı, portakal posası ve portakal kabuğu ekstrelerinin antifungal aktiviteleri değerlendirilmesinde ise; Candida krusei maya türüne karşı portakal suyu, portakal yağı, portakal posası ve portakal kabuğu ekstrelerin aktivite gösterdiği belirlenmiştir. Portakal suyu, portakal yağı, portakal posası ve portakal kabuğu ekstrelerinin aktivite değerlerinin mantar tedavisinde ilaç olarak kullanılan Fluconazol ile kıyaslandığında ise çok daha iyi olduğu belirlenmiştir.
Portakal suyu, portakal yağı, portakal posası ve portakal kabuğu ekstrelerinin Candida
parapisilosis maya türüne karşı etkili olduğu gözlenmiştir. Portakal yağı ve portakal kabuğu
ekstresinin Candida parapisilosis’e karşı gösterdiği aktivitenin mantar tedavisinde ilaç olarak kullanılan Fluconazol ile aynı oranda aktiviteye sahip olduğu ve portakal suyu ve portakal posası ekstresinin ise daha az aktiviteye sahip olduğu belirlenmiştir.
Günümüzde antibiyotiklere karşı aşırı dirençli suşların ortaya çıkması ve sentetik ilaçların yan etkilerin daha fazla görülmesi; bilim insanlarını doğal kaynaklı ilaçlara araştırmaya yönlendirmiştir [14]. Tıbbi ve aromatik bitkilerdeki etken maddelerin antimikrobiyal etkilerinin belirlenmesi, hızla artan antibiyotik direncinin önlenmesinde bir çözüm teşkil edecektir [15,16].
KAYNAKÇA
[1] Şahin, E. (2006). Bitkisel kaynaklı antimikrobiyallerin gıda kaynaklı bazı patojen mikroorganizmalar üzerine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, İTÜ Gıda Mühendisliği.
[2] Benelli, P., Riehl, C.A.S., Smania J.A., Smania, E. F. A. ve Ferreira, S.R.S. (2010). Bioactive extracts of orange (Citrus sinensis L. Osbeck) pomace obtained by SFE and low pressure techniques: Mathematical modeling and extract composition, J. Supercrit. Fluids, 55, 132 – 141.
[3] Khan, M. K., Huma, Z. E. ve Dangles, O. (2014). A comprehensive review on flavanones, the major citrus polyphenols, J. Food Comp. Analysis, 33, 85–104.
[4] Gorinstein, S., Martın-Belloso, O., Park, Y.S., Haruenkit, R., Lojek, A.M. ve Trakhtenberg, S., (2001). Comparison of some biochemical characteristics of different citrus fruits, Food Chem., 74 (3): 309 – 315 [5] Schelz, Z., Molnar, J. ve Hohmann, J. (2006). Antimicrobial and antiplasmid activities of essential oils.
Fitoterapi, 77 (4), 279-285.
[6] Mathur, A., Verma S.K., Purohit, R., Gupta,V., Dua V.K., Prasad, G.B.K.S., Mathur, D., Singh, S.K. ve Singh, S. (2011). Evaluation of in vitro antimicrobial and antioxidant activities of peel and pulp of some citrus fruits. IJPI’s J. Biotech. Biotherap., 1(2), 1-17.
[7] Arora, M. ve Kaur, P. (2013). Antimicrobial & antioxidant activity of orange pulp and peel. International J. Sci. Res., 2(11), 412-415.
[8] Lis-Balchin, M. ve Deans, S.G. (1996). Antimicrobial effects of hydrophilic extracts of Pelargonium species (Geraniaceae). Lett. Appl. Microbiol., 23, 205-207.
154 24-27 April 2019 Burdur/TURKEY [9] Kırbağ, S. ve Bağcı, E. (2000). Picea abies (L.) Karst., Picea orientalis (L.) Link Uçucu Yağlarının
Antimikrobiyal Aktivitesi Üzerine Bir Araştırma. J. Qafqaz University III (I), 183-190.
[10] Toroğlu, S. ve Çenet, M. (2006). Tedavi amaçlı kullanılan bazı bitkilerin kullanım alanları ve antimikrobiyal aktivitelerinin belirlenmesi için kullanılan metodlar. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 9(2): 12-20.
[11] NCCLS, National Committee for Clinical Laboratory Standarts. (2000). Performance standarts for antimicrobial disc susceptility tests; 7 ed. Approved Standart M2-A7 NCCLS, Pennsylvania.
[12] Collins, C.M. ve Lyne, P.M. (1987). Microbiologicial Methots Buttermorths&Co (publishers) Ltd. London, p 450.
[13] İlkimen, H., Yenikaya, C., Gülbandılar, A. ve Sarı, M. (2016). Synthesis and characterization of a novel proton salt of 2-amino-6-nitrobenzothiazole with 2,6-pyridinedicarboxylic acid and its metal complexes and their antimicrobial and antifungal activity studies. J. Mol. Struct., 1120, 25-33.
[14] Dülger, B., Gücin, F., Malyer, H. ve Bıçakcı, A. (1997). Antimicrobial Activity of Marigold (Tagates minuta L.). Acta Pharm. Turcica, 39(3), 115-119.
[15] Singh, B., Dutt, N., Kumar, D., Singh, S. ve Mahajan, R. (2011). Taxonomy, Ethnobotany and Antimicrobial Activity of Cro-ton bonplandianum, Euphorbia hirta and Phyllanthus fraternus. J. Adv. Develop. Res., 2, 21-29.
[16] Gülbandılar, A., Okur, M., Öztop, N. ve Dönmez, M. (2017). Dumlupınar Üniversitesi Altıntaş Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin antibiyotiklerle tedavi konusunda bilgi ve tutumlarının belirlenmesi. Manisa CBU Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 4(2), 581-585.
155 PARKİNSON HASTALARINDA UYGULANAN MULLİGAN MOBİLİZASYON TEKNİĞİNİN GÖVDE ESNEKLİĞİNE KISA DÖNEM ETKİSİ: VAKA ÇALIŞMASI
Korcan Burak SOYCAN1, Ayşe Neriman NARİN2, Dilara ERGEN1, Beyza YAZGAN2 1Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ABD, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bolu,
Türkiye, krcnbrk@gmail.com, dilaraergen.3@gmail.com
2KD. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye,
aysenarin@ibu.edu.tr, beyzayazgan@ibu.edu.tr
ÖZET