Örgütsel öğrenme ve örgütsel performans arasındaki ilişkiler

Araştırmanın son hipotezi olan “örgütsel öğrenme ile örgütsel performans arasında olumlu yönde anlamlı bir ilişki vardır” şeklindeki hipotezi test etmek amacıyla öncelikle yöneticilerin bireysel algılamaları üzerinden korelasyon ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiş, ardından da otel işletmeleri düzeyinde parametrik olmayan Mann Witney U analizine başvurulmuştur.

Tablo 3.28. Örgütsel öğrenme ve performans arasındaki ilişki (korelasyon analizi)

Çevresel karmaşıklık

Korelasyon katsayısı ,773

Örgütsel öğrenme

Anlamlılık düzeyi ,000

Yöneticilerin algılamaları itibarıyla örgütsel öğrenme ve örgütsel performans arasındaki arasındaki ilişkinin gücünü ve yönünü görmek amacı ile korelasyon analizi gerçekleştirilmiştir. Tablo 3.28’de sunulan analiz sonuçlarına göre örgütsel öğrenme ve performans arasında 0.773 oranında doğru orantılı ve güçlü bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca bu ilişkinin 0.000 düzeyinde istatistiksel olarak da anlamlı olduğu görülmektedir.

Tablo 3.29. Örgütsel öğrenme boyutları ile performans arasındaki ilişki (korelasyon analizi)

Not : Parantez içerisindeki değerler anlamlılık seviyelerini göstermektedir.

Örgütsel öğrenme ölçeğinin faktör analizine tabi tutulması sonucu elde edilen dört boyut ile örgütsel performans ölçeğinden hesaplanan puanlar ilişkilendirildiğinde de yine istatistiksel olarak anlamlı ve güçlü ilişkilerin saptandığı gözlemlenmektedir. Örgütsel performans ile en güçlü ilişkiye sahip olan boyutun sistem bakış açısı adı verilen birinci boyut olduğu anlaşılmaktadır. Öğrenmeyi destekleyen iklim adı verilen üçüncü boyut da performansla oldukça güçlü bir ilişki içerisindedir. Bireysel öğrenmenin desteklenmesi şeklinde isimlendirilen ikinci boyut 0.66 düzeyinde, enformasyon ve iletişim teknolojileri adı verilen dördüncü boyut da 0.51 düzeyinde performansla ilişkilidir.

Performans

I. Boyut ,745 (,000)

II. Boyut ,659 (,000)

III. Boyut ,710 (,000)

Korelasyon analizi ilişkinin gücünü ve yönünü göstermektedir ancak, bağımlı ve bağımsız değişken ayrımını yapamamaktadır (Churchill, 1995, s. 900; Erdoğan, 1998, s. 138). Buna karşın regresyon analizinde, bir değişkenin diğer değişken üzerinde etkili olduğunu gösterecek şekilde bağımlı ve bağımsız değişken ayırımı yapılabilmektedir. Böylece bu analiz ile bir ya da birden fazla bağımsız değişken ile bir bağımlı değişken arasındaki ilişki incelenebilmektedir (Tokol, 1994, s. 81; Malhotra, 2004, s. 502). Araştırma kapsamında da örgütsel öğrenme değişkeni örgütsel performansı etkileyen bağımsız bir değişken olarak ele alındığından regresyon analizi yapma ihtiyacı doğmaktadır. Ancak, burada örgütsel öğrenme ölçeğine uygulanan faktör analizi sonucu belirlenen alt boyutlar analize dahil edilmiş ve Tablo 3.30’daki sonuçlar elde edilmiştir.

Regresyon analizinden elde edilen sonuçların yorumlanmasında önemli bir gösterge olan R2 değeri bağımsız değişkenin bağımlı değişkeni açıklama oranını göstermektedir. Regresyon modelinin anlamlı olup olmadığı ise F değerine bakılarak anlaşılmaktadır. β değerleri de bağımsız değişkenin önem düzeyini ortaya koymaktadır (Yükselen, 2000).

Tablo 3.30. Örgütsel öğrenme boyutlarının performansa etkisi (regresyon analizi)

Regresyon analizi sonucu R2 değeri 0.615 düzeyinde tatmin edici bir değer olarak hesaplanmıştır. 40.413 olarak belirlenen F değeri de 0.000 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlıdır. Tablo 3.30’da yer alan model incelendiğinde dört boyut içerisinde sistem bakış açısı adı verilen birinci boyut ile öğrenmeyi destekleyen iklim şeklinde adlandırılan üçüncü boyutun örgütsel performansı etkileyen bağımsız değişkenler olduğu gözlemlenmektedir. β değerlerine bakıldığında ise sistem bakış açısının, öğrenmeyi destekleyen iklim boyutuna göre performans üzerinde daha önemli etkileri olan bir değişken olarak nitelendirilebileceği anlaşılmaktadır.

Model ß t değeri Anlamlılık düzeyi

1 Sabit değer 4,616 ,000

I. Boyut ,386 3,388 ,001

II. Boyut ,108 1,040 ,301

III. Boyut ,277 2,708 ,008

Tablo 3.31. Örgütsel öğrenme ile performans boyutları arasındaki ilişki (korelasyon analizi)

Finansal performans Finansal olmayan performans

Korelasyon katsayısı ,584 ,761

Örgütsel

öğrenme Anlamlılık düzeyi ,000 ,000

Örgütsel öğrenme ile finansal performans ve finansal olmayan performans şeklinde adlandırılan iki performans boyutu arasında da anlamlı ilişkiler olduğu Tablo 3.31’de yer verilen analiz sonuçlarından görülmektedir. Buna göre örgütsel öğrenmenin finansal olmayan performans ile daha güçlü ilişki içerisinde olduğu da ileri sürülebilmektedir.

Tablo 3.32. Örgütsel öğrenme boyutları ile performans boyutları arasındaki ilişki (korelasyon analizi)

Not : Parantez içerisindeki değerler anlamlılık seviyelerini göstermektedir.

Örgütsel öğrenme ve performans ilişkisi ayrıntılı olarak ele alındığında ve bu bağlamda örgütsel öğrenme boyutları ile performans boyutları bir biriyle ilişkilendirildiğinde de istatistiksel olarak anlamlı sonuçlar elde edilmektedir. Tablo 3.32’de sunulan bulgulara göre en güçlü ilişkinin sistem bakış açısı boyutu ile finansal olmayan performans arasında olduğu görülmektedir. En zayıf ilişki ise enformasyon ve iletişim teknolojileri boyutu ile finansal performans arasında saptanmıştır. Bireysel öğrenmenin desteklenmesi boyutu ve öğrenmeyi destekleyen iklim boyutunun finansal olmayan performans ile nispeten güçlü bir ilişki içerisinde olduğu anlaşılmaktadır. Diğer taraftan bu iki boyutun finansal performans ile ilişkisinin orta düzeyde olduğu ileri sürülebilir

Örgütsel öğrenme ve performans ilişkisi adına buraya kadar yapılan analizler yöneticilerin bireysel algılamaları üzerinden gerçekleştirilmiştir. Analiz birimi olarak otel işletmeleri alındığında ise parametrik olmayan Mann Witney U analizine başvurulmuştur. Bu analizi gerçekleştirmek için örgütsel öğrenme değişkeni bağımsız değişken olarak ele alınmak durumundadır. Bu nedenle otel işletmelerini örgütsel öğrenme puanları itibarıyla iki gruba ayırma ihtiyacı doğmaktadır. Bunun için kümeleme analizi gerçekleştirilmiş ve düşük düzeyde örgütsel öğrenme puanına sahip dört otelden oluşan bir grup ve yüksek düzeyde

Finansal performans Finansal olmayan performans

I. Boyut ,541 (,000) ,740 (,000)

II. Boyut ,535 (,000) ,636 (,000)

III. Boyut ,532 (,000) ,699 (,000)

örgütsel öğrenme puanına sahip 20 otelden oluşan bir başka grup tespit edilmiştir. Bu çerçevede gerçekleştirilen Mann Witney U testinin sonuçları Tablo 3.33’de verilmektedir.

Tablo 3.33. Otel işletmeleri bağlamında örgütsel öğrenmenin performansa etkisi (Mann Witney U testi)

Tablo 3.33’deki sonuçlara göre düşük düzeyde örgütsel öğrenme puanına sahip olan otellerin örgütsel performanslarının da düşük olduğu, buna karşın yüksek düzeyde örgütsel öğrenme puanına sahip otellerin yüksek performans gösterdikleri anlaşılmaktadır. Bu bulgu istatistiksel olarak da anlamlıdır.

Örgütsel öğrenme ve performans ilişkisi adına gerek yöneticilerin bireysel algılamaları düzeyinde gerekse de otel işletmeleri düzeyinde yapılan analizlerden elde edilen bulgulara dayanarak örgütsel öğrenmeyi performansı olumlu yönde etkileyen bir değişken olarak ele alan dördüncü hipotezin destek gördüğü ileri sürülebilmektedir.