Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemleri kapsamında belirlenmiştir. Amaçlı örnekleme yöntemi birçok farklılığı içeren ana temaları bulup açıklamayı amaçlar (Patton, 2002). Amaçlı örneklem, seçkisiz olmayan bir örnekleme yöntemidir. Bu örnekleme, çalışmanın amacına bağlı olarak bilgi açısından zengin durumların belirlenip derinlemesine inceleme yapılmasını sağlar (Büyüköztürk, Kılıç Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2012). Amaçlı örneklemenin mantığı derinlemesine inceleme ve anlama üzerine yaptığı vurgudan gelmektedir (Patton, 2002).
Yapılan çalışmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi kullanılmıştır. Maksimum çeşitlilik örneklemesinde amaç, üzerinde çalışılan konuya ilişkin olarak taraf olabilecek bireylerin çeşitliliğini arttırarak bunu çalışmaya maksimum düzeyde yansıtmaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Bunun yanında
araştırılan problemle ilgili kendi içinde benzer olan farklı durumların belirlenip bu durumlar üzerinde çalışma yapılması maksimum çeşitlilik örneklemesi olarak ifade edilebilir (Büyüköztürk ve diğerleri, 2012). Çeşitliliği sağlamaktaki amaç genelleme yapmak olmayıp, tam tersine çeşitlilik gösteren durumlar arasında herhangi bir ortak ya da paylaşılan olayın olup olmadığını bulmaya çalışmak ve bu çeşitliliğe göre problemin farklı boyutlarını belirlemektir (Yıldırım ve Şimşek, 2011).
Nitel araştırmalarda örneklem büyüklüğünü belirlemeye yönelik bir kural yoktur. Örneklem büyüklüğü çalışmanın amacına göre neyin kullanışlı olacağı ile eldeki kaynak ve zamana göre belirlenmektedir (Patton, 2002, Büyüköztürk ve diğerleri, 2012). Burada dikkat edilmesi gereken nokta örneklem büyüklüğünden ziyade belirlenen örneklemin bilgi yüklü olması ile araştırmacının analitik ve gözlemsel yeteneğidir (Patton, 2002).
Maksimum çeşitlilik örneklemesi doğrultusunda çalışmada taraf olabilecek bütün grupların temsil edilmesine dikkat edilmiştir. Bu nedenle ortaokul öğrencileri, matematik öğretmen adayları ve ortaokul matematik öğretmenleri araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Bu kapsamda öncelikle, 96 ortaokul öğrencisi ile çalışma yürütülmüş, daha sonra bir devlet üniversitesi, ilköğretim matematik öğretmenliği programı 1, 2, 3 ve 4. sınıflarında okuyan 6’şar öğretmen adayı ve 6 ortaokul matematik öğretmeni ile çalışma gerçekleştirilmiştir.
Araştırma öncesinde çalışma grubu gönüllülük esasına göre belirlenerek, çalışma grubunda bulunan ortaokul öğrencileri ile matematik öğretmen ve öğretmen adaylarına çalışmanın niçin yapıldığının, çalışmada nelerin yapılacağının ayrıntılı açıklaması yapılmıştır. Ayrıca çalışma grubunda bulunan öğrenci, öğretmen ve öğretmen adaylarının gerçek isimleri gizli tutularak, gerekli bilgilerin verilmesi ve verilerin analizi sırasında belirlenen kodlar kullanılmıştır.
Ortaokul öğrencileri ile yapılan çalışma, sosyo-ekonomik düzeyi farklı olan kesimlerde bulunan okullardan cinsiyet ve sınıf değişkenine göre maksimum çeşitliliği sağlayacak şekilde belirlenmiştir. Bu doğrultuda 6 farklı okul belirlenmiştir. Bu okullar; merkez okul, özel okul, merkeze bağlı köy okulu, ilçe okulu, belde okulu ve köy okulu olacak şekilde tespit edilmiştir. Çalışma her okuldan 16 öğrenci
belirlenerek toplam 96 ortaokul öğrencisi ile yapılmıştır. 16 öğrencinin 8’i kadın, 8’i erkek ve 8’i 7. sınıf, 8’i 8. sınıf öğrencisi olarak belirlenmiştir. Bu öğrencilere yönelik gerekli kodlamalar ve ayrıntılı bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 1. Çalışmaya Katılan Ortaokul Öğrencilerinin Özellikleri
Kod Okul türü Sınıfı Cinsiyet Kod Okul türü Sınıfı Cinsiyet Ö1 Merkez Okul 7 Kadın Ö49 Belde Okulu 7 Kadın Ö2 Merkez Okul 7 Kadın Ö50 Belde Okulu 7 Kadın Ö3 Merkez Okul 7 Kadın Ö51 Belde Okulu 7 Kadın Ö4 Merkez Okul 7 Kadın Ö52 Belde Okulu 7 Kadın Ö5 Merkez Okul 7 Erkek Ö53 Belde Okulu 7 Erkek Ö6 Merkez Okul 7 Erkek Ö54 Belde Okulu 7 Erkek Ö7 Merkez Okul 7 Erkek Ö55 Belde Okulu 7 Erkek Ö8 Merkez Okul 7 Erkek Ö56 Belde Okulu 7 Erkek Ö9 Merkez Okul 8 Kadın Ö57 Belde Okulu 8 Kadın Ö10 Merkez Okul 8 Kadın Ö58 Belde Okulu 8 Kadın Ö11 Merkez Okul 8 Kadın Ö59 Belde Okulu 8 Kadın Ö12 Merkez Okul 8 Kadın Ö60 Belde Okulu 8 Kadın Ö13 Merkez Okul 8 Erkek Ö61 Belde Okulu 8 Erkek Ö14 Merkez Okul 8 Erkek Ö62 Belde Okulu 8 Erkek Ö15 Merkez Okul 8 Erkek Ö63 Belde Okulu 8 Erkek Ö16 Merkez Okul 8 Erkek Ö64 Belde Okulu 8 Erkek Ö17 Özel Okul 7 Kadın Ö65 Merkez Köy Okulu 7 Kadın Ö18 Özel Okul 7 Kadın Ö66 Merkez Köy Okulu 7 Kadın Ö19 Özel Okul 7 Kadın Ö67 Merkez Köy Okulu 7 Kadın Ö20 Özel Okul 7 Kadın Ö68 Merkez Köy Okulu 7 Kadın Ö21 Özel Okul 7 Erkek Ö69 Merkez Köy Okulu 7 Erkek Ö22 Özel Okul 7 Erkek Ö70 Merkez Köy Okulu 7 Erkek Ö23 Özel Okul 7 Erkek Ö71 Merkez Köy Okulu 7 Erkek Ö24 Özel Okul 7 Erkek Ö72 Merkez Köy Okulu 7 Erkek Ö25 Özel Okul 8 Kadın Ö73 Merkez Köy Okulu 8 Kadın Ö26 Özel Okul 8 Kadın Ö74 Merkez Köy Okulu 8 Kadın Ö27 Özel Okul 8 Kadın Ö75 Merkez Köy Okulu 8 Kadın Ö28 Özel Okul 8 Kadın Ö76 Merkez Köy Okulu 8 Kadın Ö29 Özel Okul 8 Erkek Ö77 Merkez Köy Okulu 8 Erkek Ö30 Özel Okul 8 Erkek Ö78 Merkez Köy Okulu 8 Erkek Ö31 Özel Okul 8 Erkek Ö79 Merkez Köy Okulu 8 Erkek Ö32 Özel Okul 8 Erkek Ö80 Merkez Köy Okulu 8 Erkek Ö33 İlçe Okulu 7 Kadın Ö81 Köy Okulu 7 Kadın Ö34 İlçe Okulu 7 Kadın Ö82 Köy Okulu 7 Kadın Ö35 İlçe Okulu 7 Kadın Ö83 Köy Okulu 7 Kadın Ö36 İlçe Okulu 7 Kadın Ö84 Köy Okulu 7 Kadın Ö37 İlçe Okulu 7 Erkek Ö85 Köy Okulu 7 Erkek Ö38 İlçe Okulu 7 Erkek Ö86 Köy Okulu 7 Erkek Ö39 İlçe Okulu 7 Erkek Ö87 Köy Okulu 7 Erkek Ö40 İlçe Okulu 7 Erkek Ö88 Köy Okulu 7 Erkek Ö41 İlçe Okulu 8 Kadın Ö89 Köy Okulu 8 Kadın Ö42 İlçe Okulu 8 Kadın Ö90 Köy Okulu 8 Kadın Ö43 İlçe Okulu 8 Kadın Ö91 Köy Okulu 8 Kadın Ö44 İlçe Okulu 8 Kadın Ö92 Köy Okulu 8 Kadın Ö45 İlçe Okulu 8 Erkek Ö93 Köy Okulu 8 Erkek Ö46 İlçe Okulu 8 Erkek Ö94 Köy Okulu 8 Erkek Ö47 İlçe Okulu 8 Erkek Ö95 Köy Okulu 8 Erkek Ö48 İlçe Okulu 8 Erkek Ö96 Köy Okulu 8 Erkek
Araştırmanın öğretmen adayı grubunu her sınıf düzeyinden 6 öğretmen adayı olmak üzere toplam 24 öğretmen adayı oluşturmuştur. Her sınıf düzeyinde 3 kadın, 3 erkek ve başarı düzeyine göre düşük, orta, yüksek olmak üzere maksimum çeşitliliğin sağlanmasına dikkat edilmiştir. Öğretmen adaylarının başarı ortalamaları bir önceki döneme ait genel not ortalamalarına bakılarak belirlenmiştir. Bu şekilde öğretmen adaylarına ait gerekli kodlamalar ve ayrıntılı bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 2. Matematik Öğretmen Adaylarının Özellikleri
Kod Sınıf Cinsiyet Başarı Ortalaması
ÖA1 1 Kadın 2,83 ÖA2 1 Kadın 3,49 ÖA3 1 Erkek 2,72 ÖA4 1 Kadın 3,17 ÖA5 1 Erkek 3,18 ÖA6 1 Erkek 3,45 ÖA7 2 Erkek 3,47 ÖA8 2 Erkek 3,16 ÖA9 2 Kadın 3,08 ÖA10 2 Kadın 3,49 ÖA11 2 Kadın 2,80 ÖA12 2 Erkek 2,71 ÖA13 3 Kadın 2,75 ÖA14 3 Kadın 3,21 ÖA15 3 Erkek 3,12 ÖA16 3 Erkek 3,37 ÖA17 3 Kadın 3,37 ÖA18 3 Erkek 2,87 ÖA19 4 Erkek 3,75 ÖA20 4 Erkek 3,29 ÖA21 4 Kadın 2,86 ÖA22 4 Kadın 3,44 ÖA23 4 Erkek 2,80 ÖA24 4 Kadın 3,08
Matematik öğretmen grubu incelendiğinde 3 kadın 3 erkek olmak üzere 6 matematik öğretmeni ile çalışma yapılmıştır. Öğretmenlerin ayrıntılı özellikleri ve gerekli kodlamalar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 3. Ortaokul Matematik Öğretmenlerinin Özellikleri
Kod Okul Türü Cinsiyet Mesleki Deneyim Eğitim Düzeyi M1 Merkez Köy Erkek 8 yıl Yüksek Lisans
M2 Belde Kadın 6 yıl Yüksek Lisans
M3 İlçe Kadın 4 yıl Lisans
M4 Merkez Erkek 5 yıl Lisans
M5 Merkez Kadın 3 yıl Yüksek Lisans
M6 Köy Erkek 4 yıl Lisans