Menkul Sermaye Gelirleri
2009 Yılı Vergi Rehberi
Ocak 2009
Sunu[
Menkul sermaye gelirlerinin vergilendirilmesi, son yıllarda gittikçe önem kazanan ve geni[
kitlelerin parasını deNerlendirdiNi para ve sermaye piyasalarında küçük veya büyük yatırımı olanlar bakımından hem güncel hem de önemli bir konu. ENer belirli ko[ullar gerçekle[mi[se, bu piyasalardan 2008 yılında gelir elde edenlerin, 1 - 25 Mart 2009 tarihleri arasında beyanname verip, vergilerinin ilk taksitini de 31 Mart 2009 tarihine kadar ödemeleri gerekecek.
Mevduat, repo, hisse senedi, menkul kıymet yatırım fonu, Hazine bonosu ve Devlet tahvili gibi farklı nitelikteki para ve sermaye piyasası yatırım araçlarının vergilendirilmesi ve beyan esasları farklılık gösterir. Bu gelirlerin vergilendirilmesine yönelik düzenlemeler, çoNu yatırımcı tarafından anla[ılması zor ve karma[ık bir yapıya sahiptir. Bu çerçevede, hangi gelir için beyanname verilip hangileri için verilmeyeceNi, beyanname verilmesi durumunda vergisel yükümlüklerin ne olacaNı konusunda yatırımcıları bilgilendirmek amacıyla bu rehberi hazırladık. Konuyla ilgili açıklamalarda özellikle herkesçe anla[ılabilir, sade bir dil kullanmaya çalı[tık.
Menkul sermaye gelirlerinin beyan ve vergilendirme esasları 5281 sayılı Kanun ile önemli deNi[ikliNe uNradı, banka ev aracı kurumlar vasıtasıyla elde edilen bazı menkul sermaye gelirlerinde stopaj esası getirildi. Bu Kanun ile Gelir Vergisi Kanununa eklenen ve 2006 yılından itibaren yürürlüNe giren Geçici 67 nci Madde, 5436 ve 5527 sayılı Kanunlar ile bazı deNi[ikliklere uNradı. Son olarak 14 Kasım 2008 tarihinden geçerli 2008/14272 numaralı Bakanlar Kurulu Kararı ile tam mükellef gerçek ki[i ve kurumların hisse senedi (menkul kıymetler yatırım ortaklıkları hisse senetleri hariç) alım – satım kazançlarından yapılan stopaj oranı sıfırlandı.
5281 sayılı Kanun ile düzenlenen yeni vergileme rejimi 2006 yılından itibaren elde edilen gelirlere uygulanacak olmakla birlikte, 31/12/2005 tarihi itibariyle elde bulunan menkul kıymetlerden 2006 ve sonrasında elde edilen gelirler bakımından 2005 yılında geçerli olan hükümler uygulanacaktır.
DiNer yandan, 2007 yılından itibaren Kontrol Edilen Yabancı Kurum kazançlarının beyanına ili[kin düzenlemeler yürürlüNe girdi. Bu düzenlemelere göre, yurt dı[ındaki [irketlere %50 ve daha fazla oranda sermaye, kâr payı veya oy hakkı sahipliNi veren i[tiraklerin belirli ko[ulları saNlayan kurum kazançları temettü olarak daNıtılmasa dahi Türkiye’de beyan ve vergilemeye tabi olacaktır.
Rehberde, temelde 2008 yılında elde edilen gelirlerin vergilendirme ve beyan esaslarına yer verilmi[ olmakla birlikte 2009 yılında elde edilecek menkul sermaye gelirlerinin
vergilendirilme ve beyan esaslarına ili[kin olarak da bilgi vermeyi uygun gördük. Böylece 2009 yılında para ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapacak gerçek ki[i bireysel yatırımcıların hangi vergi yükleriyle kar[ıla[acaklarını önceden bilerek daha saNlıklı tercih yapmaları mümkün olacaktır.
Çalı[mamız ilgililere yararlı olduNu ölçüde, bizler de yatırımcıları bilgilendirme görevini yerine getirmenin mutluluNunu duyacaNız.
Saygılarımızla, Niyazi Çömez Vergi OrtaNı
eyanname verilip verilmeyeceNine ili[kin bilgi vermektedir. Ne kadar gelir beyan edileceNinin tespiti için Rehberdeki açıklamalara bakılmalıdır. (**) Bu sütunda sayılan gelirlerin birden fazlasının elde edildiNi durumda, rdan daha az gelir elde edildiNinde de beyanname vermek gerekebilir. Beyan sınırını belirten tutarlar genel bir bilgi vermek amacıyla verilmi[tir, yanlı[ yapmamak için ilgili bölümdeki açıklamalara ba[vurulmalıdır. (***) ve sonraki hesap dönemleri kazancından daNıtıldıNı varsayılmı[tır.
TAM MÜKELLEF GERÇEK K.9.LER.N 2008 YILINDAK. MENKUL SERMAYE GEL.RLER.N.N BEYAN ESASLARI (ÖZET TABLO) (*) Olsun BEYAN ED.LMEYECEKLER 960 TL’yi Geçerse BEYAN ED.LECEKLERBEL.RL. TUTARI GEÇERSE BEYAN ED.LECEKLER(**) izleri (döviz tevdiat hesaplarından ve Takasbank’ta ilen paralardan elde edilenler dahil, yurtdı[ındaki off-shore n elde edilenler hariç) metler yatırım fonu katılma belgeleri kâr payı ’de elde bulunan ve üç aydan daha fazla süreyle elde onra 2008’de elden çıkarılan Borsada i[lem gören hisse en elde edilen alım-satım kazançları ’de elde bulunan ve bir yıldan daha fazla süreyle elde onra 2008’de elden çıkartılan, tam mükellef (kanuni veya Türkiye’de bulunan) kurumların hisse senetlerinden elde -satım kazançları kurumlarında (katılım bankaları/faizsiz bankacılık) açılan denen kâr payları i . veraset veya baNı[ yoluyla) iktisap edilen hisse n elde edilen alım –satım kazançları tarihinden itibaren düzenlenen [ahıs sigorta ve bireysel oliçeleri dolayısıyla elde edilen gelirler eki yıl kârlarının daNıtımından elde edilen kâr payları klerin ve özsermaye enflasyon farklarının sermayeye ilavesi de edilen kâr payları (bedelsiz hisse senetleri) ve Opsiyon Borsasında (VOB) yapılan i[lemlerden elde nçlar an itibaren ihraç edilen her nevi tahvil ve bono (Eurobond rsada i[lem gören hisse senetlerinden banka ve aracı asıtasıyla elde edilen gelirler an itibaren iktisap edilen, Borsada i[lem görmeyen tam rum hisse senetlerinin 2 yıldan sonra elden çıkarılmasından ım – satım kazancı
¾Yurt dı[ında elde edilen ve Türkiye’de istisna ve tevkifata konu olmayan bütün menkul ve gayrimenkul sermaye iratları (faiz, repo, temettü, kira geliri vb.) ¾Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemi[ kuponlarının satı[ından elde edilen bedeller ¾.[tirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemi[ kâr paylarının devir ve temliki kar[ılıNında alınan para ve ayınlar ¾Her çe[it senetlerin iskonto edilmesi kar[ılıNında alınan iskonto bedelleri ¾Her nevi alacak faizleri ¾Stopaja ve istisnaya konu olmayan diNer her nevi menkul ve gayrimenkul sermaye iratları Not: 960 TL’lik beyan sınırı yukarıda sayılan gelirlerin her birine ayrı ayrı deNil tamamının toplamına uygulanır
¾Brüt toplamı 39.600 TL’yi geçen; kurumlardan elde edilem kâr payları (temettü) ve i[tirak hisselerinden doNan kazançlar (ltd. [irket ve i[ ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kâr payları) (***) ¾Toplamı 56.410,26 TL’yi geçen, 1/1/2006 öncesinde ihraç edilmi[ Devlet tahvili (DT) ve Hazine bonosu (HB) ile özel sektörce ve Toplu Konut .daresi, Kamu OrtaklıNı ile Özelle[tirme .darelerince çıkarılan menkul kıymetlerin TL cinsinden faizleri ¾Endeks veya kur farkı hariç toplamı 19.800 TL’yi geçen yurt içinde döviz cinsinden ihraç edilmi[ veya herhangi bir deNere endeksli HB ve DT ile Eurobond faizi ¾1/1/2006 öncesinde ihraç edilmi[ ve maliyet revizesinden sonraki tutarı 16.000 TL’yi geçen; HB, DT, Eurobond ile özel sektörce ve Toplu Konut .daresi, Kamu OrtaklıNı ile Özelle[tirme .darelerince çıkarılan menkul kıymetlerin döviz veya endeks cinsinden alım-satım kazançları
