Tevkifat Matrahının Tespiti 1. Kuponlu tahvillerde alı[ bedeli

Kuponlu bir tahvilin satın alınmasında, i[lemi[ faizin bulunması halinde i[lemi[ faiz tutarı kupon alı[ bedeli, temiz i[lem fiyatı (Temiz Fiyat = Sözle[me fiyatı - .[lemi[ faiz) ise tahvilin alı[ bedeli olarak kabul edilir.

Bir tahvil için i[lemi[ faiz, temiz i[lem fiyatı üzerine eklenmesi gereken ve son kupon tarihinden sonra tahvili elde tutma süresiyle orantılı kupon faizini ifade eder ve son kupon tarihinden valör tarihine kadar geçen gün sayısının kupon dönemi gün sayısına oranı ile ödenecek kupon faizinin çarpılması suretiyle hesaplanır. Söz konusu hesaplama, .stanbul Menkul Kıymetler Borsası tarafından kabul edilen esaslar çerçevesinde yapılır.

.stanbul Menkul Kıymetler Borsası tarafından açıklanan i[lemi[ faiz tutarları dikkate alınarak da i[lem yapılabilir.

Örnek:

(Temiz fiyatın nominal bedelin altında olması halinde, itfa/alım-satım kazançlarında tevkifat matrahı)

Hazine tarafından 06/12/2007 ihraç tarihli 100.000,00 TL nominal bedelli 3 yıl vadeli ve 6 ayda bir % 7,5 kupon ödemeli Devlet tahviline ait nakit akımları a[aNıdaki gibidir:

Devlet Tahvilinin: Kupon Ödeme / Valör Tarihi

6.Kupon+Anapara 02/12/2010 7.500,00+100.000,00 8.579,67

(7.500+1.079,67)

Bay (A), (X) Bankası aracılıNıyla 13/03/2008 valör tarihli olarak söz konusu menkul kıymetten 103.000 TL (kirli fiyat) tutarında alım yapmı[ olup, bu tahvili itfaya kadar elinde tutması durumunda her bir kupon dönemi itibarıyla tevkifat matrahı a[aNıdaki gibi hesaplanacaktır.

Son kupon tarihi : 05/12/2007

Valör tarihi : 13/03/2008

Ödenecek ilk kupon tarihi : 04/06/2008 Kupon dönemi gün sayısı : 182

Geçen gün sayısı : 99 (05/12/2007-13/03/2008)

Kupon Faizi : 7.500

.[lemi[ Faiz : 4.079,67 (99/182)*7.500,00

Kirli Fiyat : 103.000,00

Temiz Fiyat : 98.920,33 (103.000,00 – 4.079,67 )

.lk Kupon (3. Kupon) Ödemesinde Tevkifat Matrahı = Kupon ödemesi – .[lemi[ Faiz = 7.500,00 – 4.0

= 3.420,33 TL

4. ve 5. kupon ödemelerinde matrah, kupon ödemesi olan 7.500,00 TL olacaktır.

Son dönem tevkifat matrahı = Kupon ödemesi +( Ana para – Alı[ Temiz Fiyatı) = 7.500,00+ ( 100.000,00 – 98.920,33 )

= 7.500,00+ 1.079,67 = 8.579,67

Bu hesaplamalar çerçevesinde tevkifat matrahları yukarıdaki tabloda yer almaktadır.

Bay (A)’nın, söz konusu menkul kıymeti, 10/02/2010 valör tarihli olarak 102.000,00 TL’ye (X) Bankasına geri satması halinde ise tevkifat matrahı a[aNıdaki gibi hesaplanacaktır:

Tevkifat Matrahı = Satı[ Fiyatı –Alı[ Temiz Fiyatı = 102.000,00 – 98.920,33 = 3.079,67 TL

4.4.2. Tahvil alı[ bedelinin itfa bedeli ve i[lemi[ faiz tutarının üzerinde olması Kuponlu bir tahvilin satın alınmasında, satın alma bedelinin itfa bedeli ile varsa i[lemi[ faiz tutarının üzerinde olması, ba[ka bir deyi[le temiz fiyatın itfa bedelini a[ması durumunda fazla olan kısım izleyen dönemlere ili[kin faiz kuponlarının maliyeti (alı[ bedeli) olarak dikkate alınacaktır.

Örnek:

(Temiz fiyatın nominal bedelin üzerinde olması halinde, itfa/alım-satım kazançlarında tevkifat matrahı)

Hazine tarafından 06/12/2007 ihraç tarihli 100.000,00 TL nominal bedelli 3 yıl vadeli ve 6 ayda bir % 7.5 kupon ödemeli Devlet tahviline ait nakit akımları a[aNıdaki gibidir:

Devlet Tahvilinin:

Kupon Ödeme / Valör Tarihi

Kupon Ödemesi (TL)

Tevkifat Matrahı (TL)

1.Kupon 06/06/2008 7.500,00 -

2.Kupon 05/12/2008 7.500,00 -

3.Kupon 04/06/2009 7.500,00 2.940,25

4.Kupon 03/12/2009 7.500,00 7.019,92

Kıymet Satı[ı 10/02/2010 --- 1.039,83

5.Kupon 03/06/2010 7.500,00 7.019,92

6.Kupon+Anapara 02/12/2010 7.500,00+100.000,00 7.019,92

Bay (A), (X) Bankası aracılıNıyla 13/03/2008 valör tarihli olarak söz konusu menkul kıymetten 106.000,00 TL (kirli fiyat) tutarında alım yapmı[ olup, bu tahvili itfaya kadar elinde tutması durumunda her bir kupon dönemi itibarıyla tevkifat matrahı a[aNıdaki gibi hesaplanacaktır.

Son kupon tarihi : 05/12/2007

.lk Kupon (3. Kupon) Ödemesinde Matrah = Kupon Ödemesi – (.[lemi[ Faiz + Kupon Ba[ına Fazla Ödeme)

= 7.500,00 – (4.079,67 + 480,08)

= 2.940,25 TL

Sonraki Kupon Ödemelerinde Matrah = Kupon Ödemesi – Kupon Ba[ına Fazla Ödeme

= 7.500,00 – 480,08 = 7.019,92 TL

Bay (A)’nın, söz konusu menkul kıymeti, 10/02/2010 valör tarihli olarak 102.000,00 TL’ye (X) Bankasına geri satması halinde ise tevkifat matrahı a[aNıdaki gibi hesaplanacaktır.

Tevkifat Matrahı = Satı[ Fiyatı – (Alı[ Temiz Fiyatı- Önceki kupon ödemelerinde dikkate alınan kupon ba[ına fazla ödeme tutarı)

= 102.000,00 – [101.920,33 –(480,08*2)]

= 1.039,83 TL

4.4.3. Dövize, altına veya ba[ka bir deNere endeksli menkul kıymet veya diNer sermaye piyasası araçları

Dövize, altına veya ba[ka bir deNere endeksli menkul kıymet veya diNer sermaye piyasası aracına ili[kin i[lemlerde, tevkifat matrahının tespitinde alı[ ve satı[ bedeli olarak i[lem tarihindeki Yeni Türk Lirası kar[ılıkları esas alınacaktır.

4.4.4. TÜFE’ye endeksli devlet iç borçlanma senetlerinde tevkifat matrahının tespiti Sabit getirili Devlet Tahvillerinin vergilendirilmesine ili[kin esaslar 257 seri numaralı Gelir Vergisi Genel TebliNinde açıklanmı[ olup, TebliNin ilgili bölümlerinde tevkifat matrahının tespitinde dikkate alınan temiz fiyatın tahvilin alı[ fiyatından birikmi[ faiz tutarının dü[ülmesi suretiyle hesaplanacaNı belirtilmi[tir.

TÜFE'ye endeksli Devlet Tahvillerinde enflasyon farkını içeren temiz fiyatın hesaplanması da aynı yönteme göre yapılmakla birlikte, hesaplamada reel birikmi[ faiz yerine enflasyon dahil birikmi[ faizin dikkate alınması gerekmektedir.

Kupon ba[ına ödenen prim tutarı, temiz fiyat ile senedin nominal bedelinin alı[ tarihindeki endekslenmi[ deNeri arasındaki farkın, kupon sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanacaktır.

.tfa tarihindeki anapara ödemesine ili[kin tevkifat matrahı ise, endekslenmi[ anapara tutarı ile senedin nominal bedelinin alı[ tarihindeki endekslenmi[ deNeri arasındaki fark olacaktır.

Örnek:

Hazine tarafından 21/02/2007 ihraç tarihli 2.000,00 TL. nominal bedelle 5 yıl vadeli ve altı ayda bir %5 reel kupon ödemeli TÜFE' ye endeksli Devlet tahviline ait diNer bilgiler a[aNıdaki gibidir.

.hraç Günü Referans Endeksi = 134

Alı[ Tarihi = 07.03.2008

Alı[ Günü Referans Endeksi = 136

Takas Alı[ Fiyatı = 2.120,00 TL

.lk Kupon Tarihi = 22.08.2008

.lk Kupon Ödemesi Referans Endeksi = 140

Satı[ Tarihi = 25.03.2009

Satı[ Öncesi Ödenen Kupon Adedi = 2

Takas Satı[ Fiyatı = 2.200,00 TL

Anapara .tfa Tarihi = 15.02.2012

.tfa Tarihindeki Referans Endeksi = 200

Söz konusu tahvile ili[kin kupon faiz ödemeleri ile tahvilin alım-satım ve itfasındaki tevkifat matrahlarının tespiti a[aNıdaki [ekilde yapılacaktır:

- 07.03.2008 Tarihi .tibarıyla Enflasyon Dahil Birikmi[ Faiz Tutarının Tespiti : Enflasyon Dahil Birikmi[ Faiz Tutarı = Reel Alı[ Birikmi[ Faiz Tutarı * Alı[ Günü

Referans Endeksi / .hraç Günü Referans Endeksi

= 7,81 [2000,00 *0.05*(14/182)*(136/134)]

- Enflasyon Farkını.çeren Temiz Alı[ Fiyatının Tespiti:

Temiz Fiyat = Takas Alı[ Bedeli- Enflasyon Dahil Birikmi[ Faiz

=2.112,19 (2.120 -7,81) - Kupon Ba[ına Prim Tutarının Tespiti:

Nominal Bedelin Alı[ Tarihindeki Endekslenmi[ DeNeri = 2.029,85 [2.000,00 * (136/134)]

- .lk Kupon Ödemesinde Tevkifat Matrahının Tespiti:

.lk Kupon Ödemesine .li[kin Faiz Oranı = 0,0522 [0,05*(140/134)]

Brüt Kupon Tutarı =104,40 (0,0522*2.000,00)

Bu çerçevede, ilk kupon ödemesinde tevkifat matrahı, brüt kupon tutarından kupon ba[ına ödenen prim tutarı ile enflasyon dahil birikmi[ faiz tutarı dü[ülerek

hesaplanacaktır.

.lk Kupon Ödemesinde Tevkifat Matrahı = 88,36 (104,40- 8,23-7,81) - Kıymetin Kupon Ödemesi Sonrası Satı[ında Tevkifat Matrahının Tespiti:

Kıymetin Kupon Ödemesi Sonrası Satı[ında Tevkifat Matrahı

= Takas Satı[ Fiyatı - Temiz Alı[ Fiyatı + Alı[tan Sonra Ödenen Kupon Adedi * Kupon Ba[ına Ödenen Prim Tutarı

= 104,27

(2.200,00 - 2.112,19 + 2*8,23 )

 .tfada Tevkifat Matrahının Tespiti:

Anaparanın.tfa Tarihinde

Endekslenmi[ DeNeri = 2.985,07 [2000,00* (200/134)]

Anapara .tfasında Tevkifat Matrahı = Endekslenmi[ .tfa DeNeri - Nominal Bedelin Alı[

Tarihindeki Endekslenmi[ DeNeri

= 955,22 (2.985,07- 2.029,85)

4.4.5. Yabancı para cinsinden ihraç edilen menkul kıymetler veya diNer sermaye piyasası araçları

Menkul kıymet veya diNer sermaye piyasası aracının yabancı bir para cinsinden ihraç edilmi[

olması halinde ise, tevkifat matrahının tespitinde kur farkı dikkate alınmayacaktır.

Kur olarak i[lem anında kullanılan kur, böyle bir kurun bulunmadıNı hallerde ise Merkez Bankası döviz alı[ kuru esas alınacaktır. Dolayısıyla, yabancı para cinsinden ihraç edilen menkul kıymet ve diNer sermaye piyasası araçları ile ilgili olarak yapılan ve i[lem anında kuru bulunmayan alı[ ve satı[ i[lemlerinde, TCMB döviz alı[ kurunun dikkate alınması

gerekmektedir.

Örnek:

Bay (A), (X) Bankası aracılıNı ile 08/02/2008 ihraç tarihli, 3 yıl vadeli, 6 ayda bir kupon ödemeli döviz cinsinden Devlet tahvilinden 02/05/2008 tarihinde 100.000 $ tutarında alım yapmı[tır.

Bay (A), söz konusu Devlet tahvilini 15/06/2008 tarihinde (X) Bankası aracılıNı ile 101.000 $’a satmı[tır.

Döviz olarak yapılan i[lemlerde öncelikli olarak ilgili bankanın alım – satım tarihinde uyguladıNı kur esas alınmakta olup, örneNimizde söz konusu kur, alım tarihinde 1,35 TL, satım tarihinde ise 1,45 TL olarak kabul edilmi[tir.

Tevkifat matrahı tespit edilirken kur farkı dikkate alınmayacak, (X) Bankasınca Bay (A)’nın alım-satım kazancı olan (101.000 $ - 100.000 $=) 1.000 $’ın satı[ tarihindeki TL kar[ılıNı olan (1.000 $ * 1,45 =) 1.450,00 TL üzerinden tevkifat yapılacaktır.