İletişimin Temel Kavramları

(1)

İletişimin Temel Kavramları

(2)



İnternet, kamusallık ve demokrasi arasındaki ilişkinin kavramsallaştırılmasına dair tartışmalarda iki temel yaklaşım mevcuttur:



Bir yanda internetin demokratik bir kamusal alan olarak düşünülebileceğini savunan iyimser/ütopik yaklaşımlar;

diğer yanda ise bu iyimser kabulleri sorgulayan şüpheci yaklaşımlar bulunmaktadır.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(3)



İyimser yaklaşımlar, yeni iletişim teknolojilerinin ve

internetin demokrasi kültürüne katkı yapan yönlerini ön

plana çıkarmaktadır. Bu bağlamda bu mecrada kanaatlerin özgürce dolaşımı vurguladıkları temel noktalardan biridir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(4)



Ütopik görüşlere göre, yeni iletişim teknolojilerinin yaygınlaşması demokrasi kültürüne katkıda bulunur.



Özellikle de internetin ve ilgili teknolojilerin farklı fikirlerin ifade edebilmesi için uygun bir alan açtığı ileri

sürülmektedir.



Kullanıcı türevli içerik, geleneksel medyanın ağırlıklı olarak tek yönlü, tekelci ve sansürcü yapısı karşısında iletişim

kanalı olarak değerlendirilir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(5)



Kamusal alandaki kimliklerin inşası ve temsili de ütopik görüşler tarafından dile getirilir.



Mark Poster, kamusal alanın eşitsizliğine karşı, internetin daha eşitlikçi olduğunu ileri sürer. Poster’a göre kimlik,

gerçekte köklerini fiziksel vücut üzerinden alırken ve ilişki içinde anlamlandırılırken, internet bireye kendi kimliğini

kurma/yaratma olanağı verir. Bu kimlik çok çeşitli formlara dönüşebilecek kadar esnek olma özelliğine sahiptir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(6)



İyimser yaklaşımların vurguladığı bir başka konu ise, yeni medya ve yeni toplumsal hareketler arasındaki ilişkidir.



Kapitalizm ve savaş karşıtı hareketlerin internet üzerinden örgütlenmeleri bu konuda en bilinen örneklerdir.



Ayrıca Arap Baharı da sosyal medyanın rolünün oldukça öne çıkarıldığı bir süreç olarak bilinmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(7)



İyimser yaklaşımların karsında konumlanan şüpheciler ise, internetin demokratik bir kamusal alan olarak

düşünülemeyeceğini ifade etmektedir. Hatta tersine bazı durumlarda otoriter güçler tarafından antidemokratik

uygulamaların aracı olarak kullanıldığı şüpheciler tarafından dile getirilmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(8)



Evgeny Morozov, internetin demokratik eylemi ve eylemcileri desteklediği kadar, kolluk kuvvetlerince

isyancıların tespitinde ve takibinde kullanıldığını belirtir.



Morozov, günümüz devrimlerinin artık internet üzerinden örgütlendiği ve internetin ‘örgütsüz örgütlenme’ olarak ele alınması iddiasına karşı çıkar: “Örgüt olmadan

örgütlenebilirsiniz ama devrimciler olmadan devrim yapamazsınız.”

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(9)



İnternetin ve diğer yeni iletişim teknolojilerinin gözetim

fonksiyonu şüphecilerin öne sürdüğü bir diğer boyuttur. Bu noktada, internet, Foucault’nun panoptikon kavramı

etrafında değerlendirilmektedir.



İnternet dijital aktivizme olanak sağlarken bu olanağın aynı zamanda dijital tıklamacılık (clicktivism) ve dijital tembelliğe (slactivism) yol açtığı düşünülmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(10)



Şüpheci görüşte bulunanların öne çıkardığı bir başka nokta ise internetin ve diğer yeni iletişim teknolojilerinin herkese açık olmadığıdır. Buna göre, bu teknolojiler ayrıcalıklı bir kesimin erişimine açıktır.



Şüpheciler, ayrıca, internetin demokrasinin, rasyonel

tartışmanın ve ortak kanaat üretiminin bir alanı olmadığını;

tepkisel, anlamsız ve öfkeli söylemlerin baskın olduğu,

sistematik olmayan, kargaşa içerisindeki bir alan olduğunu belirtmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(11)



Yeni iletişim teknolojilerinin sağladığı hız da şüphecilerin eleştirilerinin odaklandığı bir başka konudur. Paul Virilio’ya göre hız, öncelikle düşünceyi ve demokratik müzakere

olanağını yok eder. Demokrasiyi geliştirmek adına

teknolojiyi kullanma olasılığına dair fikirler hatalıdır. Hız

teknolojisi, iletişimin halkın yanıtlarını koşulladığı bir kültür üretir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

(12)

İletişimin Temel Kavramları

İletişimin Temel Kavramları

İnternet, kamusallık ve demokrasi arasındaki ilişkinin kavramsallaştırılmasına dair tartışmalarda iki temel yaklaşım mevcuttur:

Bir yanda internetin demokratik bir kamusal alan olarak düşünülebileceğini savunan iyimser/ütopik yaklaşımlar;

diğer yanda ise bu iyimser kabulleri sorgulayan şüpheci yaklaşımlar bulunmaktadır.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

İyimser yaklaşımlar, yeni iletişim teknolojilerinin ve

internetin demokrasi kültürüne katkı yapan yönlerini ön

plana çıkarmaktadır. Bu bağlamda bu mecrada kanaatlerin özgürce dolaşımı vurguladıkları temel noktalardan biridir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

Ütopik görüşlere göre, yeni iletişim teknolojilerinin yaygınlaşması demokrasi kültürüne katkıda bulunur.

Özellikle de internetin ve ilgili teknolojilerin farklı fikirlerin ifade edebilmesi için uygun bir alan açtığı ileri

sürülmektedir.

Kullanıcı türevli içerik, geleneksel medyanın ağırlıklı olarak tek yönlü, tekelci ve sansürcü yapısı karşısında iletişim

kanalı olarak değerlendirilir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

Kamusal alandaki kimliklerin inşası ve temsili de ütopik görüşler tarafından dile getirilir.

Mark Poster, kamusal alanın eşitsizliğine karşı, internetin daha eşitlikçi olduğunu ileri sürer. Poster’a göre kimlik,

gerçekte köklerini fiziksel vücut üzerinden alırken ve ilişki içinde anlamlandırılırken, internet bireye kendi kimliğini

kurma/yaratma olanağı verir. Bu kimlik çok çeşitli formlara dönüşebilecek kadar esnek olma özelliğine sahiptir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

İyimser yaklaşımların vurguladığı bir başka konu ise, yeni medya ve yeni toplumsal hareketler arasındaki ilişkidir.

Kapitalizm ve savaş karşıtı hareketlerin internet üzerinden örgütlenmeleri bu konuda en bilinen örneklerdir.

Ayrıca Arap Baharı da sosyal medyanın rolünün oldukça öne çıkarıldığı bir süreç olarak bilinmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

İyimser yaklaşımların karsında konumlanan şüpheciler ise, internetin demokratik bir kamusal alan olarak

düşünülemeyeceğini ifade etmektedir. Hatta tersine bazı durumlarda otoriter güçler tarafından antidemokratik

uygulamaların aracı olarak kullanıldığı şüpheciler tarafından dile getirilmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

Evgeny Morozov, internetin demokratik eylemi ve eylemcileri desteklediği kadar, kolluk kuvvetlerince

isyancıların tespitinde ve takibinde kullanıldığını belirtir.

Morozov, günümüz devrimlerinin artık internet üzerinden örgütlendiği ve internetin ‘örgütsüz örgütlenme’ olarak ele alınması iddiasına karşı çıkar: “Örgüt olmadan

örgütlenebilirsiniz ama devrimciler olmadan devrim yapamazsınız.”

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

İnternetin ve diğer yeni iletişim teknolojilerinin gözetim

fonksiyonu şüphecilerin öne sürdüğü bir diğer boyuttur. Bu noktada, internet, Foucault’nun panoptikon kavramı

etrafında değerlendirilmektedir.

İnternet dijital aktivizme olanak sağlarken bu olanağın aynı zamanda dijital tıklamacılık (clicktivism) ve dijital tembelliğe (slactivism) yol açtığı düşünülmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

Şüpheci görüşte bulunanların öne çıkardığı bir başka nokta ise internetin ve diğer yeni iletişim teknolojilerinin herkese açık olmadığıdır. Buna göre, bu teknolojiler ayrıcalıklı bir kesimin erişimine açıktır.

Şüpheciler, ayrıca, internetin demokrasinin, rasyonel

tartışmanın ve ortak kanaat üretiminin bir alanı olmadığını;

tepkisel, anlamsız ve öfkeli söylemlerin baskın olduğu,

sistematik olmayan, kargaşa içerisindeki bir alan olduğunu belirtmektedir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

Yeni iletişim teknolojilerinin sağladığı hız da şüphecilerin eleştirilerinin odaklandığı bir başka konudur. Paul Virilio’ya göre hız, öncelikle düşünceyi ve demokratik müzakere

olanağını yok eder. Demokrasiyi geliştirmek adına

teknolojiyi kullanma olasılığına dair fikirler hatalıdır. Hız

teknolojisi, iletişimin halkın yanıtlarını koşulladığı bir kültür üretir.

İnternet, demokrasi ve kamusal alan

Özçetin, Burak vd. (2012). “Türkiye'de İnternet, Kamusallık ve Demokratik Kanaat Oluşumu”, Folklor/Edebiyat, 18(4), 51-76.

Stevenson, Nick (2015). Medya Kültürleri: Sosyal Teori ve Kitle İletişimi. Çev. B. E. Aksoy ve G. Orhon. Ankara: Ütopya.

Yararlanılan kaynaklar