Haftaya Bakış
HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ
03 Mayıs 2010 / 18
İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ
Neden Önemli
KAPANIŞ VERİLERİ (30 Nisan)
İMKB-100 : 58.959 € / $ : 1,3295
USD : 1,4739 $ / ¥ : 93,81
EURO : 1,9616 Petrol ($/varil) : 86,70
Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %9,16 Altın ($/ons) : 1.178,25 Büyüme Verisi
Büyüme Verisi, bir ülke sınırları içeri- sinde belirli bir zaman diliminde üre- tilen tüm mal ve hizmetlerin topla- mından üretim için kullanılan ara mallar düşüldükten sonra bulunan değerdir. Açıklandığı dönem itibariyle genel ekonomik aktivitelerdeki değişi- me referans verir.
Veri, açıklandığı dönemdeki genel ekonomiye dair söylediklerinin yanın- da, piyasalarda yaşanabilecek önemli ekonomik eğilimleri ve potansiyel yatırım kararlarını belirleyen temel değişkenlerdendir.
İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür +90 (212) 316 16 50 izlem.erdem@isbank.c om.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd.
+90 (212) 316 16 78 figen.yilmaz@isbank.c om.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı +90 (212) 316 16 85
ozgur.demirtas@isbank.c om.tr Aslı Göksun Ş at - İktisat Uzm. Yrd.
+90 (212) 316 16 94 goksun.sat@isbank.c om.tr İlker Ş ahin - İktisat Uzm. Yrd.
+90 (212) 316 16 82 ilker.sahin@isbank.c om.tr Özge Çataklı - İktisat Uzm. Yrd.
+90 (212) 316 16 89 ozge.c atakli@isbank.c om.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd.
+90 (212) 316 16 71 ozlem.ates2@isbank.c om.tr
Geçtiğimiz hafta ekonomi ve finans dünyasının gündeminde Avrupa ekonomilerinin giderek kötüleşen durumu vardı. Euro Alanı ekonomileri yüksek bütçe açığı sorunu ile çalkalanırken, Yunanistan’ın ardın- dan Portekiz, İspanya ve İrlanda başta olmak üzere birçok ülkede de sıkıntı yaşanabileceği tedirginliği piyasalara yansıdı. Kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's’un (S&P) Portekiz'in kredi notu- nu iki basamak düşürerek “A-“ye, İspanya'nın kredi notunu 1 basamak düşürerek AA seviyesine ve Yunanistan'ın kredi notunu üç basamak indirerek yatırım yapılabilir seviyenin altını ifade eden “BB+”ya çekmesi piyasada bu ülkeler için yatırımcı güveninin taban, borçlanma maliyetlerinin ise neredeyse ta- van yapmasına sebep oldu. Yunanistan için hazırlanan yaklaşık €110 milyar tutarındaki kurtarma planı- nın Euro Bölgesi ve IMF tarafından resmen onaylanması, gerilimi bir miktar azaltsa da piyasalardaki tedirginliği tam anlamıyla yatıştırmaya yetmedi.
İspanya ekonomisi 2009’un son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre %0,1 daralırken, bütçe açığının GSYH’ye oranı yıl sonu itibarıyla %11,2’ye ulaştı. 2009 sonu itibarıyla İrlanda ekonomisi GSYH’sinin
%14,3’ü kadar bütçe açığı verirken, bu oran Yunanistan’da %13,6, İzlanda’da %11,9, Portekiz’de %9,4 olarak gerçekleşti. Yüksek risk taşıyan bu ülkelerde işsizlik oranları da oldukça yüksek seviyelerde bulu- nuyor. Mart 2010 itibarıyla işsizlik oranı İspanya’da %19,1’e, İrlanda’da %13,2’ye ve Portekiz’de %10,5’e ulaşırken, borçluluk oranı yüksek olan İzlanda’da da işsizlik oranı giderek artıyor. Euro Alanı genelinde işsizlik oranı ise Mart ayı itibarıyla %10 seviyesinde bulunuyor.
2010’un ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre öngörülerin bir miktar altında, %3,2 büyüyen ABD ekono- misinde, tüketici güveni Nisan’da bir önceki aya göre 5,4 puan artarak 57,9 seviyesine yükseldi. Açık Piyasa Komitesi Toplantısı’nda (FOMC) gösterge faiz oranını değiştirmeyen FED, faizlerin bir süre daha bu seviyede sabit tutulacağını belirtti. Ekonomik aktivitede güçlenmeye işaret eden FED, yine de yüksek işsizlik oranının ABD ekonomisinin itici gücü olan tüketim harcamalarını baskı altında tuttuğuna dikkat çekti.
Krizle birlikte önemli ölçüde sarsılan büyük şirketler, küresel ekonomilerde yaşanan göreli toparlanma paralelinde yeninden kar açıklamaya başladı. Petrol fiyatlarındaki artıştan olumlu etkilenen BP’nin karı ilk çeyrekte geçen yıla göre %135 artışla $5,6 milyara, Royal Dutch Shell’in karı da %50 artışla $4,9 milya- ra ulaştı. ABD’li büyük otomotiv şirketi Ford ilk çeyrekte $2,1 milyar ile son 6 yılın en yüksek karını açıklarken, Avrupalı bankalar Lloyds, Barclays ve Deutsche Bank yılın ilk çeyreğinde kar elde etti.
TÜİK verilerine göre Mart ayında ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre %22,4 artarak yaklaşık $10 milyara, ithalat %42,7 artışla $15 milyara yükseldi. Mart ayında en yüksek ihracat $1,4 milyar ile motorlu kara taşıtlarında gerçekleşirken, onu sırasıyla $796 milyon ile demir-çelik ihracatı ve $782 milyon ile kazan makine ve cihazlar ihracatı izledi. Bu dönemde AB’ye yapılan ihracatın da önceki yılın aynı ayına göre %33,3 artarak $4,6 milyara yükseldiği gözlendi.
TCMB verilerine göre kapasite kullanım oranı (KKO) Nisan ayında bir önceki aya göre 4,3 puan artarak
%72,2’ye yükseldi. Böylelikle kapasite kullanım oranı Ekim 2008'den beri en yüksek seviyesine ulaşmış oldu. Ekonomik faaliyetteki toparlanma paralelinde enflasyon tahminini yukarı yönlü revize eden TCMB, 2010 yılı için enflasyon öngörüsünü; orta noktası %8,4 olmak üzere, %7,2-%9,6 aralığı olarak yeniden belirledi.
Son dönemde küresel ekonomik faaliyette bir miktar canlanma yaşanmakla birlikte, orta ve uzun vadede ekonomik istikrarın sağlanması bakımından riskler varlığını sürdürüyor. Gelişmiş ülkelerde artan borç- luluğa karşılık oldukça yavaş gerçekleşen ekonomik toparlanma önemli bir sorun olarak görülürken, gelişen ekonomilerde ise aşırı ısınmanın yaratabileceği enflasyon riski öne çıkıyor. ABD ve Avrupa eko- nomilerindeki büyüme dinamiğinin yeniden harekete geçmesi dış ticaretin canlanması yoluyla hızlı ve yavaş büyüyen ekonomiler arasında piyasa dengesinin oluşması bakımından büyük önem taşıyor.
03 Mayıs 2010
İMKB geçen haftaya yurtdışı piyasaları izleyerek yükselişle başladı. Pazartesi gününü, olumlu açıklanan kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi verilerinin de etkisiyle 59 bin seviyesinin üzerinde kapatan endeks, Salı ve Çarşamba ise yurtdışında Yunanistan’a ilişkin endişelerin yeniden yoğunlaşması sonucu yaşanan satışlara paralel olarak değer kaybetti. Satıcılı seyirde S&P’nin Yunanistan ve Portekiz’in kredi notunu düşürmesi etkili oldu. Haftanın devamında ise Avrupa Merkez Bankası Başkanı ve Almanya Maliye Bakanı’nın Yunanistan sorunu ile ilgili yatıştırıcı açıklamaları, FED’in faiz kararı ve ABD’de açıklanan bilan- çoların olumlu algılanmasına bağlı olarak kayıplarını geri alan İMKB-100 endeksi, haftalık bazda %1,06 yükselerek haftayı 58.959 puandan kapattı.
Yunanistan’ın AB ve IMF’den alacağı yardıma ilişkin anlaşmanın haftasonu imzalanmasının ardından, bu ülkeye ilişkin sorular alınacak önlemlerin ekonomik büyümeye etkisi üzerinde yoğunlaşırken, benzer sorunlarla karşılaşabilecek diğer AB ülkelerine ilişkin endişeler de devam ediyor. Çin’in zorunlu karşılık oranlarını artırarak likiditeyi azaltma kararı almasına bağlı olarak dünya borsaları haftaya aşağı yönde başladı.
Haftanın devamında da İMKB’de yurtdışına paralel bir seyir bekliyoruz.
Hisse Senedi Piyasaları
TCMB’nin çıkış stratejisi kapsamında likiditeyi azaltmaya yönelik attığı adımların etkisiyle tahvil-bono piyasalarında faizler hafta başında yükselmeye devam etti. Yunanistan ve Portekiz’in kredi notlarının düşürülmesinin olumsuz etkisiyle hızla artan faizler, TCMB’nin Çarşamba günü haftalık repo ihalesinde fonlama tutarını 500 milyon TL’den yeniden 1,5 milyar TL’ye yükseltmesinin ardından geriledi. Avrupa’da endişelerin bir nebze yatışması, FED’in faizleri değiştirmemesi ve ABD ekonomisi hakkındaki iyim- ser değerlendirmelerinin yanı sıra TCMB Perşembe günü açıkladığı enflasyon raporunda baz senaryoya göre faiz artırım süreci- nin bu yılın son çeyreğinde başlayacağının belirtilmesi ve enflasyon hedeflerindeki revizyonlar olumlu karşılandı ve haftanın kalanında tahvil-bono piyasasında alıcılı bir seyir izlendi.
25 Ocak 2012 itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi, geçen hafta bulunduğu %9,11 seviyesinden %9,16’ya yükseldi.
Bu hafta tahvil-bono piyasasında enflasyon verileri yurtiçinde takip edilecek başlıca gündem maddesi olacak. Çin’in zorunlu karşılık oranını artırmasının yanı sıra Goldman Sachs hakkında ceza soruşturması da yürütüldüğünün açıklanmasının yurtdışı piyasalarda yarattığı tedirgin- liğin bu hafta tahvil-bono piyasasına olumsuz yansıyabileceğini düşünüyoruz.
Tahvil-Bono Piyasaları
56.000 57.000 58.000 59.000 60.000
1.000 1.500 2.000 2.500 3.000
22.Nis 26.Nis 27.Nis 28.Nis 29.Nis 30.Nis
İşlem Hacm i İMKB-100 Endeksi
Hacim (milyon TL) İMKB-100
%1,26
%0,00
%1,00
%2,00
%3,00
%4,00
%5,00
%6,00
May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10
Beklenen Reel Faiz (%)
TAHVİL-BONO Değişim
BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 22.Nis 30.Nis (Puan)
TRT020211T11 8,32 8,18 -0,14
TRT250112T14 9,11 9,16 0,05
TRT230610T13 7,10 7,13 0,03
TRT031110T10 8,12 7,92 -0,20
TRT161111T14 9,18 9,21 0,03
İMKB DİBS Fiyat Endeksi 133,51 132,48 -1,03 Kaynak: İMKB
ENDEKS 22.Nis 30.Nis Değişim
İMKB-100 58.338 58.959 %1,06
İMKB-30 72.773 73.470 %0,96
Sınai 43.945 44.699 %1,72
Hizmetler 37.169 37.611 %1,19
Mali 89.911 90.491 %0,65
Kaynak: İMKB
03 Mayıs 2010
Döviz Piyasaları
Eurotahvil piyasalarında geçen hafta ana gündemi Yunanistan’a ilişkin endişeler oluşturdu. Haftanın başında, Almanya Başbaka- nı Merkel’in Yunanistan’ın yardım alabilmesi için inandırıcı bir mali disiplin planı sunması gerektiğini belirten olumsuz tondaki açıklaması ve S&P’nin Yunanistan ve Portekiz’in kredi notlarını düşürmesi ile satışlar yoğunlaştı. Yunanistan tahvillerinin ECB kredilerine teminat olabilmesi için gereken kredi notu limitinin altında kalması riski nedeniyle yatırımcılar güvenli limanlara yönelirken, ABD 10 yıllık tahvillerine yönelik fon akışı güçlendi. Piyasalarda hakim olan panik satış dalgasının ardından IMF, ECB ve Alman yetkililerden gelen yatıştırıcı açıklamalar ve Yunanistan’a yardım paketinin genişletilerek kabul edileceği beklenti- sinin artması, piyasada yaşanan kayıpların Perşembe ve Cuma günü kısmen geri alınmasını sağladı.
Geçen hafta gelişmekte olan ülke eurotahvillerinin risk primleri 22 baz puan yükselişle 265 puan olurken, Türkiye’nin risk primi 12 baz puan artarak 225 puan seviyesinden kapandı.
Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi ise geçtiğimiz hafta bulunduğu 16,62 seviyesinden 22,05’e yükseldi.
Eurotahvil Piyasaları
80 85 90 95 100 105 110 115
1,15 1,20 1,25 1,30 1,35 1,40 1,45 1,50 1,55 1,60 1,65
Nis 09 May 09 Haz 09 Tem 09 Ağu 09 Eyl 09 Eki 09 Kas 09 Ara 09 Oca 10 Şub 10 Mar 10 Nis 10
€ / $ $ / ¥
€ / $ $ / ¥
22,05
5 15 25 35 45 55
Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10 Nis.10
VIX Endeksi
Geçtiğimiz hafta, kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s’un Yunanistan'ın kredi notunu 3 kademe, Portekiz'in kredi notunu 2 kademe ve İspanya’nın kredi notunu 1 kademe indirmesinin ardından Euro, Dolar karşısında son 1 yılın en düşük sevi- yesine geriledi. Daha sonra parite tepki alımlarıyla bir miktar toparlansa da haftalık bazda Euro, Dolar karşısında %0,66 geriledi.
Yen ise Dolar karşısında haftalık bazda değer kazandı.
Yurtdışında yaşanan gelişmelere bağlı olarak dalgalı bir seyir izleyen TL haftalık bazda Euro ve Dolar karşısında değerlendi.
Bu hafta döviz piyasasında yurtiçinde açıklanan enflasyon verileri ve küresel para piyasalarındaki gelişmeler takip edilecek.
DÖVİZ KURLARI
23.Nis 30.Nis Değişim
Dolar (¹) 1,4750 1,4739 -%0,07
Euro (¹) 1,9716 1,9616 -%0,51
Sepet (²) 2,9931 2,9843 -%0,29
€/$ Paritesi (³) 1,3383 1,3295 -%0,66
$/Yen Paritesi (³) 93,91 93,81 -%0,11 (¹) TCMB'nin gösterge niteliğindeki döviz alış kurudur.
(²) 1$ + 0,77 €
(³) Uluslararası piyasalardaki kapanış verileridir.
EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM
Değişim 23.Nis 30.Nis (Puan) EMBI+
Ende ks 517,19 514,32 -2,87
Spre ad 243 265 22
Türkiye
Ende ks 349,38 349,87 0,49
Spre ad 213 225 12
Kaynak: JP Morgan
Emtia Piyasaları
Geçtiğimiz hafta başında Avrupa ülkelerinin borçlarıyla ilgili endişelere bağlı olarak risk algılamasının artmasıyla petrol fiyatları bir miktar geriledi. Daha sonra Meksika Körfezi’nde petrol şirketi BP’ye ait petrol platformunun batmasından son- ra petrol arzında kısa süreli sıkıntı yaşanabileceği düşüncesiy- le petrol fiyatları tekrar artış gösterdi. Haftalık bazda petrol fiyatları %0,2 artarak $/varil 86,7 düzeyinde kapandı.
Bu Haftanın Gündemi
03 Mayıs 2010
Petrol Altın
86,70
30,00 40,00 50,00 60,00 70,00 80,00 90,00
Nis 09 May 09 Haz 09 Tem 09 Ağu 09 Eyl 09 Eki 09 Kas 09 Ara 09 Oca 10 Şub 10 Mar 10 Nis 10
$/varil
1.178,25
800,00 900,00 1.000,00 1.100,00 1.200,00 1.300,00
Nis 09 May 09 Haz 09 Tem 09 Ağu 09 Eyl 09 Eki 09 Kas 09 Ara 09 Oca 10 Şub 10 Mar 10 Nis 10
$/ons
3 Mayıs TÜİK Nisan Ayı Enflasyon Verileri (Gerçekleşme TÜFE: %0,60, ÜFE: %2,35) ABD Nisan Ayı ISM İmalat Sanayi Endeksi (Gerçekleşme: 60,4)
ABD Mart Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) Fiyat Endeksi (Gerçekleşme Aylık: %0,1 Artış) ABD Mart Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (Gerçekleşme Aylık: %0,6 Artış)
ABD Mart Ayı Kişisel Gelir (Gerçekleşme Aylık: %0,3 Artış)
4 Mayıs Hazine İç Borç Ödemesi (TL783 Milyon)
21 Ay Vadeli, 25.01.2012 İtfa Tarihli, TL Cinsi İskontolu Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı
3 Yıl Vadeli, 13.03.2013 İtfa Tarihli, TL Cinsi Sabit Kuponlu, 3 Ayda bir Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı
ABD Mart Ayı Bekleyen Ev Satışları (Piyasa Beklentisi: %4)
Euro Alanı Mart Ayı Üretici Fiyat Endeksi (IPP) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,7, Yıllık: %0,9) 5 Mayıs Hazine İç Borç Ödemesi (TL5.657 Milyon)
ABD Nisan Ayı ISM İmalat Dışı Sektörler (Hizmetler) Endeksi (Piyasa Beklentisi: 56) Euro Alanı Mart Ayı Perakende Satışlar
6 Mayıs TCMB Mayıs Ayı I. Dönem Beklenti Anketi
Avrupa Merkez Bankası (ECB) Yönetim Kurulu Toplantısı ve Basın Açıklaması (Piyasa Beklentisi: Faizler Değiş- meyecek)
7 Mayıs ABD Nisan Ayı Tarım Dışı İstihdam Verisi (Piyasa Beklentisi: 200.000 Kişilik Artış) Altın’a olan talep Avrupa'daki ekonomik sorunların piyasa-
lardaki risk algılamasını artırmasıyla artış gösterdi. Önümüz- deki döneme ilişkin küresel boyutta enflasyon beklentisi de altını destekledi. Altın fiyatları haftalık bazda %1,85 oranın- da artış kaydetti ve $/ons 1.178,25 oldu.
03 Mayıs 2010
Uyarı Notu:
Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danış- manlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın deği- şiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.
İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen
