HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

(1)

Haftaya Bakış

HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ

24 Nisan 2012 / 17

İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

TCMB Faiz Oranları

Merkez Bankası ekonomideki son likidite kaynağı olarak bankalara ödünç para vermekte, ayrıca ekonominin gerekleri doğ- rultusunda ödünç para alabil- mektedir. TCMB Faiz Oranları, esas olarak gecelik ve haftalık vadelerde yoğunlaşan bu işlem- lere ilişkin olarak belirlenen faiz oranlarını ifade etmektedir. Mer- kez Bankası’nın fiyat istikrarını tesis etmek amacıyla kullandığı temel politika aracı bir hafta vadeli repo ihale faiz oranıdır. Faiz oranında yapılan değişiklikler enflasyon üzerindeki etkisini;

diğer banka ve finans kurumları-

Küresel Ekonomik Görünüm raporunu yayımlayan IMF, küresel ekonomik şartların yavaş da olsa iyileşmeye devam ettiğini, ancak aşağı yönlü risklerin hala varlığını koruduğunu belirtti. Raporda, Euro Alanı’ndaki borç krizinin yayılmasının ve petrol fiyatlarındaki olası artışların küresel ekonomik aktiviteyi olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekildi. 2012 büyü- me tahminini dünya geneli için %3,5’e yükselten IMF, Çin için %8,2, Türkiye için %2,3, ABD için %2,1, Japonya için %2 ve Euro Alanı için -%0,3 olarak açıkladı. Son günlerde piyasalar tarafından yakından takip edilen İspanya ve İtalya ekonomilerinin sırasıyla %1,8 ve %1,9 daralacağı öngörülürken, Türkiye’nin önemli ihraç pazarları arasında olan Almanya’nın

%0,6, İngiltere’nin %0,8 ve Fransa’nın %0,5 büyüyeceği tahmininde bulunuldu.

TÜİK tarafından açıklanan Ocak 2012 dönemi İşgücü İstatistiklerine göre işsizlik bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,7 puan geriledi ve %10,2 olarak gerçekleşti. Öte yandan, tarım dışı işsizlik oranı nispeten daha hızlı bir gerileme kaydetti ve yıllık bazda 2,3 puan gerileyerek %12,4 seviyesine geldi. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış işsizlik de gerilemeyi teyit eder nitelikteydi. Buna göre, işsizlik bir önceki aya göre 0,3 puan gerileyerek %8,9 oldu ve yeni nüfus projeksiyonlarına göre işsizlik serisinin yayımlanmaya başlandığı 2005 yılın- dan bu yana en düşük seviyesine indi.

TCMB Para Politikası Kurulu toplantısı sonrasında faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gitmedi. Politika faizi olan bir haftalık repo ihale faiz oranı %5,75 seviyesinde tutulurken, faiz koridorunun alt sınırı ve üst sınırı sırasıyla %5,00 ve %11,00 olarak teyit edildi. Ayrıca TCMB, önümüzdeki dönemde bankalara uygulanan zorunlu karşılık oranlarına ilişkin bir açıklama- da bulunmadı. Enflasyon konusunda ise TCMB, gelişmelerin Ocak ayında yayımlanan Enflasyon Raporu’nun öngörülerine paralel şekilde devam ettiğini ancak, enflasyonun enerji fiyatlarındaki artıştan dolayı kısa vadede tahminlerin bir miktar üzerinde seyredebileceğini ifade etti. Bununla birlikte, enflasyondaki geçici artışların enflasyon görünümünü bozmasına izin verilmeyeceği ve bu doğrultuda ek parasal sıkılaştırmanın önümüzdeki dönemde daha sık uygulanabileceği ifade edildi. Para politikası hususunda ise, küresel belirsizliklerin devam etmesi nedeniyle esnekliğin korunmasının uygun olacağı belirtildi.

ABD’de Mart ayında sanayi üretimi aylık bazda %0,3 artış beklentilerine karşın değişmedi.

Kapasite kullanımı ise 0,1 puan gerileyerek %78,6 olarak gerçekleşti. Sanayi üretimi ve kapasite kullanımında kaydedilen zayıf veriler büyüme için olumsuz algılansa da yakın dönemde kaydedilen yüksek artışların ardından böyle bir yavaşlamanın normal olduğu görüşü hâkim oldu. Öte yandan, Empire State İmalat Anketi ve Philadelphia Fed Anketi’nin Nisan ayı için çok güçlü olmasa da ekonomik aktivitede büyümeye işaret etmesi de, sanayi üretimi ve ka-

Neden Önemli

İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.c om.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd.

figen.yilmaz@isbank.c om.tr Özgür Demirtaş - Uzman ozgur.demirtas@isbank.c om.tr Hatic e Erkiletlioğlu - Uzman hatic e.erkiletlioglu@isbank.c om.tr İlker Ş ahin - Uzm. Yrd.

ilker.sahin@isbank.c om.tr Ahmet Aşarkaya - Uzm. Yrd.

ahmet.asarkaya@isbank.c om.tr

(2)

Haftaya Bakış

ri, döviz kuru ve ödemeler den- gesi gelişmeleri, uluslar arası mal ve finans piyasalarındaki geliş- meler, enflasyon bekleyişlerinin seyri gibi enflasyon üzerinde belirleyici olan değişkenlerin mevcut ve gelecek dönemdeki olası hareketlerini dikkate almak- tadır.)

ABD Sanayi Üretimi Verileri Sağlıklı bir ekonominin gösterge- si olan sanayi üretimindeki artış çok hızlı gerçekleştiğinde enflas- yona neden olabiliyor. Öte yandan düşük üretim miktarları, ekonominin yavaşladığı ve üreti- cilerin yetersiz talep nedeniyle üretimi azalttığı anlamına geliyor.

ABD sanayi üretimindeki geliş- meler, dünya ekonomisi açısın- dan da önem taşıyor. Dünyanın en büyük ithalatçısı konumunda- ki ABD’de, sanayi üretimi istik- rarlı ve yukarı yönlü seyir, talebin büyüme eğilimine işaret ederken, bu ülkeye ihracat yapan diğer ülkelerin de sanayi üretimi- nin artabileceği anlamına geliyor.

ABD’de Mart ayı yeni konut satışları 654 bin adet ile öngörülerin ve önceki ay seviyesinin altında kaldı. İnşaat izinleri ise beklentilerin üzerinde artarak 747 bin adet oldu. İnşaat izinle- rinin yüksek seyretmesinin 2 aydır gerileme eğiliminde olan yeni konut satışlarını önümüz- deki aylarda yeniden artışa geçirebileceği düşünülüyor.

Benzer şekilde ikinci el konut satışları da tahminlerin bir miktar altında kalarak 4,48 milyon adet oldu. Sıkı kredi şartlarının ve istihdamdaki yavaş düzelme seyrinin ikinci el konut satış- larını olumsuz etkilediği belirtiliyor. Öte yandan, konut kredisi faiz oranlarının oldukça dü- şük seviyelerde seyretmesinin önümüzdeki aylarda ABD’de konut satışlarına destek vermesi bekleniyor.

Euro Alanı’nda borç krizine ilişkin endişelerin Yunanistan ve Portekiz gibi ülkelerden İspan- ya ve İtalya gibi büyük ülkelere kayması, risk algılamasının yüksek düzeylerdeki seyrini sürdürmesinde etkili oldu. Kamu borç stokunun sürdürülebilirliğine yönelik olumsuz görüş- lerin gündeme geldiği İspanya’nın 10 yıllık Hazine tahvillerinin faizi geçtiğimiz hafta Pazar- tesi günü %6,1’e kadar çıkarken, yatırımcıların güvenli yatırım araçlarına yöneldikleri göz- lendi. Bu kapsamda, Pazartesi günü %1,6 civarında seyreden Almanya’nın 10 yıllık Hazine tahvillerinin getirisi 2008 yılından bu yana en düşük seviyesinde gerçekleşti. Hafta içinde İspanya ve Fransa’nın iyi geçen tahvil ihaleleri ve olumlu açıklanan Almanya ZEW endeksi sonrasında piyasalar bir miktar rahatladı.

Öte yandan, hafta sonu Fransa’da yapılan cumhurbaşkanlığı ilk tur seçimleri ardından ülke- de siyasi belirsizliğin artması ve 23 Nisan’da Hollanda Başbakanı Rutte’nin sıkı maliye politi- kalarından kaynaklanan anlaşmazlıklar nedeniyle istifasını sunmasıyla birlikte Avrupa piya- salarında risk iştahının hızlı şekilde gerilediği gözleniyor.

24 Nisan 2012

Neden Önemli

(3)

24 Nisan 2012

Geçen haftanın başında, küresel hisse senedi piyasalarının yön bulmakta zorlandığı gözlendi. Olumlu gelen ABD perakende sa- tışlar verisinin yarattığı iyimser hava, Avrupa’da devam eden gergin bekleyiş ve Çin’de yabancı yatırımların gerilemesi nedeniyle oluşan aşağı yönlü baskıyla dengelendi. Salı günü, Almanya ZEW endeksinin beklenenin üzerinde gelmesi ve IMF’nin küresel büyüme tahminini yukarı yönlü revize etmesinin etkisiyle borsaların yükseldiği izlendi. Yurtiçinde açıklanan tasarruf önlemleri- nin ise, İMKB’de kayda değer bir etkisi görülmedi. Çarşamba gününden itibaren İspanyol bankalarına ilişkin sorunlara bağlı olarak yeni bir satış dalgası başladı. Yurtdışındaki olumsuz havanın içeri yansımasının yanı sıra, TCMB’den yapılan ek parasal sıkı- laştırmaya daha sık başvurulabileceği yönündeki açıklama da özellikle bankacılık sektörü hisselerini aşağı yönlü etkiledi. Perşem- be günü Fransa ve İspanya ihalelerinin korkulduğu kadar kötü geçmemesine rağmen, ABD’de işsizlik maaşı başvurularındaki artış ve konut piyasasına ilişkin olumsuz veriler küresel risk iştahındaki bozulmanın sürmesine neden oldu. Yurtdışındaki satış dalgası, yurtiçi hisse senedi piyasasını da olumsuz etkiledi. Bu gelişmeler sonucunda haftalık bazda %0,76 değer kaybeden İMKB- 100 endeksi 60.123 seviyesinden kapandı.

Hisse Senedi Piyasaları

Tahvil-Bono Piyasaları

%2,76

%0,00

%1,00

%2,00

%3,00

%4,00

%5,00

Nis.11 May.11 Haz.11 Tem.11 Ağu.11 Eyl.11 Eki.11 Kas.11 Ara.11 Oca.12 Şub.12 Mar.12 Nis.12

Beklenen Reel Faiz (%)

ENDEKS 13.Nis 20.Nis Değişim

İMKB-100 60.583 60.123 -%0,76

İMKB-30 73.313 72.236 -%1,47

Sınai 53.300 53.550 %0,47

Hizmetler 40.340 40.047 -%0,73

Mali 86.298 85.180 -%1,30

Kaynak: İMKB

58.000 59.000 60.000 61.000 62.000 63.000 64.000

1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000

13.Nis 16.Nis 17.Nis 18.Nis 19.Nis 20.Nis

İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi

Hacim (milyon TL) İMKB-100

Değişim

Vade 13.Nis 20.Nis (Puan)

25.04.2012 10,31 10,32 0,01

08.08.2012 9,76 9,81 0,05

26.09.2012 9,88 9,97 0,09

07.11.2012 9,91 9,99 0,08

05.03.2014 9,37 9,50 0,13

21.05.2014 2,71 2,66 -0,05

İMKB DİBS Fiyat Endeksi 134,59 134,54 -0,05 Kaynak: İMKB

TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%)

(4)

17,44 5

15 25 35 45 55

75 77 79 81 83 85 87 89

1,15 1,20 1,25 1,30 1,35 1,40 1,45 1,50 1,55

€ / $ $ / ¥

24 Nisan 2012

Döviz Piyasaları

Eurotahvil piyasalarında geçtiğimiz haftanın ilk günü satıcılı geçti. ABD perakende satışlar verisinin olumlu olmasına rağmen Citigroup’un kârındaki azalma, AB dış ticaret dengesindeki gerileme ve İspanya’da bir bakanın İspanyol tahvilleri için alım çağrı- sı yapması, piyasayı satış yönünde etkiledi. Ancak ikinci gün İspanyol ihalesinde yüksek gelen talep ve borçlanma maliyetindeki düşüşün yanı sıra, Almanya’da ZEW endeksinin beklentileri aşması ve IMF’nin küresel büyüme tahminini yukarı doğru revize etmesi iyimser bir hava yarattı. Avrupa’daki olumlu hava gelişmekte olan ülke eurotahvillerine de alım getirdi. Öte yandan, Per- şembe günkü Fransa ve İspanya ihaleleri öncesi gerginliğin yanı sıra, İtalya Başbakanı’nın olumsuz açıklamalarıyla pozitif seyir sınırlandı. Fransa ve İspanya ihalelerinde borçlanma hedefinin tutturulmasının rahatlatıcı etkisi ise uzun sürmedi. Olumsuz mak- roekonomik veri açıklamaları ve Fransa’nın kredi notunun düşürüleceği haberleri kötümserliği yaygınlaştırdı. Haftalık bazda gelişmekte olan ülkelerin risk primi 6 baz puan azalarak 331’e düşerken, Türkiye’nin risk priminin 4 baz puan azalışla 315’e geriledi. VIX endeksi ise bir önceki hafta bulunduğu 19,55 seviyesinden Cuma günü 17,44’e geriledi.

Eurotahvil Piyasaları

€ / $ $ / ¥

VIX Endeksi

Son dönemde €/$ paritesi nispeten dalgalı bir seyir izliyor. Bu gelişmede, Euro Alanı’nda sorunlu ülkelere yönelik artan endişele- rin yanı sıra Fransa ve Hollanda gibi ülkelerdeki siyasi gelişmeler rol oynuyor. Ayrıca, ekonomik aktivitenin gücünü gösteren veriler, gerek Euro Alanı, gerekse ABD’de karışık bir tablo sunuyor. Euro, Dolar karşısında geçen haftanın ilk günü değer kazan- masının ardından hafta ortasına kadar bir miktar gerilerken haftanın ikinci yarısında tekrar artışa geçtiği gözlendi. Haftalık bazda

€/$ paritesi %1,1 oranında artarak 1,3221 seviyesine çıktı. $/¥ paritesi ise, aynı dönemde %0,8 artışla 81,5’e yükseldi.

Geçen haftanın ilk yarısında Dolar karşısında değer kazanan TL’nin izleyen günlerde bir miktar değer kaybettiği izlendi. Hafta başında İspanya’da tahvil ihalelerine güçlü talep gelmesi, TCMB toplantısında önümüzdeki dönemde ek parasal sıkılaştırmanın daha sık uygulanabileceğinin vurgulanması TL’ye destek verdi. Önümüzdeki günlerde, özellikle Euro Alanı kaynaklı haber akışı- nın TL’nin seyri üzerinde belirleyici olması bekleniyor.

EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM

Değişim 13.Nis 20.Nis (Puan) EMBI+

Ende ks 629,59 634,30 4,71

Spre ad 337 331 -6

Türkiye

Ende ks 410,11 412,43 2,32

Spre ad 319 315 -4

Kaynak: JP Morgan DÖVİZ KURLARI

13.Nis 20.Nis Değişim

Dolar (¹) 1,7832 1,7829 -%0,02

Euro (¹) 2,3467 2,3486 %0,08

Sepet (²) 2,0650 2,0658 %0,04

€/$ Paritesi (³) 1,3075 1,3221 %1,12

$/Yen Paritesi (³) 80,89 81,54 %0,80 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur.

(²) 0,5$ + 0,5€

(³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir.

(5)

Emtia Piyasaları

24 Nisan 2012

Petrol Altın

Bu Haftanın Gündemi

117,87

90 95 100 105 110 115 120 125 130 135

$/varil

1.642,09

1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800 1.900

$/ons

Geçtiğimiz haftanın ilk yarısında petrol fiyatları aşağı yönlü seyrederken, izleyen günlerde hafif yükseldi. Küresel ekonomik aktiviteye yönelik aşağı yönlü risklerin artması enerji fiyatları- nın gerilemesinde etkili oluyor. Ancak, son dönemde açıklanan zayıf ekonomik verilere karşılık bazı petrol üretim sahalarında- ki üretim kesintileri ve petrol stoklarının düzeyi, fiyatlardaki düşüşü sınırlıyor. Geçtiğimiz hafta brent türü petrolün spot fiyatı %2,4 oranında gerileyerek Cuma gününü $/varil 117,9 düzeyinden tamamladı.

Son dönemlerde, ABD Doları ile ABD tahvillerinin aksine altının güvenli yatırım motifli sermaye akımlarından yeterince pay alamadığı izleniyor. Geçen haftanın ilk yarısında da altına yönelik fiziki talebin zayıf olması nedeniyle altın fiyatlarında aşağı yönlü bir seyir hakimdi. Haftanın son günlerinde Al- manya’da Ifo iş dünyası güven endeksinin olumlu gelmesinin etkisiyle Dolar’ın Euro karşısında değer kaybetmesinin ardın- dan altın fiyatları bir miktar yükseldi. Haftalık bazda %1 dü- şüş kaydeden altın fiyatları, $/ons 1.642 seviyesinden Cuma gününü kapattı.

23 Nisan  Almanya Nisan ayı İmalat Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 49,0) (Gerçekleşme: 46,3)

 Almanya Nisan ayı Hizmetler Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 52,4) (Gerçekleşme: 52,6)

 Euro Alanı Nisan ayı Hizmetler Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) (Piyasa Beklentisi: 49,3) (Gerçekleşme: 47,9) 24 Nisan  11 ay vadeli 20.03.2013 itfa tarihli TL Cinsi Kuponsuz Hazine Bonosu Yeniden İhracı

 2 yıl vadeli 05.03.2014 itfa tarihli TL Cinsi Sabit Kuponlu Devlet Tahvili Yeniden İhracı

 10 yıl vadeli 12.01.2022 itfa tarihli TL Cinsi Sabit Kuponlu Devlet Tahvili Yeniden İhracı

 TCMB Nisan ayı İktisadi Yönelim Anketi ve Reel Kesim Güven Endeksi

 TCMB Nisan ayı İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı

(6)

24 Nisan 2012

Uyarı Notu:

Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danış- manlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın deği- şiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.