HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

(1)

Haftaya Bakış

HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ

20 Şubat 2012 / 8

İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Ödemeler Dengesi

Ödemeler dengesi, geniş anla- mıyla, bir ekonomide yerleşik kişilerin, yurtdışında yerleşikler ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemlerin sistematik kayıtlarını elde etmek üzere hazırlanmaktadır. Ödeme- ler dengesi istatistikleri, “Cari İşlemler” ile “Sermaye ve Fi- nans” hesaplarından oluşmakta- dır. Cari işlemler; reel kaynaklarla (mal, hizmet, gelir) ilgili işlem- leri ve cari transferleri; sermaye ve finans hesapları ise reel kaynak akımlarının finansmanını gösterir.

Geçtiğimiz hafta, TCMB tarafından açıklanan 2011 yılı Aralık ayı ödemeler dengesi verilerine göre, Aralık’ta cari açık $6,6 milyar olarak gerçekleşirken, 2011 yılının tamamında cari açık bir önceki yıla göre $30,4 milyar artışla $77,1 milyar seviyesine yükseldi. Yılın tamamına ait dış ticaret açığı da $33 milyar yükselerek $89,4 milyar oldu.

TÜİK’in açıkladığı Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarına göre 2011 yılı Kasım döneminde işsizlik oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,9 puanlık azalışla %9,1’e geriledi. Mev- simsel etkilerden arındırılmış seriye göre ise Kasım döneminde işsizlik oranı, Ekim dönemi- ne göre 0,1 puan geriledi ve %9,3 olarak açıklandı.

TCMB ve TÜİK tarafından ortaklaşa yürütülen Aylık Tüketici Eğilim Anketi Ocak sonuçları- na göre, Tüketici Güven Endeksi Ocak ayında bir önceki aya göre %0,2 oranında arttı ve 92,2 seviyesine yükseldi. Tüketicilerin gelecek dönemdeki satın alma güçlerine ve iş bulma ola- naklarına ilişkin beklentilerdeki iyileşmeye paralel olarak artan endeksin, hala iyimserlik eşiği olan 100 puan seviyesinin altında seyretmesi, tüketicilerin genel olarak geleceğe ilişkin endişelerinin devam ettiğini gösteriyor.

Maliye Bakanlığı ise Ocak ayı Merkezi Yönetim Bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Buna göre merkezi yönetim bütçesi, Ocak’ta TL1,7 milyar fazla verirken, faiz dışı fazla da TL7 milyar düzeyinde gerçekleşti. Bütçe gelirlerinde ithalatta alınan KDV gerçekleşmeleri ise, bazı yorumcuların dikkat çektiği üzere 2012 Ocak ayında ithalatta önceki aya kıyasla bir gerileme yaşanacağını gösteriyor. Zira 2011 yılı son çeyreğinde aylık ortalama TL4,3 milyar, Aralık’ta ise TL4,8 milyar düzeyinde gerçekleşen ithalatta alınan KDV tutarı, 2012 yılının ilk ayında TL3,2 milyara geriledi. Bu öncü göstergenin, önümüzdeki aylarda da sanayi üretimi ve büyü- me performansının tahmini açısından takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Yurtdışında, Yunanistan’ın yılan hikayesine dönen kurtarma paketi, geçen hafta yine günde- min ilk sıralarındaydı. Paketin, bugün Euro Bölgesi maliye bakanları toplantısında onaylan- ması bekleniyor. Öte yandan başta Almanya, Hollanda ve Finlandiya olmak üzere Yunanis- tan yönetimine güvensizliklerini açıkça ifade eden Euro Bölgesi yetkililerinden paketin uygu- lanmasını garantiye almak ve Yunanistan üzerinde baskı oluşturmak için çeşitli öneriler de gelmeye devam ediyor. Bu nedenle paket onaylansa dahi Yunanistan kaynaklı risklerin bir süre daha gündemde kalmaya devam edeceğini ve seçim sürecine girecek ülkede tasarruf önlemlerinin hayata geçirilmesinde büyük güçlükler ve politik sarsıntılar yaşanabileceğini düşünüyoruz. Son yapılan anketlerde ülkenin iki büyük merkez partisi olan Yeni Demokrasi ve PASOK’u destekleyen seçmenlerin oranının %50’nin altına düşmüş olması da (son seçim- de bu oran %77,4’tü) yapılacak seçimin sürpriz sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor. Krizin

Neden Önemli

İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.c om.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd.

figen.yilmaz@isbank.c om.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.c om.tr Hatic e Erkiletlioğlu - İktisat Uzmanı hatic e.erkiletlioglu@isbank.c om.tr İlker Ş ahin - İktisat Uzm. Yrd.

ilker.sahin@isbank.c om.tr

Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd.

ahmet.asarkaya@isbank.c om.tr

(2)

Haftaya Bakış

doğrudan yatırımlar gibi borç yaratmayan ve uzun vadeli ya- bancı kaynaklarla finansmanı olumlu, portföy yatırımları gibi kısa vadeli ve borç yaratan kaynaklarla finansmanı daha olumsuz değerlendirilmektedir.

ABD Perakende Satışlar Verisi Ait olduğu dönemde perakende satış yapılan mağazalarda kesilen fatura tutarını yansıtan veri, hemen her türlü dayanıklı ve daya- nıksız malı kapsıyor. Piyasadaki ekonomik aktivitenin üçte ikisi- nin tüketici harcamalarından oluşması, perakende satışları önemli bir veri haline getiriyor.

Perakende satışlar verisi, ekonomik konjonktüre ilişkin önemli ipuçları içeriyor. Azalan perakende satışlar durgunluğa işaret ederken, büyük oranda artan satışlar enflasyonist baskıya neden oluyor.

Ayrıca bu veri, yatırımcılara perakende satış yapılan sektörlerin içinde bulunduğu durum hak- kında ipuçları vermesi ile yol gösterici olabiliyor.

ğinde %0,3 daraldı. Sürpriz bir şekilde çeyreklik olarak %0,2 büyüme kaydeden Fransa’nın dışında büyük AB ekonomilerinin 4. çeyrekte daraldığı görüldü. Almanya’da daralma %0,2 olarak gerçekleşirken, İtalya %0,7, İspanya %0,3 daraldı. Daha küçük ekonomilerde ise görü- nüm daha olumsuz şekillendi. Belçika %0,2, Hollanda %0,7, Portekiz %1,3 oranında daraldı.

Bu verilerle Portekiz ekonomisi yıllık bazda %2,7 küçülürken, Yunanistan’da yıllık daralma

%7’ye ulaştı. Euro Alanı Aralık ayı sanayi üretiminde de aylık bazda %1,1, yıllık bazda %2 gerileme oldu. Özellikle Almanya ve Fransa’da sanayi üretimindeki düşüş dikkat çekici nite- likte.

ABD’de ise açıklanan makroekonomik veriler genelde olumlu yöndeydi. Ocak ayına ait perakende satışlar öngörülerin üzerinde %0,4 artarken, otomotiv hariç artış %0,7, otomotiv ve akaryakıt hariç artış da %0,6 olarak gerçekleşti. Öte yandan Ocak ayı sanayi üretimi %0,7 artışa işaret eden beklentilerin aksine bir önceki aya göre aynı kalırken, imalat sanayiindeki artışın %0,7 olması olumlu yorumlandı.

ABD’de haftanın başka bir önemli verisi olan yeni konut inşaatları, Ocak’ta 675 bin adet olan beklentilerin üzerinde 699 bin adet olarak açıklandı. ABD’de haftalık işsizlik başvurularının da 13 bin kişi azalarak 348 bin kişiye gerilemesi, işgücü piyasasında eğilimin pozitif yönde olduğuna işaret ediyor. Empire State İmalat Sanayi ve Philadelphia Fed anketlerinin sonuçla- rına göre hesaplanan endekslerin de hızlı yükselişlerle beklentilerin üzerinde açıklanmaları olumlu yorumlandı.

ABD Ocak ayı tüketici fiyatları enflasyonu %0,2 olarak açıklanırken, yıllık enflasyon da %2,9 oldu. Çekirdek enflasyon ise aylık %0,2 düzeyinde gerçekleşti. Bu durum, deflasyon yönün- de bir gösterge oluşturmadığından yeni parasal genişleme beklentilerini baskıladı. Üretici fiyatları enflasyonu ise aylık %0,1 olarak gerçekleşmesine rağmen çekirdek üretici enflasyonu

%0,4 ile tahminlerin üzerinde geldi. Gıda ve enerji fiyatlarında gerileme yaşanırken eczacılık, hafif ticari araç ve tütün ürünleri fiyatlarındaki artışlar çekirdek enflasyonu yukarı yönlü etkiledi.

20 Şubat 2012

Neden Önemli

(3)

20 Şubat 2012

İMKB geçtiğimiz haftaya Yunanistan’dan gelen olumlu haberler ve gün içinde yapılan ihalelerde düşen faizin etkisiyle artışla başladı. Ancak Salı günü İMKB, Yunanistan için hazırlanan yardım paketinin kullandırımının ertelenebileceği haberleri ve gelen kâr satışları paralelinde geriledi. Çarşamba günü nispeten yatay seyreden, Perşembe günü ABD ve Avrupa borsalarında yaşanan artıştan olumlu etkilenerek yükselen İMKB, Yunanistan’a sağlanacak yardım paketi konusunda Pazartesi günü uzlaşmaya varıla- cağı beklentisiyle yükselişini haftanın son işlem gününde de sürdürdü. İMKB-100 endeksi haftayı %3 artışla 61.111 puandan ka- pattı.

Hisse Senedi Piyasaları

Tahvil-Bono Piyasaları

%2,39

%0,00

%1,00

%2,00

%3,00

%4,00

%5,00

Şub.11 Mar.11 Nis.11 May.11 Haz.11 Tem.11 Ağu.11 Eyl.11 Eki.11 Kas.11 Ara.11 Oca.12 Şub.12

Beklenen Reel Faiz (%)

ENDEKS 10.Şub 17.Şub Değişim

İMKB-100 59.332 61.111 %3,00

İMKB-30 72.020 74.254 %3,10

Sınai 54.978 55.696 %1,31

Hizmetler 38.372 39.214 %2,19

Mali 83.128 86.541 %4,11

Kaynak: İMKB

56.000 58.000 60.000 62.000

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000

10.Şub 13.Şub 14.Şub 15.Şub 16.Şub 17.Şub

İşlem Ha cm i İMKB-100 Endeksi

Hacim (milyon TL) İMKB-100

Değişim

Vade 10.Şub 17.Şub (Puan)

08.08.2012 9,53 9,34 -0,19

20.02.2013 9,44 9,42 -0,02

20.03.2013 9,51 9,41 -0,10

04.12.2013 9,38 9,32 -0,06

29.04.2015 3,05 2,87 -0,18

21.07.2021 3,73 3,65 -0,08

İMKB DİBS Fiyat Endeksi 135,31 135,74 0,43 Kaynak: İMKB

TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%)

(4)

17,78 5

15 25 35 45 55

75 77 79 81 83 85 87 89

1,15 1,20 1,25 1,30 1,35 1,40 1,45 1,50 1,55

€ / $ $ / ¥

20 Şubat 2012

Döviz Piyasaları

Yunanistan’ın AB ve IMF tarafından sağlanacak kurtarma paketi karşılığında uygulaması gereken tasarruf tedbirlerinin Yunan parlamentosu tarafından onaylanmasıyla geçen hafta başında risk iştahında ciddi bir artış gözlense de, hemen ertesinde Mo- ody’s’in 6 Euro Alanı ekonomisinin notlarında indirime gitmesi ve ABD cephesinden gelen olumsuz perakende satış verisiyle risk algılaması arttı. Ancak sonrasında Çin’in Euro Alanı’ndaki sorunlara kayıtsız kalmayacağı yönünde gelen açıklamalar, Euro Ala- nı’ndan gelen Yunanistan’ın kurtarılacağına dönük haberler ve ABD makroekonomik verilerinin piyasa beklentilerinin üzerinde açıklanması risk iştahının belirgin biçimde toparlanmasını sağladı.

Bu gelişmelere bağlı olarak artan risk iştahıyla gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi haftayı 13 baz puanlık düşüşle 331’den kapatırken, görece iyi performans sergileyen Türkiye eurotahvillerine ait risk primi 26 baz puan inerek 340 oldu.

Yunanistan’a ilişkin gelişmelerin bu hafta da belirleyiciliğini korumasını bekliyoruz.

Eurotahvil Piyasaları

€ / $ $ / ¥

VIX Endeksi

Euro haftaya Yunanistan’ın kurtarma planı için şart koşulan tasarruf tedbirlerini onaylamasının ardından hafif yükselişle başlasa da, 6 Euro Alanı ekonomisinin notunun indirilmesiyle yeniden geriledi. Hafta boyunca dar bir bantta seyreden €/$ paritesi, ilerleyen günlerde Yunanistan’ın kurtarılacağı yönünde gelen haberlerle yükseldi ve kayıplarının bir kısmını telafi ederek Cuma günü- nü 1,3151 düzeyinden kapattı.

Diğer taraftan, Japonya Merkez Bankası, geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiği toplantının ardından ekonomiyi desteklemek adına varlık alım programını genişleterek para politikasında gevşemeye gitti. Bu durum Yen’in diğer para birimleri karşısında değer kaybetmesine neden olurken, $/¥ paritesi haftayı %2,36 yükselişle 79,48 seviyesinden kapattı.

Risk iştahında haftalık bazda yaşanan toparlanma paralelinde TL, Dolar ve Euro karşısında hafif yükseldi.

EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM

Değişim 10.Şub 17.Şub (Puan) EMBI+

Ende ks 615,76 619,32 3,56

Spre ad 344 331 -13

Türkiye

Ende ks 393,45 399,14 5,69

Spre ad 366 340 -26

Kaynak: JP Morgan DÖVİZ KURLARI

10.Şub 17.Şub Değişim

Dolar (¹) 1,7541 1,7505 -%0,21

Euro (¹) 2,3216 2,3017 -%0,86

Sepet (²) 3,5417 3,5228 -%0,53

€/$ Paritesi (³) 1,3173 1,3151 -%0,17

$/Yen Paritesi (³) 77,65 79,48 %2,36 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur.

(²) 1$ + 0,77 €

(³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir.

(5)

Emtia Piyasaları

20 Şubat 2012

Petrol Altın

Bu Haftanın Gündemi

121,10

90 95 100 105 110 115 120 125 130

$/varil

1.721,89

1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800 1.900

$/ons

Geçtiğimiz haftaya Yunan parlamentosunda kabul edilen ted- birler sonrasındaki talebe yönelik iyimserlikle pozitif alanda başlayan petrol fiyatları, Moody’s’in bazı Avrupa ülkelerinin notunu düşürmesi ile birlikte Salı günü değer kaybetti. Ancak haftanın ilerleyen günlerinde petrol fiyatları, Orta Doğu kay- naklı arz endişeleri, Euro Alanı’na yönelik iyimserlik, İran’ın Fransa ve İngiltere’ye petrol ihracını durdurması ve Çin’in ban- kalara uygulanan zorunlu karşılık oranlarını düşürmesi parale- linde yukarı yönlü bir seyir izledi. Brent türü petrolün spot fiyatı, %2,5 artışla haftayı $/varil 121 seviyesinden kapattı.

Yunanistan’ın uluslararası yardım paketini alabilmesi için gereken tedbirleri parlamentodan geçirmesinin ardından €/$

paritesindeki gelişmeler paralelinde altın fiyatları geçtiğimiz haftaya pozitif tarafta başlamasına rağmen, teknik satışların sürmesi ile hafta genelinde nispeten yatay seyretti. 6 Euro Alanı ekonomisinin notunun indirilmesiyle Perşembe gününe kadar değer kazanan Dolar altın fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluştururken, haftanın son iki günü Dolar’daki değer kaybı paralelinde altına alım geldi. Karışık risk sinyalleri de altını destekledi. Bu gelişmeler sonucunda altın fiyatları haf- talık bazda %0,1 artarak $/ons 1.722 seviyesinden kapandı.

20 Şubat  Hazine Ocak Ayı Merkezi Yönetim Bütçesi

 Hazine Ocak Ayı Dış Borç Verileri

 2 Yıl Vadeli, 19.02.2014 İtfa Tarihli, TL Cinsi Gelire Endeksli, 6 Ayda Bir Kupon Ödemeli Senet İhalesi 21 Şubat  TCMB Para Politikası Kurulu Toplantısı (Piyasa Beklentisi: Mevcut Politikalar Değişmeyecek)

(6)

20 Şubat 2012

Uyarı Notu:

Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danış- manlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın deği- şiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir.

İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.