SHB-227 TÜRKİYE’NİN TOPLUMSAL VE EKONOMİK YAPISI CUMHURİYET DÖNEMİ DEVRİMLERİ-1
ARŞ. GÖR. DR. BURCU ÖZDEMİR OCAKLI
Osmanlıda Demokratikleşme Hareketleri
• Sened-i İttifak (1808)
• Tanzimat Fermanı (3 Kasım 1839)
• Islahat Fermanı (28 Şubat 1856)
• I. Meşrutiyet’in İlanı ( 23 Aralık 1876-14 Şubat 1877)
• II. Meşrutiyet’in İlanı ( 23 Temmuz 1908 )
Cumhuriyet Dönemi
Ulus egemenliğinin ve bağımsızlık ilkesinin ön plana çıkması
• İlkeler:
• 1 — Cumhuriyetçilik
• 2 — Milliyetçilik
• 3 — Halkçılık
• 4 — Devletçilik
• 5 — Laiklik
• 6 — İnkılâpçılık
Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte
• Millet kavramına vurgu: dil, kültür ve ülkü birliği
• Devlet: toplumu ve bireylerini Batılılaştırma adına yönlendiren ve yakından denetleyen egemen bir modern devlet
• Batılılaşma: Bir devlet politikası
Cumhuriyet Devrimleri
• Yalnızca yönetim şeklinin değiştirilmesi değildir
• Siyasi
• Sosyal
• İktisadi kurumları ile
• Toplumsal yapı, sosyal yaşam ve anlayış değişimini ve dönüşümünü
amaçlar
5 temel alanda devrimler:
1. Siyasal
2. Toplumsal 3. Hukuki
4. Eğitim ve Kültür
5. Ekonomik
Siyasal Devrimler
• Hilafetin saltanattan ayrılarak saltanatın kaldırılması (1922)
• Cumhuriyetin ilanı (1923)
• Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanlığının sınır dışı edilmesi
(1924)
Toplumsal Devrimler
• Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi (1926-1934)
• Şapka ve kıyafet devrimi (25 Kasım 1925)
• Tekke, zâviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım 1925)
• Lâkap ve unvanların kaldırılması (26 Kasım 1934)
• Soyadı kanunu ( 21 Haziran 1934)
• Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerinin kabulü (1925-1931)
Hukuki Devrimler
• Mecellenin kaldırılması (1926)
• Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye (19. yy’da hazırlanıyor)
• Türk Medeni Kanunu ve diğer kanunların çıkarılarak laik hukuk
düzenine geçilmesi (1926)
Eğitimsel ve Kültürel Devrimler
• Öğretimin birleştirilmesi (3 Mart 1924)
• Tevhid-i Tedrisat Kanunu
• Yeni Türk harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)
• Türk Tarih ve Dil Kurumlarının kurulması (1931-1932)
• Üniversite öğreniminin düzenlenmesi (31 Mayıs 1933)
• Güzel sanatlarda yenilikler
Ekonomik Devrimler
• Aşârın (Köylüden her yıl tarımsal ürünün %12.5’inin mültezimler aracılığı ile toplanan verginin) kaldırılması
• Çiftçinin özendirilmesi ve örnek çiftliklerin kurulması
• Sanayiyi Teşvik Kanunu'nun çıkarılarak sanayi kuruluşlarının kurulması
• I. ve II. Kalkınma Planları'nın (1933-1937) uygulamaya konulması
Kaynakça
Türk Tarih Kurumu. Atatürk Devrimleri.
(http://www.ttk.gov.tr/index.php?Page=Sayfa&No=223).
Özer, İ. (2012). Cumhuriyet dönemi devrimleri, toplumsal yaşama etkileri ve gündelik hayat. İçinde Memet Zencirkıran (Edt). Dünden bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (123-150). Ankara: Dora Basım- Yayın Ltd. Şti.
